V. 4 :
arcus fortium superatus est et infirmi accincti sunt robore
Poètes
Petrus Riga
liber 1 , v. 70. 71. : In se sperantis intentio dicitur arcus,
Sed Domini ualida frangitur ille manu.
liber 1 , v. 72. 73. : Infirmi, qui sunt humiles, uirtute fruuntur;
Hos Deus exaltat, corda superba premit.
liber 1 , v. 92. 93. : Deicit elatos, humiles sublimat, egenos
Ditat, fecundos rebus egere facit.
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Liber 1, Caput 3
Quasi dicat: Quem blasphemare non metuis, non solum linguae habebis
judicem, sed et cordis. Unde et per Isaiam comminatur,
dicens.
Ego opera, et cogitationes eorum venio ut congregem
(
Es, 66, 18). Hinc per Moysen Dominus comminans, ait:
Nonne haec condita sunt apud me, et signata in thesauris
meis
(
Dt, 32, 34)? Et quia his verbis silentium Synagogae praecipitur,
videamus jam sancta Ecclesia quibus fecunditatis suae laudibus in Annae
voce glorietur. Subdens namque ait:
Arcus fortium superatus est.
(
S1, 2, 4)
Liber 1, Caput 3
Appellatione quidem roboris, virtus ostenditur Spiritus
sancti. Unde et eumdem Spiritum Dominus discipulis
repromittens, ait:
Vos autem sedete in civitate, donec induamini virtute ex
alto
(
Lc, 24, 49). Robur autem gratia sancti Spiritus recte dicitur,
quam ut electi recipiunt, contra omnia adversa hujus saeculi fortes
fiunt. Qui vero infirmi hoc loco, nisi apostolo intelligendi
sunt? Sed infirmi profecto, cum arcus fortium tenditur, non
cum virtute ex alto vestiuntur. Nam in hora Dominicae
comprehensionis scriptum de eis est, quia,
relicto Domino, omnes fugerunt
(
Mt, 26, 56). An non valde infirmus tunc Petrus erat, cum
interrogantis ancillulae vocem timuit, et Redemptorem negavit
(voir:
Mt, 63, 74)
? Jam quippe superatus erat arcus fortium, annihilata
saevitia Judaeorum, quia Redemptor morte victa surrexerat; et tamen
adhuc infirmi apostoli superatos fortes, clausis januis, metuebant
(voir:
Jn, 20, 19)
. Sed ubi eos robur induit libet intueri quam fortes
fecit. Repentino quippe sonitu super eos Spiritus sanctus
venit, et eorum infirmitatem in mirae charitatis virtutem permutavit
(voir:
Ac, 2, 22 et
Ac, 2, seq)
. Coeperunt enim Christum jam robore induti praedicare,
qui persecutorum minas non erubescebant delitescendo fugere; et qui
mulierum verba timuerant, auctoritatem principum libertate
frangebant. Vicit robur formidinem, terrores, minas, et
caedes superavit; et quos superveniendo induit, in coelesti militia
mirabilis audaciae insignibus illustravit, ut inter flagella, caedes et
opprobria non metuerent , sed exsultarent. Scriptum quippe de
eis hoc jam robore indutis est:
Ibant apostoli gaudentes a conspectu concilii, quoniam digni
habiti sunt pro nomine Jesu contumeliam pati
(
Ac, 5, 41). Hinc jam praedicantes, dicunt:
Omne gaudium existimate, fratres, cum in tentationes varias
incideritis
(
Jc, 1, 2). Bene ergo dicitur:
Arcus fortium superatus est, et infirmi accincti sunt
robore
(
S1, 2, 4). Quia prius a mortuis resurrexit, et sic ad
coelum Redemptor abiit, et Spiritum sanctum discipulis misit.
Prius namque superandus erat arcus fortium, et post infirmi robore
accingendi. Unde et scriptum est:
Nondum erat spiritus datus, quia Jesus nondum fuerat
glorificatus
(
Jn, 7, 39).
Liber 1, Caput 3
Quo in loco notandum est quia hoc contra Judaeam dicitur quae miracula
Redemptoris tanto superbius despicit, quanto inter supplicia mortuum
recognoscit. Dicit ergo:
Arcus fortium superatus est, et infirmi accincti sunt
robore
(
S1, 2, 4). Quasi mortem Redemptoris calumnianti
Synagogae respondeat, dicens: Noli despicere quod mori potuit, sed
mirare potius quia mortuus resurrexit, et gentis tuae saevitiem
reviviscendo superavit. Et quia hoc de praeterito ostendit,
non solum denuntiando ei loquitur, sed insultando. Quasi enim
inaniter insultanti improperet, dicens: Quid vobis profuit occidisse
quem mortis laqueus non potuit tenere? Vos occidistis, ne
post eum totus mundus iret; sed idcirco post eum totus mundus vadit,
quia verum se Dei Filium probavit, dum moriendo humanum genus redimeret,
et dum resurgendo viventem se monstraret, et ad coelum conscenderet, et
spiritum sanctum promissum discipulis destinaret. Et quia pro
incredulitatis suae merito Synagoga a participatione promissae gratiae
repulsa est, id ipsum sancta Ecclesia improperans ei, subdens, ait:
Repleti prius, pro panibus se locaverunt, et famelici
saturati sunt.
(
S1, 2, 5)
Liber 2, Caput 1
Quasi a minori culpa, subintellecta comparatione, nos terreat, dicens:
Hinc otiosa loquentes cogitent quam metuere culpam locutionis debeant,
si is cui loquendo delinquitur etiam cogitationum excessus ad judicii
sui examen servat. Audiant item arrogantes quod sequitur:
Arcus fortium superatus est, et infirmi accincti sunt
robore.
(
S1, 2, 4)
Liber 2, Caput 1
Et quos imitari debeant proponens, ait:
Et infirmi accincti sunt robore
(
S1, 2, 4). Si ob praesumptionem aestimationis mali
angeli fortes vocantur, infirmorum appellatio recte beatis spiritibus
convenit, qui de se nulla praesumentes, virtuti sui opificis perpetua
humilitate subjecti sunt.
Infirmi accincti sunt robore
(
S1, 2, 4), quia, voluntariae subjectionis merito, sancti angeli
interni amoris vinculo conditori suo conjuncti sunt. Quibus
apte accinctionis nomen congruit, quia accinctus quilibet, eo quo
cingitur cinctorio, ex omni parte retinetur, quia videlicet beatissimi
illi spiritus sic sunt in aeternitate solidati, ne ab ea cadere unquam
possint. Hinc est quod ad Danielem in Babylonia praedicantem
angelus mittitur, qui accinctus obrizo perhibetur
(voir:
Da, 10, 5)
. Hinc est quod angelum cum quo in Apocalypsi
Joannes colloquium habuit aurea zona ad mammillas circumdatum
conspexit. Quia vero iidem beati spiritus ab humilitatis
merito in amoris gloriam surrexerunt, sed quia eamdem gloriam in
complexu aeternitatis habent, et in timore amissionis non habent,
gloriosi siquidem ineffabiliter sunt, sed ineffabilem illam gloriam
amittere nunquam possunt. Ut itaque desinat gloriari, audiat
arrogans:
Arcus fortium superatus est
(
S1, 2, 4). Et ut damnata culpa superbiae proficiant in
humilitate, dicitur sibi:
Infirmi accincti sunt robore
(
S1, 2, 4). Robur namque infirmis impenditur, cum
subjectionis merito mitibus infunditur virtus supernae
charitatis. Accingimur etiam cum ad verbi ministerium
praeparamur. Bene itaque accincti robore infirmi in alta
locutione gloriantibus praeponuntur, quia ii qui in ministerium
mittuntur spiritus, propter eos qui haereditatem capiunt salutis,
priusquam accingerentur ad ministerium humiles fuerunt. Ante
enim memoratur infirmitas, post vero accinctio roboris. Hos
profecto nobis accinctos Paulus insinuat, dicens:
Nonne omnes sunt administratorii spiritus, in ministerium
missi, propter eos qui haereditatem capiunt salutis
(
He, 1, 14)? De quibus et propheta etiam loquitur,
dicens:
Millia millium ministrabant ei
(
Da, 7, 40). Quasi ergo dicat: Prius vos agnoscite, et
sic vos ad aliorum salutem praeparate, quia bonum praedicationis tunc
bene impletur, cum praedicator qui sublimis est verbo humilis esse
satagit ministerio. Sed quia superbos et arrogantes
praedicatores loquendo redarguit, subdit, dicens:
Repleti prius, pro panibus se locaverunt, et famelici
saturati sunt.
(
S1, 2, 5)
Liber 4, Caput 4
Quid est, quod cum rex constituendus ostenditur, patrum nomina
praedicantur: nisi quia indigne assumitur ad principatum sanctae
Ecclesiae, qui sanctorum Patrum in moribus nobilitatem non
tenet? Sex autem patrum nomina assignantur, ut sanctae
conversationis eorum in bona actione perfectio designetur.
Sex enim diebus mundus conditus est, sex aetatibus
consummatur. Sex ergo sunt patres, qui in genealogiae ordine
electorum pastorum sanctae Ecclesiae nominantur: quia nimirum illorum
sunt per imitationem filii, qui in forma sequentium culmen obtinent
perfectionis. Pater vero regis, Cis, id est durus dicitur:
quia profecto ii, quorum sancti praedicatores imitatores sunt, vita et
zelo remissi non sunt. Duri namque sunt, quia peccatoribus
mollia non loquuntur: duri etiam sunt, quia ut alios bene corrigant,
dura quae illis praecipiunt, in sua conversatione
demonstrant. Durus namque videbatur, qui Judaeos arguebat,
dicens:
Genimina viperarum, quis ostendit vobis effugere a
ventura ira? Facite dignos fructus
poenitentiae
(
Mt, 3, 7)
. Sed qui aliis durus erat, sibi remissus non
erat. Nam ut poenitentiae duritiam, quam praedicabat,
Evangelista eum tenere ostenderet, ait:
Habebat vestimentum de pilis camelorum, et zona pellicea
cinctus lumbis: esca autem ejus locustae et mel
sylvestre
(
Mc, 1, 6)
. Ad Ezechiel quoque dicitur:
Ecce dedi frontem tuam duriorem frontibus eorum, ut
adamantem et silicem dedi faciem tuam
(
Ez, 3, 8). Sed qui tam durus contra duros in malo
veniebat, ut dura, quae ventura erant, locuturus ostenderet, diebus
septem in medio eorum, antequam loqueretur, flebat. Sic enim
dicit: Et sedi ubi illi sedebant, et mansi septem dies moerens
in medio eorum. Quia ergo sancti
praedicatores, obstinatis peccatoribus, lenes et mansueti non sunt, et
quod asperum praedicant operantur, duri filius Saul recte
perhibetur. Illos enim imitari electus praedicator debet, qui
et acuta praedicant, et quae loquuntur, observant. Unde et de
eodem regis patre subjungitur:
Fortis robore
(
S1, 9, 1). Sunt nonnulli intra sanctam Ecclesiam, qui
elatione sunt, et arrogantia fortes. Nam magna agunt; sed cum
laudare homines ea quae agunt, desinunt, eadem magna ipsi agere
praetermittunt. Fortis ergo robore est, qui virtutem, quam
monstrat in opere bono, habet a Spiritu sancto. De quo
nimirum robore superius
(voir:
S1, 6, 2)
Anna in cantico vaticinata est, dicens:
Infirmi accincti sunt robore
(
S1, 2, 4). De hoc Dominus discipulis repromittit,
dicens:
Sedete in civitate, donec induamini virtute ex
alto
(
Lc, 24, 49). In hoc robore fortiter gradiebatur ille de
quo scriptum est:
Regressus est Jesus in virtute spiritus in
Galilaeam
(
Lc, 4, 14). Qui ergo durus dicitur, fortis robore
perhibetur: quia electi viri, dum summa praedicant, ingentia
demonstrant: et omne quod altum praecipiunt, omneque quod magnum agunt,
in virtute sancti Spiritus operantur. De quo digne
subjungitur:
Et erat ei filius Saul nomine, electus et bonus
(
S1, 9, 2). Nam qui talium imitator est, utilis non
solum est ad laborem ministerii, sed aptus ad fructum
haereditatis. Electus quippe etiam Judas ad ministerium fuit:
sed quia bonus non fuit, jus amisit successionis. Qui ergo in
Saul adhuc electo et bono significantur, nisi sanctorum Patrum electi
imitatores, qui per doctrinam aliis utiles sunt, et per conversationem
sibi: qui sic alios possunt regere, ut sibimetipsis nequaquam desinant
providere? Electi namque et boni sunt, quia sic lucra aliorum
expetunt, ut sui nulla damna patiantur. Pleni quippe in
seipsis sunt, effluentes aliis, et de abundantia sui sic aliis tribuunt,
ut suae plenitudinis aliquid non amittant. Habent quae aliis
praebeant, sed habentes quae sibi possint sufficere, nulli
praebent. Sic aliis praebere oleum nituntur, ut a se fomenta
luminis non tollantur: ut dum illuminant alios, se non
extinguant. Bene ergo electus et bonus dicitur: quia certe,
qui sanctae Ecclesiae regimen suscipit, dives esse debet, et ornatus
donorum spiritalium et plenitudine meritorum. Et quia de
communi ordine, qui praecellant, eligendi sunt, sequitur:
Et non erat de filiis Israel melior illo
(
S1, 9, 2). Cujus profecto excellentia commendatur, cum
subditur:
Ab humero, et sursum eminebat super omnem populum
(
S1, 9, 2). Hac quippe specie corporis in persona
ordinandi antistitis, praesignantur acta virtutis. Quid enim
in humero nisi fortitudo designatur? Sed qui ab humero, et
sursum super omnem populum eminebat, tam sublimis staturae erat, ut qui
altior esset in populo, capite usque ad humerum regis pertingeret:
futurus vero rex collo et capite altitudinem omnium
superaret. Capita vero quae sunt, nisi subjectae plebis
mentes? Quae cum valde tenduntur, usque ad humerum ordinandi
regis pertingunt? quia is qui ad regendum culmen sanctae
Ecclesiae quaeritur, tantae debet esse perfectionis, ut quidquid populus
de bono opere sibi vult proponere, in sua conversatione debeat
demonstrare. Quasi enim regis humerum capita plebis tangunt,
quando eorum corda, quidquid virtutis in suo pastore quaerunt,
inveniunt. Sed rex praecellit collo, praecellit et
capite. Quid enim in collo, nisi locutio: quid in capite,
nisi mentis contemplatio designatur? Capite ergo et collo
subditorum omnium capita excellit, si contemplationis altitudine
mirabilis est, et sublimitate doctrinae. Quasi enim capite
sublimis est, cum illa de secretis coelestibus contemplatur, quae alii
contemplari non possunt. Collum quoque super alios habet, qui
altitudine locutionis suae mirabilis, aequandus ab aliis non
est. Quasi enim caput in sublime extulerat, qui dicebat:
Veniam ad visiones et revelationes
Domini. Scio hujusmodi hominem sive in
corpore, sive extra corpus, nescio, Deus
scit
(
2Co, 12, 1 et
2Co, 12, 3) [mauvais référencement: 2Co, 12, 2]
. Sed velut electus et bonus rex, ut collum etiam super
capita omnia se tenere ostenderet, ait:
Audivit arcana verba, quae non licet homini loqui
(
2Co, 12, 4)
. Quid vero quasi eminens collum ejus miramur in iis,
quae tacuit? Adaequemus eum, si possumus, in iis quae
dixit. De collo apostoli Pauli processerunt epistolae ejus,
et cum ab illo tempore coeperint eas viri sapientes exponere, adhuc
conantur ea quae dixit melius scire. Cumque quotidie in ejus
eruditione proficiunt, quasi ad summitatem colli innitentes, pertingere
nequaquam possunt. Emineat ergo rex collo, emineat capite,
sit humero sublimis; ut conversatione perfectus sit, eloquio mirabilis,
prae caeteris arduus in arce contemplationis. Sed, qui
conversatione magnus est, eloquio praecipuus, prae omnibus
contemplatione suspensus, priusquam perveniat ad culmen regiminis, signa
exterius habere debet fraternae charitatis: ut videlicet sic proximorum
sollicitudinem habeat, ut ad aeternam vitam lucra animarum
quaerat. Bene ergo in eorum typo subjungitur:
Perierant autem asinae Cis, patris Saul: et dixit Cis
ad Saul filium suum: Tolle tecum unum de pueris, et
surgens vade, et quaere asinas. Qui cum
transissent per montem Ephraim, et per terram Salisa, et
non invenissent, transierunt etiam per terram Salim, et
non erant, et per terram Jemini, et minime
reperere
(
S1, 9, 3 et
S1, 9, 4).
Angelomus
Luxovensis(-c.895)
Liber 1, Caput 2
Exsultavit cor meum in Domino, et exaltatum est cornu meum in Deo
meo.
(
S1, 2, 1) Hinc enim jam manifestissime Anna in cantico suo mutationem, sicut
superiuspraediximus, Veteris Testamenti, vel sacerdotii, in Novum Testamentum vel
sacerdotium,qui est Christus, prophetare videtur: quanquam nonnullinon prophetasse
dicant, sedtantummodo propter filium impetratum, Deum exsultanti praedicatione
laudasse. Quid ergo sibi vult quod ait,
arcus fortium superatus est, et infirmi accincti sunt fortitudine, et
repleti prius pro panibus se locaverunt, et famelici saturati sunt.
Donec sterilis peperit septem, et quae multos habebat filios, infirmata est.
(
S1, 2, 4 et
S1, 2, 5) Numquid ipsa peperit septem quamvis sterilis fuerit, unicum habebat quando
istadicebat, sed nec postea septem peperit, sive sex, quibus septimus esset Samuel,
sedtres mares et duas feminas. Deinde in illo populo cum adhuc nemo
regnaret, quod extremo posuit, dat virtutemregibus, et exaltabit cornu Christi
sui. Unde dicebat, si non prophetabat? Conticescant ergo Judaei, taceant
multi, qui hocjuxtahistoriam pro accepto filio dictum putant. Dicat Anna
prophetando, prospiciens in se fecunditatem Ecclesia dicat. Dicat etiam
Ecclesia Christi, civitas regis magni gratia plena, prole fecunda,dicat:
Exsultavit cor meum in Domino.
(
S1, 2, 1) Cor enim sanctae Ecclesiae non in rebus transitoriis exsultat: quia potest
quisgaudere in carnalibus, non gloriatur ex jucunditate terrenarum rerum, sed in
Domino;juxta quod Paulus commonet dicens:
Qui gloriatur, in Domino glorietur.
(
1Co, 1) Hinc enim in Canticis canticorum, ex voce electorum dicitur:
Exsultabimus et laetabimur in te
(
Ct, 1) Ac si aperte dicatur: Non in nobis sed in te exsultabimus et laetabimur,
quiadum fortiores ad contemplanda sublimia pervenisse cognoscimus,spem nos infirmi
in
te,de venia peccatorum, sumimus. Unde recte subinfertur,
Et exaltatum est cornu meum in Deo meo.
(
S1, 2, 1) Quid igitur per cornu Ecclesiae nisi regnum ipsius accipere debemus? Sicut
enimcornu carnem excedit, ita regnum sanctae Ecclesiae adversa hujus mundi et
desideriacarnis transcendit. Sed hoc regnum in Domino exaltatum dicitur,
quo ab ipso ubique sublimatur. Quod regnum primitiva Ecclesia intra fines
Judaeae angustatum habuit, sed jamdilatatum per gentes atque sublimatum
habetur. Unde per prophetam ei dicitur:
Dilata locum tentorii tui, longos fac funiculos tuos, et clavos tuos
consolida, et pelles tabernaculorum tuorum extende.
(
Es, 54) Ad dexteram enim et ad sinistram penetrabis, et locum
tuumgenteshaereditabunt. Quod per Apostolum dilatatum atque extensum
est. Sed regnum Synagogae Ecclesia gentium percepit, quae de suis
praedicatoribusgratulabunda in sequentibus loquitur, dicens:
Dilatatum est os meum super inimicos ejus.
(
S1, 2, 1) Itaque Ecclesiae praedicatores sancti intelliguntur, quorum praedicatio
velfides dilatata est super inimicos ejus, quia videlicet excessit scientiam scribarum
ethaereticorum, et maxime persecutorum, juxta quod per prophetam
(voir:
Es, 54)
ei repromissum fuerat: « Et lingua resistentium tibi in judicio superabis. »Non
enim in angustiis pressurarum, juxta Apostolum
(voir:
2Ti, 2)
, sermo Dei est alligatus, videlicet, quia laetata est Ecclesia in
salutareDei. Salutare Dei, Filium Dei dicit, de quo Simeon, suscipiens in
ulnas, ovans,aiebat:
Nunc dimittis, Domine, servum tuum in pace, secundum verbum tuum: Quia
viderunt oculi mei salutare tuum: Quod parasti, ante faciem omnium
populorum.
(
Lc, 2, 29) [mauvais référencement: Lc, 2] Et de quo patriarcha Jacob loquebatur, dicens:
Salutare tuum exspectabo, Domine
(
Gn, 49, 18) [mauvais référencement: Gn, 44] Cujus magnificentiam ac potentiam considerans, ait:
Liber 1, Caput 2
Arcus fortium superatus est, et infirmi accincti sunt robore.
(
S1, 2, 4) Arcus enim nomine, in sacro eloquio, aliquando dies judicii, juxta quod
perPsalmistam dicitur:
Ostendisti populo tuo dura, potasti nos vino compunctionis.
Dedisti metuentibus te significationem, ut fugiant a facie arcus.
(
Ps, 59, 5) [mauvais référencement: Ps, 59] Aliquando vero sacra eloquia designantur, sicut per eumdem Prophetam dicitur:
Arcum suum tetendit et paravit illum, et in ipso paravit vasa mortis,
(
Ps, 7, 13 et
Ps, 7, 14) [mauvais référencement: Ps, 7] etc. Aliquando autem malorum insidiae, et intentiones figurantur
perversorum, sicut inPsalmo legimus:
Intenderunt arcum suum, rem amaram.
(
Ps, 36, 14) [mauvais référencement: Ps, 36] Unde et in hoc loco dicitur:
Arcus fortium superatus est.
(
S1, 2, 4) Denique quia Judaei duritiam legis, velut cornua arcus corda Novi
Testamenti,flectere noluerunt, sed carnaliter sapere, et praedicationem Salvatoris
conati suntsuis perversis intentionibus superare, et prave de ipso sentire, atque
Ecclesiamipsius contemnere, et parare arcum suum rem amaram, et propterea dejecti
sunt
atquehumiliati. Bene dictum est:
Arcus fortium superatus est.
(
S1, 2, 4) Id est intentio Judaeorum perversa, quia prave senserunt, ex Veteri
Testamentoprolata, in Novo infirmata est. Quia ex hoc quod carnaliterin
lege gloriati sunt, et ea quodammodo defenderesuperbe voluerunt, infirmati sunt, et
malum quod de pharetra sui livoris intenderevoluerunt, in ipsos conversum est, juxta
quod alibi scriptum est:
Conversi sunt in arcum pravum.
(
Ps, 77, 57) [mauvais référencement: Ps, 67] Arcus enim a quo intenditur, ad ipsum convertitur: quia pravitas
malignaeintentionis, quam de pharetra sui livoris exerere Judaica perfidia voluit,
in
eamconversa est, quia sua malitia infidelitatis damnata exstitit, et gratiam
fortitudinisqua gloriabatur posse sine adjutorio divino humana sufficientia legem
implere, amisit,et eamdem gratiam valetudinis credentes, ex gentibus qui prius infirmi
videbanturesse, Domino largiente, perceperunt, sicut subnectitur:
Et infirmi accincti sunt robore.
(
S1, 2, 4) Videlicet populi gentium,qui de suis virtutibus nihil praesumentes, in
Dominisunt justitia roborati. Ex quorum voce Psalmista loquitur dicens:
Miserere mei, Domine, quoniam infirmus sum.
(
Ps, 6, 3) [mauvais référencement: Ps, 6] Et iterum:
Miserere mei, Deus, miserere mei, quoniam in te confidit anima mea.
(
Ps, 56, 2) [mauvais référencement: Ps, 56] Infirmus erat populus gentilis, quando alienus a testamento Dei
fuerat. Hinc Salomon de eadem gentium infirmitate ait:
Lepusculus plebs invalida, quae collocat in petra cubile suum.
(
Pr, 30) Plebs est invalida natio gentium fidelis, quae in suis viribus nil fidens,
sedin auxilio sui Redemptoris sperare didicit. Et hoc est illi in petra
collocare cubile.
Petra autem, inquit Apostolus, erat Christus.
(
1Co, 10) Cujus praesidio ut aversos vitet incursus, Domino dicerenovit cum Psalmista:
Esto mihi in lapidem fortissimum, et in domum munitam, ut salves me.
(
Ps, 30, 3) [mauvais référencement: Ps, 70] Unde bene de abjectione Judaeorum et salute gentium subinfertur:
Auctor incertus
Liber 1, Caput 2
etc.
Itane vero verba haec unius putabuntur esse mulierculae, de nato sibi
filiogratulantis? Tantum mens hominum a luce veritatis aversa est, ut
non sentiatsupergredi modum feminae hujus dicta quae fudit? Porro qui
rebus ipsis, quaejam coeperant etiam in hac terrena peregrinatione
compleri, convenientermovetur, nonne intendit et aspicit et cognoscit
per hanc mulierem, cujus etiamnomen, id est, Anna, gratia ejus
interpretatur, ipsam religionemChristianam, ipsam civitatem Dei cujus
rex est et conditor Christus, ipsampostremo Dei gratiam prophetico
spiritu sic locutam; a qua superbi alienanturut cadant, qua humiles
implentur ut surgant, quod maxime hymnus iste personuit:nisi forte
quisquam dicturus est, nihil istam prophetasse mulierem, sed
Deumtantummodo propter filium, quem precata impetravit, exsultanti
laudationelaudasse.
Quid ergo sibi vult quod ait:
Arcus fortium superatus est, et infirmi accincti sunt
virtute, pleni panibus minorati sunt, et esurientes
transierunt terram, quia sterilis peperit septem, et multa
in filiis infirmata est?
(
S1, 2, 4) Numquid septem ipsa pepererat? Quamvis sterilis
fuerit,unicum habebat quando ista dicebat; sed nec postea septem
peperit, sive sex,quibus septimus esset ipse Samuel, sed tres mares et
duas feminas.
Deinde illo populo cum adhuc nemo regnaret, quod in extremo posuit,
Dat virtutem regibus nostris, et exaltavit cornu Christi
sui; unde dicebat,si non prophetabat? Dicat ergo Ecclesia
Christi civitas legis magni gratiaplena, prole fecunda dicat, quod tanto
ante de se prophetatum per os hujus piaematris agnoscit.
Confirmatum est cor meum in Domino, et exaltatum est cornu meum in
Deo meo. Vere confirmatum est cor, et cornu exaltatum, quia non
in se, sedin Domino Deo suo.
Dilatatum est super inimicos meos os meum
(
S1, 2, 1).
Quia et in angustiis pressurarum sermo Dei non est alligatus, nec
inpraeconibus alligatis.
Christus est iste Jesus, quem Simeon, sicut in Evangelio legitur,
senexamplectens parvulum, agnoscens magnum: Nunc dimittis,
inquit,
Domine, servum tuum in pace, quoniam viderunt oculi
mei salutare tuum
(
Lc, 2, 29 et
Lc, 2, 30).
Dicat itaque Ecclesia: Laetata sum in salutare tuum. Quoniam non
est sanctus ut est Dominus, et non est justus sicut Deus
noster.
Tamquam sanctus et sanctificans, justus et justificans.
Non est sanctus praeter te, quia nemo fit nisi abs te. Denique
sequitur: Nolite gloriari superbi, et nolite loqui
excelsa.
Neque exeat magniloquium de ore vestro, quoniam Deus scientiarum
Dominus.
Ipse vos scit, et ubi nemo scit;
quoniam qui putat se aliquid esse, cum nihil sit; seipsum
seducit
(
Ga, 6, 3).
Haec dicuntur adversariis civitatis Dei, ad Babyloniam pertinentibus de
suavirtute praesumentibus in se, non in Domino gloriantibus, ex quibus
sunt etiamcarnales Israelitae, terrenae Hierusalem cives terrigenae,
qui, ut dicit Apostolus,
Ignorantes Dei justitiam
(
Rm, 10, 3), id est, quam dat Deus homini, quisolus est justus atque
justificans;
et suam volentes constituere
(
Rm, 10, 3), idest, velut a se sibi paratam, non ab illo impartitam,
justitiae Dei non sunt subjecti
(
Rm, 10, 3): utique quia superbi, de suo putantes, non deDei, placere se Deo:
qui est Deus scientiarum, atque ideo et arbitrorconscientiarum, ibi
videns cogitationes hominum, quoniam vanae sunt, si hominumsunt, et ab
illo non sunt.
Et praeparans, inquit, adinventiones suas.
Quas adinventiones putamus, nisi ut superbi cadant, et humiles surgant?
Hasquippe adinventiones exsequitur, dicens: Arcus potentium
infirmatus est, et infirmi praecincti sunt virtute.
Infirmatus est arcus, id est, intentio eorum qui tam potentes sibi
videntur,ut sine Dei dono atque adjutorio, humana sufficientia divina
possint impleremandata; et praecinguntur virtute, quorum in
terra vox est: Miserere mei, Domine, quoniam infirmus sum. Pleni
panibus, inquit, minorati sunt esurientes transierunt
terram.
Qui sunt intelligendi pleni panibus, nisi iidem ipsi quasi potentes, id
est,Israelitae, quibus credita sunt eloquia Dei? Sed in eo populo
ancillae filiiminorati sunt, quod verbo minus, bene tamen expressum est,
quod ex majoreminores facti sunt, quia et in ipsis panibus, id est,
divinis verbis, quaeIsraelitae soli tunc ex omnibus gentibus acceperunt,
terrena sapiunt.
Gentes autem quibus lex illa non erat data, posteaquam per novum
Testamentumad illa eloquia venerunt, multum esuriendo terram
transierunt, quia in eis nonterrena, sed coelestia sapuerunt.
Et hoc velut quaereretur causa cur factum sit.
Quia sterilis peperit septem, et multa in filiis infirmata est.
Hic totum quod prophetabatur eluxit agnoscentibus numerum septenarium,
quoest universae Ecclesiae significata perfectio.
Propter quod et Joannes Apostolus ad septem scribit Ecclesias; eo modo
seostendens ad unius plenitudinem scribere; et in Proverbiis Salomonis
hoc anteapraefigurans,
Sapientia aedificavit sibi domum, et suffulsit columnas
septem
(
Pr, 9, 1); sterilis enim erat in omnibus gentibus Dei civitas, antequamiste
fetus, quem cernimus, oriretur.
Cernimus etiam quae multa in filiis erat nunc infirmatam terrenam
Hierusalem,quoniam quicumque filii liberae in ea erant, virtus ejus
erat: nunc veroquoniam ibi littera est, et spiritus non est amissa
virtute infirmata est.
Dominus mortificat et vivificat, deducit ad inferos et
reducit
(
S1, 2, 6).
Mortificavit illam quae multa erat in filiis, et vivificavit hanc
sterilem,quae peperit septem; quamvis commodius possit intelligi eosdem
vivificare quosmortificaverit: id enim velut repetivit, addendo,
Deducit ad inferos, et reducit; quibus enim dicit
apostolus:
Si mortui estis cum Christo, quae sursum sunt
quaerite, ubi Christus est in dextera Dei sedens
(
Co, 2, 20 et
Co, 3, 1); salubriter utique mortificantur a Domino: quibus adjungit,
Quae sursum sunt sapite, non quae super terram; ut ipsi
sint illi,qui esurientes transierunt terram: mortui enim estis,
inquit.
Ecce quo modo salubriter mortificat Deus. Deinde sequitur:
Et vita vestra abscondita est cum Christo in Deo
(
Co, 3, 3).
Ecce quo modo eosdem ipsos vivificat Deus.
Sed numquid eosdem deduxit ad inferos, et reduxit? Hoc utrumque sine
controversia fidelium, in illo potius videmus impletum capite scilicet
nostro,cum quo vitam nostram Apostolus dixit absconditam in Deo
(voir:
Co, 3)
;nam
qui proprio Filio non pepercit, sed pro nobis omnibus
tradidit eum
(
Rm, 8, 32), isto modo utique mortificavit eum; et quia resuscitavit
amortuis, eumdem rursus vivificavit; et quia in prophetia vox ejus
agnoscitur, Non derelinques animam meam in inferno, eumdem
deduxit ad inferos,et reduxit.
Hac ejus paupertate ditati sumus.
Dominus
enim
pauperes facit et ditat
(
S1, 2, 7) [mauvais référencement: Jb, 4]
.
Nam quid hoc sit ut sciamus, quod sequitur audiamus:
Humiliat et exaltat
(
S1, 2, 7).
Utique superbos humiliat, et humiles exaltat: quod enim alibi legitur:
Deus superbis resistit, humilibus autem dat gratiam
(
Jb, 4, 6), hoc totumhabet sermo hujus, cujus nomen interpretatur, gratia
ejus.
Jam vero quod adjungitur, Suscitat a terra pauperem, de nullo
meliusquam de illo intelligo, qui propter nos pauper factus est, cum
dives esset: ut ejus paupertate, sicut paulo ante dictum est,
ditaremur
(voir:
2Co, 8)
: ipsum enim de terra suscitavit, tam cito ut caro ejus nonvideret
corruptionem.
Nec illud ab illo alienabo quod additum est, Et de stercore erigit
inopem.
Inops quippe, idem qui pauper, stercus vero, unde erectus est,
rectissimeintelliguntur Judaei persecutores; in quorum numero cum se
dixisset Apostolus Ecclesiam persecutum: Quae mihi fuerunt,
inquit, lucra, haec propter Christum damna esse duxi: nec solum
detrimenta, verum etiam stercora existimavi esse, ut Christum
lucrifacerem.
De terra ergo suscitatus est ille, supra omnes divites pauper; et de
illostercore erectus supra omnes opulentos, ille inops.
Et sedeat cum principibus populi
(
S1, 2, 8).
Quibus ait,
Sedebitis super duodecim sedes
(
Mt, 19, 28), sed sedem gloriae danseis haereditatem. Dixerant potentes illi,
Ecce nos dimisimus omnia, et secuti sumus te
(
Mt, 19, 27).
Hoc votum potentissimi voverunt.
Sed unde hoc eis nisi ab illo de quo continuo dictum est, Dans
votum voventi.
Alioquid ex illis exi potentibus, quorum arcus infirmatus est.
Dans,inquit, votum voventi.
Non enim quisquam Domino quid rectum voveret, nisi quia ab illo
acciperetquod voveret.
Sequitur: Et benedixit dans annos justi.
Ut cum illo scilicet sine fine vivat, cui dictum est,
Et anni tui non deficient
(
Ps, 101, 28): ibi enim stant anni, hic autem transeunt, immo pereunt; anteenim
quam veniant, non sunt; cum enim venerint, non erunt, quia cum suo
fineveniunt.
Horum autem duorum, id est, Dans volum voventi, et benedixit annos
justi, unum est quod facimus, alterum quod sumimus.
Sed hoc alterum Deo largitore non sumitur, nisi cum ipso adjutore
primumillud efficitur. Quia non in virtute potens est vir
(voir:
Jr, 9)
.
Dominus enim infirmum facit adversarium suum, illum scilicet qui
hominivoventi invidet, et resistit, ne valeat implere quod vovit.
Potest ex ambiguo Graeco intelligi, et adversarium suum: cum enim
Dominuspossidere nos coeperit, profecto adversarius qui noster fuerat,
ipsius fit, etvincetur a nobis, sed non in viribus nostris, quia non
in virtute sua potens est vir.
Dominus ergo infirmum faciet adversarium suum, Dominus sanctus; ut
vincatur asanctis quos Dominus Sanctus sanctorum efficit sanctos.
Ac per hoc
non glorietur prudens in prudentia sua, et non
glorietur potens in potentia sua, et non glorietur dives in
divitiis suis, sed in hoc glorietur qui gloriatur, intelligere
et scire Deum, et facere judicium et justitiam in medio
terrae
(
Jr, 9, 22 et
Jr, 9, 23).
Non parva ex parte intelligit et scit Dominum, qui intelligit et scit
etiamhoc a Domino sibi dari, ut intelligat et sciat Dominum:
Quid enim habes
, ait Apostolus:
quod non accepisti? Si autem accepisti, quid gloriaris, quasi
non acceperis?
(
1Co, 4, 7) id est, quasi a te ipsotibi sit unde gloriaris.
Facit autem judicium et justitiam, qui recte vivit: recte autem vivit,
quiobtemperat praecipienti Deo: et finis praecepti, id est, ad quod
referturpraeceptum, charitas est corde puro, et conscientia bona, et
fide nonficta.
Porro ista
charitas
, sicut Joannes apostolus testatur,
ex Deo est
(
1Jn, 4, 7).
Facere igitur judicium et justitiam ex Deo est.
Sed quid est in medio terrae? Neque enim non debent facere
judiciumet justitiam qui habitant in extremis terrae? Quis hoc dixerit?
Cur ergoadditum est, In medio terrae? Quod si non adderetur, et
tantummododiceretur, Facere judicium et justitiam, magis hoc
praeceptum adhomines utrosque pertineret, et mediterraneos et
maritimos.
Sed, ne quisquam putaret, post finem vitae, quae in hoc agitur
corpore,superesse tempus judicium justitiamque faciendi, quam, dum esset
in carne, nonfecit, et sic divinum evadi posse judicium, in medio terrae
mihi videturdictum, cum quisque vivit in corpore: in hac quippe vita,
suam terram quisquecircumfert, quam moriente homine recipit terra,
consurgenti utique redditura:proinde in medio terrae, id est, cum anima
nostra isto terreno clauditurcorpore, faciendum est judicium atque
justitiam, quod nobis prosit in posterum,quando recipit quisque secundum
ea quae per corpus gessit, sive bonum, sivemalum.
Per corpus quippe ibi dixit Apostolus, per tempus quo vixit in corpore:
nequeenim si quis maligna mente atque impia cogitatione blasphemet,
neque id ullismembris corporis operetur, ideo non erit reus, quia id
motu corporis nongessit, cum hoc per illud tempus gesserit, quo gessit
et corpus.
Isto modo congruenter intelligi potest etiam illud quod in psalmo
legitur:
Deus autem rex noster ante saecula operatus est salutem in
medio terrae
(
Ps, 73, 12): ut Dominus Jesus accipiatur Deus noster, qui est antesaecula,
quia per ipsum facta sunt saecula; operatus est salutem in medioterrae,
cum Verbum caro factum est, et terreno habitavit in corpore.
Deinde posteaquam prophetatum est in his verbis Annae, quo modo
gloriaridebeat, qui gloriatur, non in se utique, sed in Domino, propter
retributionemquae in die judicii futura est: Dominus ascendit,
inquit, in coelos, et intonuit; ipse judicabit extrema terrae, quia
justus est.Prorsus ordinem tenuit confessionis fidelium:
ascendit enim in coelum DominusChristus, et inde venturus est ad vivos
et mortuos judicandos.
Nam quis ascendit
, sicut dicit Apostolus,
nisi qui descendit in inferiores partes terrae? Qui
descendit, ipse est et qui ascendit super omnes coelos, ut
adimpleret omnia
(
Ep, 4, 9 et
Ep, 4, 10).
Per nubes ergo suas tonuit, quia Spiritu sancto cum
ascendissetimplevit.
De quibus hoc illi Hierusalem, hoc est, ingratae vineae comminatus est
apudIsaiam prophetam, ne pluant super eam imbrem.
Sic autem dictum est.
Ipse judicabit extrema terrae
(voir:
Es, 5)
, ac si diceretur, etiam extremahominis; non enim alias partes non
judicabit qui omnes homines proculdubiojudicabit.
Sed melius intelliguntur extrema terrae, extrema hominis: quoniam
nonjudicabuntur, quae in melius vel in deterius medio terrae
commutantur, sed inquibus extremis inventus fuerit qui
judicabitur.
Propter quod dictum est,
Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit
(
Mt, 10, 22): Qui ergo perseveranter facit judicium et justitiam inmedio
terrae, non damnabitur, cum judicabuntur extrema terrae.
Et dat, inquit, virtutem regibus nostris, ut non
eosjudicando condemnet. Dat eis virtutem, qua carnem sicut reges regant,
et inillo mundum, qui propter eos fudit sanguinem, vincant.
Et exaltavit cornu Christi sui.
Quomodo Christus exaltavit cornu Christi sui? de quo enim supra dictum
est, Dominus ascendit in coelos, et intellectus est Dominus
Christus,ipse, sicut hic dicitur, Exaltabit cornu Christi
sui.
Quis ergo est Christus Christi? An cornu exaltabit uniuscujusque
fidelis sui,sicut ista ipsa in principio hujus hymni ait:
Exaltatum est cornu meum in Deo meo?
(
S1, 2, 1) Omnes quippe unctos ejus chrismate, recte Christos
possumusdicere: quod tamen totum cum suo corpus: unus est
Christus.
Haec Anna prophetavit, Samuelis mater, sancti viri, multumque
laudati.
In quo quidem tunc figurata est mutatio veteris sacerdotii; et nunc
impleta,quando infirmata est quae multa erat in filiis, ut novum haberet
sacerdotium inChristo, sterilis quippe peperit septem.
Hoc canticum juxta Septuaginta interpretum translationem inserere
compulsisumus, ut a beato Augustino positum est: pro eo quod in ipsa
translationeampliorem et veriorem continet historiam.
Interea Samuel erat ministrans in templo Dei, accinctus ephot
(voir:
S1, 2, 18)
. Porro filii Heli divina sacrificia temerantes peccabant
coramDomino, et deridebant per eos multi sacrificia Domini.
Unde Heli sacerdos pro eorum iniquitate damnatus est, quod eos
peccantesminus severa animadversione plectebat.
Equidem coercuit, equidem corripuit, sed lenitate et mansuetudine
patris, nonseveritate et auctoritate pontificis.
Qua sententia discant sacerdotes quomodo filiorum etiam propter
scelerapuniantur quique, et quamvis sancti sint, culpa tamen subditorum
eisdem, si noncoerceant, imputatur.
Auctor incertus (Hieronymus Stridonensis ?)
Liber 1, Caput 2
Arcus fortium superatus est, et infirmi accincti sunt robore
(
S1, 2, 4).
Arcus Aegyptiorum, id est, fortitudo et potentia, superata est: et infirmi,
scilicet Israelitae, confortati sunt, Aliter: Arcus, id est, superbia et
fortitudo Phenennae, qua in filiis gloriabatur, superata est: et Anna, quae ob
sterilitatem infirma erat, accincta est robore filiorum.
Isidorus Hispalensis
565-636
Liber 1, Caput 29
Arcus potentium infirmatus.
Si indutus sis armis Dei, scuto fidei, et galea salutis, et gladio spiritus,
arcus potentium munimentis talibus firmabitur.
Et infirmi accincti sunt robore
(
S1, 2, 4), ut est:
Quae stulta sunt mundi elegit Deus, ut confundat fortia
(
1Co, 1, 27) [mauvais référencement: 1Co, 12, 8]
.
Theutmirus; Claudius Taurinensis
Liber 1, Caput 1
Porro qui rebus ipsis, quae jam coeperant etiam in hac peregrinatione compleri, convenienter
movetur, nonne intendit, et aspicit, et cognoscit per hanc mulierem, cujus etiam nomen
(id est
Anna ) gratia ejus interpretatur, ipsam religionem christianam, ipsam civitatem Dei,
cujus rex est, et conditor Christus, ipsam postremo Dei gratiam, cujus prophetico
spiritu sic
locuta est? a qua superbi alienantur, ut cadant; qua humiles implentur, ut surgant,
quod
maxime hymnus iste personat. Nisi quisquam forte dicturus est, nihil istam prophetasse
mulierem, sed Deum tantummodo propter filium, quem precata impetravit, exsultanti
praedicatione laudasse. Quid ergo sibi vult quod ait?
Arcum potentium fecit infirmum, et infirmi praecincti sunt virtute. Pleni panibus
minorati sunt, et esurientes transierunt terram, quia sterilis peperit septem, et
multa in
filiis infirmata est.
(
S1, 2, 4 et
S1, 2, 5) Nunquid septem ipsa pepererat, quamvis sterilis fuerit? Unicum habebat, cum
ista dicebat: sed nec postea septem peperit, sive sex, ex quibus septimus esset ipse
Samuel, sed tres mares, et duas feminas. Demum illa in populo, cum adhuc nemo regnaret,
quod
in extremo posuit, dat
virtutem regibus nostris, et exaltavit cornu Christi sui.
(
S1, 2, 10) Unde dicebat, si non prophetabat? Dicat ergo Ecclesia Christi, Civitas Regis magni,
gratia plena, prole fecunda. Dicat quod tanto ante de se prophetatum per os hujus
piae matris
agnoscit.
Confirmatum est cor meum in Domino, et exaltatum est cornu meum in Deo meo.
(
S1, 2, 1) Vere confirmatum est cor, et cornu exaltatum, quia non in se, sed in Domino Deo suo.
Dilatatum est super inimicos meos et meum:
(
S1, 2, 1) quia et in angustiis pressurarum
sermo Dei non est alligatus. Laetata sum,
inquit,
in salutari tuo.
(
S1, 2, 1) Christus est iste Jesus, quem Simeon ille, sicut in Evangelio legitur, senex amplectens
parvum, agnoscens magnum:
nunc dimittis,
inquit,
servum tuum in pace, quoniam viderunt oculi mei salutare tuum.
(
Lc, 2, 29) Dicat itaque Ecclesia:
Laetata sum in salutari tuo.
(
S1, 2, 1)
Liber 1, Caput 1
Quoniam non est sanctus sicut Dominus, et non est justus sicut Deus noster.
(
S1, 2, 2) Tanquam sanctus, et sanctificans: justus et justificans. Non est sanctus praeter
te,
quia nemo fit, nisi abs te. Denique sequitur:
Nolite gloriari superbi, et nolite loqui excelsa, neque exeat magniloquium de ore
vestro, quoniam Deus scientiarum Dominus.
(
S1, 2, 3) Ipse vos scit, et ubi nemo scit, quoniam qui putat se aliquid esse, cum nihil sit,
se
ipse seducit. Haec dicuntur adversariis civitatis Dei ad Babyloniam pertinentibus,
de sua
virtute praesumentibus, in se, non in Domino gloriantibus, ex quibus sunt etiam carnales
Israelitae, terrenae Hierusalem cives terrigenae, qui, ut dicit Apostolus,
ignorantes Dei justitiam,
(
Rm, 10, 3) (id est quam dat Deus homini, qui solus est justus, atque justificans),
et suam volentes constituere,
(
Rm, 10, 3) id est velut a se sibi praeparatam, non ab illo impertitam,
justitiae Dei non sunt subjecti.
(
Rm, 10, 3) Utique, quia superbi de suo putantes, non de Dei, posse placere se Deo, qui
est Deus scientiarum,
atque ideo, et arbiter conscientiarum. Ibi videns
cogitationes hominum quia vanae sunt
(
Ps, 93, 11) [mauvais référencement: Ps, 93, 11, 35]
. Si hominum sunt, et ab illo non sunt
Et praeparans
, inquit,
adinventiones suas
(
S1, 2, 3). Quas adinventiones putamus, nisi ut superbi cadant, et humiles surgant? Has quippe
adinventiones exequitur, dicens.
Arcus potentium infirmatus est, et infirmi praecincti sunt virtute. Infirmatus est
arcus
(
S1, 2, 4), id est intentio eorum, qui tam potentes sibi videntur, ut sine Dei dono, atque
adjutorio, humana sufficientia, divina possint implere mandata. Et praecinguntur
virtute, quorum interna vox est,
Miserere mei, Domine: quoniam infirmus sum
(
Ps, 6, 3)
Liber 1, Caput 1
Dominus mortificat, et vivificat, deducit ad inferos, et reducit.
(
S1, 2, 6) Mortificavit illam, quae multa
erat in filiis,
(
S1, 2, 5) et vivificavit hanc sterilem, quae peperit
septem
(
S1, 2, 5); quamvis commodius possit intelligi, eosdem vivificare, quos mortificaverat: id enim
velut addendo repetivit:
Deducit ad inferos, et reducit
(
S1, 2, 6). Quibus enim dicit Apostolus :
si mortui estis cum Christo, quae sursum sunt quaerite, ubi Christus est in dextera
Dei sedens;
(
Col, 3, 1) salubriter utique mortificantur a Domino. Quibus adjungit :
quae sursum sunt sapite, non quae super terram
(
Col, 3, 2): ut ipsi sint illi, qui esurientes transierunt terram
Mortui enim estis,
(
Col, 3, 3) inquit. Ecce quomodo salubriter mortificat Deus. Deinde sequitur:
Et vita vestra abscondita est cum Christo in Deo.
(
Col, 3, 3) Ecce quomodo eosdem ipsos vivificat Deus. Sed nunquid eosdem ipsos deduxit ad inferos,
et reduxit? Hoc utrumque sine controversia fidelium, in illo potius videmus impletum,
capite
scilicet nostro: cum quo
vitam nostram
in Deo, Apostolus dixit
absconditam
. Nam qui
proprio filio non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum,
(
Rm, 8, 32) isto modo utique mortificavit eum: et quia resuscitavit eum a mortuis, eumdem rursum
vivificavit. Et quia in prophetia vox ejus agnoscitur :
non derelinques animam meam in inferno,
(
Ps, 15, 10) eumdem
deduxit ad inferos, et reduxit
(
Ac, 2, 27). Hac ejus paupertate ditati sumus:
Dominus enim pauperes facit et ditat
(
S1, 2, 7): nam quid hoc sit, ut sciamus, quod sequitur, audiamus,
humiliat, et exaltat:
(
S1, 2, 7) utique superbos humiliat, et humiles exaltat: Quod enim alibi legitur :
Deus superbis resistit, humilibus autem dat gratiam,
(
Jc, 4, 6 et
Pr, 3, 34) haec totus habet sermo hujus Annae; quae interpretatur gratia ejus. Jam vero
quod adjungitur:
suscitat a terra pauperem:
(
S1, 2, 8) de nullo melius, quam de illo intelligo, qui propter nos pauper factus est, cum dives
esset, ut ejus paupertate, sicut paulo ante dictum est, ditaremur. Ipsum enim de terra
suscitavit tam cito, ut caro ejus non videret corruptionem: nec illud ab illo alienabo,
quod
additum est:
Et de stercore erigit inopem.
(
S1, 2, 8) Inops quippe id est, ac pauper: stercus vero, unde erectus est, rectissime
intelliguntur persecutores Judaei, in quorum numero cum se dixisset Apostolus:
Ecclesiam persecutus sum
(
1Co, 15, 9 et
Ph, 5, 6):
quae mihi fuerunt,
(
Ph, 3, 7) inquit,
lucra, haec propter Christum damna esse duxi:
(
Ph, 3, 7 et
Ph, 3, 8) nec solum
detrimenta,
verum etiam
stercora
existimavi esse,
ut Christum lucrifacerem
(
Ph, 3, 8). De terra suscitatus est ille supra omnes divites pauper, et de illo stercore erectus
est supra omnes opulentos ille inops, ut sedeat cum potentibus populi, quibus ait
:
sedebitis super duodecim sedes
(
Mt, 19, 28): sed sedem gloriae haereditatem dans eis. Dixerant enim potentes illi :
Ecce nos reliquimus omnia, et secuti sumus te
(
Mt, 19, 27). Hoc votum potentissimi voverant; sed unde hoc, eis nisi ab illo, de quo hic continuo
dictum est?
Dans votum vovendi:
(
S1, 1, 11) alioquin ex illis essent potentibus, quorum
infirmatus est arcus
(
S1, 2, 4).
Dans
, inquit,
votum vovendi;
non enim Domino quisquam quidquam rectum voveret, nisi qui ab illo acciperet quod
voveret (v. 8.). Sequitur: Et benedixit annos justi. Ut cum illo scilicet
sine fine vivat, cui dictum est :
Et anni tui non deficient:
(
Ps, 101, 28) ibi enim stant anni, hic autem transeunt, imo pereunt, ante enim quam veniant non
sunt:
cum autem venerint, non erunt, quia cum suo fine veniunt. Horum autem duorum, id est
dans votum vovendi, et benedixit annos justi,
unum est quod facimus, alterum quod sumimus, sed hoc alterum Deo largitore non sumitur,
nisi cum ipso adjutore primum illud efficitur: quia (v. 9) non in virtute sua
potens est vir (v. 10.). Dominus infirmum facit adversarium suum, illum scilicet, qui
homini voventi invidet, et resistit, ne valeat implere quod vovit. Potest ex ambiguo
graeco
intelligi: et adversarium suum. cum enim Dominus possidere nos coeperit, profecto
adversarius, qui noster fuerat, ipsius fit, et vincetur a nobis, sed non viribus nostris,
quia
non in virtute sua potens est vir. Dominus ergo infirmum faciet adversarium suum.
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Angelomus Luxovensis(-c.895)
Auctor incertus
Auctor incertus (Hieronymus Stridonensis ?)
Isidorus Hispalensis 565-636
Theutmirus; Claudius Taurinensis