V. 19 :
crevit autem Samuhel et Dominus erat cum eo et non cecidit ex omnibus verbis eius
in
terram
Poètes
Petrus Riga
liber 1 , v. 142. 143. : Signat uox ad eum ter facta quod ipse sacerdos
Atque propheta Dei duxque futurus erat.
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Liber 2, Caput 4
Omnipotens enim Deus, etsi aequitate justus est, abundantior tamen
creditur miseratione pius. Unde et per Prophetam dicitur:
Miserationes ejus super omnia opera ejus
(
Ps, 144, 9)
. Hinc est id quod per Jonam prophetam Ninivitis minas
subversionis protulit, et tamen poenam evertendae civitatis
poenitentibus indulsit
(voir:
Jn, 3, 1,
Jn, 3, 2 et
Jn, 3, seq)
. Hinc est enim quod Ezechiae regi
(voir:
R4, 20, 1 et
R4, 20, seq)
per prophetae oraculum mortis poena promittitur
(voir:
Es, 38, 1 et
Es, 38, seq)
, sed quia rex, mori metuens, coram Domino se
poenitentiae lacrymis afflixit, mortem, qua moreretur, apud eum, quem
timuit, non invenit. Et supra quidem se Dominus locutum
fuisse asseruit, ut domus Heli et patris ejus in conspectu suo usque in
sempiternum ministraret, sed qui de bono agente, bona locutus fuerat, de
domo reproba jam effecta sententiam permutavit, dicens:
Nunc autem absit hoc a me
(
S1, 2, 30). Si ergo bona promissa revocat omnipotens
Deus, quia ii quibus promiserat male permutantur, quanto magis minarum
effectus retrahit, cum bene conversos eos aspicit quibus pro admissis
iniquitatibus poenam animadversionis intimavit? Quid ergo ad
haec dicimus, qui quotidie delinquimus, atque in reatus nostri
obligatione securi sumus? Hoc igitur ipsum, quod
districtionem divinae justitiae non tenemus, nobis valde timendum est,
quia ecce qui divina indignatione projicitur pro culpa perpetratae
negligentiae nullo timore sollicitus fuisse perhibetur. Sed
quia ad timorem reprobi praedicatoris repulsionem novimus, electi
profectum audiamus. Nam sequitur:
Crevit autem Samuel, et Dominus erat cum eo
(
S1, 3, 19).
Liber 2, Caput 4
Hoc profecto si ad historiam legitur, crevisse puer Samuel aetate
corporis designatur; si vero ut caetera spiritali investigatione ista
perquirimus, cum eo Dominus esse describitur, qui crevisse
memoratur. Crescit autem qui in virum perfectum mentis aetate
proficit. Unde et per Prophetam de electis proficientibus
dicitur:
Ambulabunt de virtute in virtutem, videbitur Deus deorum
in Sion
(
Ps, 83, 8)
. Hinc Paulus ait:
Donec occurramus ei in virum perfectum, in mensuram
aetatis plenitudinis Christi
(
Ep, 4, 13). Verum nonnulli sunt qui dum virtutibus
crescunt, elatione corruunt. Hi nimirum crescere videntur,
sed tamen cum eis Dominus non est, quia a se eum, alta sentiendo de se,
ejiciunt, quem in profectu virtutum positi per humilitatem secum habere
potuerunt. Vel si per exteriorem dignitatem crevisse
intelligitur, Dominus cum eo esse memoratur, quia profecto plerique in
humiliori ordine religiosi sunt; sed cum subito ad culmen dignitatis
pervenerint, prima opera cum humilitate derelinquunt. Samuel
igitur et proficit, et proficiens Dominum secum habuit, ut profecto
electorum praedicatorum morem praeferret, qui cum dona, et dignitates,
quibus prosint aliis, assequuntur, de semetipsis placere Deo non
negligunt, et ex eo illa quae pro aliis acceperunt dona multiplicant,
unde in semetipsis ostendunt bonum, quod in eis loquendo propagare
concupiscunt. Quare et subditur:
Et non cecidit ex omnibus verbis ejus in terram
(
S1, 3, 19).
Liber 3, Caput 1
Quibus nimirum verbis quid aliud quam Judaici populi perfidia clarius
agnoscitur? Nam qui omnipotentem Deum Dominum vocat, adhuc ei
servire se existimat. Cum igitur Judaico populo repulsio sua
a sanctae Ecclesiae doctoribus insinuatur, dicit: Dominus est,
quod bonum est in oculis suis faciat. Quia
dum Deo se placere per veterem institutionem credit, sanctae Ecclesiae
nequaquam minas expavescit. Quasi enim apertiori voce Judaica
perfidia asserat, et comminantibus sibi sanctae Ecclesiae
praedicatoribus dicat; Eo nobis minis vestris terrorem nullum incutitis,
quo circa fidem ei nos ministrare credimus a cujus gratia nos decidisse
praedicatis. Cum ergo adjungit: Faciat quod bonum
est in oculis suis, sanctae Ecclesiae doctores
subsannat potius quam se divinae sententiae offerat. Quasi
alia intentione loquatur, et dicat: Eo nobis tale aliquid non facit, quo
noster est Dominus ille quem nobis ad vindictam proponitis.
Sequitur:
Crevit autem Samuel, et Dominus erat cum eo
(
S1, 3, 19).
Angelomus
Luxovensis(-c.895)
Liber 1, Caput 3
Crevit autem Samuel, et Dominus erat cum eo, et non cecidit ex omnibus
verbis ejus in terram.
(
S1, 3, 19) Quod dictum est de Samuele, postquam verba divini oraculi, quae nocteacceperat,
mane Heli retulit:
Et non cecidit ex omnibus verbis ejus in terram,
(
S1, 3, 19) significat, quia nihil ex his quae locutus est irritum fuit, sed omnia
suntrebus completa quae dixit. Cadunt namque in terram verba supervacua,
quae pro nihilo habenda, et universorumsunt calcanda despectu. Sic et
beatus Job dixit:
Et lux vultus mei non cadebat in terram.
(
Jb, 24) Quia nimirum in tanta gravitate vultum tenere consueverat, ut
nunquamcontemptibili laetitia solveretur. Sed quotiescunque hilariorem se
praesentibus exhiberet certa semper hoc causautilitatis eorum faceret. De
quo et annectitur:
Rabanus Maurus
(780-856)
Liber 1, Caput 3
Crevit autem Samuel et Dominus erat cum eo, et non cecidit ex
omnibus verbis ejus in terram
(
S1, 3, 19). Quod dictum est de Samuele, postquam verba divini oraculi, quae
noctu acceperat, mane Heli retulit,
et non cecidit ex omnibus verbis ejus in terram
(
S1, 3, 19), significat quia nihil ex his quae locutus est irritum fuit, sed
omnia sunt rebus completa quae dixit. Cadunt namque in terram
verba supervacua, quae pro nihilo habenda et universorum sunt calcanda
despectu, sicut et beatus Job dixit:
Et lux vultus mei non cadebat in terram.
(
Jb, 29) Quia nimirum in tanta gravitate vultum tenere consueverat, ut
nunquam contemptibili laetitia resolveretur, sed quotiescunque
hilariorem se praesentibus exhiberet, certa semper hoc causa utilitatis
eorum faceret.
Beda (672-735)
Liber 1, Caput 2
Et non cecidit ex omnibus verbis ejus in terram
(
S1, 3, 19).
Quod dictum est de Samuele, postquam verba divini oraculi, quae noctu
acceperat, mane Heli retulit: Et non cecidit ex omnibus verbis ejus in terram,
significat quod nihil ex his quae locutus est irritum fuit, sed omnia sunt
rebus completa quae dixit.
Cadunt namque in terram verba supervacua, quae pro nihilo habenda et
universorum sunt calcanda despectu, sicut et beatus Job dixit:
Et lux vultus mei non cadebat in terram
(
Jb, 29, 24), quia nimirum in tanta gravitate vultum tenere consueverat, ut nunquam
contemptibili laetitia resolveretur; sed quotiescunque hilariorem se
praesentibus exhiberet, certa semper hoc causa utilitatis eorum faceret.
Auctor incertus
Liber 1, Caput 5
Factum est autem in die quodam Heli jacebat in loco
suo, et oculi ejus caligaverunt, nec poterat videre lucernam Dei
antequam exstingueretur
(
S1, 3, 2 et
S1, 3, 3).
In tabernaculo foederis erat candelabrum, ubi a vespere usque mane
summopontifice lucernas vespere concinnante jugiter extra velum
praeparataelucebant, ut Dominus jusserat; isto pontifice intrante in
tabernaculum jamgrandaeva senectute confecto, oculi ejus intantum
caligaverant, ut nec incensamlucernam posset aspicere, quanto magis
exstinctam? Figuraliter vero lucerna DeiHeli fuerat, quando dignitate
sacerdotali pollens justitia claritatis fulgebat,quam exstinctam
propheta asserit, dum ob scelera filiorum sacerdotii
potestatemmeritorumque lumen amisit.
Crevit autem Samuel, et Dominus erat cum eo, et non cecidit
ex omnibus verbis jus in terra
(
S1, 3, 19).
Significat quia nihil ex iis quae locutus est irritum fuit, sed omnia
suntrebus completa quae dixit.
Cadunt namque in terra verba supervacua, quae pro nihilo habenda,
etuniversorum sunt calcanda despectu, sicut et beatus Job dixit: Et
lux vultus mei non cadebat in terra; qui nimirum in tanta
gravitate vultumtenere consueverat, ut numquam contemptibili laetitia
resolveretur, sedquotiescumque hilariorem se praesentibus exhiberet,
certa semper hoc causautilitatis eorum faceret.
Auctor incertus (Hieronymus Stridonensis ?)
Liber 1, Caput 3
Et non cecidit ex omnibus verbis Samuel in terram
(
S1, 3, 19). Non cecidisse ex omnibus verbis ejus in terram dicitur: quia
quidquid prophetabat, rebus gestis demonstrabatur.
Et evenit sermo Samuelis universo Israeli
(
S1, 3, 21).
Sermo ejus fuit ad universum Israel, quod percutiendi essent a Philistaeis
propter peccata filiorum Eli: quem sermonem eventus rei postea
probavit.
Theutmirus; Claudius Taurinensis
Proemium, Caput 2
1.
Et suscitabo mihi Sacerdotem fidelem.
(
S1, 2, 35)
2.
Et non cecidit ex omnibus verbis ejus in terram.
(
S1, 3, 19)
3.
Et percussit de populo septuaginta viros, et quinquaginta plebis
(
S1, 6, 19) (Vulgatus tamen interpres habet:
quinquaginta millia plebis
.)
4.
Ex qua die mansit area
(
S1, 7, 2) (Vulgatus addit:
Domini
)
in Cariathiarim, multiplicati sunt dies ejus
(
S1, 7, 2) etc.
5. Quod ait Jonathan ad David:
Si vixero, facies mihi misericordiam
(
S1, 20, 14) etc.
6.
Fecit Salomon festivitatem celebrem et omnis Israel cum eo.
(
R3, 8, 65)
7.
In diebus ejus aedificavit de Achiel de Bethel Hierico.
(
R3, 16, 34) (At Vulgatus habet:
Hiel de Bethel.
)
8.
Haec faciant mihi dii, et haec addant, si suffecerit pulvis Samariae pugillo
universi populi, qui sequitur me.
(
R3, 20, 10) (Sed Vulgatus habet
pugillis.
)
9.
Tertia pars vestrum introeat Sabbato, et observet excubitum domus regis.
(
R4, 11, 6) (At in nostra versione legitur excubias.)
10. Quod ait Abigail ad David:
Si enim surrexerit homo aliquando persequens te,
(
S1, 25, 29) etc.
11.
Et praecepit, ut docerent filios Juda arcum.
(
S2, 1, 18)
12.
Et percussit Moab, et mensus est eos funiculo.
(
S2, 8, 2)
13.
Ipse esset quasi tenerrimus ligni vermiculus.
(
S2, 23, 8) (Vulgatus habet
est
.)
14.
Ipse descendit, et percussit leonem in media cisterna.
(
S2, 23, 20)
15. De templo,
quod habebat triginta cubitos in altitudinem.
(
R3, 6, 2) Et in libro Paralipomenon
habebat centum viginti
(
Ch2, 3, 4).
16.
Ostium medii lateris in parte erat domus dexterae
(
R3, 6, 8).
17.
Texitque domum laqueariis cedrinis
(
R3, 6, 9). (At in Vulgata habetur:
texit quoque.
).
18.
Cumque imminerent vectes, et apparerent summitates eorum foris sanctuarium,
(
R3, 8, 8) etc. (At legendum
eminerent,
uti habet communis lectio.)
19.
Produxitque filium regis, et posuit super eum diadema, et testimonium.
(
R4, 11, 12).
20.
Et non fiebat ratio iis hominibus, qui accipiebant pecuniam.
(
R4, 12, 15).
21.
Ipse percussit Edom in valle Salinarum.
(
R4, 14, 7).
22.
Ipse restituet terminos Israel ab introitu Emath.
(
R4, 14, 25) .
23.
Et unaquaeque gens fabricata est deum suum.
(
R4, 17, 29) (Lectionem hanc proponit rectissime Vulgata, et sequitur clariss. Zacharias: at in
exemplari ad me misso legitur
domum suam
.)
24.
Ubi est deus Emath, et Arphath ! Ubi
(
R4, 18, 34) etc. (Vulgata
Arphad
.)
25.
Ascendit umbra decem lineis.
(
R4, 20, 9) (At legendum est cum Vulgata:
Vis, ut ascendat,
etc.
nisi vis
indicari versic. 11.
jam descenderat,
(
R4, 20, 11) etc.)
26.
Quae habitabat Jerusalem in secunda.
(
R4, 22, 14).
27.
Contaminavit quoque Topheth, quod est in valle filii Ennon.
(
R4, 23, 10).
28.
Abstulit quoque equos, quos dederant reges Juda Soli.
(
R4, 23, 11).
29.
Excelsa quoque, quae erant in Jerusalem, ad dexteram partem montis
offensionis,
(
R4, 23, 13) [mauvais référencement: R4, 23, 15]
etc.
30.
Et transtulit omnem Jerusalem, et universos principes
(
R4, 24, 14) etc.
Liber 1, Caput 1
Crevit autem Samuel, et Dominus erat cum eo, et non cecidit ex omnibus verbis ejus
in
terram.
(
S1, 3, 19) Significat quia nihil ex his, quae locutus est, irritum fuit, sed omnia sicut rebus
impleta quae dixit. Cadunt namque in terram verba supervacua, quae pro nihilo habenda,
et
universorum sunt calcanda despectu sicut et beatus Job dixit :
et lux vultus mei non cadebat in terram;
(
Jb, 29, 24) quia nimirum in tanta gravitate vultum (tenere) retinere consueverat, ut
nunquam contemptibili laetitia resolveretur. Sed quotiescunque hilariorem se praesentibus
exhiberet, certam semper ob causam utilitatis eorum (faceret) ageret.
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Angelomus Luxovensis(-c.895)
Rabanus Maurus (780-856)
Beda (672-735)
Auctor incertus
Auctor incertus (Hieronymus Stridonensis ?)
Theutmirus; Claudius Taurinensis