V. 17 :
erat ergo peccatum puerorum grande nimis coram Domino quia detrahebant homines
sacrificio Domini
Poètes
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Liber 2, Caput 2
A bestiali siquidem appetitu cruda postulantem avertere nititur, qui ei
ad libitum cocta pollicetur. Quasi male esurientibus Judaeis
sancta Ecclesia responsum praebeat, et pro humanitate simplici, quam
vorare per desiderium cupiunt, divinitatis cibum repromittat, dicens:
Prius coqui sinite quod ad refectionem vitae habeatis in Spiritu sancto
intellectum. An non tunc puer sacerdotis crudam carnem
petiit, cum illuminato a Domino ei qui caecus fuerat natus diceretur:
Da gloriam Deo; nos scimus quia hic homo peccator
est
(
Jn, 9, 24)? Quid est dicere, da gloriam
Deo, nisi non huic curationis tuae laudes tribuas,
quia Deus non est? et qui peccator asseritur, non solum Deus
esse negatur, sed etiam homo justus. Cui profecto crudam quam
petebat carnem praebere noluit, coctam obtulit, quia quem salutis suae
auctorem instanter asseruit, ex ostenso tantae admirationis signo, non
solum hominem sanctum, sed verum Deum esse monstravit. Qui
autem sequi bestias, amissa ratione, populus coeperat, crudam sibi
carnem exhiberi importune postulabat. Nam sequitur:
Nunc dabis, alioquin tollam tibi vi
(
S1, 2, 16). Sequitur:
Erat enim peccatum puerorum grande nimis coram
Domino
(
S1, 2, 17). Et causam qua grande fore hoc peccatum
demonstraretur adjungit, dicens:
Quia de trahebant homines a sacrificio Domini
(
S1, 2, 17).
Angelomus
Luxovensis(-c.895)
Liber 1, Caput 2
Porro filii Heli, et filii Belial, nescientes Dominum neque officium
sacerdotum ad populum, sed quicunque immolasset victimam, veniebat puer sacerdotis
dum coquerentur carnes, et habebat fuscinulam tridentem in manu sua, et mittebat
eam in lebetem, vel in caldariam,
(
S1, 2, 12,
S1, 2, 13 et
S1, 2, 14) et reliqua, usquequo ait,
Erat ergo peccatum puerorum grande nimis coram Domino, quia detrahebant
omnes sacrificio Domini.
(
S1, 2, 17) Hic enim nihil aliud juxta anagogen dicere possumus nisi secundum
moralemintelligentiam, quam solers sapientiumdoctrina ethicam vocat, qualiter multi
perappetitum gulae, et mucrone concupiscentiae pereunt. Quorum qualitates,
ut liquidius lector cognoscere possit, quinque modos, divinarumScripturarum
auctoritate freti, describere conabimur, sicut Papa Gregorius etiam suisdictis
asseruit. Aliquando namque indigentiae tempora praevenit, aliquando vero
tempus nonpraevenit, sed cibos lautiores quaerit. Aliquando quaelibet, quae
sumenda sunt, praeparari accuratius expeTit. Aliquandoautem qualitatem ciborum,
tempori congruit, sed in ipsa quantitate sumendi, mensuramrefectionis
excedit. Nonnunquam vero abjectum est quod desiderat, et tamen ipso aestu
immensi desideriideterius peccat. Mortis quippe sententiam patris ore
Jonathan meruit, qui in gustu mellisconstitutumedendi tempus antecessit. Et
Aegypto populus eductus in eremo occubuit, quia, despecto manna, cibos carniumpetiit,
quos lautiores putavit. Et prima (sicut hic textus historiae edocet)
filiorum Heli culpa suborta est, quodex eorum voto sacerdotis puer, non antiquo more
coctas, vellet de sacrificio et carnesaccipere, sed crudas quaereret, quas accuratius
exhiberet. Et cum ad Jerusalem dicitur:
Haec fuit iniquitas Sodomae sororis tuae, superbia, saturitas panis, et
abundantia aquae,
(
Ez, 7) aperte ostenditur, quod idcirco salutem perdidit, quia cum superbiae
vitiomensuram moderatae refectionis excessit. Et primogenitorum gloriam
Esau amisit, quia magno aestu desiderii,vilem cibum, idest lenticulam,
concupivit. Quam cum venditis etiam primogenitis praetulit, quo in illam
appetitu anhelaret,indicavit. Neque enim cibus, sed appetitus in vitio
est. Unde et lautiores cibos plerumque sine culpa sumimus, et abjectiores
non sinereatu conscientiae degustamus. Hic quippe (quem diximus) Esau,
primatum per lenticulam perdidit, et Elias ineremo virtutem corporis carnes edendo
servavit. Unde et antiquus hostis quia non cibum, sed cibi concupiscentiam
esse causamdamnationis intellexit, et primum sibi hominem non carne, sed pomo
subdidit, etsecundum non carne, sed pane tentavit. Hinc est quod plerumque
Adae culpa committitur etiam cum abjecta et viliasumuntur. Neque enim Adam
solus, ut a vetito sepomo suspenderet, praeceptum prohibitionisaccepit: nam cum
alimenta quaedam saluti nostrae Deus contraria indicat, ab his nosquasi per sententiam
vetat. Et cum concupiscentur noxia, attingimus profecto quod aliud quam
vetitadegustamus? Ea itaque sumenda sunt, quae naturae necessitas quaerit, et non
quaeedendi libido suggerit. Nam si quis voluptatibus gulae ineffrenate
deservire studuerit, ad foveam vitiorumgravius prolabitur. Et etiam ab
statu rectitudinis cadens, ad mortem animae pertrahitur, et bonum quodvidetur habere
amitTit. Quod de his filiis Heli in sequentibus demonstratur, quipropter libidinem
gulae ad majus peccatum sui cumulandum pervenerunt, ut dormirent cummulieribus et
transgredi facerent populum Domini. Unde non soluma sacerdotio ejecti sunt,
sed etiam morte mulctati. Nam sequitur:
Rabanus Maurus
(780-856)
Liber 1, Caput 2
Et tunicam parvam faciebat ei mater sua, quam afferebat
statutis diebus, ascendens cum viro suo, ut immolaret hostiam
solemnem Domino
(
S1, 2, 19). Tunica haec parva, quam Anna mater, hoc est, gratia formavit et
puero tradidit, significat doctrinam facilem qua imbuendi sunt rudes
animi credentium, qualibus Paulus dicit:
Lac vobis potum dedi, non escam, nondum enim
poteratis.
(
1Co, 3) Perfectorum autem cibus est solidus. Nec non et
superhumerale lineum significat castitatem et continentiam cum bonis
operibus. Quia quisquis divino ministerio fungi appetit,
necesse est ut primum caste continenterque vivat, ac sic in bonis
operibus semetipsum exerceat. Porro filii Heli divina sacra
temerantes peccabant coram Domino. Unde scriptum est:
Filii Heli, filii Belial, nescientes Dominum, neque
officium sacerdotum ad populum
(
S1, 2, 12 et
S1, 2, 13). Et paulo post:
Erat, ergo, inquit, peccatum puerorum grande nimis coram
Domino, quia detrahebant homines a sacrificio Domini
(
S1, 2, 17). Josephus, historicus Judaeorum, de his duobus filiis ita refert;
« Heli sacerdoti erant filii duo, Ophni et Phinees, circa homines
injuriosi, et circa Divinitatem impii, nullique iniquitati parcebant; et
alia quidem munera ab oblaturis propter honorem sibimet sequestrabant,
alia vero rapinae modo tollebant. Mulieribus religionis causa
venientibus contumelias inferebant: aliis quidem violentias facientes,
aliis vero persuadentes donis; nihilque eorum vita a tyrannide pessima
differebat. Unde et Heli sacerdos pro eorum iniquitate damnatus est,
quod eos peccantes minus severa animadversione plectebat. Et
quidem coercuit, et quidem corripuit, sed lenitate et mansuetudine
patris, non severitate et auctoritate pontificis. » Qua sententia
discant sacerdotes quomodo propter peccata filiorum, id est, propter
scelera populi puniantur. Quique etiam, quamvis sancti sint,
culpa tamen subditorum eisdem, si non coerceant, reputatur. Extraneus
quippe a Deo est, qui non tenet disciplinam, et filios non corrigit ut
bene et juste vivant. Qui autem non corripit filios suos, ut
emendent quae prave gesserunt, impie est pius, quia indulget vitiis et
consensum praebet iniquis in malum suum. Ophni quidem
interpretatur insania conversionis; et merito ita nuncupatur,
quia differt converti in melius, et longe efficitur a vera conversione
ad Dominum quae emendat hominem a vitiis et peccato. Phinees,
oris obturatio, sive ori parcens, interpretatur.
Duos Phinees sacerdotes legimus in Scriptura
(voir:
Ex, 6 et
Nb, 25)
: illum justum, filium Eleazar; et injustum, filium Heli.
Sunt autem in sacerdotibus hodie, qui utriusque typum tenent.
Sacerdotes igitur qui custodiunt os suum et compescunt a malo
et pravo eloquio, secundum Apostolum, quod omnis sermo malus ex ore
eorum non procedat
(voir:
Ep, 4)
, hi Phineae filio Eleazari comparantur. Illi autem qui
obturatum os habent, sive imperitia, sive vitio, sive conscientia
peccatorum, ut proximis suis verbum salutis rite non impendant, ipsi
Phineae, filio Heli, comparantur. Quod autem sequitur in
verbis Heli:
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Angelomus Luxovensis(-c.895)
Rabanus Maurus (780-856)