V. 45 :
Est scriptum in prophetis: Et erunt omnes docibiles Dei. Omnis qui
audivit a Patre, et didicit, venit ad me.
Poètes
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Liber 2, Caput 3
Haec de sacra historia typica explanatione percurrimus, ut in eisdem
sacrae historiae verbis moralis intelligentiae aliquid
perquiramus. Itaque puer Samuel in conspectu Domini minister
asseritur; quod tamen ministerium non absolute, sed ante faciem Heli
Domino exhiberi memoratur. His igitur verbis non ostenditur
perfectio ministerii, sed humilitatis. Facies namque Heli
uniuscujusque institutoris ratio est arbitrii. Illi namque
ante praeceptoris sui faciem Domino ministrat, qui in exhibitione
ministerii sui proprii arbitrii rationem non sequitur, qui eo operis
itinere graditur quod ei magistri sui cognitione praevidetur.
Nam perfecti quique viri, et docibiles Dei
(voir:
Jn, 6, 45 et
Es, 54, 13)
, ministri quidem in conspectu Domini sunt, sed ante faciem
hominis ministri ejus non sunt, quia ipsa eos intus divinitas erudit
qualiter foris etiam vita et moribus ac doctrina disponantur; unde et
praecursori Redemptoris paterni oraculi laude promittitur: Tu
quidem, puer, propheta Altissimi vocaberis;
praeibis enim ante faciem Domini parare vias ejus
(
Lc, 1, 76)
. Ante faciem quidem Domini praeire describitur, qui in
ministerio suo non erat secuturus arbitrium superioris hominis, sed
inspirationem divinitatis. Ante faciem ergo Heli Samuel
Domino ministrare dicitur, ut subjecti quique ejus exemplo doceantur,
quatenus de ministerio suo sic placere conditori studeant, ut praeter
praelatorum suorum arbitrium agere aliquid non praesumant.
Nam qui ante institutoris sui faciem Domini minister asseritur, si ejus
faciem praeire per tumorem despicit, minister in conspectu Domini non
existit, quia omnipotentem ignorare convincitur, cui per ejus arbitrium
placere despicit, cujus se imperio ut ei placeret subjugavit.
Unde et Heli, et filii Belial esse, et nescire Dominum dicuntur, et ad
populum officium sacerdotum. Filii namque sunt qui
spiritualibus patribus ad eruditionem subiguntur. Qui
profecto cum eorumdem patrum sequi consilia superbiendo despiciunt,
Belial filii recte nominantur, quia ejus, qui per superbiam de coelo
cecidit, apostatae spiritus imitatores fiunt. Qui certe tanto
deterius Dominum nesciunt, quanto ejus sibi cognitionem arrogantius
ascribunt. Eo namque agitur ut quod scire debent periculosius
nesciant, quo id quod se scire existimant nescientes discere non
curant. Et quia invisibilem conditorem amare nequeunt, quem
ignorant, in appetitu visibilium ipsa quae sibi usurpant Dei ministeria
dissipant. Unde et ii qui ignorare Dominum sacerdotes relati
sunt, et sacerdotum quoque officium ad populum nescire
perhibentur.
Theutmirus; Claudius Taurinensis
Liber 1, Praefatio 0
Compellit, et constringit me, frater Christianissime, Theutmire, tua opportuna multimoda
inquisitio, non necessitate, sed quod est vehementius, charitate, ad multorum exire
publicum,
formidandumque judicium: illorum videlicet dico, qui secundum faciem, et non justum
noverunt
judicare judicium; ob hoc videlicet quod in opusculis nostris, in expositione Pentateuchi,
atque libri Regum, et tuam petitionem, et meam praefationem in capite ponere jubes;
quod
multis nostro tempore praesumptuosum esse videtur, atque ridiculum. Qui si verum nomen
praefationis nossent, non puto ista dicere potuissent: quia praefatio primi operis
locutio
est, et praelocutio librorum, quae ante causas narrationum ad instruendas audientium
aures
coaptatur. Dicta autem praefatio, quasi praelocutio, id est prima locutio, et alio
nomine
prologus, id est sequentis operis praefatio, est, et initium locutionis, et caput
compositionis, quod et alio nomine dicitur proemium: proemium enim est initium docendi,
et
principia librorum, quae ante causae narrationem ad instruendas audientium aures coaptantur.
Cujus nomen plerique latini periti ita posuerunt. Sciat quisque ille est, nostro tempori
scientiam, non nostrae scientiae scribendi tempus deesse: scilicet tempus per omnes
Scripturas
disserendi esse, si Spiritus sancti gratia cuiquam dignatur adesse: nec perjudicandum
quo
quisque tempore scribat; sed hoc solummodo discernendum, utrumnam vera, et catholica,
an
falsa, et haeretica sint, quae scribit. Et quia tu saepe a me requiris multarum rerum
absolutionem, maximeque in Pentateucho, atque libro Regum, qui et antiquiores, et
obscuriores
caeteris libris divinae legis sunt, et magno interprete indigent, atque in eis, non
ex meo
ingenio, sed ex illustrium doctorum judicio, neque ex propria temeritate, sed ex aliorum
auctoritate interrogationibus tuis, non quantum debui, sed quantum potui, satisfeci,
conservans non tam eloquii exsultantis ambitum, quam necessariae brevitatis modum:
sic enim et
innumeris satisfieri inquisitionibus tuis poterit, et mihi insuper liberum erit aliqua
extrinsecus, quae cognitioni tuae utilia arbitror, in aliis libris inserere, si ista
tibi
accepta judicaveris. Scire autem volo te, frater, quod haec locutio vias quidem aperiat
intelligentiae: non tamen singillatim cuncta quae scripta sunt, disserat atque absolvat.
Sicut
potui, respondi inquisitionibus tuis. Si quid de his rebus, unde me interrogasti,
invenisti
melius, sive invenire potueris, gratissimum habebimus, si nos feceris nosse. Pro qua
re te
deprecor per gratiam Dei, quae in te, ut credo, exuberat, ut non respuas deprecantem,
sed
libenter doceas, si quid potes, quod me fateor ignorare. Et si quid hinc absolutum,
ac
diffinitum disputatione rationabili, atque perfecta vel legisti, vel audisti, vel
etiam ipse
adhuc audire, aut legere, aut excogitare potueris peto, ut mihi mittere non graveris.
Quia
quod confitendum est charitati tuae, plus mihi expedit discere, quam docere. Nam hoc
admonemus, dicente Apostolo Jacobo :
Sit autem omnis homo velox ad audiendum, tardus autem ad loquendum.
(
Jc, 1, 19) Et sicut ait doctissimus Pater Augustinus:
Ut discamus, invitare nos debet suavitas veritatis: Ut autem doceamus, cogere
necessitas charitatis.
(
Aug) Ubi potius orandum est, ut transeat ista necessitas, qua hominem docet aliquis homo:
Et simus omnes docibiles Dei
(
Jn, 6, 45 et
Es, 54, 13): quamvis hoc simus, cum ea, quae ad veram pietatem pertinent, dicimus, etiam quando
illa docere videtur homo. Quia
neque qui plantat est aliquid, neque qui rigat, sed qui incrementum dat Deus
(
1Co, 3, 7). Cum itaque, si Deus incrementum non daret, nihil essent apostoli plantatores, et
rigatores: quanto magis ego, vel tu, vel quilibet hujus temporis homines, qui in hoc
novissimo
tempore videmur esse doctores ? Addidi etiam in hoc opere brevem expositiunculam allegoricam
in libro Ruth, quod tu non postulasti, quae magis ad librum Judicum, quam ad Regum
pertinere
videtur. Pro qua re obsecro, ut me, etsi corpore longe positum, tamen mente propinquum
orationibus tuis Creatori omnium commendare non cesses; ut per virtutem fletuum tuorum,
et
merita orationum, et si juxta fluvium Chobar, id est secus gravedinem hujus saeculi
detineor,
tamen Dominum nostrum in majestate gloriae suae videre desidero: atque ab ipso audire
quod in medio scorpionum habitatio nostra consistit
(
Ez, 2, 6).
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Theutmirus; Claudius Taurinensis