Liber Quartus Regum

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 4, Caput 14
  • Tunc ascendit Rasin rex Syriae, et Phacee filius Romeliae rex Israel, ad praeliandum in Hierusalem. Cumque obsiderent Achaz, non valuerunt superare eum. In tempore illo restituit Rasin rex Syriae Ailam Syriae, et ejecit Judaeos de Aila. Et Idumaei venerunt in Ailam, ( R4, 16, 5 et R4, 16, 6) et reliqua. Rex impius qui Dominum Deum patrum suorum dereliquit, et secutus est idola gentiumjuste Domini auxilio derelictus est, et consurrexerunt adversus eum Rasin rex Syriae,id est Aram et Phacee filius Romeliae rexIsrael in Samaria, et venerunt in Hierusalem,ut expugnarent eam. Legimus in Paralipomenon libro (voir: Ch2, 28) regem Rasin Damasci, victo Achaz, multos de Judaea Damascum transtulisse, etPhacee filium Romeliae regem decem tribuum, quae appellabantur Israel, et regnabant inSamaria, una diecentum viginti millia percussisse de Judaea hominum bellatorum, et cuminfinita praeda in Samariam duxisse captiva. Rursum veniunt ad Judaeam, et Hierusalem cupiunt debellare, et non potuerunt, quiaauxiliatus est ei Dominus, ut sub occasione misericordiae, qua populum obsessumliberavit, filium suum nuntiaret de virgine nasciturum, sicut Isaiae prophetae libercommemorat (voir: Es, 7) . Huic non suo merito, sed Dominigratiam ostendendo, egredi in occursum Isaiasjubetur, ad extremum aquaeductus piscinae superioris in via agri fullonis et dicere ad eum: Vide ut sileas. Noli timere, et cor tuum ne formidet a duabus caudis titionum fumigantium istorum, in ira furoris Rasin regis Syriae, et filii Romeliae, eo quod consilium inierit contra te Syria pessimum, et Ephraim et filius Romeliae, dicentes: Ascendamus ad Judam, et suscitemus eum, et evellamus eum ad nos, et ponamus regem in medio ejus filium Tabeel. Haec dicit Dominus Deus: Non stabit et non erit istud, sed caput Syriae Damascus, et caput Damasci Rasin. Et adhuc sexaginta quinque anni, et desinet Ephraim esse populus. ( Es, 7)Duas autem caudas titionum, id est torrium fumigantium, vocat Rasin regemSyriae, et Phaceefilium Romeliae regem Samariae, eo quod in illis finitum sit regnumSyriae, id est Damasci, et regnum Samariae, id est decem tribuum, qui alio nomineappellabantur Ephraim. Sexaginta autem et quinque anni, non a temporibus Achaz, sed ab Oziaenumerantur. Igitur Hebraei hunc locum ita edisserunt, ut Amos qui sub Ozia coepit prophetare,quando et Isaias prophetiae suae habuit exordium, primus prophetavit contra Israel,dicens: « Israel autem captivus ducetur de terra sua. » Titulus quoque prophetiae ejuscontra Samariam fit, et prophetare coepit in diebus Oziae regis Juda, ante duos annosterraemotus; quem volunt eo tempore accidisse, quo ingressus Ozias in templum Dei, ibisacerdotium vindicabat, et terra percussa est et cineresaltaris effusi sunt, et ipserex percussus lepra. Volunt autem annum fuisse vicesimum quintum Oziae, quando haec acciderunt, cujusreliqui anni sunt viginti septem. Omnes enim regnavit annos quinquaginta duo. Postea regnavit Joatham filius ejus annis sedecim, et hujus filius Achaz, aliissedecim. Post quem regnavit Ezechias, cujus sexto imperii anno, capta Samaria est, atqueita effici simul annos sexaginta quinque. Scriptum est enim quod Theglathphalasar rex Assyriorum sub rege Achaz ascenderitin Damascum, et vastaverit eam, et transtulerit habitatores ejus Cyrenen, et Rasininterfecerit. Et quod tetenderit insidias Phacee filio Romeliae Osee filius Ela, et percusseriteum et interfecerit, et regnaverit pro illo in Israel annis novem, et quod veneritSalmanasarrex Assur et obsederit Samariam, quae nunc Sebasten vocatur tribus annis, etnono anno regni Osee ceperit eam, vinctumque Osee in carcerem miserit, et transtuleritIsrael in Assyrios, posueritque eos in Hala et in Habor juxta fluvium Gozan, incivitatibus, sive (ut Septuaginta transtulerunt) in montibus Medorum. Juxta anagogen facilis interpretatio est, quod regnante Achaz rege impio, rex Aramqui interpretatur excelsus atque sublimis, ut indicet arrogantiamsapientiae saeculi; et Phacee filius Romeliae qui et ipse juxta Osee prophetam ettribum Ephraim, de qua Jeroboam filius Nabath vitulos aureos in Bethel et Danconstituerat, et a domo David Dei populum separarat, refertur ad haereticos,quiconsentiant sibi, ut expugnent Ecclesiam. Quod cum audierit domus David, cui in Ezechiele pastorem bonum legimus suscitatum (voir: Ez, 34) , et populus ejus simpliciter credens in Dominum, pertremiscit. Et ideo pertremiscit, quia non arboribus frugiferis, sed infructuoso saltuicomparatur. Eosdem autem haereticos atque gentiles contra domum David argumentorum etdialecticae artis gladiis dimicare nulli dubium est, ut qui inter se discrepant, inEcclesiae oppugnatione consentiant: juxta illud quod Herodes et Pilatus inter sediscordantes, in Domini passione amicitia foederantur (voir: Jn, 21) . Impio regi in Isaac jubetur occurrere, exiens de loco suo, non in principioaquaeductus, sed in extremis finibus piscinae superioris quae erat in agro fullonis,ubi sordes expurgabantur.Quamvis enim Achaz regnaret super Judam, tamen quia impius erat, in superiorispiscinae extremis finibus morabatur. Ergo Deus non tam regis miseretur, quem indignum aestimabat salute, quam populisui. Duas autem caudas torrium fumigantium, ut prius diximus, vocat sapientiamsaecularem, haereticumque sermonem, quorum finis exustio est, qui frustra inieruntconsilium, ut ascenderent contra Judam, et quasi negligentem et dormientem caperent,et suis erroribus copularent, ponerentque super eum regem filium Tabeel, hoc est bonumDeum. Uterque enim adversarius apud se severitatem, apud se aestimat optimam essedoctrinam. Denique Marcion haereticus boni Dei filium, hoc est alterius putat esse Christum,et non justi cujus prophetae sunt,quem sanguinarium et crudelem judicem vocat. Haec illis dicentibus Dominus dominator, quod non stet consilium ipsorum, sedinterim quandiu nunc iste mundus stat, et ea quae mundi sunt, in suis finibus et insuis urbibus dominentur. Cum autem consummationis tempus advenerit, hoc est sexaginta quinque anni, et tammundi res quae in sex diebus factae sunt, quam omnia quae ad quinque sensus pertinentfinem acceperint, tunc universa esse solvenda, quae gentiles et haeretici futura noncredunt; et propter infidelitatem non intelligunt quae dicuntur

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 4, Caput 16
  • Tunc ascendit Rasin rex Syriae, et Phacee filius Romeliae, rex Israel, in Jerusalem ad praeliandum. Cumque obsiderent Achaz, non valuerunt superare eum ( R4, 16, 5). Rex impius, qui Dominum Deum patrum suorum dereliquit, et secutus est idola gentium, juste Domini auxilio derelictus est. Et consurrexerunt adversus eum Rasin rex Syriae, id est, Aram et Phacee filius Romeliae, rex Israel in Samaria; et venerunt in Jerusalem, ut expugnarent eam. Legimus in Paralipomenon libro (voir: Ch2, 28) , Rasin, regem Damasci, victo Achaz, multos de Judaea Damascum transtulisse, et Phacee, filium Romeliae, regem decem tribuum quae appellabantur Israel, et regnabant in Samaria, una die centum viginti millia percussisse de Judaea hominum bellatorum, et ducenta millia mulierum puerorumque et puellarum cum infinita praeda in Samariam duxisse captiva. Rursum veniunt ad Judaeam et Jerusalem cupiunt debellare, et non potuerunt, quia auxiliatus est ei Dominus, ut sub occasione misericordiae, qua populum liberabat obsessum, filium suum nuntiaret de Virgine nasciturum, sicut Isaiae prophetae liber commemorat. Huic non suo merito, sed Domini gratia ostendenda, egredi in occursum Isaias jubetur ad extremum aquaeductus piscinae superioris in via agri fullonis, et dicere ad eum: Vide ut sileas, noli timere, et cor tuum ne formidet a duabus caudis titionum fumigantium istorum in ira furoris Rasin regis Syriae, et filii Romeliae, dicentes: Ascendamus ad Judam, et suscitemus eum, et evellamus eum ad nos, et ponamus regem in medio ejus filium Thabehel. Haec dicit Dominus Deus: Non stabit, ut non erit istud; sed caput Syriae Damascus, et caput Damasci Rasin. Et adhuc sexaginta et quinque anni, et deficiet Ephraim esse populus ( Es, 7). Duas autem caudas titionum, id est, torrium fumigantium vocat Rasin, regem Syriae, et Phacee filium Romeliae, regem Samariae, eo quod in illis finitum sit regnum Syriae, id est, Damasci, et regnum Samariae, id est, decem tribuum, quae alio nomine appellabantur Ephraim. Sexaginta autem et quinque anni non a temporibus Achaz, sed ab Oziae enumerantur. Igitur Hebraei hunc locum ita edisserunt, ut Amos qui sub Ozia coepit prophetare, quando et Isaias prophetiae suae habuit exordium, primus prophetaverit contra Israel, dicens: Israel autem captivus ducetur de terra sua ( Am, 7); titulus quoque prophetiae ejus contra Samariam sit, et prophetare coeperit in diebus Oziae regis Juda, ante duos annos terraemotus. Quem volunt eo tempore accidisse, quo ingressus Ozias in templum Dei sibi sacerdotium vindicabat, et terra percussa est, et cineres altaris effusi sunt, et ipse rex percussus lepra (voir: Ch2, 26) . Volunt autem annum fuisse vigesimum quintum Oziae, quando haec acciderunt, cujus reliqui anni sunt viginti septem. Omnes enim annos regnavit quinquaginta duos. Post eum regnavit Joatham filius ejus, annis sedecim; et hujus filius Achaz aliis sedecim. Post quem regnavit Ezechias, cujus sexto imperii anno capta Samaria est, atque ita effici simul annos sexaginta quinque. Scriptum est enim quod Theglathphalasar rex Assyriorum sub rege Achaz ascenderit in Damascum et vastaverit eam, et transtulerit habitatores ejus Cyrenen, et Rasin interfecerit, et quod tetenderit insidias Phacee, filio Romeliae, Osee filius Hela, et percusserit eum, et interfecerit et regnaverit pro illo in Israel annis novem; et quod venerit Salmanasar rex Assur, et obsederit Samariam, quae nunc Sebasten vocatur, tribus annis, et nono anno regni Osee ceperit eam; victumque Osee in carcerem miserit, et transtulerit Israel in Assyrios, posueritque eos in Ailam, et in Thabor, juxta flumen Gozam, in civitatibus, sive (ut Septuaginta transtulerunt) in montibus Medorum. Juxta anagogen facilis interpretatio est, quod, regnante Achaz rege impio, rex Aram, qui interpretatur excelsus atque sublimis, ut indicet arrogantiam sapientiae saeculi, et Phacee filius Romeliae (qui et ipse juxta Osee prophetam et tribum Ephraim, de qua Jeroboam, filius Nabath, vitulos aureos in Bethel et Dan constituerat, et a domo David Dei populum separaverat, et propterea refertur ad haereticos) consentiat sibi, ut expugnent Ecclesiam. Quod cum audierit domus David, quem in Ezechiele pastorem bonum legimus suscitatum, et populus ejus simpliciter credens in Domino pertimescit, et ideo pertimescit, quia non arboribus frugiferis, sed infructuoso saltui comparatur. Eosdem autem haereticos atque gentiles contra domum David argumentorum et dialecticae artis gladiis dimicare nulli dubium est, ut qui inter se discrepant, in Ecclesiae oppugnatione consentiant, juxta illud, quod Herodes et Pilatus inter se discordantes, in Domini passione amicitia foederantur (voir: Lc, 25) . Impio regi Isaias jubetur occurrere exiens de loco suo non in principio aquaeductus, sed in extremis finibus piscinae superioris, quae erat in agro fullonis, ubi sordes et maculae purgabantur (voir: Es, 7) . Quamvis enim Achaz regnaret super Judam, tamen quia impius erat, in superioris piscinae extremis finibus morabatur. Ergo Deus non tam regis miseretur, quem indignum aestimabat salute, quam populi sui. Duas autem caudas torrium fumigantium, ut prius diximus, vocat sapientiam saecularem, haereticumque sermonem, quorum finis exustio est. Qui frustra inierunt consilium, ut ascenderent contra Judam, et quasi negligentem et dormientem caperent, et suis erroribus copularent, ponerentque super eum regem filium Tabehel, hoc est, bonum Deum. Uterque enim adversarius, apud se veritatem, apud se optimam aestimat esse doctrinam. Denique Marcion haereticus bonum Dei Filium, hoc est, alterius putat esse Christum, et non justi, cujus prophetae sunt, quem sanguinarium, crudelem et judicem vocat. Haec illis dicentibus Dominus comminatur, quod non stet consilium eorum; sed interim nunquam diu mundus iste stat, et ea quae mundi sunt in suis finibus et in suis urbibus dominentur. Cum autem consummationis tempus advenerit, hocque sexaginta duo anni, etiam mundi res quae in sex annis factae sunt, quam omnia, quae ad quinque sensus pertinent, finem acceperint; tunc universa esse solvenda, quae gentiles et haeretici futura non credunt, et propter infidelitatem non intelligunt quae dicuntur.