V. 76 :
Et tu puer, propheta Altissimi vocaberis: praeibis enim ante faciem
Domini parare vias eius,
Poètes
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Liber 2, Caput 3
Haec de sacra historia typica explanatione percurrimus, ut in eisdem
sacrae historiae verbis moralis intelligentiae aliquid
perquiramus. Itaque puer Samuel in conspectu Domini minister
asseritur; quod tamen ministerium non absolute, sed ante faciem Heli
Domino exhiberi memoratur. His igitur verbis non ostenditur
perfectio ministerii, sed humilitatis. Facies namque Heli
uniuscujusque institutoris ratio est arbitrii. Illi namque
ante praeceptoris sui faciem Domino ministrat, qui in exhibitione
ministerii sui proprii arbitrii rationem non sequitur, qui eo operis
itinere graditur quod ei magistri sui cognitione praevidetur.
Nam perfecti quique viri, et docibiles Dei
(voir:
Jn, 6, 45 et
Es, 54, 13)
, ministri quidem in conspectu Domini sunt, sed ante faciem
hominis ministri ejus non sunt, quia ipsa eos intus divinitas erudit
qualiter foris etiam vita et moribus ac doctrina disponantur; unde et
praecursori Redemptoris paterni oraculi laude promittitur: Tu
quidem, puer, propheta Altissimi vocaberis;
praeibis enim ante faciem Domini parare vias ejus
(
Lc, 1, 76)
. Ante faciem quidem Domini praeire describitur, qui in
ministerio suo non erat secuturus arbitrium superioris hominis, sed
inspirationem divinitatis. Ante faciem ergo Heli Samuel
Domino ministrare dicitur, ut subjecti quique ejus exemplo doceantur,
quatenus de ministerio suo sic placere conditori studeant, ut praeter
praelatorum suorum arbitrium agere aliquid non praesumant.
Nam qui ante institutoris sui faciem Domini minister asseritur, si ejus
faciem praeire per tumorem despicit, minister in conspectu Domini non
existit, quia omnipotentem ignorare convincitur, cui per ejus arbitrium
placere despicit, cujus se imperio ut ei placeret subjugavit.
Unde et Heli, et filii Belial esse, et nescire Dominum dicuntur, et ad
populum officium sacerdotum. Filii namque sunt qui
spiritualibus patribus ad eruditionem subiguntur. Qui
profecto cum eorumdem patrum sequi consilia superbiendo despiciunt,
Belial filii recte nominantur, quia ejus, qui per superbiam de coelo
cecidit, apostatae spiritus imitatores fiunt. Qui certe tanto
deterius Dominum nesciunt, quanto ejus sibi cognitionem arrogantius
ascribunt. Eo namque agitur ut quod scire debent periculosius
nesciant, quo id quod se scire existimant nescientes discere non
curant. Et quia invisibilem conditorem amare nequeunt, quem
ignorant, in appetitu visibilium ipsa quae sibi usurpant Dei ministeria
dissipant. Unde et ii qui ignorare Dominum sacerdotes relati
sunt, et sacerdotum quoque officium ad populum nescire
perhibentur.
Liber 5, Caput 2
Poenitentis mens tunc bene dirigitur, si divina judicia metuat, et de
Dei omnipotentis miseratione confidat. Timor quidem sine spe
in desperationem praecipitat, sed cum spei conjungitur, salutem mentis
operatur. Quare et summo studio invigilare optimus doctor
debet, ut peccantem terreat, et territum ad veniae spem reducat:
quatenus per metum peccare desinat, et per spem impetrandae
indulgentiae, divinae misericordiae portum quaerat. Territos
ergo subditos ad spei virtutem Samuel erigens, dicit:
Vos fecistis universum malum hoc, verumtamen nolite recedere
a tergo Domini.
(
S1, 12, 20) Quasi dicat: Si peccare desinitis, ad obtinendam
commissorum veniam pervenire citius potestis.
Nolite ergo recedere a tergo Domini.
(
S1, 12, 20) De justi laude promittitur.
Praeibis enim ante faciem Domini parare vias ejus.
(
Lc, 1, 76) Hinc Elias ait: Vivit Dominus, in cujus
conspectu sto (III Reg. XVII, 1). Hinc
Psalmista dicit: Exsultent justi in conspectu Dei (Ps. LXVII,
4). In conspectu quidem Domini, vel ante
Dominum stare, est testimonio bonae conscientiae de amore Conditoris
praesumere. Stant quidem in conspectu ejus, qui ex merito
magnae actionis, de superna Conditoris sui gratia securi
sunt. Peccatores autem cum mala committunt, a facie Domini
fugiunt, sed cum redire poenitendo deliberant, quasi post tergum Domini
sunt: quia et discedere longius nolunt, et tamen praesumere de Deo quasi
amici non possunt. Hinc est, quod peccatrix mulier retro
stetisse dicitur, ut pedes Domini deosculari mereretur
(voir:
Lc, 7, 38)
. Retro etiam illa stetit, quae fimbrias ejus tetigit,
et a fluxu sanguinis sui curari meruit
(voir:
Mt, 9, 20)
. Retro quidem stat pro verecundia peccati, sed tangit
per virtutem spei. Quia ergo pro commissis iniquitatibus
semper erubescere debemus, et in quibus confundimur devitare, Samuel
peccatoribus imperat, ut a tergo Domini non recedant. Sed
quia non sufficit conversio peccatori, ut peccata non agat, subsequenter
adjunxit:
Et servite Domino in omni corde vestro.
(
S1, 12, 20)
Commentaires
Gregorius I (540-604)