Evangelium secundum Ioannem

Gregorius I (540-604)

• Liber 1, Caput 3
  • In descriptione Redemptoris omnia incomparabilia designantur. Inde enim verus Redemptor ostenditur, quod in omni quod ad ejus gloriam dicitur ei nemo comparatur. Ille enim omnes redemit qui omnibus excellit. Quod recte contra Judaeam dicitur, quae eo audacius Redemptorem despicit, quo multos se habuisse viros recolit, qui magna claruerunt laude sanctitatis. Hinc est enim quod illuminato caeco exprobrantes dicunt: Tu sis discipulus illius, nos autem Moysi discipuli sumus. Scimus, quia Moysi locutus est Deus, hunc nescimus unde sit ( Jn, 9, 28 et Jn, 9, 29). Hinc item gloriantur, et dicunt: Semen Abrahae sumus, et nemini servivimus unquam ( Jn, 8, 33). Sed homo fuit Moyses, homo Abraham, homo Christus. Verumtamen illi assumpti ad locutionem Dei, iste assumptus in divinitatem. Illi assumpti ad ministerium, iste ut unigenitus assumptus ad regnum. Unde et loquitur, dicens. Omnia quae habet Pater mea sunt ( Jn, 16, 15). Non est sanctus ut est Dominus ( S1, 2, 2). Hoc etiam sacra Scriptura testatur, dicens: Cui se infudit omnis plenitudo divinitatis corporaliter ( Col, 2, 9). Hinc Joannes ait: De plenitudine ejus omnes accepimus ( Jn, 1, 16). Non est sanctus ut est Dominus ( S1, 2, 2). Quia in eo quod Dominus asseritur, sanctitatis ejus excellentia commendatur. Sed Judaei Christum, quem exspectant, purum hominem asserunt, et tamen suum Dominum futurum et singulariter sanctum credunt. Sed Psalmista illos reprobans, nos ad fidei gaudium cohortatur, dicens: Jubilate Deo omnis terra, servite Domino in laetitia. Intrate in conspectu ejus in exsultatione, scitote quoniam Dominus ipse est Deus. ( Ps, 99, 2 et Ps, 99, 3) [mauvais référencement: Ps, 99, 1] Illi Dominum vocant, qui Deus non sit. Nobis ergo jubilandum, nobis in laetitia serviendum, qui talem habemus Dominum, qui etiam Deus veraciter credatur, qui majestatem divinitatis, quam in se asseruit, incomparabilibus miraculis comprobavit. Qui ergo invisibilem ejus divinitatem abnegant, patentibus operibus credant. Sed quam mira sanctitas illa est, quae peccatores sanctificat? Unde et de peccatrice muliere dicit: Remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit multum ( Lc, 7, 47). Hanc excellentiam sanctitatis, illa in fluxu sanguinis posita cognoscens, ait: Si tetigero vel fimbriam vestimenti ejus, salva ero ( Mt, 9, 21). Sed quis fidem ejus assereret, si effectus fidei non pateret? Nam ut vestimentum ejus tetigit, sanguis stetit. Non est ergo sanctus ut est Dominus, quia quisquis potuit sanctus existere, ejus accepit munere ut sanctus esse potuisset. Hoc namque sancta Ecclesia subsequenti verbo insinuans, ad eumdem Redemptorem ex nimia charitate convertitur, dicens: Neque enim est alius extra te. ( S1, 2, 2)
• Liber 3, Caput 1
  • Quid est quod postquam Heli visionem exposuit, crevisse Samuel dicitur, nisi quia doctorum nostrorum ordo, postquam verbo Synagogae filios repulit, majoris reverentiae gloriam apud gentilitatem invenit? Crevit ergo, quia qui per verbi ministerium se prius in una gente cohibuit, postmodum sanctitatis atque doctrinae famam in universo mundo dilatavit. Unde et per Psalmistam dicitur: In omnem terram exivit sonus eorum, et in fines orbis terrae verba eorum ( Ps, 18, 5). Hinc iterum sanctae Ecclesiae loquens, ait: Pro patribus tuis nati sunt tibi filii, constitues eos principes super omnem terram ( Ps, 44, 17). Crevit itaque cum in universo mundo radiavit. Cum quo etiam Dominus esse perhibetur, quia omne quod de fama sanctitatis redoluit, omne quod clarum per verbum luxit, de praesentia Redemptoris accepit, quem secum habuit. Nam etsi verbo Paulus non solum infirma et terrena, sed etiam summa et coelestia penetrat, ex eo hanc dicendi virtutem obtinet, quem secum esse affirmat, dicens: An experimentum ejus quaeritis qui in me habitat Christus ( 2Co, 13, 3)? Qui enim in se loquebatur secum erat. Redolet omni mundo per vitam, sed ex eo vitae odorem trahit quem ostendit: dicens: Christi bonus odor sumus in omni loco ( 2Co, 2, 15) . Omnia esse de praesentia Redemptoris Joannes insinuat, quia dicit: De plenitudine ejus omnes accepimus ( Jn, 1, 16). Samuel ergo cum crevisse dicitur, cum eo Dominus esse memoratur, quia doctorum ordo cum magnae sanctitatis atque doctrinae gratia omni mundo resplenduit, ex eo tam magnus apparere potuit qui eum in mundo positum non reliquit. Sequitur: Et cognovit universus Israel a Dan usque Bersabee quod fidelis Samuel propheta esset Domini ( S1, 3, 20).
• Liber 4, Caput 4
  • Quo contra doctores reprobi, quia quae dicunt, non amant, cum alios verbo pascunt, jejunant. Nam cum animae refectionem verbum Dei esse Dominus dixerit, verbum vero Dei in mente plena sit eruditio, plena devotio; verbo Dei non pascuntur, qui devote, quod loquuntur, non audiunt. Apostolus quidem, quasi jam illa verbi dulcedine repletus, ait: De plenitudine ejus omnes accepimus ( Jn, 1, 16) . Alia quidem est plenitudo verbi, alia libri. De plenitudine quidem verbi accipere nonnisi electi possunt, de plenitudine vero Scripturae possunt et reprobi. Liber namque beati Joannis apostoli, et liber beati Pauli apostoli plenitudines quidem sunt, quae de eis habentur. Eorum nimirum verba Paulus sive Joannes scripsit, sed quod quisque scripsit, loquens in eis verbum inspiravit. Qui ergo verbum Scripturae accipit, non in amore, sed in scientia, de plenitudine accipit, non verbi, sed libri. Et quia rem mortuam accipit, in ejus ipse acceptione non vivit. Sed quid dico Scripturam mortuam? Non est mortua tantum, sed interficiens. Nam scriptum est: Littera occidit, spiritus autem vivificat ( 2Co, 3, 6) . Hoc quidem facit omnis divina littera. Nam littera corpus est, hujus vero corporis vita spiritus. Vivificatum quippe, et vivificans corpus accipit, qui litteram legit, et in amorem intelligentiae mentem reficit. Reprobi ergo, qui Scripturas rimantur, quas non amant, qui audacter foris loquuntur, cujus saporem intus non intelligunt; dum refectionem Scripturarum, quas exponunt, alii devota mente percipiunt, quasi de eo, quod ipsi dant, alii saturantur, non ipsi. Dicat ergo Samuel: Ascende, ut comedas mecum hodie ( S1, 9, 19): quia ex eo, quod subditis de verbo electi doctores tribuunt, et pariter audiunt, et pariter saturantur. Ecce enim in eodem ipso verbo, quod dicimus, demonstratur. Nam quis dubitat, quod hanc Scripturam, quam exponimus, Samuel scripserit? Et tamen ipse, qui scripsit, haec dicit: Respondit Samuel ( S1, 9, 19); ut profecto ostenderet, quia quod ipse scribebat, alius impartiebatur. Quia ergo Spiritus sanctus, qui per eum loquitur, per eum de eo dicit: Respondit Samuel Sauli: Ascende ante me in excelsum, ut comedas mecum hodie ( S1, 9, 19). Hoc dicit, quod audit; et simul audit, et dicit. Dum ergo magna veneratione amoris audit, et loquitur praedicator electus; magna devotione auditores boni quae dicuntur, excipiunt; Saul et Samuel pariter in excelso comedere dicuntur. Item quia praedicatores auditoribus in ejusdem verbi refectione digniores atque ferventiores sunt; non Samuel cum Saule, sed Saul cum Samuele comesturus asseritur. Sed et quia tam splendida mentis eruditio, in magna luce spiritualis vitae est, non dicit: Ut comedas mecum hac nocte; sed hodie ( S1, 9, 19). Quem etiam mane dimittit. Mane dicit initium diei sequentis. Sequens vero dies, est serena lux sanctae conversationis. Dicit ergo: Dimittam te mane ( S1, 9, 19).

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 3, Caput 8
  • Factum est autem cum exissent sacerdotes de sanctuario, nebula implevit domum Domini, et non poterant sacerdotes stare et ministrare propter nebulam. Impleverat enim gloria Domini domum Domini, ( R3, 8, 10 et R3, 8, 11) et reliqua. Quod autem nebula implevit domum Domini, et non poterant sacerdotes stare etministrare propter nebulam, haec sententia superbos Judaeorum pontifices ac doctoresinsinuat, qui dum nativitatis Christi sacramenta investigare despiciunt, debitum fideisuae ministerium per erroris nebulam perdiderunt. Ita eorum mentes infidelitatis caligo replevit, ut exigentibus propriis meritisnon agnoscant cultum credulitatis. Nebula ergo Synagogam, id est domum Domini implevit, et sacerdotes propter nebulamministrare non poterant, quia dum in Testamento Veteri sensus mysticos litteraevelamine coopertos, inter obscuras allegoriarum caligines investigare despiciunt,debitum fidei suae ministerium,propter nebulam perdiderunt. Quibus et tunc in nebula doctrinae suae, vocem Dominus protulit, cum de se etiamaperta narravit. Quid est enim apertius quam Ego et Pater unum sumus? ( Jn, 10, 30) [mauvais référencement: Jn, 10] Quid apertius quam Ante Abraham ego sum? ( Jn, 8, 58) [mauvais référencement: Jn, 8] Sed quia auditorum mentes infidelitatis caligo compleverat, quasi emissum solisradium nebula interjacens abscondebat. Et dedicaverunt templum Domini, rex et filii Israel. ( R3, 8, 63) Templum Domini sancta est Ecclesia, sicut supra ostensum est: hanc dedicavitrex Christus, quando eam sanguine suo mundavit, et Spiritus sancti gratiasanctificavit, diversis virtutum donis multiplicavit. Hanc dedicant et filii Israel secum, quando unusquisque fidelium, secundum sibidonum collatum a Deo, verbopraedicationis et virtutum operibus proximos suosquoscunque valet ad meliora et perfectiora convertere, satagit. Templum enim Domini, ait Apostolus, sanctum est, quod estis vos. ( 1Co, 3) Sed hanc sanctificationem, rex et populus, caput et membra, non aequaliterperficiunt, quia de Christo Joannes ait: De plenitudine ejus nos omnes accepimus, et gratiam pro gratia. ( Jn, 1, 16) [mauvais référencement: Jn, 1] Hinc Paulus dicit: Itaque neque qui plantat, est aliquid, neque qui rigat; sed qui incrementum dat, Deus. ( 1Co, 3) Sed quantum valeat hominis dedicatio, praedictus Apostolus subsequenter exponitdicens: Qui plantat autem et rigat unum sunt. Unusquisque autem propriam mercedem accipiet, secundum suum laborem. Deienim sumus adjutores, Dei agricultura estis, Dei aedificatio estis, ( 1Co, 3) etc. Igitur ipse sanctificat suum templum quasi Deus et Dominus inhabitando: nos autemdigni habitationis ejus conservando. Sequitur:

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 3, Caput 8
  • Et dedicaverunt templum Domini rex et filii Israel ( R3, 8, 63). Templum Domini, sancta est Ecclesia, sicut supra ostensum est. Hanc dedicavit rex Christus, quando eam sanguine suo mundavit, et Spiritus sancti gratia sanctificavit, ac diversis virtutum donis multiplicavit. Hanc dedicant et filii Israel secum, quando unusquisque fidelium secundum donum sibi collatum a Deo verbo praedicationis et virtutum operibus proximos suos, quoscunque valet, ad meliora et perfectiora convertere satagit. Templum enim Dei, ait Apostolus, sanctum est, quod estis vos ( 1Co, 3). Sed hanc sanctificationem rex et populus, caput et membra non aequaliter perficiunt, quia de Christo Joannes ait: De plenitudine ejus nos omnes accepimus, et gratiam pro gratia ( Jn, 1, 16) [mauvais référencement: Jn, 1]. Hinc Paulus dicit: Itaque neque qui plantat, est aliquid, neque qui rigat, sed qui incrementum dat, Deus ( 1Co, 3). Sed quantum valeat hominis dedicatio, praedictus Apostolus subsequenter exponit dicens: Qui plantat autem, et qui rigat, unum sunt: unusquisque autem propriam mercedem accipiet, secundum suum laborem. Dei enim sumus adjutores, Dei agricultura estis, Dei aedificatio estis, ( 1Co, 3) etc. Igitur ipse sanctificat suum templum, quasi Deus et Dominus inhabitando, nos autem digne habitationi ejus conversando. Sequitur: