V. 12 :
Hoc est praeceptum meum, ut diligatis invicem, sicut dilexi vos.
Poètes
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Liber 2, Caput 3
Nam quaedam in Scriptura sacra inveniuntur praecepta quae dispensatione
quidem Dei praecepta sunt, et non amore Dei. Quae profecto si
sacerdos qui excitandus promittitur adimpleret, juxta cor quidem Dei, et
non juxta animam, faceret, dum consilium divinae dispensationis, et non
amoris praeceptum operibus reddidisset. An non de
dispensatione Dei illa mandata ejus fuerant, de quibus loquitur, dicens:
Dei eis mandata non bona
(
Ez, 20, 25)
? Et cum Pharisaei de dando repudii libello cum ipsa
veritate disputarent, audierunt:
Ad duritiam vestram dedit vobis legem Moyses
(
Mt, 19, 8)
. Quia itaque de dispensatione consilii ejus illa
fuere, quisquis eisdem praeceptis usus est, juxta cor quidem Domini, et
non juxta animam fecit. Nam cordis et animae praeceptum illud
est de quo dicitur:
Hoc est praeceptum meum, ut diligatis invicem, sicut
dilexi vos
(
Jn, 15, 12)
. Quia hoc quod per consilium praecipit per amplexum
charitatis apprehendit. Hinc item dicit:
Diligite inimicos vestros, benefacite iis qui oderunt
vos
(
Lc, 6, 27). Hinc item praecipit, dicens: Quae
vultis ut faciant vobis homines, haec facite
eis. Haec itaque et hujusmodi cordis et animae Dei
praecepta sunt, quia hoc revelatione ostenditur secreti ejus consilii
quod in ejus conspectu suscipitur probatione charitatis.
Sacerdos ergo fidelis per hoc indicium noscitur. Si videlicet
juxta cor et animam ejus operatur, quia profecto tunc vere fidelis est,
si non dispensationis ejus licentiam, sed praecepta sequatur
amoris. Sed quia non frustra, sed ad lucrum subjectae plebis
eligitur, subdit, atque ait:
Et aedificabo ei domum fidelem
(
S1, 2, 35).
Liber 3, Caput 4
Quid enim plaustri nomine, nisi aut universa simul sancta Ecclesia, aut
unaquaeque cujusque fidelis anima designatur? Cujus profecto
plaustri rotae sunt utrumque Testamentum. Nam dum sancta
Ecclesia, vel electa quaelibet mens per vetus et novum Testamentum
instructa, ad aeternam vitam innititur, quasi sublimibus praelatis
rotis, ad propositum locum per altum fertur. Sed plaustrum
fieri novum praecipitur, ut videlicet, qui ad aeterna gaudia pervenire
desiderat, per praeceptum dilectionis novi hominis splendore
vestiatur. Hoc quippe plaustrum innovari praecipiebat
Dominus, dicens:
Hoc est praeceptum meum, ut diligatis invicem, sicut
dilexi vos
(
Jn, 15, 12)
. Hinc Paulus praecipit, dicens:
Renovamini spiritu mentis vestrae, et induimini novum
hominem, qui secundum Deum creatus est
(
Ep, 4, 23)
. Hinc Romanos alloquens, ait:
Non in comessationibus et ebrietatibus, non in
contentione et aemulatione, non in cubilibus et
impudicitiis, sed induimini Dominum Jesum Christum
(
Rm, 13, 13)
. Plaustrum igitur novum facit, qui et utrumque
Testamentum recte intelligit, et splendore sanctae conversationis
indutus, ad superna sese desideria extendit.
Liber 5, Caput 2
Haec profecto non mystica, sed historica sunt in omnibus.
Nam ubi praelati et subditi reprobam vitam ducunt, divinae ultionis
poenam pariter subeunt. Sed quia separatim ducuntur [
Forte legendum, dicuntur] bona, separatim
mala; illa, pro quibus manus Domini super eos futura praedicitur,
subtilius consideranda sunt. Quid ergo, quod ait:
Si timueritis Dominum, et servieritis ei:
(
S1, 12, 14) nisi quia plerique divinae districtionis judicia metuunt, et
tamen prava agere non desistunt?
Paventi quidem corde futura judicia cogitant, sed praesenti voluptate
devicti, mala committere nequaquam vitant. Bene ergo post
timorem Domini ejus servitia memorantur: quia ille solus timor
probabilis est, qui dum mentem concutit, ad boni operis studium
trahit. Item quia nonnulli sunt qui per timorem Domini
quaedam mala respuunt, aliqua bona agunt; et tamen nec mala plene
deserunt, nec bona sufficienter operantur, adjungitur:
Et audieritis vocem ejus.
(
S1, 12, 14) Qui vocem Domini audit, et bona plene agit, et mala
penitus deserit. Eadem vero bona opera in delectatione
suavitatis habenda sunt, non in aestimatione asperitatis. Nam
quibus semper dura et aspera videntur quae a Domino praecipiuntur,
paulatim decidunt et deficiunt. Hinc enim per semetipsam
Veritas dicit:
Jugum enim meum suave est, et onus meum leve.
(
Mt, 11, 30) Hinc Joannes ait:
Mandata ejus gravia non sunt.
(
1Jn, 5, 3) Gravia quippe non sunt electis: quia dum aeternae
vitae gloriam magno desiderio appetunt, praecepta Evangelica gratanter
ferunt. Potest et os Domini praedicatio perfectae charitatis
intelligi. Quasi enim oris sui blandimenta volebat ostendere,
cum dicebat:
Hoc est praeceptum meum, ut diligatis invicem sicut dilexi
vos.
(
Jn, 15, 12) Hoc quippe praeceptum Domini, hoc jugum est divinae
suavitatis.
Quid enim levius, aut unquam gratius, quam amor fertur?
Quid praeterea grave non leviter tolerat, qui amat?
Quidquid enim diligitur, cum magna devotione portatur. Quia
ergo vinculum perfectionis est charitas Dei et proximi, bene in ultimo
loco propheta denuntiat, dicens:
Si non exasperaveritis os Domini, eritis et vos, et rex qui
imperat vobis, sequentes Dominum Deum vestrum.
(
S1, 12, 14) Quasi dicat: Tunc bene divinam voluntatem perficitis,
si et contemptum pravitatis, et boni operis studium in divina charitate
solidatis.
Tunc ad summam aeternae vitae beatitudinem bene post Redemptorem
curritis, si ea quae carnalibus aspera sunt praecepta charitatis, usque
ad vitae finem cum jucunditate deducitis.
Commentaires
Gregorius I (540-604)