Liber Primus Samuelis

Caput 2

Liens vers les chapitres : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Liens vers les versets : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
PrécédentSuivant

V. 35 : et suscitabo mihi sacerdotem fidelem qui iuxta cor meum et animam meam faciat et aedificabo ei domum fidelem et ambulabit coram christo meo cunctis diebus

Poètes

Commentaires

Gregorius I (540-604)

  • Liber 2, Caput 2
    • In duobus filiis Heli geminum sacerdotii veteris ordinem supra ostendimus designari. Qui certe una die mortui sunt, quia simul in Redemptoris morte convenerunt. Bene autem sacerdotum mors in signum moriturae domus posita memoratur, quia cum pastores intereunt, necesse est ut ad eumdem interitum grex sequatur. Et quia ex falsa ratione decepti sunt, in die mori perhibentur. De cujus falsitate lucis beatus Job loquitur, dicens: Sic in tenebris, sicut in luce ambulant ( Jb, 24, 17). Sed qui vetus expulit, novum sacerdotium praeparavit. Unde et subditur: Et suscitabo mihi sacerdotem fidelem ( S1, 2, 35).
  • Liber 2, Caput 2
    • Mortuis namque filiis Heli, fidelem sacerdotem sibi Dominus suscitavit, quia exstinctis in perfidia praelatis veteris populi, electos ad exhibendum redemptionis nostrae ministerium ascivit. Qui nimirum fidelis assumptus dicitur, quia vetus, cui successit, per infidelitatem fuit reprobatus. Et quia ea fides ejus sacerdotis laudibus ascribitur, quae per dilectionem operatur, ipsa dilectionis opera per sequentia verba designantur. Nam sequitur: Qui juxta cor meum et animam meam faciat ( S1, 2, 35).
  • Liber 2, Caput 2
    • Hoc namque ineffabilis divina substantia signari per partes hominis voluit, quod in se juxta litteram intelligi non oportet. Dixit itaque: Qui juxta cor meum, et animam meam faciat. Non quod incorporea et incircumscripta Dei substantia cor et animam habeat, sed sic loquitur homini ut homo homini loqui solet, ut per hoc quod ex verbo suo audiens homo cognoscit, aperte sciat quid etiam velit Deus. Quod profecto dici simplicius potuisset: Qui faciat voluntatem meam. Et praemia operis exponit, dicens: Et aedificabo ei domum fidelem ( S1, 2, 35).
  • Liber 2, Caput 2
    • Quae namque ista domus alia, nisi aeterna patria intelligitur? Quam profecto domum Dominus commendans, ait: In domo patris mei mansiones multae sunt ( Jn, 14, 2) . Sed haec domus aedificari nunc dicitur, quia ex piae vitae actionibus praeparatur. Verumtamen ad eam promerendam indignum est opus hominis, si non hoc agat gratia misericordis Dei. Bene itaque, cum domus aedificium ponitur, Dominus ei eam aedificare pollicetur, quia nimirum vires humanae a tanta operatione deficiunt, si non divinitus adjuventur. Hinc Paulus ait: Deus est qui operatur in me velle et perficere ( Ph, 2, 13). Hinc iterum dicit: Non est volentis, neque currentis, sed miserentis est Dei ( Rm, 2, 16). Hanc domum se aedificare promittebat, cum diceret: Vado parare vobis locum, et iterum veniam, et accipiam vos ad meipsum, ut ubi ego sum, et vos sitis ( Jn, 4, 2 et Jn, 4, 3). Quia vero vocantem se gratiam ex arbitrii libertate devote secuturus erat, adjungitur: Et ambulabit coram Christo meo cunctis diebus ( S1, 2, 35).
  • Liber 2, Caput 3
    • Audiant ergo filii Heli quia in una die ambo moriuntur. Qui enim de accepto pastorali culmine labentis vitae felicitatem diligunt, intentionem quidem habent gaudii, fructum vero lamenti, propositum in exsultatione vitae, et perventionem in mortis moerorem. Ad mortem itaque properant, quoties vane de temporali felicitate gratulantur. Quod et Apostolus probat, cum apostatantis viduae meminit, dicens: Quae autem in deliciis est, vivens mortua est ( 1Ti, 5, 6). In die namque hac mori perhibuit, qui causam mortis viduae esse delicias ostendit. Sed mors filiorum minus pessima esset, si ipsa causa mortis alienae non fieret. Unde et non simpliciter mori, sed in signum moriturae domus mori praedicuntur, quia cum ii qui de vicino doctorem reprobum imitantur in eodem praecipitio corruunt, et secutores sequentium in ruina cumulantur. Hoc itaque de officio suscepti culminis temporalem felicitatem amantes audiant, et reatus sui magnitudinem pertimescant. Tanto denique graviori poena digni sunt, quanto aperte conspiciunt quia de vanitate quam diligunt non soli moriuntur, quia dum in praetextu mundanae laetitiae mortem ebibunt, potus sui pestem ad sequentium se multitudinem transmittunt. Quibus tamen verbis potest doctoribus reprobis praesentis vitae brevitas intimari. In una quippe die moriuntur, quia cum ad terminum hujus vitae perveniunt, breve eis omnino fuisse cernitur quod vixerunt. Unde per quemdam sapientem dicitur: Gaudium hypocritae ad instar puncti ( Jb, 20, 5). Hinc iterum de hujus mundi amatoribus beatus Job loquitur, dicens: Ducunt in bonis dies suos, et in puncto ad inferna descendunt ( Jb, 21, 13). Sed raptis ad poenam reprobis, ad gregis dominici curam sapientes et electi pastores excitantur. Quare et subsequenter adjungit: Et suscitabo mihi sacerdotem fidelem ( S1, 2, 35).
  • Liber 2, Caput 3
    • Fidelem namque sacerdotem sibi Dominus excitat, quia videlicet eum summus locus ad sui curam exigit qui non solum recte intelligat, sed qui fideliter ministret. Ministrare autem tunc recte poterit, cum ministerii sui modum de sacro eloquio recognoscit. Unde et cum fidelis sacerdos promittitur, juxta cor et animam omnipotentis Dei facturus esse perhibetur. Quid enim cor et animam Dei, nisi sacram ejus Scripturam accipimus? Nam corde cogitamus ad deliberationem, anima vero afficimur ad amorem. Quia ergo in sacro eloquio consilia omnipotentis Dei agnoscimus, ibique amorem quo humanum genus dilexit invenimus, ipsum eloquium cor et anima ejus rationabiliter designant. Illum itaque omnipotens Deus ad suum ministerium sacerdotem eligit, qui juxta cor ejus et animam facit, quia profecto non alius tanto ordine dignus est, nisi qui voluntatem ejus de sacro eloquio didicit, et hoc quod didicit proximorum utilitatibus per studium charitatis impendit. Sed vigilanter est adhuc intuendum quod dicitur: Juxta cor et animam meam ( S1, 2, 35).
  • Liber 2, Caput 3
    • Nam quaedam in Scriptura sacra inveniuntur praecepta quae dispensatione quidem Dei praecepta sunt, et non amore Dei. Quae profecto si sacerdos qui excitandus promittitur adimpleret, juxta cor quidem Dei, et non juxta animam, faceret, dum consilium divinae dispensationis, et non amoris praeceptum operibus reddidisset. An non de dispensatione Dei illa mandata ejus fuerant, de quibus loquitur, dicens: Dei eis mandata non bona ( Ez, 20, 25) ? Et cum Pharisaei de dando repudii libello cum ipsa veritate disputarent, audierunt: Ad duritiam vestram dedit vobis legem Moyses ( Mt, 19, 8) . Quia itaque de dispensatione consilii ejus illa fuere, quisquis eisdem praeceptis usus est, juxta cor quidem Domini, et non juxta animam fecit. Nam cordis et animae praeceptum illud est de quo dicitur: Hoc est praeceptum meum, ut diligatis invicem, sicut dilexi vos ( Jn, 15, 12) . Quia hoc quod per consilium praecipit per amplexum charitatis apprehendit. Hinc item dicit: Diligite inimicos vestros, benefacite iis qui oderunt vos ( Lc, 6, 27). Hinc item praecipit, dicens: Quae vultis ut faciant vobis homines, haec facite eis. Haec itaque et hujusmodi cordis et animae Dei praecepta sunt, quia hoc revelatione ostenditur secreti ejus consilii quod in ejus conspectu suscipitur probatione charitatis. Sacerdos ergo fidelis per hoc indicium noscitur. Si videlicet juxta cor et animam ejus operatur, quia profecto tunc vere fidelis est, si non dispensationis ejus licentiam, sed praecepta sequatur amoris. Sed quia non frustra, sed ad lucrum subjectae plebis eligitur, subdit, atque ait: Et aedificabo ei domum fidelem ( S1, 2, 35).
  • Liber 2, Caput 3
    • Domus namque sacerdotis est amplitudo in qua conversantur populi subjecti. Quae profecto domus ei fidelis a Domino aedificatur, quia ad obedientiae studium divina inspiratione erigitur. Infidelis namque domus est ea subditorum societas quae boni rectoris quotidie praedicationem suscipit, cui tamen obedire per studium boni operis non intendit. Infidelis enim domus esse cognoscitur, quia verbi Dei pecunia quae ei praedicatoris sui ministerio creditur per negligentiam prodigae vitae dissipatur, et quod sibi ad negotii lucrum committitur nequaquam in tempore reddendae rationis invenitur. Bono itaque praedicatori fidelis a Domino domus construitur cum ad obediendum voci ejus subjectae plebis divinitus corda praeparantur, ut non solum id quod in ea reconditur de verbi talento custodiat, sed lucro multiplici cumulatum ad mensam aeternae susceptionis ducat. Et notandum quia fidelis domus a Domino aedificari dicitur, ut de bona conversatione subjecti populi praedicator nequaquam inaniter glorietur. Notandum quoque quia sacerdotem fidelem sibi Dominus excitat, ut subjectorum corda hoc ipsum, quod optimo rectore reguntur, tribuere suis meritis non praesumant. Notandum etiam quod sacerdotem quem excitat Dominus dicit fidelem sibi, domum autem quam ei aedificat fidelem ipsi sacerdoti dicit futuram; quia profecto praedicator Deo obedientiam debet, subjectus praelato. Sed ante subjectum tunc recte praelatus graditur, si ad omnia dirigenda vitae suae itinera veritas ipsa videatur. Sequitur ergo: Et ambulabit coram Christo meo omnibus diebus ( S1, 2, 35).
  • Liber 2, Caput 4
    • Tunc namque se ei revelavit, cum ei secretum sui consilii de repulsione reprobi praedicatoris aperuit. Quod profecto juxta verbum Domini factum asseritur, ut hoc quod non valde superius per virum Dei ad Heli dictum fuerat, etiam secundum historiam impletum esse sentiatur: Et suscitabo mihi sacerdotem fidelem qui juxta cor meum, et animam meam faciat, et ambulabit coram Christo meo omnibus diebus ( S1, 2, 35) . Et item: Videbis aemulum tuum in templo, in universis prosperis Israel ( S1, 2, 32) . Quod si juxta spiritalem intelligentiam perscrutamur, quomodo addit Dominus ut electis appareat, nisi quia qui electos suos de contemplatione justitiae suae mirabiliter terret, etiam de ostensione gloriae ineffabiliter demulcet. Qui enim apparendo justus, corda sanctorum terrore concutit, ut appareat addit, quando cordi territo dulcedo refunditur suae pietatis. Hinc est enim quod Moysi non semper in igne apparuit, sed in igne aliquando, aliquando in nube. In igne quippe terror judicii est. Unde et de secundo Redemptoris nostri adventu per Psalmistam dicitur: Ignis ante eum praeibit, et in circuitu ejus tempestas valida ( Ps, 49, 3) . In nube autem protectio miserationis exprimitur, quia ejusdem protectionis suae blandimentum electis suis promittens Dominus, ait: Tunc videbunt Filium hominis venientem in nube ( Mc, 13, 26 et Lc, 21, 27). In igne itaque et nube per deserta gradientibus Dominus apparet, quia mentes contemplantium se in hac exsilii peregrinatione, etsi aliquando terret de justitia, pavore dejectas erigit blandimento protectionis. Dominus itaque Samueli apparuit, et, ut appareret, addidit, quia qui ab electorum mentibus in igne terroris aspicitur, in nube etiam dulcedinis exhibetur. Ignis namque visionem intus viderat, qui nuntiabat foris, dicens: Sanctum et terribile nomen ejus ( Ps, 110, 9) [mauvais référencement: Ps, 110, 10]. In igne item eum visum ostendere cupiens, ait: Venite et videte opera Domini, terribilis in consiliis super filios hominum ( Ps, 65, 5) . Sed qui ei in igne apparuit, ut appareret addidit, quia suavitatem gloriae, et dulcedinis suae, ei etiam de nube propinavit. Quare et exhilaratus, qui territus fuerat, dixit: Quam magna multitudo dulcedinis tuae, Domine, quam abscondisti timentibus te ( Ps, 30, 20) . Hinc item additam apparitionem admirans, ait: Quam bonus Israel Deus iis qui recto sunt corde ( Ps, 72, 1).

Angelomus Luxovensis(-c.895)

  • Liber 1, Caput 2
    • Et suscitabo mihi sacerdotem fidelem secundum cor meum. ( S1, 2, 35) Quod ait Propheta ad Heli loquens ex persona Dei, Et suscitabo mihi sacerdotem fidelem, qui juxta cor meum et animam meam faciet, et aedificabo ei domum fidelem, et ambulabit coram Christo meo cunctis diebus; ( S1, 2, 35) sub figura Samuelis de Domino Salvatore, summo videlicet ac vero pontifice,debet intelligi. Quia nimirum sicut Samuel defuncto Heli successit in sacerdotium, nonde stirpeAaron sed de alia Levi familia electus: fuit enim filius Elcana, filii Jeroham, filiiEliu, filii Thau, filii Suph, filii Elcana, filii Joel, filii Azariae, filiiSophoniae, filii Taath, filii Aser, filii Asaph, filii Core, filii Isaar, filii Caath,filii Levi, filii Israel, ut verba dierum narrant; ita Mediator Dei et hominum, utesset nobis pontifex non de Levi, sed de alia utique tribu, id est Juda, carnemsumpsit. Aliamque legaliter hostiam ipsam suam carnem obtulit Patri pro nobis. Aliosque de genere Aaron pontificatus sui reliquit haeredes filios, videlicetgratiae Novi Testamenti: non tantum ex Judaeis, sed de universa gentium nationecollectos. Quod vere quasi humano more loquens Deus dicit: Qui juxta cor meum et animam meamfaciet, de Samuele quidem recte potestintelligi quod in omnibus ejus voluntati sicuthomo Dei, Deo paruerit. De Domino autem Salvatore potest etiam accipi altius: quia sicut Filius unigenituspaternorum in omnibus sit conscius arcanorum, juxta quod de seipso manifeste testatur,dicens: Et a me ipso facio nihil, sed sicut docuit me Pater, haec loquor. ( Jn, 8, 28) [mauvais référencement: Jn, 6] Et: Qui me misit, mecum est, et non reliquit me solum: quia quae placita sunt ei, facio semper. ( Jn, 8, 29) [mauvais référencement: Jn, 8] Cui domum fidelem aedificat Pater, quae domus sumus nos, si fiduciam et gloriamspei usque in finem, firmam retineamus. Et haec domus ambulabit coram Christo ejus, ipso videlicet summo pontifice,cunctis diebus, quia nimirum usque ad finem saeculi, suorum augmentatione membrorumEcclesia sanctaproficere nunquam cessabit: alioquin quomodo de Samuele potest accipi,quod aedificata sit ei domus fidelis quae coram Christo Domini, id est, ipso Samuelecunctis incederet diebus; cum legamus in sequentibus quod filii illius aversi de viisejus post avaritiam declinaverunt et perverterint judicium, nisi forte domus ejus hocloco plebem Israeliticam intelligamus, quae cunctis diebus sacerdotii ejus Dominoservierit? De qua scriptum est: Et requievit omnis Israel post Dominum. ( S1, 7, 2) Et paulo post: Abstulerunt ergo filii Israel Baalin et Astaroth, et servierunt Domino soli. ( S1, 7, 4) Quod vero subditur:

Rabanus Maurus (780-856)

  • Liber 1, Caput 2
    • Et suscitabo mihi sacerdotem fidelem qui omnia quae in corde meo et quae in anima mea faciat, et aedificabo ei domum fidelem ( S1, 2, 35). Ipsa aeterna et superna est Jerusalem. « Et transibit, inquit, coram « Christo meo omnibus diebus. » « Transibit, » dixit, conversabitur, sicut superius dixerat de domo Aaron: « Dixi, domus tua et domus patris tui transibunt coram me in aeternum. » Quod autem ait, « cum Christo meo transibit, » de ipsa domo utique intelligendum est, non de illo sacerdote qui est Christus ipse Mediator atque Salvator. Domus ejus coram illo transibit. Potest et « transibit » intelligi de morte ad vitam, omnibus diebus quibus peragitur usque in finem saeculi hujus ista mortalitas. Quod ait Deus: « Qui omnia, quae in corde meo et quae in anima mea faciat, « non arbitremur habere animam Deum, cum sit conditor animae, sed ita hoc de Deo tropice, non proprie, dicitur, sicut manus et pes et alia corporis membra. De Samuele quidem recte potest accipi, quod in omnibus ejus voluntati, sicut homo, Deo paruerit. De Domino autem Salvatore, quod, sicut Filius unigenitus, paternorum sit in omnibus conscius arcanorum, juxta quod de se ipse manifeste testatur dicens: Et a me ipso facio nihil, sed sicut docuit me Pater, haec loquor, et qui me misit mecum est, non reliquit me solum, quia ego quae placita sunt ei facio semper. ( Jn, 8, 28 et Jn, 8, 29) [mauvais référencement: Jn, 8] Cui domum fidelem aedificat Pater. Quae domus sumus nos, si fiduciam et gloriam spei usque in finem firmam retineamus. ( He, 3) Alioquin, quomodo de Samuele potest accipi quod aedificata sit ei domus fidelis, quae coram Christo Domini, id est, ipso Samuele, cunctis diebus incederet, cum legamus in sequentibus quod filii illius aversi de viis ejus post avaritiam declinaverint, et perverterint judicium? nisi forte domum ejus hoc loco plebem Israeliticam intelligamus, quia cunctis diebus sacerdotii ejus Domino servierit, de quo scriptum est: Et requievit omnis domus Israel post Dominum; ( S1, 7, 2) et paulo post: Abstulerunt ergo filii Israel Baalim, et Astaroth, et servierunt Domino soli. ( S1, 7, 4) Quod vero subditur:

Beda (672-735)

  • Liber 1, Caput 1
    • Et suscitabo mihi sacerdotem fidelem, qui juxta cor meum ( S1, 2, 35), etc. Quod ait propheta, ad Heli loquens ex persona Dei: Et suscitabo mihi sacerdotem fidelem, qui juxta cor meum et animam meam faciat: et aedificabo ei domum fidelem, et ambulabit coram Christo meo cunctis diebus ( S1, 2, 35), sub figura Samuelis de Domino Salvatore, summo videlicet ac vero pontifice, debet intelligi, quod nimirum sicut Samuel defuncto Heli successit in sacerdotium, non de stirpe Aaron, sed de alia Levi familia electus: Fuit enim filius Elcana, filii Jeroham, filii Eliel, filii Thou, filii Suph, filii Elcana, filii Maath, filii Amasai, filii Elcana, filii Joel, filii Azariae, filii Sophoniae, filii Thaath, filii Asir, filii Abiasaph, filii Core, filii Isaar, filii Caath, filii Levi, filii Israel ( Ch1, 6, 19, Ch1, 6, 20, Ch1, 6, 21, Ch1, 6, 22 et Ch1, 6, 23), ut verba Dierum narrant: ita Mediator Dei et hominum, ut esset nobis pontifex, non de Levi, sed de alia utique tribu, id est, Juda, carnis originem sumpsit; aliam quam legalem hostiam, id est, ipsam suam carnem obtulit Patri pro nobis; alios quam de genere Aaron pontificatus sui reliquit haeredes, filios videlicet gratiae novi testamenti, de universa gentium natione collectos. Quod vero quasi humano more loquens Deus dicit: Qui juxta cor meum et animam meam faciat ( S1, 2, 35); de Samuele quidem recte potest accipi, quod in omnibus ejus voluntati sicut homo Deo paruerit; de Domino autem Salvatore, quod sicut Filius unigenitus paternorum fit in omnibus conscius arcanorum, juxta quod de se ipse manifeste testatur, dicens: Et a meipso facio nihil, sed sicut docuit me Pater, haec loquor. Et qui me misit, mecum est; et non relinquit me solum, quia ego quae placita sunt ei, facio semper ( Jn, 8, 28 et Jn, 8, 29) . Cui domum fidelem aedificat Pater, quae domus sumus nos, si fiduciam et gloriam spei usque in finem firmam retineamus. Et haec domus ambulabit coram Christo ejus, ipso videlicet summo pontifice, cunctis diebus; quod nimirum usque ad finem saeculi suorum augmentatione membrorum Ecclesia sancta proficere nunquam cessabit. Alioquin quo modo de Samuele potest accipi, quod aedificata sit ei domus fidelis, quae coram Christo Domini, id est, ipso Samuele cunctis diebus incederet; cum legamus in sequentibus, quod filii illius aversi de viis ejus post avaritiam declinaverint, et perverterint judicium? Nisi forte domum ejus hoc loco plebem Israeliticam intelligamus, quae cunctis diebus sacerdotii ejus Domino servierit. De qua scriptum est: Et requievit omnis domus Israel post Dominum ( S1, 7, 2). Et paulo post: Abstulerunt ergo filii Israel Baalim et Astaroth, et servierunt Domino soli ( S1, 7, 4). Quod vero subditur: Futurum est autem, ut quicunque remanserit in domo tua, veniat ut oret pro eo, et offerat nummum argenteum, et tortam panis ( S1, 2, 36); et in praesenti tempore aliquantulum solet impleri, et in fine mundi perfecte complebitur. Nam etsi pauci, tamen aliqui quotidie ex Judaeorum, non tantum plebeia, sed et sacerdotali stirpe ad Ecclesiam confugiunt; et cum intraverit plenitudo gentium, tunc omnis Israel salvus fiet ( Rm, 25, Rm, 11, 25 et Rm, 11, 26) [mauvais référencement: Rm, 2] Quicunque autem ex his salvandus est, is etenim est qui remansurus esse dicitur in domo. Pereunte sacerdotio Heli, necesse est ad ecclesiam offerat pro se sacerdoti Christiano nummum confessionis Deo devotae, quae in symbolo continetur; brevem quidem verbo, sed virtute praecipuam. Constat argento claritatem verbi coelestis, sicut fulgorem sapientiae spiritualis auro saepe designari. Offerat et panem sacrificii salutaris, abjectis carnibus legalium victimarum, dicatque: Dimitte me, obsecro, ad unam partem sacerdotalem ( S1, 2, 36), id est, ad ipsam plebem Christo sacerdote praeclaram, cui Petrus ait: Vos autem genus electum, regale sacerdotium ( 1P, 2, 9). Quod autem addit: Ut comedam buccellam panis ( S1, 2, 36), etiam ipsum sacrificii genus eleganter expressit, de quo dixit sacerdos ipse: Panis quem ego dabo, caro mea est pro mundi vita ( Jn, 6, 51). Quod enim dixerat superius, dedisse se cibos domui Aaron, de victimis Veteris Testamenti, quae fuerant sacrificia Judaeorum; ideo hic dixit, postulandum ad comedendum buccellam panis, quod est in Novo Testamento sacrificium Christianorum.

Auctor incertus

  • Liber 1, Caput 4
    • Quod autem sequitur, ad illum jam pertinet sacerdotem, cujus figuram gessithuic succedendo Samuel. De sacerdote fideli. Quod autem sequitur, ad illum jam pertinet sacerdotem, cujus figuram gessithuic succedendo Samuel. Proinde quae sequuntur de Christo Jesu novi Testamenti vero sacerdotedicuntur: Suscitabo mihi sacerdotem fidelem, qui juxta cor meum et animam meam faciat ( S1, 2, 35). Sub figura Samuelis, de Domino salvatore, summo videlicet ac vero pontificedebet intelligi, qui nimirum sicut Samuel defuncto Heli successit insacerdotium, non de stirpe Aaron, sed de alia Levi familia electus. Fuit enim, ut jam supra meminimus, filius Helchana, filii Hieroboam, filii Thau, filii Suph, filii Helchana, filii Johel, filii Azariae, filii Sophoniae, filii Thaat, filii Asir, filii Abiasaph, filii Chore, filii Isaar, filii Caath, filii Levi, filii Israel ( Ch1, 6, 19, Ch1, 6, 20, Ch1, 6, 21, Ch1, 6, 22 et Ch1, 6, 23), ut Verba dierum narrant. Ita mediator Dei et hominum, ut esset nobis pontifex, non de Levi, sed dealia utique tribu, id est, a Juda carnis originem sumpsit; aliam quam legalemhostiam, id est, ipsam suam carnem obtulit Patri pro nobis; alios quam degenere Aaron pontificatus sui reliquit haeredes, filios videlicet gratiae noviTestamenti de universa gentium natione collectos. Quod vero quasi humano more eloquens Deus dicit: Qui juxta cor meum et animam meam faciat ( S1, 2, 35), de Samuele quidem recte potest intelligi, quod inomnibus ejus voluntati, sicut homo Deo paruerit; de Domino ac Salvatore, quodsicut Filius unigenitus paternorum sit in omnibus conscius arcanorum, juxtaquod de se ipse manifeste testatur, dicens: Et a me ipso facio nihil, sed sicut docuit me Pater, haec loquor, et qui misit me, mecum est, et non reliquit me solum, quia quae placita sunt ei, facio semper ( Jn, 8, 28 et Jn, 8, 29). In hoc vero quod ait Deus, qui omnia quae in corde meo, et quae in anima mea sunt, faciat, non arbitramur animam habere Deum, cum sit conditoranimae; sed ita hoc de Deo tropice, non proprie dicitur, sicut manus, pes, etalia corporis membra. Et ne secundum hoc credatur homo in carnis hujus effigie factus ad imaginemDei, adduntur et alae, quas utique non habet homo, et dicitur Deo, Sub umbra alarum tuarum protege me ( Ps, 16, 8), ut intelligant homines, deilla ineffabili natura non propriis, sed translatis rerum vocabulis istadici. Et aedificabo ei domum fidelem, et ambulabit coram Christo meo cunctis diebus ( S1, 2, 35). Ipsa est domus quam aedificat Pater, de qua Apostolus ait: Quae domus sumus nos, si fiduciam et gloriam spei usque in finem firmam retineamus ( He, 3, 6); et haec domus ambulabit coram Christo ejus,ipso videlicet summo pontifice. Ambulabit, dixit, conversabitur, sicut superius dixerat de domo Aaron: Loquens locutus sum, ut domus tua et domus patris tui ministraret in conspectu meo usque in sempiternum ( S1, 2, 30). Quod autem ait: Coram Christo meo ambulabit ( S1, 2, 35), de ipsa domo utiqueintelligendum est, non de illo sacerdote qui est Christus mediator atquesalvator. Domus ergo ejus coram illo ambulabit. Potest et ambulabit intelligi de morte ad vitam, omnibus diebusquibus peragitur usque in finem saeculi hujus ista mortalitas. Alioquin quomodo de Samuele potest accipi, quod aedificata sit domus fidelis,quae coram Christo Domini, id est, ipso Samuele cunctis diebus incederet, cumlegamus in sequentibus quod filii illius aversi de viis ejus post avaritiamdeclinaverint et perverterint judicium: nisi forte domum ejus hoc loco plebemIsraeliticam intelligamus, quae cunctis diebus sacerdotii ejus Dominoservierit, de qua scriptum est: Et requievit omnis domus Israel post Dominum ( S1, 7, 2); et paulo post: Abstulerunt filii Israel Baalim et Astaroth, et servierunt Domino soli ( S1, 7, 4). Quod vero adjungitur: Futurum est autem, ut quicumque remanserit in domo tua, veniat, ut oretur pro eo ( S1, 2, 36), non proprie de domo dicitur hujus Heli,sed illius Aaron, de quo usque ad adventum Jesu Christi homines remanserunt, dequo genere etiam nunc usque non desunt. Nam de illa domo hujus Heli jam supra dictum erat: Et omnis qui supererit domus tuae, decidet in gladio virorum. Quomodo ergo hic vere dici potuit: Et erit qui remanserit in domo tua, veniat ut oretur pro eo ( S1, 2, 36)? si illud est verum, quod ultore gladio nemoinde supererit; nisi quia illos intelligi voluit, qui pertinent ad stirpem,scilicet illius totius sacerdotii secundum ordinem Aaron. Ergo, si de illis est praedestinatis reliquiis, de quibus alius prophetadixit, Reliquiae salvae fient (voir: Es, 10, 22) ; unde et Apostolus: Sic ergo , inquit, et in hoc tempore reliquiae per electionem gratiae salvae factae sunt ( Rm, 11, 5): quia de talibus reliquiis beneintelligitur esse, de quo dictum est, Qui remanserit in domo tua ( S1, 2, 36);profecto credit in Christum, sicut temporibus apostolorum ex ipsa gente plurimicrediderunt, neque nunc desunt qui, licet rarissimi, tamen credant; et impleturin eo quod hic iste homo Dei continuo secutus adjunxit: Et offerat nummum argenteum, et tortam panis, dicatque, Dimitte me, obsecro, ad unam partem sacerdotalem, ut comedam buccellam panis ( S1, 2, 36). Quid per nummum argenteum, nisi oris confessio designatur, quae fitcredentibus ad salutem? argentum enim pro eloquio poni solet, Psalmistatestante ubi canitur, Eloquia Domini, eloquia casta, argentum igne examinatum, probatum terrae purgatum ( Ps, 11, 7). Sed quod dicit iste qui venit: Dimitte me, obsecro, ad unam partem sacerdotalem, ut comedam buccellam panis, sacerdotalem partem corpusChristi, id est, Ecclesiam dicit, cujus plebis ille sacerdos est mediator Deiet hominum, homo Christus Jesus, cui plebi dicit apostolus Petrus, Plebs sancta, regale sacerdotium ( 1P, 2, 9). In hanc partem sacerdotalem, postulat comedere buccellam panis. Quibus verbis ipsum sacrificium Christianorum eleganter expressum est, de quodicit sacerdos ipse: Panis quem ego dabo, caro mea est pro mundi vita;ipsum quippe est sacrificium, non secundum ordinem Aaron, sed secundum ordinemMelchisedech.

Auctor incertus (Beda ?)

  • Liber 1, Caput 2
    • Venit autem propheta Dei quidam ad Heli sacerdotem, et dixit ei: Haec dicit Dominus, Nunquid non aperte revelatus sum domui patris tui, cum esset in Aegypto in domo Pharaonis, et elegi eum ex omnibus tribubus Israel mihi in sacerdotem, ut ascenderet ad altare meum, et adoleret mihi incensum, et portaret ephod coram me: et dedi tibi et domui patris tui omnia de sacrificiis filiorum Israel? Quare ergo calce abjecisti victimam meam, et munera mea quae praecepi ut offerrentur in templo, et magis honorasti filios tuos quam me, ut comederetis primitias omnis sacrificii Israel populi mei? Propterea haec dicit Dominus Deus Israel: Loquens locutus sum, ut domus tua et domus patris tui ministraret in conspectu meo usque in sempiternum. Nunc autem dicit Dominus: Absit hoc a me. Sed quicunque glorificaverit me, glorificabo eum: qui autem contemnunt me, erunt ignobiles. Ecce dies veniunt, et praecidam brachium tuum, et brachium domus patris tui: ut non sit senex in domo tua, et videbis aemulum tuum in templo in universis prosperis Israel (voir: S1, 2, 27, S1, 2, 28, S1, 2, 29, S1, 2, 30, S1, 2, 31 et S1, 2, 32) . Quae prophetia de mutatione sacerdotii non est in Samuele completa, sed in Domino Jesu Christo exstitit adumbrata. Nam post Samuelem prophetam, postea sacerdotes fuerunt de genere Aaron, sicut Sadoch et Abiathar, regnante David, et alii deinceps, antequam tempus veniret quo ista de sacerdotio mutando per Christum effici oportebat. Nam cum diceret, Loquens locutus sum, ut domus tua, et domus patris tui ministraret in conspectu meo usque in sempiternum ( S1, 2, 30): nunc autem dicit Dominus, Absit hoc a me, sed quicunque glorificaverit me, glorificabo eum: qui autem contemnunt me, erunt ignobiles ( S1, 2, 30); ecce isti sunt dies qui praenuntiati sunt, jam enim venerunt. Nullus enim sacerdos est secundum ordinem Aaron. Nam et illud quod ibi sequitur, Suscitabo mihi sacerdotem fidelem ( S1, 2, 35), de Christo Jesu Novi Testamenti vero sacerdote dicitur. Quod vero adjungitur: Et erit, qui remanserit in domo tua, veniet ut oretur pro eo ( S1, 2, 36), non proprie dicitur de domo hujus Heli, sed illius Aaron, de quo usque ad adventum Christi homines remanserunt. De quo genere etiam huc usque non desunt qui convertantur. De quibus alius propheta dixit: Reliquiae salvae fient ( Rm, 9, 27). Unde et Apostolus: Sic ergo , inquit, et in hoc tempore reliquiae secundum electionem gratiae salvae factae sunt ( Rm, 11, 15). De talibus enim residuis bene intelligitur esse quod dictum est, Qui remanserit in domo tua, veniet ut oretur pro eo ( S1, 2, 36). Profecto qui credit in Christum, sicut temporibus apostolorum, ex ipsa gente primi venerunt et crediderunt. Neque nunc desunt qui, licet rarissime, tamen credant, ut impleatur in his quod hic homo Dei locutus est. Quod vero continuo secutus adjunxit, Et offert nummum argenteum, et tortam panis ( S1, 2, 36). Quid per nummum argenteum, nisi oris confessio designatur, quae fit credentibus ad salutem? Argentum enim pro eloquio poni solet, Psalmista testante, ubi canitur: Eloquia Domini, eloquio casta: argentum igne examinatum. probatum terrae, purgatum septuplum ( Ps, 11, 7). Ergo dicit iste qui venit, Dimitte me, obsecro, ad unam partem sacerdotalem, ut comedam buccellam panis ( S1, 2, 36). Sacerdotalem partem corpus Christi, id est Ecclesiam dicit, cujus plebis ille sacerdos mediator Dei et hominum homo est, Christus Jesus. Cui plebi dicit apostolus Petrus: Plebs sancta, regale sacerdotium ( 1P, 2, 9) [mauvais référencement: 1P, 1, 9] . In hac parte sacerdotali, postulat comedere buccellam panis. Quibus verbis ipsum sacrificium Christianorum eleganter expressum est; de quo dicit Sacerdos ipse: Panis quem ego dabo, caro mea est pro mundi vita ( Jn, 6, 52). Ipsum est quippe sacrificium, non secundum ordinem Aaron, sed secundum ordinem Melchisedech.

Theutmirus; Claudius Taurinensis

  • Proemium, Caput 2
      1. 1. Et suscitabo mihi Sacerdotem fidelem. ( S1, 2, 35)
      2. 2. Et non cecidit ex omnibus verbis ejus in terram. ( S1, 3, 19)
      3. 3. Et percussit de populo septuaginta viros, et quinquaginta plebis ( S1, 6, 19) (Vulgatus tamen interpres habet: quinquaginta millia plebis .)
      4. 4. Ex qua die mansit area ( S1, 7, 2) (Vulgatus addit: Domini ) in Cariathiarim, multiplicati sunt dies ejus ( S1, 7, 2) etc.
      5. 5. Quod ait Jonathan ad David: Si vixero, facies mihi misericordiam ( S1, 20, 14) etc.
      6. 6. Fecit Salomon festivitatem celebrem et omnis Israel cum eo. ( R3, 8, 65)
      7. 7. In diebus ejus aedificavit de Achiel de Bethel Hierico. ( R3, 16, 34) (At Vulgatus habet: Hiel de Bethel. )
      8. 8. Haec faciant mihi dii, et haec addant, si suffecerit pulvis Samariae pugillo universi populi, qui sequitur me. ( R3, 20, 10) (Sed Vulgatus habet pugillis. )
      9. 9. Tertia pars vestrum introeat Sabbato, et observet excubitum domus regis. ( R4, 11, 6) (At in nostra versione legitur excubias.)
      10. 10. Quod ait Abigail ad David: Si enim surrexerit homo aliquando persequens te, ( S1, 25, 29) etc.
      11. 11. Et praecepit, ut docerent filios Juda arcum. ( S2, 1, 18)
      12. 12. Et percussit Moab, et mensus est eos funiculo. ( S2, 8, 2)
      13. 13. Ipse esset quasi tenerrimus ligni vermiculus. ( S2, 23, 8) (Vulgatus habet est .)
      14. 14. Ipse descendit, et percussit leonem in media cisterna. ( S2, 23, 20)
      15. 15. De templo, quod habebat triginta cubitos in altitudinem. ( R3, 6, 2) Et in libro Paralipomenon habebat centum viginti ( Ch2, 3, 4).
      16. 16. Ostium medii lateris in parte erat domus dexterae ( R3, 6, 8).
      17. 17. Texitque domum laqueariis cedrinis ( R3, 6, 9). (At in Vulgata habetur: texit quoque. ).
      18. 18. Cumque imminerent vectes, et apparerent summitates eorum foris sanctuarium, ( R3, 8, 8) etc. (At legendum eminerent, uti habet communis lectio.)
      19. 19. Produxitque filium regis, et posuit super eum diadema, et testimonium. ( R4, 11, 12).
      20. 20. Et non fiebat ratio iis hominibus, qui accipiebant pecuniam. ( R4, 12, 15).
      21. 21. Ipse percussit Edom in valle Salinarum. ( R4, 14, 7).
      22. 22. Ipse restituet terminos Israel ab introitu Emath. ( R4, 14, 25) .
      23. 23. Et unaquaeque gens fabricata est deum suum. ( R4, 17, 29) (Lectionem hanc proponit rectissime Vulgata, et sequitur clariss. Zacharias: at in exemplari ad me misso legitur domum suam .)
      24. 24. Ubi est deus Emath, et Arphath ! Ubi ( R4, 18, 34) etc. (Vulgata Arphad .)
      25. 25. Ascendit umbra decem lineis. ( R4, 20, 9) (At legendum est cum Vulgata: Vis, ut ascendat, etc. nisi vis indicari versic. 11. jam descenderat, ( R4, 20, 11) etc.)
      26. 26. Quae habitabat Jerusalem in secunda. ( R4, 22, 14).
      27. 27. Contaminavit quoque Topheth, quod est in valle filii Ennon. ( R4, 23, 10).
      28. 28. Abstulit quoque equos, quos dederant reges Juda Soli. ( R4, 23, 11).
      29. 29. Excelsa quoque, quae erant in Jerusalem, ad dexteram partem montis offensionis, ( R4, 23, 13) [mauvais référencement: R4, 23, 15] etc.
      30. 30. Et transtulit omnem Jerusalem, et universos principes ( R4, 24, 14) etc.
  • Liber 1, Caput 1
    • Sed hoc evidentius ad ipsum Heli sacerdotem missus loquitur homo Dei, cujus quidem nomen tacetur, sed intelligitur officio, ministerioque suo, sine dubitatione esse propheta: Sic enim scriptum est. Venit autem vir Dei ad Heli, et ait ad eum: haec dicit Dominus. Nunquid non aperte revelatus sum domui patris tui, cum esset in Aegypto in domo Pharaonis, et elegi eum ex omni Israel mihi in sacerdotem, ut ascenderet ad altare meum, et adoleret mihi incensum, et portaret Ephod coram me? Et dedi Domui patris tui, omnia de sacrificiis filiorum Israel? Quare calce abjecistis victimam meam, et munera mea, quae praecepi, ut offerrentur in templo, et magis honorasti filios tuos, quam me, ut comederetis primitias omnis sacrificii Israel populi mei? propterea ait Dominus Deus Israel. Loquens locutus sum, ut domus tua, et domus patris tui ministraret in conspectu meo usque in sempiternum. Nunc autem dicit Dominus: absit a me hoc: sed quicunque glorificaverit me, glorificabo eum: qui autem contemnunt me, erunt ignobiles. Ecce dies veniunt, et praecidam brachium tuum, et brachium domus patris tui, ut non sit senex in domo tua, et videbis Christum aemulum tuum, in templo in omnibus prosperis Israel, et non erit senex in domo tua in omnibus diebus. Verumtamen non auferam penitus virum ex te ab altari meo, sed ut deficiant oculi tui, et tabescat anima tua, et pars magna domus tuae morietur, cum ad virilem aetatem venerit: hoc autem erit tibi signum, quod venturum est duobus filiis tuis Ofni, et Finees. In die uno morientur ambo, et suscitabo mihi sacerdotem fidelem, qui juxta cor meum, et animam meam faciat. ( S1, 2, 27, S1, 2, 28, S1, 2, 29, S1, 2, 30, S1, 2, 31, S1, 2, 32, S1, 2, 33, S1, 2, 34 et S1, 2, 35)
  • Liber 1, Caput 1
    • Quod autem sequitur, ad illum etiam pertinet sacerdotem, cujus figuram gessit, huic succedendo Samuel. Proinde quae sequuntur de Christo Jesu Novi Testamenti vero sacerdote dicuntur. Suscitabo mihi sacerdotem fidelem, qui juxta cor meum et animam meam faciat. ( S1, 2, 35)
  • Liber 1, Caput 1
    • Sub figura Samuelis, de Domino Salvatore summo videlicet, ac vero pontifice debet intelligi: qui nimirum, sicut Samuel, defuncto Heli, successit in sacerdotium, non de stirpe Aaron, sed de alia Levi familia electus. Fuit enim (ut jam supra meminimus) filius Helchana, filii Hieroboam, filii Helihel, filii Thau, filii Sut, filii Helchana, filii Johel, filii Azariae, filii Sophoniae, filii Thaat, filii Asir, filii Abiasaph, filii Chore, filii Isaar, filii Caath, filii Levi, filii Israel, ut verba dierum narrant. Ita mediator Dei, et hominum, ut esset nobis Pontifex, non de Levi, sed de alia utique tribu, id est Juda, carnis originem sumpsit: aliam, quam legalem hostiam, id est ipsam carnem suam obtulit patri pro nobis: alios, quam de genere Aaron pontificatus sui reliquit haeredes, filios videlicet gratiae Novi Testamenti de universa gentium natione collectos. Quod vero, quasi humano more loquens, Deus dicit : qui juxta cor meum, et animam meam faciat, ( S1, 2, 35) de Samuele quidem recte potest accipi, quod in omnibus ejus voluntati sicut homo Deo paruerit, sed rectius accipitur de Domino, ac Salvatore, quod sicut Filius unigenitus paternorum sit in omnibus conscius arcanorum: juxta quod de se ipse manifeste testatur, dicens : Et a me ipso facio nihil, sed sicut docuit me pater, haec loquor. Et qui me misit, mecum est, et non reliquit me solum, quia quae placita sunt ei, facio semper. ( Jn, 8, 28 et Jn, 8, 29)
  • Liber 1, Caput 1
    • Et aedificabo ei domum fidelem, et ambulabit coram Christo meo cunctis diebus. ( S1, 2, 35) Ipsa est domus, quam aedificat pater, de qua Apostolus ait : quae domus sumus nos, si fiduciam, et gloriam spei usque in finem firmam retineamus. ( He, 3, 6) Et haec domus ambulabit coram Christo ejus, ( S1, 2, 35) ipso videlicet summo Pontifice. Ambulabit, dixit, id est conversabitur, sicut superius dixerat de domo Aaron : Loquens locutus sum, ut domus tua, et domus patris tui ministraret in conspectu meo, usque in sempiternum. ( S1, 2, 30) Quod autem ait: coram Christo meo ambulabit, de ipsa domo utique intelligendum est, non de illo sacerdote, qui est Christus ipse, mediator, atque Salvator. Domus ergo ejus coram illo ambulabit. Potest et ambulabit ( S1, 2, 35) intelligi de morte ad vitam, omnibus diebus quibus peragitur usque in finem saeculi hujus ista mortalitas: alioquin quomodo de Samuele potest accipi, quod aedificata sit ei domus fidelis, quae coram Christo Domini (id est, ipso Samuele) cunctis diebus incederet, cum legamus in sequentibus (Cap. 8. v. 3), quod filii illius ( adversi ) aversi de viis ejus, post avaritiam declinaverint, et perverterint judicium: nisi forte domum ejus hoc loco plebem Israeliticam intelligamus, quae cunctis diebus sacerdotii ejus Domino servierit, de qua scriptum est : Et requievit omnis Israel post Dominum. ( S1, 7, 2) [mauvais référencement: S1, 7] Et paulo post abstulerunt filii Israel Baalim, et Astaroth, et servierunt Domino soli. ( S1, 7, 4) Quod vero adjungitur: Futurum est autem, ut quicunque remanserit in domo tua, veniat, ut oretur pro eo, ( S1, 2, 36) non proprie de domo dicitur hujus Heli, sed illius Aaron, de qua usque ad adventum Jesu Christi, homines remanserunt: de quo genere etiam nunc usque non desunt. Nam de illa domo Heli hujus, jam supra dictum erat: Et omnis qui superaverit domus tuae, decidet in gladio virorum. Quomodo ergo hic vere dici potuit, et erit qui remanserit in domo tua, veniat, ut oretur pro eo? ( S1, 2, 36) Si illud est verum, quod ultore gladio nemo inde supererit, nisi quia illos intelligi voluit, qui pertinent ad stirpem illius totius sacerdotii secundum ordinem Aaron. Ergo si de illis est praedestinatis reliquiis, de quibus alius Propheta dixit, reliquiae salvae fient, ( Rm, 9, 27, Es, 10, 21 et Es, 10, 22) unde et Apostolus: Sic ergo, et in hoc tempore reliquiae per electionem gratiae salvae factae sunt ( Rm, 11, 5), quia de talibus reliquiis bene intelligitur esse, de quo dictum est, qui remanserit in domo tua ( S1, 2, 36): profecto credit in Christum: sicut temporibus Apostolorum ex ipsa gente plurimi crediderunt (voir: Ac, 2, 41) . Neque nunc desunt qui licet rarissime, tamen credant, et impletur in eo, quod hic iste homo Dei continuo secutus adjunxit: Et offerat nummum argenteum, et tortam panis, dicatque: dimitte me, obsecro, ad unam partem sacerdotalem, ut comedam buccellam panis. ( S1, 2, 36) Quid per nummum argenteum, nisi oris confessio ( Rm, 10, 10) designatur, quae fit credentibus, ad salutem? argentum enim pro eloquio poni solet: Psalmista testante, ubi canitur: Eloquia Domini eloquia casta, argentum igne examinatum, probatum terrae, purgatum septuplum. ( Ps, 11, 7) Sed quid dicit iste qui venit? dimitte me, obsecro, ad unam partem sacerdotalem, ut comedam buccellam panis. ( S1, 2, 36) Sacerdotalem partem corpus Christi, id est Ecclesiam dicit; cujus plebis ille sacerdos est, mediator Dei, et hominum, homo Christus Jesus; cui plebi dicit Apostolus Petrus : Plebs sancta, regale sacerdotium. ( 1P, 2, 9) In hanc partem sacerdotalem postulat comedere buccellam panis, quibus verbis ipsum sacrificium christianorum eleganter expressum est, de quo dicit sacerdos ipse: (Dabo) Panis, quem ego dedero, caro mea est pro mundi vita. ( Jn, 6, 52) Ipsum quippe est sacrificium non secundum ordinem Aaron (voir: He, 5, 6 et He, 7, 11) , sed secundum ordinem Melchisedech.