V. 36 :
futurum est autem ut quicumque remanserit in domo tua veniat ut oretur pro eo et
offerat nummum argenteum et tortam panis dicatque dimitte me obsecro ad unam partem
sacerdotalem ut comedam buccellam panis.
Poètes
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Liber 2, Caput 2
Unicuique enim electorum coram Christo ambulare est se semper in
conspectu Redemptoris aspicere, et ea quae ei accepta cognoscit
operari. Vel certe coram Christo ambulat, qui in omni quod
agit semper ad ipsum respicit, et vitae suae rectitudinem in eo dirigit,
quem per assumptam humanitatem ad componendum electorum speciem venisse
recognoscit. Sed in caecitatis suae tenebris Judaea non
semper deserenda est, quia per prophetam dicitur:
Si fuerit numerus filiorum Israel, sicut arena maris,
tamen reliquiae salvae fient
(
Es, 10, 22). Hinc Paulus ait:
Caecitas ex parte contigit in Israel, donec
plenitudo gentium introeat, et sic omnis Israel salvus
fiat
(
Rm, 11, 25 et
Rm, 11, 26). Hanc ergo Judaeae visitationem subsequenter
ostendit, quia dicit:
Futurum est autem ut quicunque remanserit in domo
tua, veniat, ut oretur pro eo
(
S1, 2, 36) [mauvais référencement: S1, 2, 33]
.
Liber 2, Caput 2
Tunc certe Judaea pro se orari Dominum postulat, quando, collectis jam
electis de gentibus, caecitatis suae tenebras non ignorat, cum per
sacerdotes omnipotentis Dei ei offerri per confessionem sanctae
Trinitatis appetit, quia in vetustate pristina, superna promereri gaudia
non praesumit, sed et fidem Redemptoris, quam conversa recepit,
praedicando etiam convertendis aliis impendit. Bene etiam
subditur:
Ut offerret nummum argenteum
(
S1, 2, 36) [mauvais référencement: S1, 2, 33]
. Argento quippe eloquia divina signantur,
quia per Prophetam dicitur:
Eloquia Domini igne examinata, argentum igne
probatum
(
Ps, 11, 7)
. Quod profecto argentum tunc Judaea in Dei laudibus
impendit, cum aperte fidem nostram praedicat, cui in infidelitate posita
ante contradixit. Et quia eumdem Redemptorem, quem amando
praedicat, etiam compatiendo imitatur, adjungitur:
Et tortam panis
(
S1, 2, 36) [mauvais référencement: S1, 2, 33]
. Panis namque nomine ille exprimitur qui
de semetipso ait:
Ego sum panis vivus qui de coelo descendi
(
Jn, 6, 51). Torta itaque panis Redemptoris caro est
affecta supplicis. Hunc namque tortum panem propheta intuens,
ait:
Vere languores nostros ipse tulit, et dolores nostros
ipse portavit
(
Es, 53, 4). Et quia per quemdam sapientem dicitur:
Si sederis ad mensam potentis, sapienter attende quae
apponuntur tibi, quia similia oportet te praeparare
(voir:
Pv, 23, 1, LXX et
Pv, 23, 2, LXX)
, tortam panis et
nummum argenteum Judaea tunc offert, cum Redemptorem nostrum aperta
confessione praedicat, et pro ejus amore, quem praedicat, sustinere
tormenta a perfidis non recusat. In qua nimirum imitatione
passionis et refectione dulcedinis quia valde delectatur, sequitur:
Dicatque dimitte me, obsecro, ad unam partem
sacerdotalem
(
S1, 2, 36) [mauvais référencement: S1, 2, 33]
.
Liber 2, Caput 2
Dimitte me, ait, quasi dicat: Noli me, quasi infamem et morte
Redemptoris cruentatam, repellere. Unam quoque partem
sacerdotalem sibi concedi obsecrat, quia veris sacerdotibus sociari
desiderat, ut eorum valeat admisceri gaudiis, quorum oblationes appetit,
seipsam offerens, imitari. Unde et refectionis suae exponens
desiderium, dicit:
Ut comedam buccellam panis
(
S1, 2, 36) [mauvais référencement: S1, 2, 33]
. Qua in re notandum est quia tortam panis
in devotione oblationis habitura praedicitur, et buccellam in appetitu
comestionis. Cur ergo ad comedendum non torta panis, sed
buccella concupiscitur? Et cur non buccella, sed torta
offerenda perhibetur? Sed quia in rotunditate buccella
conficitur, rotunditas autem ipsa quodam modo nec principio, nec fine
dignoscitur, recte per panis buccellam Redemptoris aeternitas
designatur. Torta igitur panis a nobis offerri, et non
buccella potest, quia qui passionem dominicam imitari moriendo, sive
carnem affligendo, possumus, aeternitatem in nobis, quam praesentemus
ejus conspectui, non habemus. Et buccella nobis in
perfectione desiderii esse, non torta panis, debet, quia qui humani
generis Redemptorem compatiendo temporaliter sequimur, in superna patria
non mortalem jam, nec patientem, sed aeternum atque regnantem possidere
desideramus. Eam igitur quam offerre tortam panis desiderat
dicit: Ut comedam buccellam panis, quia conversi de
Judaea Redemptorem nostrum in aeternitate refectionis possidere
desiderant, cujus passionem imitati hic sunt ad strenuitatem militiae,
non ad praemium retributionis.
Liber 2, Caput 3
Christus autem Domini Redemptor est generis humani. Qui
nimirum, quia jam ad coelos ascendisse creditur, a fidelibus suis nunc
non oculis corporeis, sed mente, videtur. Coram ipso itaque
omnibus diebus ambulat qui cogitatione subita nihil operatur.
Nam ut rectos gressus foris ponat in opere, intus ad Christum respicit,
quem per considerationem portat in corde. Sed quia adhuc
reprobo pastori loquitur, subjungens, ait:
Futurum est autem ut quicunque remanserit de domo tua
veniat ut oretur pro eo
(
S1, 2, 36).
Liber 2, Caput 3
Remansurus namque de ejus domo aliquis dicitur, quia magna pars illius
moritura perhibetur. De domo namque reprobi pastoris remanet
quem conscientia peccati a spe consequendae veniae non
exstinguit. Remanet ergo quia pondus conscientiae per
poenitentiae propositum laevigatur spe consequendae vitae.
Qui profecto ut oretur pro eo venit, et ad Deum poenitendo properat, a
quo peccando recessit. Ut oretur itaque pro eo venit, quia
qui indignum Deo se fecit, dignum intercessorem exigit, ut alienis
precibus expietur, qui propriis mundari non posse
cognoscitur. Unde et pie Jacobus admonet, dicens:
Confitemini alterutrum peccata vestra, et orate pro
invicem, ut salvemini
(
Jc, 5, 16)
. Hinc iterum: Multum valet oratio justi
assidua. Sed pro eo oratio valet, qui dum
se a peccati immunditia cohibet, ad Dei se similitudinem redigit, qua se
peccando spoliavit. Unde et hic quoque subditur:
Ut offerat nummum argenteum
(
S1, 2, 36).
Liber 2, Caput 3
In nummo igitur imago Domini sculpitur, ut ejus esse cognoscatur a quo
formari praecipitur. Nummus itaque Dei similitudo ejus
accipitur. Unde in Genesi loquitur, dicens:
Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem
nostram
(
Gn, 1, 26). Et quia de sacro eloquio Dei imaginem et
similitudinem ad quam redigamur agnoscimus, argenteus nummus esse
perhibetur. Qui ergo a peccati via ut pro se oretur venit,
nummum argenteum offerre debet, quia nihil ei prodest quod poenitendo
compungitur, nec quod flendo confitetur, si, inemendata et incorrepta,
interius pulchritudine bonae voluntatis, luce Dei imaginis nequaquam
radiare cognoscitur. Imago etenim et similitudo Dei est
inclyto odio malum odire, et amore perfecto Deum diligere.
Unde et Propheta claritatem divinae similitudinis ab humano genere
periisse intuens, ad eum qui cum inclyta reparationis nostrae luce de
coelo venit respicit, dicens:
Dilexisti justitiam, et odisti iniquitatem
(
Ps, 44, 8). Hinc se jam de ejus contemplatione in
perfectionis formam renovatum considerans, ait:
Iniquos odio habui, et legem tuam dilexi
(
Ps, 118, 113). Qui ergo de domo reprobi per confessionem
venit, qui per humilitatem pro se orari Dominum petit, curet omnino
necesse est ut nummum argenteum offerat, quatenus, sumpto splendore
bonae voluntatis, perfecte oderit malum quod fecit, et bonum integro
amore diligat quod neglexerit. Unde et justi judicis examine
propitiationis edicta promulgantur.
In quacunque die, vel hora, ait, peccator
convertitur, vita vivet, et non morietur
(voir:
Ez, 18, 21 et
Ez, 18, 27)
. Conversio autem peccatoris non est in
humilitate confessionis, sed in renovatione interioris hominis, cum
peccatori, jam divina inspiratione correcto, et malum displicet quod
amavit, et bonum placet quod odit. Nam sunt nonnulli qui se
et de nequitia accusant criminis, et pravitatem non corrigunt
voluntatis. Qui profecto converti ad Dominum non creduntur,
quia vera conversio in ore non accipitur, sed in corde.
Converti etenim simul verti est. Conversio itaque peccatoris
vera tunc est, cum ad Creatoris nostri beneplacitum uterque noster homo
reducitur, cum et caro nostra per iniquitatis odium cohibetur a
perpetratione facinoris, et per amorem justitiae mens se extendit ad
intentionem bonae operationis. Sed quia nonnulli intra
Ecclesiam sunt, qui tantum in vitae suae terminum ad poenitentiae
satisfactionem veniunt, et judicio Veritatis dicitur: Quacunque
hora peccator convertitur, vivit, a nonnullis valde
quaeri solet si statim vitam post carnis mortem inveniant qui magnae
vitae tempore peccata perpetrant, et tantum in vitae exitu se nequiter
egisse accusant. Ad quod dicendum est quia ex vi conversionis
magnitudo deletur criminis. Vis autem conversionis est
affectio charitatis cordi infusae visitatione sancti
Spiritus. Et scriptum est de eodem Spiritu: Quia
ipse remissio peccatorum est. Nam cum
electorum corda dignanter visitat, ab omni peccatorum immunditia
potenter purgat, quia ut se menti infuderit, eam protinus in peccatorum
et vitiorum odia et in virtutum amorem ineffabiliter excitat.
Facit eam statim odisse quod amabat, et quod odio habuerat ardenter
diligere, atque in utroque valde ingemiscere, quia et mala quae odit se
damnabiliter amasse recolit, et bona quae diligit odisse.
Quis enim audeat dicere, licet omnimoda peccatorum sarcina praegravetur,
quod perire possit aliquis visitatus gratia Spiritus sancti?
Quia ergo peccator nulla hora convertitur, nisi qua a sancto Spiritu
illustratur, quid restat, nisi quia sicut peccati mortem exsecrando
descrit, ita vita justitiae ad quam se desideranter convertit
vivat? Qui statim post mortem in vita recipitur, si tantum
amoris ignem recipit in conversione qui consumere in anima possit omnem
congestam peccati rubiginem. Unde et de peccatrice muliere
dicitur:
Remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit
multum
(
Lc, 7, 47)
. Hinc ab eadem Veritate in cruce pendente dicitur:
Amen dico tibi, hodie mecum eris in paradiso
(
Lc, 23, 43). In vitae igitur exitu hi solummodo
salubriter resipiscunt, qui et per internam visitationem perfecte bona
diligunt, et mala oderunt quae amaverant. Qui tamen si
sufficienter pro admissis iniquitatibus dolere non possunt, nihilominus
et isti in hora qua convertuntur vivunt. Nam qui perfectionem
bonae voluntatis habuerunt in confessione peccati, post mortem
purgatoria poena peccati ad vitam transeunt, si ad delenda peccata
sufficientem vim amoris nequaquam habuerunt. Unde et Paulus
dicit:
Sic salvi fient, quasi per ignem
(
1Co, 3, 15). Sed peccator, qui ibi salvari per ignem
meruit, hic per afflictionem carnis adimpleat hoc quod sibi de vi amoris
deesse cognoscit.
Et tortam panis
(
S1, 2, 36).
Liber 2, Caput 3
Panis namque nomine aliquando terrenae delectationis refectio
designatur. Quare et propheta Jeremias in appetitu saeculari
corruptae Judaeae populum memorans, ait:
Omnis populus ejus gemens
(
La, 1, 11)
, et quaerens panem. Panem itaque
peccator conversus torquet cum praeteritam delectationem cruciat per
afflictionem poenitentiae. Panem namque torquere est carnem
pro perpetrata delectatione affligere. Qui ergo sine tormento
ignis ad salutem transire desiderat, cum nummo argenteo tortam panis
offerat, ut qui per bonam voluntatem peccata deserit, ea nimirum valida
carnis afflictione penitus exstinguat. Nummum namque
argenteum offerebat, qui, recepta jam Dei similitudine, confitendo
exsecrabatur quod fecerat, dicens:
Computruerunt cicatrices meae a facie insipientiae
meae
(
Ps, 37, 6)
. Et item: Incurvatus sum, et humiliatus
usquequaque. Sed qui nummum argenteum sibi
non sufficere ad oblationem timuit, panis tortam addere
curavit. Nam confitetur, et dicit:
Rugiebam a gemitu cordis mei
(
Ps, 37, 9). Rugitus enim fletum magni doloris insinuat
in afflictione poenitentis. Hunc tortum panem argenteo nummo
socians idem ipse loquitur, dicens:
Quoniam iniquitatem meam annuntiabo, et cogitabo pro
peccato meo
(
Ps, 37, 19)
. Pro peccato etenim cogitare est delectationi
praeteritae dignam carnis afflictionem proponere. Offerendum
ergo panem torquebat, qui et flagitia perpetrata pronuntians, qualiter
ea delere posset cogitabat. Et quia de austeritate
conversationis poenitentibus subrepere aliquando solet cupido laudis,
intentio vere conversi peccatoris insinuatur per hoc quod subditur:
Dicatque: Dimitte me, obsecro, ad unam partem
sacerdotalem
(
S1, 2, 36).
Liber 2, Caput 3
Pars namque sacerdotalis uniuscujusque est in aeterna vita retributio
electi. Sacerdotes etenim Dei omnes electi ejus sunt, quia
cui per oblationem ministerii sui incessanter serviunt sacra semper
offerre munera non desistunt. Unde etiam illi in regno
tripudiantes, dicunt:
Redemisti nos Deo in sanguine tuo, et fecisti nos
Deo nostro regnum, et sacerdotes
(
Ap, 5, 9 et
Ap, 5, 10)
. Dicere ergo peccatori converso: Dimitte me,
obsecro, ad unam partem sacerdotalem, est de
austeritate vitae et poenitentiae solam partem aeternae beatitudinis
exspectare, ut videlicet securitatem delectationis inveniat, quam et
perenni perfruitione possideat, et post se tortiones poenitentiae
nunquam trahat. Quare et subditur:
Ut comedam buccellam panis
(
S1, 2, 36).
Angelomus
Luxovensis(-c.895)
Liber 1, Caput 2
Futurum est autem ut quicunque remanserit in domo tua, ut oretur pro eo et
offerat nummum argenteum et tortam panis.
(
S1, 2, 36) Non proprie de domo dicitur hujus Heli, sed illius Aaron, de quo genere
etiamhucusque non desunt, qui veniant et convertantur. De quibus dicitur:
Reliquiae secundum electionem gratiae salvae factae sunt.
(
Rm, 11) De talibus enim reliquiis bene intelligitur quod dicitur:
Qui remanserit in domo tua, veniet ut oretur pro eo;
(
S1, 2, 36) profecto qui credit in Christum sicut et temporibus apostolorum, et inpraesenti
tempore aliquantum solet impleri, et in fine mundi perfectecomplebitur. Nam
etsi pauci, tamen aliqui, quotidie ex Judaeorum non tantum ex plebe sed exsacerdotali
stirpe ad Ecclesiam confugiunt.
Et cum intraverit plenitudo gentium, tunc omnis Israel salvus fiet.
(
Rm, 11) Quicunque autem ex his salvandus est, ipse enim qui remansurus esse dicitur,
indomo pereunte sacerdotis Heli necesse est ad Ecclesiam confugiat, et offerat pro
sesacerdoti Christiano nummum confessionis Dei devote quae in symbolo continetur:
brevemquidem verbo, sed virtute praecipuam. Constat argento claritatem
verbi coelestis, sicut splendorem sapientiaespiritualis auro saepe
designari. Offerat et panem sacrificii salutaris abjectis carnibus legalium
victimarum, dicatque:
Dimitte me, obsecro, ad unam partem sacerdotalem,
(
S1, 2, 36) id est, ad ipsam plebem Christo sacerdote praeclaram. Cui Petrus
ait:
Vos enim genus electum, regale sacerdotium.
(
1P, 2) Quod autem addit,
ut comedam buccellam panis,
(
S1, 2, 36) etiam ipsum sacrificiigenus eleganter expressit. De quo dicit
sacerdos ipse:
Panis quem ego dabo, caro mea est pro mundi vita.
(
Jn, 6, 52) [mauvais référencement: Jn, 6] Quia enim dixerat superius dedisse cibos domui Aaron de victimis
VeterisTestamenti, qui fuerant sacrificia Judaeorum, ideo hic dixit postulandum ad
comedendumbuccellam panis, quod est de Novo Testamento sacrificium
Christianorum.
Rabanus Maurus
(780-856)
Liber 1, Caput 2
Futurum est autem ut quidquid remanserit in domo tua, veniat,
ut oretur pro eo, et offerat nummum argenteum et tortam
panis
(
S1, 2, 36). Non proprie de domo dicitur hujus Heli, sed illius Aaron, de quo
genere etiam hucusque non desunt qui veniant et convertantur.
De quibus alius propheta dixit:
Reliquiae salvae fient.
(
Es, 16) Unde Apostolus:
Sic ergo, inquit, et in hoc tempore reliquiae secundum
electionem gratiae salvae factae sunt.
(
Rm, 11) De talibus enim reliquiis bene intelligitur quod dictum est:
Qui remanserit in domo tua, veniet ut oretur pro eo
(
S1, 2, 36). Profecto qui credit in Christo, sicut temporibus apostolorum ex
ipsa gente plurimi venerunt et crediderunt. Neque nunc desunt
qui, licet rarissimi, tamen credant, ut impleatur in his quod hic homo
Dei locutus est. Quod vero continuo secutus adjungit:
Offeret nummum argenteum, et tortam panis,
(
Rm, 10) quid per nummum argenteum, nisi oris confessio designatur, quae
fit credentibus ad salutem? Argentum enim pro eloquio poni solet,
Psalmista testante, ubi canitur:
Eloquia Domini, eloquia casta, argentum igne
examinatum.
(
Ps, 11, 7) [mauvais référencement: Ps, 12] Offerat et panem sacrificii altaris, abjectis carnalibus legalium
victimarum, dicatque:
Liber 1, Caput 2
Dimitte me, obsecro, ad unam partem sacerdotalem
(
S1, 2, 36), id est, ad ipsam plebem Christo sacerdote praeclaram.
Cui Petrus ait:
Vos autem genus electum, regale sacerdotium.
(
1P, 2) Quia autem addit:
Ut comedam buccellam panis
(
S1, 2, 36), etiam ipsum sacrificii genus eleganter expressit. De
quo dicit Sacerdos ipse:
Panis quem ego dabo, caro mea est pro mundi vita.
(
Jn, 6, 52) [mauvais référencement: Jn, 6] Quia enim dixerat superius dedisse se cibos domui Aaron de
victimis Veteris Testamenti, quae fuerant sacrificia Judaeorum, ideo hic
dixit postulandam ad comedendum buccellam panis, quod est in Novo
Testamento sacrificium Christianorum ut pabulum fidelium animarum.
Sequitur:
Beda (672-735)
Liber 1, Caput 1
Et suscitabo mihi sacerdotem fidelem, qui juxta cor meum
(
S1, 2, 35), etc.
Quod ait propheta, ad Heli loquens ex persona Dei:
Et suscitabo mihi sacerdotem fidelem, qui juxta cor meum et animam
meam faciat: et aedificabo ei domum fidelem, et ambulabit coram Christo
meo cunctis diebus
(
S1, 2, 35), sub figura Samuelis de Domino Salvatore, summo videlicet ac vero
pontifice, debet intelligi, quod nimirum sicut Samuel defuncto Heli successit
in sacerdotium, non de stirpe Aaron, sed de alia Levi familia electus:
Fuit enim filius Elcana, filii Jeroham, filii Eliel, filii
Thou, filii Suph, filii Elcana, filii Maath, filii Amasai, filii Elcana,
filii Joel, filii Azariae, filii Sophoniae, filii Thaath, filii Asir,
filii Abiasaph, filii Core, filii Isaar, filii Caath, filii Levi, filii
Israel
(
Ch1, 6, 19,
Ch1, 6, 20,
Ch1, 6, 21,
Ch1, 6, 22 et
Ch1, 6, 23), ut verba Dierum narrant: ita Mediator Dei et hominum, ut esset nobis
pontifex, non de Levi, sed de alia utique tribu, id est, Juda, carnis originem
sumpsit; aliam quam legalem hostiam, id est, ipsam suam carnem obtulit Patri
pro nobis; alios quam de genere Aaron pontificatus sui reliquit haeredes,
filios videlicet gratiae novi testamenti, de universa gentium natione
collectos.
Quod vero quasi humano more loquens Deus dicit:
Qui juxta cor meum et animam meam faciat
(
S1, 2, 35); de Samuele quidem recte potest accipi, quod in omnibus ejus voluntati
sicut homo Deo paruerit; de Domino autem Salvatore, quod sicut Filius
unigenitus paternorum fit in omnibus conscius arcanorum, juxta quod de se ipse
manifeste testatur, dicens:
Et a meipso facio nihil, sed sicut docuit me Pater, haec
loquor.
Et qui me misit, mecum est; et non relinquit me solum, quia ego
quae placita sunt ei, facio semper
(
Jn, 8, 28 et
Jn, 8, 29) . Cui domum fidelem aedificat Pater, quae domus sumus nos, si
fiduciam et gloriam spei usque in finem firmam retineamus.
Et haec domus ambulabit coram Christo ejus, ipso videlicet summo pontifice,
cunctis diebus; quod nimirum usque ad finem saeculi suorum augmentatione
membrorum Ecclesia sancta proficere nunquam cessabit.
Alioquin quo modo de Samuele potest accipi, quod aedificata sit ei domus
fidelis, quae coram Christo Domini, id est, ipso Samuele cunctis diebus
incederet; cum legamus in sequentibus, quod filii illius aversi de viis ejus
post avaritiam declinaverint, et perverterint judicium? Nisi forte domum ejus
hoc loco plebem Israeliticam intelligamus, quae cunctis diebus sacerdotii ejus
Domino servierit.
De qua scriptum est:
Et requievit omnis domus Israel post Dominum
(
S1, 7, 2). Et paulo post:
Abstulerunt ergo filii Israel Baalim et Astaroth, et servierunt
Domino soli
(
S1, 7, 4). Quod vero subditur:
Futurum est autem, ut quicunque remanserit in domo tua, veniat ut
oret pro eo, et offerat nummum argenteum, et tortam panis
(
S1, 2, 36); et in praesenti tempore aliquantulum solet impleri, et in fine mundi
perfecte complebitur. Nam etsi pauci, tamen aliqui quotidie ex Judaeorum, non
tantum plebeia, sed et sacerdotali stirpe ad Ecclesiam confugiunt; et
cum intraverit plenitudo gentium, tunc omnis Israel
salvus fiet
(
Rm, 25,
Rm, 11, 25 et
Rm, 11, 26) [mauvais référencement: Rm, 2]
Quicunque autem ex his salvandus est, is etenim est qui remansurus esse
dicitur in domo.
Pereunte sacerdotio Heli, necesse est ad ecclesiam offerat pro se sacerdoti
Christiano nummum confessionis Deo devotae, quae in symbolo continetur; brevem
quidem verbo, sed virtute praecipuam.
Constat argento claritatem verbi coelestis, sicut fulgorem sapientiae
spiritualis auro saepe designari.
Offerat et panem sacrificii salutaris, abjectis carnibus legalium
victimarum, dicatque:
Dimitte me, obsecro, ad unam partem sacerdotalem
(
S1, 2, 36), id est, ad ipsam plebem Christo sacerdote praeclaram, cui Petrus ait:
Vos autem genus electum, regale sacerdotium
(
1P, 2, 9).
Quod autem addit:
Ut comedam buccellam panis
(
S1, 2, 36), etiam ipsum sacrificii genus eleganter expressit, de quo dixit sacerdos
ipse:
Panis quem ego dabo, caro mea est pro mundi vita
(
Jn, 6, 51).
Quod enim dixerat superius, dedisse se cibos domui Aaron, de victimis Veteris
Testamenti, quae fuerant sacrificia Judaeorum; ideo hic dixit, postulandum ad
comedendum buccellam panis, quod est in Novo Testamento sacrificium
Christianorum.
Auctor incertus
Liber 1, Caput 4
Quod autem sequitur, ad illum jam pertinet sacerdotem, cujus figuram
gessithuic succedendo Samuel.
De sacerdote fideli.
Quod autem sequitur, ad illum jam pertinet sacerdotem, cujus figuram
gessithuic succedendo Samuel.
Proinde quae sequuntur de Christo Jesu novi Testamenti vero
sacerdotedicuntur:
Suscitabo mihi sacerdotem fidelem, qui juxta cor meum et
animam meam faciat
(
S1, 2, 35).
Sub figura Samuelis, de Domino salvatore, summo videlicet ac vero
pontificedebet intelligi, qui nimirum sicut Samuel defuncto Heli
successit insacerdotium, non de stirpe Aaron, sed de alia Levi familia
electus.
Fuit
enim, ut jam supra meminimus,
filius Helchana, filii Hieroboam, filii Thau, filii
Suph, filii Helchana, filii Johel, filii Azariae, filii
Sophoniae, filii Thaat, filii Asir, filii Abiasaph, filii Chore,
filii Isaar, filii Caath, filii Levi, filii Israel
(
Ch1, 6, 19,
Ch1, 6, 20,
Ch1, 6, 21,
Ch1, 6, 22 et
Ch1, 6, 23), ut Verba dierum narrant.
Ita mediator Dei et hominum, ut esset nobis pontifex, non de Levi, sed
dealia utique tribu, id est, a Juda carnis originem sumpsit; aliam quam
legalemhostiam, id est, ipsam suam carnem obtulit Patri pro nobis; alios
quam degenere Aaron pontificatus sui reliquit haeredes, filios videlicet
gratiae noviTestamenti de universa gentium natione collectos.
Quod vero quasi humano more eloquens Deus dicit:
Qui juxta cor meum et animam meam faciat
(
S1, 2, 35), de Samuele quidem recte potest intelligi, quod inomnibus ejus
voluntati, sicut homo Deo paruerit; de Domino ac Salvatore, quodsicut
Filius unigenitus paternorum sit in omnibus conscius arcanorum,
juxtaquod de se ipse manifeste testatur, dicens:
Et a me ipso facio nihil, sed sicut docuit me Pater,
haec loquor, et qui misit me, mecum est, et non reliquit me
solum, quia quae placita sunt ei, facio semper
(
Jn, 8, 28 et
Jn, 8, 29).
In hoc vero quod ait Deus, qui omnia quae in corde meo, et quae in
anima mea sunt, faciat, non arbitramur animam habere Deum, cum
sit conditoranimae; sed ita hoc de Deo tropice, non proprie dicitur,
sicut manus, pes, etalia corporis membra.
Et ne secundum hoc credatur homo in carnis hujus effigie factus ad
imaginemDei, adduntur et alae, quas utique non habet homo, et dicitur
Deo,
Sub umbra alarum tuarum protege me
(
Ps, 16, 8), ut intelligant homines, deilla ineffabili natura non propriis,
sed translatis rerum vocabulis istadici.
Et aedificabo ei domum fidelem, et ambulabit coram Christo
meo cunctis diebus
(
S1, 2, 35). Ipsa est domus quam aedificat Pater, de qua Apostolus ait:
Quae domus sumus nos, si fiduciam et gloriam spei usque in
finem firmam retineamus
(
He, 3, 6); et haec domus ambulabit coram Christo ejus,ipso videlicet summo
pontifice.
Ambulabit, dixit, conversabitur, sicut superius dixerat de
domo Aaron:
Loquens locutus sum, ut domus tua et domus patris tui
ministraret in conspectu meo usque in sempiternum
(
S1, 2, 30).
Quod autem ait:
Coram Christo meo ambulabit
(
S1, 2, 35), de ipsa domo utiqueintelligendum est, non de illo sacerdote qui
est Christus mediator atquesalvator.
Domus ergo ejus coram illo ambulabit.
Potest et ambulabit intelligi de morte ad vitam, omnibus
diebusquibus peragitur usque in finem saeculi hujus ista
mortalitas.
Alioquin quomodo de Samuele potest accipi, quod aedificata sit domus
fidelis,quae coram Christo Domini, id est, ipso Samuele cunctis diebus
incederet, cumlegamus in sequentibus quod filii illius aversi de viis
ejus post avaritiamdeclinaverint et perverterint judicium: nisi forte
domum ejus hoc loco plebemIsraeliticam intelligamus, quae cunctis diebus
sacerdotii ejus Dominoservierit, de qua scriptum est:
Et requievit omnis domus Israel post Dominum
(
S1, 7, 2); et paulo post:
Abstulerunt filii Israel Baalim et Astaroth, et servierunt
Domino soli
(
S1, 7, 4).
Quod vero adjungitur:
Futurum est autem, ut quicumque remanserit in domo tua,
veniat, ut oretur pro eo
(
S1, 2, 36), non proprie de domo dicitur hujus Heli,sed illius Aaron, de quo
usque ad adventum Jesu Christi homines remanserunt, dequo genere etiam
nunc usque non desunt.
Nam de illa domo hujus Heli jam supra dictum erat: Et omnis qui
supererit domus tuae, decidet in gladio virorum.
Quomodo ergo hic vere dici potuit:
Et erit qui remanserit in domo tua, veniat ut oretur pro
eo
(
S1, 2, 36)? si illud est verum, quod ultore gladio nemoinde supererit; nisi
quia illos intelligi voluit, qui pertinent ad stirpem,scilicet illius
totius sacerdotii secundum ordinem Aaron.
Ergo, si de illis est praedestinatis reliquiis, de quibus alius
prophetadixit, Reliquiae salvae fient
(voir:
Es, 10, 22)
; unde et Apostolus:
Sic ergo
, inquit,
et in hoc tempore reliquiae per electionem gratiae salvae
factae sunt
(
Rm, 11, 5): quia de talibus reliquiis beneintelligitur esse, de quo dictum
est,
Qui remanserit in domo tua
(
S1, 2, 36);profecto credit in Christum, sicut temporibus apostolorum ex ipsa
gente plurimicrediderunt, neque nunc desunt qui, licet rarissimi, tamen
credant; et impleturin eo quod hic iste homo Dei continuo secutus
adjunxit:
Et offerat nummum argenteum, et tortam panis, dicatque,
Dimitte me, obsecro, ad unam partem sacerdotalem, ut comedam
buccellam panis
(
S1, 2, 36).
Quid per nummum argenteum, nisi oris confessio designatur, quae
fitcredentibus ad salutem? argentum enim pro eloquio poni solet,
Psalmistatestante ubi canitur,
Eloquia Domini, eloquia casta, argentum igne examinatum,
probatum terrae purgatum
(
Ps, 11, 7).
Sed quod dicit iste qui venit: Dimitte me, obsecro, ad unam partem
sacerdotalem, ut comedam buccellam panis, sacerdotalem partem
corpusChristi, id est, Ecclesiam dicit, cujus plebis ille sacerdos est
mediator Deiet hominum, homo Christus Jesus, cui plebi dicit apostolus
Petrus,
Plebs sancta, regale sacerdotium
(
1P, 2, 9).
In hanc partem sacerdotalem, postulat comedere buccellam panis.
Quibus verbis ipsum sacrificium Christianorum eleganter expressum est,
de quodicit sacerdos ipse: Panis quem ego dabo, caro mea est pro
mundi vita;ipsum quippe est sacrificium, non secundum ordinem
Aaron, sed secundum ordinemMelchisedech.
Auctor incertus (Beda ?)
Liber 1, Caput 2
Venit autem propheta Dei quidam ad Heli sacerdotem, et dixit ei: Haec dicit
Dominus, Nunquid non aperte revelatus sum domui patris tui, cum esset in
Aegypto in domo Pharaonis, et elegi eum ex omnibus tribubus Israel mihi in
sacerdotem, ut ascenderet ad altare meum, et adoleret mihi incensum, et
portaret ephod coram me: et dedi tibi et domui patris tui omnia de sacrificiis
filiorum Israel? Quare ergo calce abjecisti victimam meam, et munera mea quae
praecepi ut offerrentur in templo, et magis honorasti filios tuos quam me, ut
comederetis primitias omnis sacrificii Israel populi mei? Propterea haec dicit
Dominus Deus Israel: Loquens locutus sum, ut domus tua et domus patris tui
ministraret in conspectu meo usque in sempiternum.
Nunc autem dicit Dominus: Absit hoc a me.
Sed quicunque glorificaverit me, glorificabo eum: qui autem contemnunt me,
erunt ignobiles.
Ecce dies veniunt, et praecidam brachium tuum, et brachium domus patris tui:
ut non sit senex in domo tua, et videbis aemulum tuum in templo in universis
prosperis Israel
(voir:
S1, 2, 27,
S1, 2, 28,
S1, 2, 29,
S1, 2, 30,
S1, 2, 31 et
S1, 2, 32)
.
Quae prophetia de mutatione sacerdotii non est in Samuele completa, sed in
Domino Jesu Christo exstitit adumbrata.
Nam post Samuelem prophetam, postea sacerdotes fuerunt de genere Aaron, sicut
Sadoch et Abiathar, regnante David, et alii deinceps, antequam tempus veniret
quo ista de sacerdotio mutando per Christum effici oportebat.
Nam cum diceret,
Loquens locutus sum, ut domus tua, et domus patris tui ministraret in
conspectu meo usque in sempiternum
(
S1, 2, 30): nunc autem dicit Dominus,
Absit hoc a me, sed quicunque glorificaverit me, glorificabo eum: qui
autem contemnunt me, erunt ignobiles
(
S1, 2, 30); ecce isti sunt dies qui praenuntiati sunt, jam enim venerunt.
Nullus enim sacerdos est secundum ordinem Aaron.
Nam et illud quod ibi sequitur,
Suscitabo mihi sacerdotem fidelem
(
S1, 2, 35), de Christo Jesu Novi Testamenti vero sacerdote dicitur.
Quod vero adjungitur:
Et erit, qui remanserit in domo tua, veniet ut oretur pro eo
(
S1, 2, 36), non proprie dicitur de domo hujus Heli, sed illius Aaron, de quo usque
ad adventum Christi homines remanserunt.
De quo genere etiam huc usque non desunt qui convertantur.
De quibus alius propheta dixit:
Reliquiae salvae fient
(
Rm, 9, 27).
Unde et Apostolus:
Sic ergo
, inquit,
et in hoc tempore reliquiae secundum electionem gratiae salvae factae
sunt
(
Rm, 11, 15).
De talibus enim residuis bene intelligitur esse quod dictum est,
Qui remanserit in domo tua, veniet ut oretur pro eo
(
S1, 2, 36).
Profecto qui credit in Christum, sicut temporibus apostolorum, ex ipsa gente
primi venerunt et crediderunt.
Neque nunc desunt qui, licet rarissime, tamen credant, ut impleatur in his
quod hic homo Dei locutus est.
Quod vero continuo secutus adjunxit,
Et offert nummum argenteum, et tortam panis
(
S1, 2, 36).
Quid per nummum argenteum, nisi oris confessio designatur, quae fit
credentibus ad salutem? Argentum enim pro eloquio poni solet, Psalmista
testante, ubi canitur:
Eloquia Domini, eloquio casta: argentum igne examinatum.
probatum terrae, purgatum septuplum
(
Ps, 11, 7). Ergo dicit iste qui venit,
Dimitte me, obsecro, ad unam partem sacerdotalem, ut comedam
buccellam panis
(
S1, 2, 36).
Sacerdotalem partem corpus Christi, id est Ecclesiam dicit, cujus plebis ille
sacerdos mediator Dei et hominum homo est, Christus Jesus.
Cui plebi dicit apostolus Petrus:
Plebs sancta, regale sacerdotium
(
1P, 2, 9) [mauvais référencement: 1P, 1, 9]
.
In hac parte sacerdotali, postulat comedere buccellam panis.
Quibus verbis ipsum sacrificium Christianorum eleganter expressum est; de quo
dicit Sacerdos ipse:
Panis quem ego dabo, caro mea est pro mundi vita
(
Jn, 6, 52).
Ipsum est quippe sacrificium, non secundum ordinem Aaron, sed secundum
ordinem Melchisedech.
Auctor incertus (Hieronymus Stridonensis ?)
Liber 1, Caput 2
Verumtamen non auferam penitus virum ex te ab altari meo, ut
deficiant oculi tui, et tatbescat anima tua
(
S1, 2, 33).
Ideo Dominus se non penitus ablaur um ex domo Eli virum ab altari suo dicit,
ut semper de domo Eli esset in domo Domini vir, qui in dignitate sacerdotii
alium substitutum videret: et se eadem dignitate privatum videns, oculi ejus
deficerent, et anima tabesceret.
Unde et in subsequentibus dicitur:
Veniat ut adoret eum
(
S1, 2, 36), id est, sacerdotem magnum:
et accipiat ab eo nummum argenteum, et tortam panis, dicatque:
Dimitte me, obsecro, ad unam partem sacerdotalem, ut comedam buccellam
panis
(
S1, 2, 36).
Theutmirus; Claudius Taurinensis
Proemium, Caput 3
Ecce dies veniunt, et praecidam brachium tuum, et brachium domus patris tui, ut
non sit senex in domo tua. Et videbis Christum aemulum tuum in universis prosperis
Israel,
(
S1, 2, 31 et
S1, 2, 32) usque dum dicit:
comedam buccellam panis
(
S1, 2, 36) usque ad finem capitis. (Sed Vulgata non nihil distat: habet enim:
Et videbis aemulum tuum in templo,
(
S1, 2, 32) etc.)
Liber 1, Caput 1
Et aedificabo ei domum fidelem, et ambulabit coram Christo meo cunctis diebus.
(
S1, 2, 35) Ipsa est domus, quam aedificat pater, de qua Apostolus ait :
quae domus sumus nos, si fiduciam, et gloriam spei usque in finem firmam
retineamus.
(
He, 3, 6) Et haec domus
ambulabit coram Christo ejus,
(
S1, 2, 35) ipso videlicet summo Pontifice. Ambulabit, dixit, id est conversabitur, sicut superius
dixerat de domo Aaron :
Loquens locutus sum, ut domus tua, et domus patris tui ministraret in conspectu meo,
usque in sempiternum.
(
S1, 2, 30) Quod autem ait: coram Christo meo ambulabit, de ipsa domo utique intelligendum
est, non de illo sacerdote, qui est Christus ipse, mediator, atque Salvator. Domus
ergo ejus
coram illo ambulabit. Potest et
ambulabit
(
S1, 2, 35) intelligi de morte ad vitam, omnibus diebus quibus peragitur usque in finem saeculi
hujus ista mortalitas: alioquin quomodo de Samuele potest accipi, quod aedificata
sit ei domus
fidelis, quae coram Christo Domini (id est, ipso Samuele) cunctis diebus incederet,
cum
legamus in sequentibus (Cap. 8. v. 3), quod filii illius ( adversi ) aversi
de viis ejus, post avaritiam declinaverint, et perverterint judicium: nisi forte domum
ejus
hoc loco plebem Israeliticam intelligamus, quae cunctis diebus sacerdotii ejus Domino
servierit, de qua scriptum est :
Et requievit omnis Israel post Dominum.
(
S1, 7, 2) [mauvais référencement: S1, 7]
Et paulo post
abstulerunt filii Israel Baalim, et Astaroth, et servierunt Domino soli.
(
S1, 7, 4) Quod vero adjungitur:
Futurum est autem, ut quicunque remanserit in domo tua, veniat, ut oretur pro
eo,
(
S1, 2, 36) non proprie de domo dicitur hujus Heli, sed illius Aaron, de qua usque ad adventum
Jesu
Christi, homines remanserunt: de quo genere etiam nunc usque non desunt. Nam de illa
domo Heli
hujus, jam supra dictum erat: Et omnis qui superaverit domus tuae, decidet in gladio
virorum. Quomodo ergo hic vere dici potuit,
et erit qui remanserit in domo tua, veniat, ut oretur pro eo?
(
S1, 2, 36) Si illud est verum, quod ultore gladio nemo inde supererit, nisi quia illos intelligi
voluit, qui pertinent ad stirpem illius totius sacerdotii secundum ordinem Aaron.
Ergo si de
illis est praedestinatis reliquiis, de quibus alius Propheta dixit,
reliquiae salvae fient,
(
Rm, 9, 27,
Es, 10, 21 et
Es, 10, 22) unde et Apostolus:
Sic ergo, et in hoc tempore reliquiae per electionem gratiae salvae factae
sunt
(
Rm, 11, 5), quia de talibus reliquiis bene intelligitur esse, de quo dictum est,
qui remanserit in domo tua
(
S1, 2, 36): profecto credit in Christum: sicut temporibus Apostolorum ex ipsa gente plurimi
crediderunt
(voir:
Ac, 2, 41)
. Neque nunc desunt qui licet rarissime, tamen credant, et impletur in eo, quod hic
iste
homo Dei continuo secutus adjunxit:
Et offerat nummum argenteum, et tortam panis, dicatque: dimitte me, obsecro, ad unam
partem sacerdotalem, ut comedam buccellam panis.
(
S1, 2, 36) Quid per nummum argenteum, nisi oris
confessio
(
Rm, 10, 10) designatur, quae fit credentibus, ad salutem? argentum enim pro eloquio poni
solet: Psalmista testante, ubi canitur:
Eloquia Domini eloquia casta, argentum igne examinatum, probatum terrae, purgatum
septuplum.
(
Ps, 11, 7) Sed quid dicit iste qui venit?
dimitte me, obsecro, ad unam partem sacerdotalem, ut comedam buccellam panis.
(
S1, 2, 36) Sacerdotalem partem corpus Christi, id est Ecclesiam dicit; cujus plebis ille sacerdos
est, mediator Dei, et hominum, homo Christus Jesus; cui plebi dicit Apostolus Petrus
:
Plebs sancta, regale sacerdotium.
(
1P, 2, 9) In hanc partem sacerdotalem postulat comedere buccellam panis, quibus verbis ipsum
sacrificium christianorum eleganter expressum est, de quo dicit sacerdos ipse:
(Dabo) Panis, quem ego dedero, caro mea est pro mundi vita.
(
Jn, 6, 52) Ipsum quippe est sacrificium non secundum ordinem Aaron
(voir:
He, 5, 6 et
He, 7, 11)
, sed secundum ordinem Melchisedech.
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Angelomus Luxovensis(-c.895)
Rabanus Maurus (780-856)
Beda (672-735)
Auctor incertus
Auctor incertus (Beda ?)
Auctor incertus (Hieronymus Stridonensis ?)
Theutmirus; Claudius Taurinensis