Liber Primus Samuelis

Gregorius I (540-604)

• Liber 5, Caput 3
  • Filius unius anni erat Saul, cum regnare coepisset: duobus autem annis regnavit super Israel. ( S1, 13, 1)
• Liber 5, Caput 3
  • Superius cum ordinandi regis negotium tractaretur, de eo, qui divino judicio praeferendus erat caeteris, dictum est, Quia erat electus, et bonus. ( S1, 9, 2) Item de eo jam electo in regnum, et in medio populi statuto Samuel ait: Certe videtis, quem elegit Dominus, quoniam non est ei similis in omni populo. ( S1, 10, 24) [mauvais référencement: S1, 9, 24] De eodem item rege nunc dicitur: Filius unius anni erat Saul; ( S1, 13, 1) ut dum attente laudatur, a Domino bonus electus fuisse sentiatur. Cur ergo unius anni esse dicitur, cum regnare coepisset, nisi ut ejus innocentia praedicetur? Nam ad litteram, unius anni quomodo esse filius potuit, qui universo populo ab humero et sursum eminebat? Quod ergo secundum litteram intelligi non potest, intelligi per internae intelligentiae rationem debet. Unius itaque anni rex esse describitur, ut donum pueritiae in persona regis innocentiae bonum signet. Unde et aeterni regni filiis jubetur: Nolite pueri effici sensibus, sed malitia parvuli estote. ( 1Co, 14, 20) Quod certe et Ecclesiarum pastoribus ipsa Veritas comminatur, dicens: Nisi conversi fueritis et efficiamini sicut parvuli, non intrabitis in regnum coelorum. ( Mt, 18, 3) De rege ergo, qui prius bonus, postea malus exstitit, dicitur: quia unius anni fuit, cum coepit regnare, et duobus annis regnavit. Licet enim multis annis regnaverit, illis solis regnare dicitur, in quibus innocens et humilis fuisse perhibetur. Nam postea superbus et inobediens audivit: Quia projecisti sermonem Domini, projecit te Dominus, ne sis rex. ( S1, 15, 26) Se quidem a regno projectum cognovit, et tamen projectus regnare non timuit. Quanta postea fortiter egit? Sed ecce omnia illa tempora ad regnum ei deputata non sunt. Illo ergo solum tempore nos vixisse gaudeamus, quo innocenter et humiliter viximus. Nam illa tempora, quae in saeculi vanitate, et fluxa carnis vita consumpsimus, quasi perdita minime memorantur. Sunt adhuc quoque, qui ad rapiendum culmen sanctae Ecclesiae ingeruntur: de quibus per prophetam Dominus queritur, dicens: Regnaverunt, et non ex me: principes exstiterunt, et ego ignoravi. ( Os, 8, 4) Qui nimirum dum quaedam fortiter agunt, rapinam invasi culminis a Deo oblivioni traditam arbitrantur. Secum sua opera numerant, et quod praeter Deum agunt, a Deo remunerandum putant. Qui certe, ut rectius ea, quae agunt, enumerent, Saul abjecti tot fortia facta numerent, quae divinus numerus nequaquam tenet. Dicat ergo Saul: Duobus annis regnavit super Israel, ( S1, 13, 1) ut de omnibus sentiatur: quia quod nobis vivimus, mercede vacuatur; et nequiter praeesse, non est veritas praeeminendi, sed temeritas puniendae praesumptionis. Sed jam quid unius anni rex fecerit, audiamus.

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 1, Caput 12
  • Filius unius anni erat Saul cum regnare coepisset; duobus autem annis regnavit super Israel. ( S1, 13, 1) Non de Isboseth filio Saul tantum, sed de eodem Saule hoc dictum est. Sic enim erat innocens Saul quando regnare coeperat, sicut filius unius anni est,et in innocentia perseveraret. Et quia in eadem innocentia duobus annis regnavit et humilitate, bene diciturtanquam filius unius anni fuisse. Caeteri vero quibus regnavit indigne calculo non hic comprehenduntur. Sed si voluerit quis intelligere per anticipationemde Isboseth, eo quod insequentibus legatur, Quadraginta annorum erat Isboseth cum regnare coepisset, etduobus annis regnavit, et a morte Heli usque ad Saul omne tempus quadraginta annorumest, non prohibemus quia et intelligi valet.

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 1, Caput 13
  • Filius erat Saul unius anni cum regnare coepisset. Duobus autem annis regnavit super Israel. ( S1, 13, 1) Per anticipationem dixit de Isboseth filio Saul. De quo et in sequentibus ita scriptum est: « Quadraginta annorum erat Isboseth cum regnare coepisset super Israel, et duobus annis regnavit. » Si ergo a morte Heli simul omne tempus concludatur quo Samuel et postea Saul Israel rexerat, inveniuntur anni quadraginta, secundum Chronicorum fidem, usque ad interfectionem Saul. Inde patet quod quando Saul (secundum hanc computationem) regnare coepit, filium habuit unius anni, hoc est primi anni; qui, posteaquam ille diem ultimum clausit, regnum Israel duobus annis tenuit, donec, eo a latronibus occiso, totum regnum simul ad David concessit. Sunt qui volunt de ipso Saul dictum accipere, ut unius anni fuisset, cum regnare coepisset, id est humilis, et mansuetus, secundum id quod Psalmista dicit: Si non humiliter sentiebam, sicut ablactatus super matrem suam; ( Ps, 130, 2) [mauvais référencement: Ps, 130] duobus autem annis regnaverit, id est, rite regnum tenuerit, quod in principio regni sui eum fecisse constat. Sed postquam per inobedientiam a Deo desertus est, et Spiritus ejus ab eo recessit, licet potestatem tenuerit, jam non regimen impendere, sed magis tyrannicam vitam ducere visus est. Et erant cum Saul duo millia in Machmas, et in monte Bethel, mille autem cum Jonatha in Gabaa Benjamin. ( Hier, sl) Machmas huc usque vicus grandis ostenditur in finibus Aeliae, antiquum nomen retinens, octo ab ea millibus distans, juxta villam Rama, et interpretatur humilitas. Gabaath in tribu Benjamin, urbs et Phinees, filii Eleazar, ubi sepultus ipse Eleazar. Est autem nunc Gabaath villa in duodecimo lapide Eleutheropoleos, ubi et sepulcrum prophetae Habacuc ostenditur. Gabaath interpretatur collis patruelis. Bene tria millia Israelitarum electa sunt ad pugnandum contra Philisthaeos, quia si solummodo apti sunt ad spiritalem militiam, ut pugnent contra hostes Ecclesiae, qui Trinitatis fidem perfectam habent, in qua superiores hostibus suis resistere possunt. (voir: Hebr, sl) In hoc ergo quod scriptor historiae, ubi de praelio Saul contra Philisthaeos commemorat, subsequitur, dicens: Quod cum vidissent viri Israel se in arcto positos (afflictus est enim populus), absconderunt se in speluncis, et in abditis, in petris quoque et antris, et in cisternis. Hebraei autem transierunt Jordanem, in terram Gad et Galaad ( S1, 13, 6 et S1, 13, 7), quaestio non indigna oboritur. Si se enim abscondit Israel in praefatis locis, quid est quod ait: Hebraei autem transierunt Jordanem ( S1, 13, 7)? Quod ita solvitur. Abscon sis enim quibusdam Israelitis, qui Saul et populum qui cum eo erat reliquerant, quaedam pars illorum, qui hic Hebraei vocantur, timore perterriti defecerunt a Saul et a viris qui cum eo erant, et descenderunt in castra Philisthiim. Quem locum ad intelgendum clarius et manifestius sequentia demonstrant in eo loco ubi ait: Sed et Hebraei qui fuerant cum Philisthiim heri et nudiustertius ascenderantque cum eis in castris, reversi sunt ut essent cum Israel, qui erant cum Saul et Jonathan ( S1, 14, 21). Omnes ergo Israelitae qui se absconderant in monte Ephraim, audientes quod fecissent Philisthiim, sociaverunt se cum suis in praelio.

Hugo de Sancto Victore -1141

• Liber 1, Caput 1
  • Filius unius anni erat Saul cum regnare coepisset, et duobus annis regnavit super Israel. Et elegit sibi Saul tria millia de Israel. ( S1, 13, 1 et S1, 13, 2) Quidam sic exponunt. Ipsi autem Saul, cum regnare coepisset, erat filius unius anni, vel ipse Saul erat filius unius anni, id est innocens, et simplex ut puer unius anni. Et duobus annis regnavit in illa simplicitate, postea mutatus est in pejus. Hebraei dicunt Saul duobus tantum annis regnasse, Samuelem viginti annis judicasse Israel. Secundum hanc existimationem sic intelligitur, Saul duobus annis regnavit super Israel, qui cum regnare coepisset, et esset filius unius anni, id est unum annum jam habuisset in regno, fecit quod sequitur: Elegit sibi tria millia de Israel. ( S1, 13, 2) Nam, et David postea secundum eamdem loquendi formam filius triginta annorum dicitur; id est, habens triginta annos cum regnare coepisset. Quod idioma in Hebraeo frequens et usitatum est, ut filius iniquitatis, filius pacis, filius unius anni, filius triginta annorum. Percussit Jonathas stationem Philisthinorum, quae erat in Gabaa, ( S1, 13, 3) id est exercitum eorum, qui in illo loco morabantur. Quod cum audissent Philisthaei, Saul cecinit buccina. ( S1, 13, 3) Saul cum cognovisset Philisthaeos audivisse, quod Jonathas filius ejus stationem eorum percussisset, sciens eos in ultionem percussorum adventuros: cecinit buccina in omni terra: dicens, audiant Hebraei. ( S1, 13, 3) Ideo enim buccina cecinit, ut Hebraei audirent percussos Philisthaeos, et animarentur ad praelium. Quod factum est. Nam universus Israel audivit hujuscemodi famam, ( S1, 13, 4) quod scilicet Saul percussit stationem Philisthinorum, fama regi attribuente, quod filius fecerat. Et ideo fiducia accepta, erexit se Israel adversus Philisthiim. Clamavit ergo populus Israel, currens post Saul, ad praelium in Galgala. Hebraei autem transierunt Jordanem. ( S1, 13, 4) Hebraeos hic vocat partem populi, quae trans Jordanem morabatur, id est tribum Ruben et Gad, et dimidiam tribum Manassae. Reliquos Israel: hinc, et Saul buccina cecinit, ut remoti famam victoriae audirent; quos, et Hebraeos discrete Scriptura nominat, alludens vocabulo, quia ad auxilium reliquo Israeli venientes frequenter Jordanem transire oportebat, quia Hebraeus transiens interpretatur.

Auctor incertus

• Liber 1, Caput 12
  • Ungitur post haec, jubente Domino, rex prior a propheta in regnum; qui etipse quidem, in id quod unctus est, imaginem Christi portavit: unde et beatusDavid, et ipse Christus nuncupatus, ait ad eum qui se finxerat Saulumoccidisse: Quomodo non timuisti injicere manum tuam in Christum Domini? Hinc est quod ab humero sursum Saul supereminebat omnibus, quiacaput nostrum sursum est supra nos, quod est Christus. In id autem quod reprobatus postea et rejectus est succedente in regnumDavid, populi, ut praedictum est, Israel personam gestavit; qui populus regnumadeptum fuerat amissurus, Christo Domino nostro per novum Testamentum, noncarnaliter, sed spiritaliter regnaturo. Filius unius anni erat Saul cum regnare coepisset; duobus autem annis regnavit super Israel ( S1, 13, 1). Uno anno postquam rex electus est a Samuele, in domestica domo sedensdissimulavit se esse regem, reliquis duobus annis publice judicavit omnemIsrael, tenens obedientiam cum humilitate, et hoc fuit illud tempus antequammandatum Domini transgrederetur in Amalech; reliquo vero tempore quo vixit etimperavit, transgressor mandati Domini exstitit. Post haec exspectans Saul Samuelem in Galgalis, videns quod tardaret, obtulitholocaustum. inter caetera Non sic accipiendum est, ac si ipsum Saulem in aeternum Deus praeparaveritregnaturum, et hoc postea noluerit servare peccanti, neque enim eum nesciebat;sed praeparaverit regnum ejus, in quo figura esset regni aeterni. Ideo addidit: Et nunc regnum tuum non stabit tibi. Stetit ergo, et stabit quod in illo significatum est, sed non huic, quia nonin aeternum ipse fuerat regnaturus, nec progenies ejus, ut saltem per posterosalter alteri succedentes, videretur impleri quod dictum est, In aeternum. Et quaeret, inquit, Dominus sibi hominem. Sive David, sive ipsum mediatorem significans novi Testamenti, quipraefigurabatur in chrismate, etiam quo unctus est ipse David et progeniesejus. Non autem quasi nesciat ista, sibi hominem Deus quaerit, sed hominibus morehominum loquitur, quia sic loquendo nos quaerit: non solum enim Deo Patri,verum ipsi quoque unigenito ejus, qui venit quaerere quod perierat, usque adeojam eramus noti, ut in ipso essemus electi ante constitutionem mundi. Quaeret sibi, ergo dixit, suum habebit. Unde in Latina lingua hoc verbum accipit praepositionem, et Acquiritdicitur, quod satis apertum est quid significet: quamquam et sine additamentopraepositionis, quaerere intelligatur acquirere; ex quo lucra vocantur etquaestus. Porro faber ferrarius non inveniebatur in omni Israel; caverant enim Philistiim ne forte facerent Hebraei gladium aut lanceam ( S1, 13, 19). Sicut enim tunc Philistiim caverant ne forte facerent Hebraei gladium autlanceam, et ne haberent fabros ferrarios qui arma ad repugnandum facerent, itaChaldaei, destructa Hierusalem, et vastata omni terra repromissionis,satagebant ut nullus in ea remaneret artifex, nullus clusor, qui vel foedataurbis moenia componere, vel posset resarcire dirupta; quin potius quidquid apudgentem exterminatam artis invenerant, totum in Babyloniam transferunt, ut velad nihilum ultra valeat, vel illius civitatis utilitatibus proficiat. Arma quibus contra diabolum repugnantes, libertatem a Domino nobis donatamdefendamus, quae sunt alia, nisi eloquia Scripturarum in quibus et ipsiusDomini, et sanctorum ejus exemplis, quo ordine bella vitiorum superari debeant,luce clarius discimus? Sed Philistaei filios Israel fabris armorum privant, cummaligni spiritus animos fidelium a meditatione sacrae lectionis, saeculariaillis negotia inserendo, retardant; ne vel ipsi per hujus exercitium resistendifiduciam sumant; vel alios forte qui legere nesciunt, ad resistendum vitiisexhortando aut corripiendo accendant.

Auctor incertus (Hieronymus Stridonensis ?)

• Liber 1, Caput 8
  • Filius unius anni erat Saul cum regnare coepisset ( S1, 13, 1). Duobus autem annis regnavit super Israel. Non de Isboseth filio Saul, sed de eodem Saule dictum est hoc. Sic enim erat innocens, quando regnare coepit, sicut filius est unius anni, et in eadem innocentia duobus regnasse annis dicitur.

Theutmirus; Claudius Taurinensis

• Proemium, Caput 3
  • Quare de Saul scribitur: filius unius anni erat Saul cum regnare coepisset, et duobus annis regnavit super Israel, ( S1, 13, 1) cum supra legatur quod ab humero et sursum emineret omni populo. (voir: S1, 9, 2)
• Liber 1, Caput 1
  • Filius unius anni erat Saul cum regnare coepisset: duobus autem annis regnavit super Israel ( S1, 13, 1). Uno anno postquam rex electus est a Samuele, in domestica domo sedens dissimulavit se esse regem: (voir: S1, 13, 1) reliquis duobus annis publice judicavit omnem Israel, tenens obedientiam cum humilitate: et hoc fuit illud tempus, antequam mandatum Domini transgrederetur in Amalech: reliquo vero tempore, quo vixit, et imperavit, transgressor mandati Domini exstitit. (voir: S1, 10, 26 et S1, 11) Post hoc exspectans Saul Samuelem in Galgala, videns quod tardaret, obtulit holocaustum, veniensque Samuel inter caetera ait ad Saul: Stulte egisti, nec custodisti mandata Domini Dei tui, quae praecepit tibi. Quod si non fecisses, jam nunc praeparasset Dominus regnum tuum super Israel in sempiternum: sed nequaquam regnum tuum ultra consurget. Quaesivit sibi Dominus virum juxta cor suum, et praecepit ei Dominus, ut esset dux super populum suum, eo quod non servaveris quae praecepit Dominus. ( S1, 13, 13 et S1, 13, 14) Stulte egisti, nec custodisti mandata Domini Dei tui, quae praecepit tibi. Quod si non fecisses, jam nunc praeparasset Dominus regnum tuum super Israel in sempiternum: sed nequaquam regnum tuum ultra consurget. Quaesivit sibi Dominus virum juxta cor suum, et praecepit ei Dominus, ut esset dux super populum suum, eo quod non servaveris quae praecepit Dominus. Nec sic id accipiendum est, ac si ipsum Saulem Deus in aeternum praeparaverit regnaturum, et hoc postea noluerit servare peccanti: neque enim peccaturum nesciebat: sed praeparaverit regnum ejus, in quo figura esset regni aeterni. Ideo addidit: et nunc regnum tuum non stabit tibi. Stetit ergo, et stabit quod in illo significatum est, sed non huic: quia non in aeternum ipse fuerat regnatus, nec progenies ejus, ut saltim per posteros alterum alteri succedentes, videretur impleri, quod dictum est in aeternum. (I Reg. II, 14) Et quaeret, inquit, sibi Dominus hominem, secundum cor suum, sive David, sive ipsum mediatorem significans testamenti novi, qui praefigurabatur in chrismate etiam, quo unctus est ipse David, et progenies ejus. Non autem quasi nesciat ubi sit, ita sibi hominem Deus quaerit, sed per hominem more hominum loquitur, quia sic loquendo nos quaerit: non solum enim Deo Patri, verum ipsi quoque Unigenito ejus, qui venit quaerere quod perierat, usque adeo jam eramus noti, ut in ipso essemus electi ante mundi constitutionem. ( Jn, 17, 24) Quaeret sibi ergo dixit: id est suum habebit. Unde in latina lingua hoc verbum accipit praepositionem, et adquiri dicitur, quo satis apertum est quid significet, quanquam et sine additamento praepositionis quaerere intelligatur adquirere, ex quo lucra vocantur, et quaestus (voir: Ep, 1, 4) .