V. 1 :
In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum.
Poètes
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Liber 1, Caput 1
Bene autem cum Helcanae ascensus asseritur, omnis domus ejus ascendisse
perhibetur, quia illos quorum mentibus eminet in altitudine suae
contemplationis velut domesticos et familiares tenet. Quae
est autem Helcanae, id est Redemptoris nostri hostia solemnis, nisi
sanctorum suorum cordibus ineffabilis illius internae amor
eruditionis? Nam eorum quisque sibi ineffabiliter complacet
in eo, quod se ostensa Redemptoris sublimitas tam sublimiter
docet. Anna ergo se cum viro suo ascendere abnegat, donec
filium lactat, quia sancta Ecclesia tandiu vitavit alta praedicando
contingere, quandiu cognovit rudes auditores suos velut parvulos alta
capere nequaquam posse. Hinc namque in ipsis sanctae
Ecclesiae primordiis factum est ut, velut parvulo adhuc Annae filio, per
trium evangelistarum scripta, Matthaei scilicet, Lucae et Marci, lac
propinaretur, qui humanitatis Dominicae historiam scribentes, pauca de
ejus divinitate tractaverunt; sed cum parvulus Ecclesiae populus
cresceret, et in mensuram aetatis plenitudinis Christi proficeret
(voir:
Ep, 4, 13)
, cui lactis potus non suffecerat, pasci cibo solido
perquirebat. Compulsa itaque mater Ecclesia ascendere est, ut
ipsa quoque cherubim fieret, volantique super se Redemptori
appropinquaret, pennas assumeret, ambulantem super eas in sacramentorum
altitudine teneret, atque ex ejus Majestate caperet quod poscenti unico
alimentum daret. Unde factum est ut rogatus a fratribus
evangelista Joannes, non solum humana sed etiam angelica superans,
condita cuncta transcenderet, et quem videre meruit unigenitum in sinu
Patris praedicaret, dicens:
In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus
erat Verbum
(
Jn, 1, 1). Tunc ergo Anna ascendit, cum sancta Ecclesia se in
celsitudinem divinae praedicationis tam sublimiter extulit.
Tunc etiam immolavit solemnem hostiam, quia de cognitione divinitatis in
auditorum suorum cordibus flammam mirae devotionis accendit.
Solemnis quippe hostia fuit, de incomparabili eloquio, singularis
oblatio devotionis. Tunc in conspectu Domini filium adduxit,
cum auditorum suorum cordibus perfectam cognitionem summae divinitatis
intimavit. Quae profecto Dei cognitio, quia non solum fide
tenenda est, sed confessione, et quod credimus, et confitemur, nec
ignorare ulterius, nec silere permittimur, puer ablactatus, qui ad domum
Domini adducitur, jugiter in conspectu Domini manere
declaratur. Sequitur:
Et dixit ei Helcana vir suus: Fac quod tibi bonum videtur;
mane, donec ablactes eum.
(
S1, 1, 23)
Liber 1, Caput 3
Subauditur, sanctus. Extra eum sanctus aliquis esset, si
absque dono unigeniti sanctificationis spiritum habere
potuisset. Sed quis hoc asserere audeat de hominibus, quod de
Angelis nequaquam constat? Scriptum quippe est:
Verbo Domini coeli firmati sunt et spiritu oris ejus omnis
virtus eorum
(
Ps, 32, 6). Verbum Domini est unigenitus Dei. Quem
profecto evangelista Joannes insinuans, ait:
In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus
erat Verbum
(
Jn, 1, 1). Si ergo etiam angeli sanctificati creduntur in Filio,
multo magis de hominibus creditur quia extra eum sanctificationis
gratiam invenire non possunt.
Liber 1, Caput 3
Quasi dicat: Dum incomparabiliter nova cernitis, gesta antiquorum
reprehensibiliter effertis. Quasi enim umbra illa
praecesserant. Sed nunc palam veri fideles haec Redemptoris
nostri opera venerabiliter adorant, quia quod umbrabatur ibi
occultatione sacramenti, in adventu Redemptoris patuit, exspectasse
corpus revelandae veritatis. Ergo si ad nova referantur,
vetera non sunt, quia in Spiritu sancto intellecta, vetustatem aliquam
non recipiunt. De illo quippe renovante omnia spiritu,
Psalmista precatur, dicens:
Emitte spiritum tuum et creabuntur, et renovabis faciem
terrae
(
Ps, 103, 30). Vetera ergo sunt, si Redemptoris operibus
conferantur; sed cum ad confirmanda haec spiritaliter illa proferimus,
eo spiritu quo haec intelligimus illa renovantur. Sancta ergo
Ecclesia dum Judaeos de veterum narratione reprehendit, quid aliud quam
eos acta Patrum spiritualia carnaliter intelligere
designatur? Synagoga etenim contra sanctam Ecclesiam se tanto
temerius erigit, quanto legis et prophetarum scientia superbius
extollitur, quam suis patribus divinitus inspiratam, sibi autem
materialiter exhibitam didicit. Unde sequitur:
Nolite multiplicare loqui sublimia, gloriantes
(
S1, 2, 3). Et ut tumere desinant, subjungit, dicens:
Recedant vetera de ore vestro
(
S1, 2, 3). Jam quippe ei vetera sunt, quae, ut dixi,
per renovantem spiritum non intelliguntur. Tale est igitur ac
si dicat: Dignum est ut ab eorum narratione sileas, quorum novos et
splendidos sensus ignoras. Quae nimirum etsi subtiliter
intelligis, tumorem arrogantiae tibi praestare non debent, quia Deus
scientiarum Dominus est. Redemptor quippe humani generis,
quia summi Patris est Verbum, Dominus est utique omnium
scientiarum. Alta quippe, et magna locutus est Isaias, magna
locutus est Jeremias; sed profecto nihil dicerent, si hoc Verbum
scientiarum Dominus non eis, antequam loquerentur, scientias
indicaret. Unde et frequenter in libris ejusdem Isaiae
prophetae legitur: Verbum quod factum est ad Isaiam
prophetam. Frequenter et in libro Jeremiae
scribitur: Verbum quod factum est ad Jeremiam
prophetam. Hoc Verbum scientiarum Dominum
Joannes in altissimo summi Patris sinu aspiciens, ait:
In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus
erat Verbum
(
Jn, 1, 1). Hinc Paulus scientiarum Dominum Redemptorem nostrum
insinuans, dicit:
Quia in ipso habitat omnis plenitudo divinitatis
corporaliter
(
Col, 2, 9). Dum ergo dicit: Recedant
vetera de ore vestro, quia Deus scientiarum Dominus
est
(
S1, 2, 3), quid est aliud dicere, nisi Synagogae aperta ratione
monstrare, ut tanto sollicite tacere debeat, quanto non solum quod sint,
sed etiam a quo sint ea quae dicit ignorat? Quasi dicat:
Illam scientiam, quam patrum tuorum fuisse astruis, tanto tibi dare
arrogantiam non debuit, quanto non ipsorum, sed unigeniti Filii Dei
fuit, et ipsam eamdem scientiam non intelligis. Dicit ergo:
Recedant vetera de ore vestro
(
S1, 2, 3). Ut Judaei nequaquam depravent quod
intelligere recte non praevalent. Deus scientiarum, dicit,
Dominus est, ut quod veraciter Dei esse comprobant, hominibus fallaciter
non ascribant. Sed dum de verbis jactantiae Judaea
reprehenditur, quia nullo timore compungitur, ei etiam de occultis
perfidorum cordium motibus tormenta nuntiantur. Nam sequitur:
Et ipsi praeparantur cogitationes.
(
S1, 2, 3)
Liber 3, Caput 1
Dominum namque tunc ordo praedicatorum nesciit ea perfectione qua
postea profecit. Vel fortasse idcirco nescire Dominum
dicitur, quia alta et profunda quae noverat infirmis adhuc et rudibus
auditoribus non pandebat. Unde et volentibus diem dominici
adventus agnoscere ea quae omnia noverat, et indicare nolebat, Veritas
dicit:
De die autem illa et hora nemo scit, neque angeli coelo,
neque Filius, nisi solus Pater
(
Mc, 13, 32). Quid est quod sciens omnia Filius judicii
diem nescit, nisi quia inter cuncta quae noverat, diem sciens, nesciebat
eum ut diceret, sed ejus tempus et qualitatem sciebat? Hinc
Joannes Baptista, qui Dominum perfecte noverat, ad eum quasi nesciens
discipulos mittebat, dicens:
Tu es qui venturus es, an alium exspectamus?
(
Lc, 7, 20) Velut enim Dominum nesciens Samuel
praedicabat, cum evangelista Matthaeus, divinitatem Redemptoris
praeteriens, a sola humanitate ejus inchoavit, dicens:
Liber generationis Jesu Christi filii David, filii
Abraham
( et
Mt, 1, 1)
. Sed sciebat profecto Dominum, et revelatus erat ei
sermo Domini, cum Joannes, divinitatem ejus alta exponendo suscipiens,
ait:
In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et
Deus erat Verbum
(
Jn, 1, 1). Nesciebat Dominum, cum Paulus loqueretur,
dicens:
Factus sum omnia omnibus, ut omnes facerem salvos
(
1Co, 9, 22)
. Qui enim infirmis infirmus, et parvulis fiebat
parvulus, et omnibus omnia, nimirum cum ignorantibus etiam
ignorabat. Nam ut ejusdem ignorantiae verbo uteretur,
Corinthiis loquens, ait:
Nihil judicavi me scire inter vos, nisi Christum Jesum,
et hunc crucifixum
(
1Co, 2, 2)
. Nam cum sapientibus et Dominum noverat, et sermonem
ejus revelatum habebat. Unde et dicit:
Nos autem revelata facie Domini gloriam speculantes, in
eamdem imaginem transformamur, tanquam a Domini
spiritu
(
2Co, 3, 18). Hinc item loquitur, dicens:
Sapientiam loquimur inter perfectos, non sapientiam hujus
mundi, neque principum hujus saeculi, sed loquimur Dei
sapientiam, quae in mysterio abscondita est
(
1Co, 2, 6)
. Hinc item eum quem noverat Dominum praedicat, dicens:
Qui cum sit splendor gloriae, et figura
substantiae ejus, portansque omnia verbo virtutis suae,
purgationem peccatorum faciens, sedet ad dexteram
majestatis in excelsis, tanto melior angelis effectus,
quanto differentius prae illis nomen
haereditavit. Cui enim dixit angelorum:
Filius meus es tu, ego hodie genui te
(
He, 1, 3,
He, 1, 4 et
He, 1, 5)
? Nescire ergo Dominum dicitur, non ignorantia
cognitionis, sed praetextu simplicitatis. Sequitur:
Intellexit ergo Heli quia Dominus vocaret puerum
(
S1, 3, 9).
Theutmirus; Claudius Taurinensis
Proemium, Caput 3
Quare de Jeroboam filio Joas scribitur:
ipse restituit terminos Israel ab introitu Emath usque ad mare solitudinis, juxta
sermonem Domini, quem locutus est per servum suum Jonam filium Amathi Prophetam.
(
R4, 14, 25)
(voir:
Jn, 1, 1)
Ubi Jonas haec locutus fuit ?
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Theutmirus; Claudius Taurinensis