Liber Quartus Regum

Gregorius I (540-604)

• Liber 4, Caput 4
  • Quid est, quod Israelitarum filii ponendi in regis curribus dicuntur? Sed praelatorum sanctae Ecclesiae currus eorum devota sunt desideria. Nam dum superna gaudia ferventer appetunt, velut in curribus per alta feruntur. Hinc est quod Elias in curru igneo in coelum sublevatus asseritur (voir: R4, 2, 1) : quia profecto ad superna gaudia sustolli non poterit, qui ea per alta et ferventia desideria non inquirit. Cum ergo boni auditores per exempla praedicatorum terrena contemnere, et amare aeterna incipiunt, Israelitarum profecto filii in regum curribus ponuntur. Et notandum, quia et tolli dicuntur, et in curribus poni: quia prius debent a carnalibus desideriis abstrahi, ut bene valeant superni amoris ignibus inflammari. Quae nimirum terrena desideria, quia non facile deseruntur, tolli filii perhibentur. Nam per magnam violentiam fieri oportet, ut terrena desideria electus auditor penitus deserat, et in coelestibus sublimiter se sustollat. De hac quippe violentia Dominus ait: Regnum coelorum vim patitur, et violenti diripiunt illud ( Mt, 11, 12) . De hac Paulus ait: Nemo coronabitur, nisi qui legitime certaverit ( 2Ti, 2, 5) . Quod etiam his verbis latenter ostenditur, quia filii qui tolluntur, non in sedibus, sed in curribus poni perhibentur. Curru quidem antiqui pugnare consueverunt. Sed et qui curru ducitur, sublimis ac terribilis contra hostem fertur. Electi etenim viri tanto sublimiores atque terribiliores sunt occultis hostibus, quanto interni amoris celsitudine altius profecerunt. Sublimes quippe sunt, quia usque ad eorum intentionem malignorum spirituum suggestio non pertingit. Terribiles etiam sunt, quia reprobare eorum consilia tanto facilius possunt, quanto per intimi affectus vigorem in superni gaudii contemplatione consistunt. Hoc quidem quoties his dicitur, qui adhuc carnales sunt, piarum minarum illis bonitas exhibetur. Quod tale est, ac si dicat: Quia virtutis personam petitis, sub ejus disciplina vacare vitae otio non potestis. Quare et equites regis et persecutores regalium quadrigarum, tribuni et centuriones fieri perhibentur. Omnia quidem haec militiae terrenae sunt. Dum ergo equites, et persecutores quadrigarum, tribuni, et centuriones fieri praedicuntur, ad omne belli exercitium summoventur. Equites quippe sunt, quando in virtute spiritus carnis suae voluptatis fluxa restringuntur, et cunctis illecebrosis motibus magna potestate dominantur. Velut enim equo sublimis invehitur, qui per bonum castitatis carni suae praepositus, liber, et velox, et effugere hostem, cum dedignatur, poterit, et invadere, cum dignatur. Per hoc quidem quod bene praesidere didicit, tanta virtutis incrementa accepit, ut velut irruentis equitis impetum sustinere hostis non possit. Et quia in virtutis suae robore exempla electorum Patrum sequuntur, persecutores sunt regalium quadrigarum. Quadrigae etenim regis sunt, bona exempla electi praedicatoris. In eis quippe et pugnans et triumphans ostenditur: quia dum sancta opera praedicatoris aspicimus, hunc profecto sublimem videmus et in agone certaminis, et in virtute triumphi. Sed carnalibus desideriis oppressi videre hunc in quadrigis suis possunt, persequi ejus quadrigas non possunt. Velut pedites quippe in plano sunt pigri ad cursum, debiles ad conflictum. Ut ergo regales quadrigas persequi valeant, prius equites fiant, terrena desideria conterant, carni suae praesideant, pudicitiae armatura candescant. Tunc quidem post electos Patres in spirituali conflictu currere tanto decentius possumus, quanto per id quod nobis laudabiliter praesumus, occultorum hostium agmina potenter ferimus. Quod si, velut plures habent codices, non persecutores, sed praecursores legimus, a bono intellectu non vacat. Regalium quidem quadrigarum praecursor est, qui laudat verbo exempla justorum. Qui nimirum eques esse debet: quia reprobus laudator est, qui altam vitam atque doctrinam sanctorum praedicat, quam sublimi proposito imitari nequaquam curat. Sed qui aliorum vitam, atque doctrinam proponere aliis ad imitationem novit, jam quidem spiritalis militiae esse magister incipit. Bene ergo subjunctum est: Et constituet sibi tribunos, et centuriones ( S1, 8, 12).

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 4, Caput 2
  • Factum est autem cum levare vellet Dominus Eliam per turbinem in coelum, ibat Elias et Elisaeusde Galgalis. Dixitque Elias ad Elisaeum: Sede hic quia Dominus misit me usque ad Bethel. Cui ait Elisaeus: Vivit Dominus et vivit anima tua, quia non derelinquam te, ( R4, 2, 1 et R4, 2, 1) et reliqua. Quid est quod Elias ad coelum raptus dicitur? nunquid eum adhuc in hac carnecorruptibili positum, ad illud summae quietis coelum ante resurrectionemascensionemque Domini credimus esse perductum: sed aliud est coelum aerium, aliudaethereum. Coelum quippe aerium terrae est proximum: Unde et aves coeli ( Mt, 6, 26) [mauvais référencement: Mt, 6] dicimus, quia eas volitare in aere videmus. In coelum itaque aerium Elias sublevatus est ut in secretam quamdam terraeregionem repente duceretur, ubi magna jam carnis et spiritus quiete viveret, quousquead finem mundi redeat, et mortisdebitum solvat. Sublevatus namque Elias, ascensionem Dominicam designavit. Ille enim mortem distulit, non evasit. Redemptor autem noster, quia non distulit, superavit, eamque resurgendoconsumpsit, et resurrectionis suae gloriam, ascendendo declaravit. Notandum quoque est quod Elias in curru ascendisse legitur, ut videlicet apertemonstraretur, quia homo purus adjutorio egebat alieno. Per angelos quippe illa facta et ostensa sunt adjumenta, quia nec ad coelum quidemaereum per se ascendere poterat, quem naturae suae infirmitas gravabat. Redemptor autem noster, non curru, non angelis sublevatus legitur, quia is quifecerat omnia nimirum super omnia sua virtute ferebatur. Illuc enim revertebatur ubi erat, et inde redibat ubi remanebat: quia cum perhumanitatemascenderet in coelum, per divinitatem, et terram pariter continebat etcoelum. Sicut autem Joseph a fratribus venditus venditionem Redemptoris nostri figuravit,sic Enoch translatus atque ad coelum aereum Elias sublevatus, ascensionem dominicamdesignavit (voir: Gn, 37) . Ascensionis suae Dominus praenuntios et testes habuit, unum ante legem, alium sublege, ut quandoque veniret ipse, qui veraciter coelos penetrare potuisset. Unde et ipse ordo in eorum quoque utraque sublevatione, per quaedam incrementadistinguitur. Nam Enoch translatus, Elias vero ad coelum subvectus esse memoratur, ut veniretpostmodum, qui nec translatus nec subvectus, coelum aethereum suavirtutepenetraret. Qui nobis in se credentibus, carnis quoque munditiem largiretur, et sub eo perincrementa temporum virtus castitatis excresceret. In ipsa quoque eorum translatione, qui ascensionem Dominicam, et videlicet famulidesignaverunt, et in ipso se, qui ad coelum ascendit, Dominus ostendit. Nam Enoch quidem uxores et filios habuit, Elias vero neque uxorem neque filioslegitur habuisse. Pensate ergo quomodo per incrementa creverit munditia castitatis quod et pertranslatos famulos et per ascendentis Domini personam patenter ostenditur. Translatus namque est Enoch, per coitum genitus, et per coitum generans. Assumptus est vero Dominus, neque per coitum generans, neque per coitumgeneratus. Quaeritur autem quomodo Elisaeuscum suus magister Elias locum postulandi eiofferret, duplicem spiritum Eliae postulaverit, cum Dominus dicit in Evangelio: Non est discipulus super magistrum: perfectus autem omnis erit si sit sicut magister ejus. ( Mt, 10, 24) [mauvais référencement: Mt, 10] Cui petitionis mysterium si consideretur, non importuna sed necessariapostulatio esse decernitur.

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 4, Caput 2
  • Factum est autem, cum levare vellet Dominus Eliam per turbinem in coelum, ibat Elias et Eliseus de Galgala. Dixitque Elias ad Eliseum: Sede hic, quia Dominus misit me usque in Bethel. Cui ait Eliseus: Vivit Dominus, et vivit anima tua; quia non derelinquam te ( R4, 2, 1 et R4, 2, 2), etc. (voir: Greg, sl) Quid est, quod Elias ad coelum raptus dicitur? Nunquidnam eum adhuc in hac carne corruptibili positum ad illius summae quietis sinum ante resurrectionem ascensionemque Domini credimus esse perductum? Sed aliud est coelum aereum, aliud aethereum. Coelum quippe aereum terrae proximum est, unde et aves coeli dicimus (voir: Mt, 6 et Mt, 8) , quia eas volitare in aere videmus. In coelum itaque aereum Elias sublevatus est, ut in secretam quamdam terrae regionem repente duceretur, ubi in magna jam carnis et spiritus quiete viveret, quousque ad finem mundi redeat, et mortis debitum solvat. Sublevatus namque Elias, Ascensionem Dominicam designavit. Ille enim mortem distulit, non evasit. Redemptor autem noster quia non distulit, superavit, eamque resurgendo consumpsit, et resurrectionis suae gloriam ascendendo declaravit. Notandum quoque est quod Elias in curru legitur ascendisse, ut videlicet aperte monstraretur quia homo purus adjutorio egebat alieno. Per angelos quippe illa facta et ostensa sunt adjumenta, quia nec ad coelum quidem aereum per se ascendere poterat, quem naturae suae infirmitas gravabat. Redemptor autem noster non curru, non angelis sublevatus legitur, quia is qui fecerat omnia, nimirum super omnia sua virtute ferebatur. Illuc enim revertebatur ubi erat, et inde redibat ubi remanebat, quia cum per humanitatem ascenderet in coelum, per divinitatem et terram pariter continebat et coelum. Sicut autem Joseph a fratribus venditus (voir: Gn, 37) venditionem Redemptoris nostri figuravit, sic Enoch translatus (voir: Gn, 5) , atque ad coelum aereum Elias sublevatus, Ascensionem Dominicam designavit. Ascensionis suae Dominus praenuntios et testes habuit, unum ante legem, alium sub lege, ut quandoque veniret ipse, qui veraciter coelos penetrare potuisset. Unde et ipse ordo in eorum utraque sublevatione per quaedam incrementa distinguitur. Nam Enoch translatus, Elias vero ad coelum subvectus esse memoratur, ut veniret postmodum, qui nec translatus, nec subvectus coelum aethereum sua virtute penetraret, qui nobis in se credentibus carnis quoque munditiam largiretur, et sub eo per incrementa temporum virtus castitatis excresceret. In ipsa quoque eorum translatione qui Ascensionem Dominicam, ut videlicet famuli, designaverunt, et in se ipso, qui ad coelum ascendit, Dominus ostendit. Nam Enoch quidem uxorem et filios habuit, Elias vero neque uxorem neque filios habuisse legitur. Pensate ergo quomodo per incrementa creverit munditia castitatis, quod et per translatos famulos, et per ascendentis Domini personam potenter ostenditur. Translatus namque est Enoch per coitum genitus, et per coitum generans. Raptus Elias, per coitum genitus, sed non etiam per coitum generans. Assumptus est vero Dominus neque per coitum generans, neque per coitum generatus. Quaeritur autem quomodo Eliseus, cum suus magister Elias locum postulandi offerret, duplicem spiritum Eliae postulaverit, cum Dominus dicat in Evangelio: Non est discipulus super magistrum, perfectus autem omnis erit, si sit sicut magister ejus ( Lc, 6, 40) [mauvais référencement: Lc, 6]. Cujus petitionis mysterium si consideretur, non importuna, sed necessaria postulatio esse decernitur.