V. 47 :
Propter quod dico tibi: remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit
multum. Cui autem minus dimittitur, minus diligit.
Poètes
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Liber 1, Caput 3
In descriptione Redemptoris omnia incomparabilia
designantur. Inde enim verus Redemptor ostenditur, quod in
omni quod ad ejus gloriam dicitur ei nemo comparatur. Ille
enim omnes redemit qui omnibus excellit. Quod recte contra
Judaeam dicitur, quae eo audacius Redemptorem despicit, quo multos se
habuisse viros recolit, qui magna claruerunt laude
sanctitatis. Hinc est enim quod illuminato caeco exprobrantes
dicunt:
Tu sis discipulus illius, nos autem Moysi
discipuli sumus. Scimus, quia Moysi locutus est
Deus, hunc nescimus unde sit
(
Jn, 9, 28 et
Jn, 9, 29). Hinc item gloriantur, et dicunt:
Semen Abrahae sumus, et nemini servivimus unquam
(
Jn, 8, 33). Sed homo fuit Moyses, homo Abraham, homo
Christus. Verumtamen illi assumpti ad locutionem Dei, iste
assumptus in divinitatem. Illi assumpti ad ministerium, iste
ut unigenitus assumptus ad regnum. Unde et loquitur,
dicens.
Omnia quae habet Pater mea sunt
(
Jn, 16, 15).
Non est sanctus ut est Dominus
(
S1, 2, 2). Hoc etiam sacra Scriptura testatur, dicens:
Cui se infudit omnis plenitudo divinitatis
corporaliter
(
Col, 2, 9). Hinc Joannes ait:
De plenitudine ejus omnes accepimus
(
Jn, 1, 16).
Non est sanctus ut est Dominus
(
S1, 2, 2). Quia in eo quod Dominus asseritur, sanctitatis ejus
excellentia commendatur. Sed Judaei Christum, quem
exspectant, purum hominem asserunt, et tamen suum Dominum futurum et
singulariter sanctum credunt. Sed Psalmista illos reprobans,
nos ad fidei gaudium cohortatur, dicens:
Jubilate Deo omnis terra, servite Domino in
laetitia. Intrate in conspectu ejus in exsultatione,
scitote quoniam Dominus ipse est Deus.
(
Ps, 99, 2 et
Ps, 99, 3) [mauvais référencement: Ps, 99, 1] Illi Dominum vocant, qui Deus non sit. Nobis ergo
jubilandum, nobis in laetitia serviendum, qui talem habemus Dominum, qui
etiam Deus veraciter credatur, qui majestatem divinitatis, quam in se
asseruit, incomparabilibus miraculis comprobavit. Qui ergo
invisibilem ejus divinitatem abnegant, patentibus operibus
credant. Sed quam mira sanctitas illa est, quae peccatores
sanctificat? Unde et de peccatrice muliere dicit:
Remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit multum
(
Lc, 7, 47). Hanc excellentiam sanctitatis, illa in fluxu
sanguinis posita cognoscens, ait:
Si tetigero vel fimbriam vestimenti ejus, salva ero
(
Mt, 9, 21). Sed quis fidem ejus assereret, si effectus fidei non
pateret? Nam ut vestimentum ejus tetigit, sanguis
stetit. Non est ergo sanctus ut est Dominus, quia quisquis
potuit sanctus existere, ejus accepit munere ut sanctus esse
potuisset. Hoc namque sancta Ecclesia subsequenti verbo
insinuans, ad eumdem Redemptorem ex nimia charitate convertitur, dicens:
Neque enim est alius extra te.
(
S1, 2, 2)
Liber 2, Caput 3
In nummo igitur imago Domini sculpitur, ut ejus esse cognoscatur a quo
formari praecipitur. Nummus itaque Dei similitudo ejus
accipitur. Unde in Genesi loquitur, dicens:
Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem
nostram
(
Gn, 1, 26). Et quia de sacro eloquio Dei imaginem et
similitudinem ad quam redigamur agnoscimus, argenteus nummus esse
perhibetur. Qui ergo a peccati via ut pro se oretur venit,
nummum argenteum offerre debet, quia nihil ei prodest quod poenitendo
compungitur, nec quod flendo confitetur, si, inemendata et incorrepta,
interius pulchritudine bonae voluntatis, luce Dei imaginis nequaquam
radiare cognoscitur. Imago etenim et similitudo Dei est
inclyto odio malum odire, et amore perfecto Deum diligere.
Unde et Propheta claritatem divinae similitudinis ab humano genere
periisse intuens, ad eum qui cum inclyta reparationis nostrae luce de
coelo venit respicit, dicens:
Dilexisti justitiam, et odisti iniquitatem
(
Ps, 44, 8). Hinc se jam de ejus contemplatione in
perfectionis formam renovatum considerans, ait:
Iniquos odio habui, et legem tuam dilexi
(
Ps, 118, 113). Qui ergo de domo reprobi per confessionem
venit, qui per humilitatem pro se orari Dominum petit, curet omnino
necesse est ut nummum argenteum offerat, quatenus, sumpto splendore
bonae voluntatis, perfecte oderit malum quod fecit, et bonum integro
amore diligat quod neglexerit. Unde et justi judicis examine
propitiationis edicta promulgantur.
In quacunque die, vel hora, ait, peccator
convertitur, vita vivet, et non morietur
(voir:
Ez, 18, 21 et
Ez, 18, 27)
. Conversio autem peccatoris non est in
humilitate confessionis, sed in renovatione interioris hominis, cum
peccatori, jam divina inspiratione correcto, et malum displicet quod
amavit, et bonum placet quod odit. Nam sunt nonnulli qui se
et de nequitia accusant criminis, et pravitatem non corrigunt
voluntatis. Qui profecto converti ad Dominum non creduntur,
quia vera conversio in ore non accipitur, sed in corde.
Converti etenim simul verti est. Conversio itaque peccatoris
vera tunc est, cum ad Creatoris nostri beneplacitum uterque noster homo
reducitur, cum et caro nostra per iniquitatis odium cohibetur a
perpetratione facinoris, et per amorem justitiae mens se extendit ad
intentionem bonae operationis. Sed quia nonnulli intra
Ecclesiam sunt, qui tantum in vitae suae terminum ad poenitentiae
satisfactionem veniunt, et judicio Veritatis dicitur: Quacunque
hora peccator convertitur, vivit, a nonnullis valde
quaeri solet si statim vitam post carnis mortem inveniant qui magnae
vitae tempore peccata perpetrant, et tantum in vitae exitu se nequiter
egisse accusant. Ad quod dicendum est quia ex vi conversionis
magnitudo deletur criminis. Vis autem conversionis est
affectio charitatis cordi infusae visitatione sancti
Spiritus. Et scriptum est de eodem Spiritu: Quia
ipse remissio peccatorum est. Nam cum
electorum corda dignanter visitat, ab omni peccatorum immunditia
potenter purgat, quia ut se menti infuderit, eam protinus in peccatorum
et vitiorum odia et in virtutum amorem ineffabiliter excitat.
Facit eam statim odisse quod amabat, et quod odio habuerat ardenter
diligere, atque in utroque valde ingemiscere, quia et mala quae odit se
damnabiliter amasse recolit, et bona quae diligit odisse.
Quis enim audeat dicere, licet omnimoda peccatorum sarcina praegravetur,
quod perire possit aliquis visitatus gratia Spiritus sancti?
Quia ergo peccator nulla hora convertitur, nisi qua a sancto Spiritu
illustratur, quid restat, nisi quia sicut peccati mortem exsecrando
descrit, ita vita justitiae ad quam se desideranter convertit
vivat? Qui statim post mortem in vita recipitur, si tantum
amoris ignem recipit in conversione qui consumere in anima possit omnem
congestam peccati rubiginem. Unde et de peccatrice muliere
dicitur:
Remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit
multum
(
Lc, 7, 47)
. Hinc ab eadem Veritate in cruce pendente dicitur:
Amen dico tibi, hodie mecum eris in paradiso
(
Lc, 23, 43). In vitae igitur exitu hi solummodo
salubriter resipiscunt, qui et per internam visitationem perfecte bona
diligunt, et mala oderunt quae amaverant. Qui tamen si
sufficienter pro admissis iniquitatibus dolere non possunt, nihilominus
et isti in hora qua convertuntur vivunt. Nam qui perfectionem
bonae voluntatis habuerunt in confessione peccati, post mortem
purgatoria poena peccati ad vitam transeunt, si ad delenda peccata
sufficientem vim amoris nequaquam habuerunt. Unde et Paulus
dicit:
Sic salvi fient, quasi per ignem
(
1Co, 3, 15). Sed peccator, qui ibi salvari per ignem
meruit, hic per afflictionem carnis adimpleat hoc quod sibi de vi amoris
deesse cognoscit.
Et tortam panis
(
S1, 2, 36).
Liber 4, Caput 4
Ancillarum vero nomine illa nequissima peccatorum conditio designatur,
qui per iniquitatem valde sunt pessimi, et aliis praebent exempla
pravitatis. Velut enim ancillae servos pariunt, dum magnae
iniquitatis non sunt solum operariae, sed etiam matres. Quia
vero sanctorum praedicatione tales etiam convertuntur, qui magna
postmodum omnipotenti Deo servitia impendunt, apte servi et ancillae
dicuntur auferri, et in opere regis poni. Annon tunc ancillam
rex regum tulit, quando de illa magna peccatrice dixit:
Remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit
multum
(
Lc, 7, 47)
? Et hanc in opere suo posuit, quando in castellum
intravit, et eum illa in domo sua recepit
(voir:
Lc, 10, 38)
. Hanc etiam in opere suo posuit; quia resurgens a
mortuis, ei praedicationem suae resurrectionis injunxit
(voir:
Mc, 16, 7)
. Servum quoque tulit, quando a telonei lucro Matthaeum
ad se sequendum vocavit. In opere suo hunc etiam posuit, quia
ei in domo sua convivium praebuit, et Aethiopiae praedicatorem, conversi
orbis Evangelistam fecit
(voir:
Mt, 9, 9,
Mc, 1, 14 et
Lc, 5, 27)
. Quia ergo praedicatorum ministerio hi etiam ad
Dominum redeunt, de quorum salute humana cogitatio desperare poterat,
bene servi et ancillae et optimi juvenes in regis opere ponendi
describuntur.
Liber 6, Caput 3
Sed quid est, quod implere cornu oleo jubetur? Quid namque
fuit austeritas legis, nisi cornu acuitas? Quasi enim cornu
percussit, dum peccata non per misericordiam indulsit, sed poenam
infligendo vindicavit. Cornu ergo oleo impletur; quia talis
Rex ungitur, qui peccata hominum misericorditer dimittat, non per legis
austeritatem puniat. Nam Moysi cornu praeferebant, qui de ea
quae in adulterio deprehensa fuerat Domino dicebant:
Moyses jubet hujusmodi lapidare; tu quid dicis de
ea?
(
Jn, 8, 5) [mauvais référencement: Jn, 8, 15] Sed qui pleno cornu unctus fuerat, dicit:
Qui sine peccato est vestrum, primus in eam lapidem
mittat.
(
Jn, 8, 7) Quasi cornu feriendi ille, assumpserat, qui dicebat:
Hic si esset propheta, sciret quae et qualis est haec mulier
quae tangit eum, quia peccatrix est.
(
Lc, 7, 39) Sed qui ex plenitudine cornu unctus Jesus fuerat,
totum remittebat, dicens:
Remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit
multum.
(
Lc, 7, 47) Hinc de peccatorum assumptione murmurantibus dicit:
Non veni vocare justos, sed peccatores.
(
Mt, 9, 13) Cornu ergo pleno ad ungendum David propheta mittitur,
quia illum modo doctores praedicant, qui duritiam legis solvit, et omne,
quod rigidum praetulit, per gratiae suae fomenta reparavit.
An non ungebat eum ille, ad eum ungendum missus, de quo dicitur:
Fuit homo missus a Deo, cui nomen erat Joannes: hic venit in
testimonium, ut testimonium perhiberet de lumine?
(
Jn, 1, 6 et
Jn, 1, 7) [mauvais référencement: Jn, 1, 6] Sed audivimus quomodo missus fuerat, audiamus quomodo
ungat:
Ecce,
inquit,
Agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi.
(
Jn, 1, 29)
Commentaires
Gregorius I (540-604)