V. 14 :
idcirco iuravi domui Heli quod non expietur iniquitas domus eius victimis et
muneribus usque in aeternum
Poètes
Hildebertus Cenomanensis 1056-1133
liber 1 , v. 19. 20. : Adveniens Dominus Samuelem quarto vocatum Edocet hoc quod Heli praevidet ipse malum.
Petrus Riga
liber 1 , v. 140. 141. : Ipse puer Samuel Domini ter noce uocatus
Indicat eiusdem dampna doloris Heli.
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Liber 2, Caput 4
Inter dona quippe sublimia electa mens eo cautius ab elatione
compescitur, quo per omnipotentis Dei justitiam etiam illos repulsos
aspicit, qui donis sublimioribus fulti esse videbantur. Quare
et de verbo quod facturum se esse Dominus minatur, tinnire aures
audientium praedicuntur. Aures quippe corporis tinniunt,
quando intolerabili sonitu impetuntur. Nam cum ultra auditus
capacitatem ei clamor infunditur, hunc quem officii angustia sonitum
rejicit, in tinnitum convertit, quia dum per aurium antra vox sibilat,
quae infusa simul, ad interiora non intrat. Ad aures vero
mentium intolerabilis clamor est alicujus magni repulsio
praedicatoris. Clamoris ergo effusi magnitudo non capitur,
quia dum sublimia dona praedicatori reprobo concessa recoluntur, quo
divinae aequitatis examine projicitur ignoratur. In tinnitum
ergo aurium effusae vocis magnitudo convertitur, quia etsi quo Dei
judicio fiat, mentis intentione non capitur, dum diu per considerationem
pensatur, corda consideratione timore consternantur. Velut
enim de clauso magnae vocis sonitu aures tinniunt, quando de diu
considerata magnorum virorum reprobatione justorum corda
pertimescunt. Sed ambae aures tinnire referuntur, dextera
videlicet et sinistra. Et quia per dexteram aeterna vita, per
sinistram vero praesens designatur, et per aurem ea quae dicuntur
audimus, quid per sinistram aurem nisi intentionem piae operationis, et
quid per aurem dexteram nisi intentionem supernae visionis
accipimus? Ambae itaque audientis aures tinnient, quia cum
summorum virorum ruina ostenditur, electorum intentio utraque turbatur,
quia et paventi corde ad contemplanda aeterna se erigunt, et sine
ingenti formidine temporalia non disponunt. Hunc namque
aurium tinnitum passus fuerat, qui Domino loquebatur, dicens:
Justitia tua sicut montes Dei, judicia tua abyssus
multa
(
Ps, 35, 7)
. Montes quippe Dei summi et electi viri
intelliguntur. Quibus profecto montibus Dei justitia
aequatur, cum ardua ejus mandata opere perficiunt, sed tamen divina
judicia abyssus multa sunt, quia etsi in sanctorum virorum oculis recta
sunt ea quae agunt, ante omnipotentis Dei oculos qualia sunt scire non
possunt. Unde et bona quae praevalent incessanter agunt, et
super se tonantem illam judiciorum abyssum pertimescunt, quia de facto
Domini verbo quod audiunt tinnitu magni terroris eorum corda
quatiuntur. Apte autem non nisi audientium aures tinnire
praedicuntur. Nam et in Evangelio hoc admonet, dicens:
Qui habet aures audiendi audiat
(
Lc, 8, 8). Qui enim tota intentione ad ea quae foris
sunt vigilant, hunc timoris tinnitum nesciunt, quia super se divinorum
judiciorum altitudinem nequaquam pensant. Sed ecce qui
subtilia Dei judicia super se pensare noluit, de eo judiciorum
sententiae quam acutae replicantur. Nam subdens dicit:
Praedixi enim quod judicaturus essem domum
ejus usque in aeternum propter iniquitatem, eo quod
noverat filios suos indigne agere, et non corripuit
eos. Idcirco juravi domui Heli quod non
expietur iniquitas domus ejus victimis et muneribus in
aeternum
(
S1, 3, 13 et
S1, 3, 14).
Liber 3, Caput 1
Audire loquentem Deum praecepta ejus operibus adimplere est.
Quod contra in Evangelio reprobis per semetipsam Veritas dicit:
Qui ex Deo est verba Dei audit; propterea vos non
auditis, quia ex Deo non estis
(
Jn, 8, 47)
. Sed audienti quod insinuare appetit subdit; namque
sequitur:
Et ait Dominus ad Samuelem: Ecce facio verbum in Israel,
quod quicunque audierit tinnient ambae aures ejus
(
S1, 3, 11). Et idem verbum aperiens, ait:
Praedixi enim ei quod judicaturus essem domum ejus
usque in aeternum propter iniquitatem, eo quod noverat
indigne agere filios suos, et non corripuit
eos. Idcirco juravi domui Heli quod non
expietur iniquitas domus ejus victimis et muneribus in
aeternum
(
S1, 3, 13 et
S1, 3, 14).
Angelomus
Luxovensis(-c.895)
Liber 1, Caput 3
Factum est ergo in die quadam, Heli jacebat in loco suo, et oculi ejus
caligaverant, nec poterat videre lucernam Dei antequam exstingueretur.
(
S1, 3, 2) Prae nimia senectute oculi ejus caligaverant, nec poterat videre lucernam
Dei,cum arderet in tabernaculo antequam lux diurna fieret, quando eadem exstinguenda
eratlucerna, sicut per Moysen praecipitur, ut eadem lucerna luceret usque mane,
legibusExodi
(voir:
Ex, 27)
. Sive hoc significat, quod in caecitate sua ipse Heli permaneret,
donec fundituscumprole sua exstingueretur, hoc est, vita careret corporali.
Mystice autem caecitas Heli significat caecitatem cordis Judaeorum. Lucerna
quippe Dei, Dominus noster intelligendus est. Scimus enim quia in lucerna
testa exterius, et lumen interius est. Ipse namque per Prophetam dicit:
Exaruit velut testa virtus mea .
(
Ps, 21, 16) [mauvais référencement: Ps, 21] Quid per testam, nisi corpus ipsius accipitur? in qua testa lumen
Divinitatisexstitit, et flamma virtutum atque miraculorum effulsit. Cujus
utique virtutes atque miracula, principes seu sacerdotes Judaeorum, dumcredere contem
pserunt, veritatis lumen in eis exstinctum est. Et bene ait,
antequam exstingueretur,
(
S1, 3, 3) quia nec fulgore miraculorum, quae ab eo fulgebant, intelligere, nec
doctrinamejus corde intento capere potuerunt,donec ipsum sacerdotium simul cum templo
et populofunditus everteretur. De quibus etiam adhuc in persona Heli
dicitur:
Idcirco juravi domui Heli, quod non expietur iniquitas domus ejus victimis
et muneribus, usque in aeternum,
(
S1, 3, 14) quia peccatum sacerdotum Judaeorum quod in Christo admiserunt, videlicet
quianon solum contempserunt, sed etiam crucifixerunt, victimis atque sacrificiis
legalibususque in sempiternum expiari non potest.
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Angelomus Luxovensis(-c.895)