Liber Primus Samuelis

Gregorius I (540-604)

• Liber 5, Caput 3
  • Percussa quippe Philistinorum statione, Saul buccina canit, et post Saul populus clamat: quia auditas electorum virtutes sancti praedicatores praedicant, et subditorum corda ad exemplum boni operis inflammant. Buccina quidem canere, est et victoriam nuntiare, et exemplo victorum aliorum mentes ad spiritualis belli propositum excitare. Populo etiam post Saul clamare, est de audita praedicatione magnae devotionis ausum suscipere. Quo in loco notandum est, quia Jonathas stationem Philistinorum percussit: sed Saul tuba canens, se percussisse eamdem stationem perhibuit. Quia nimirum electorum praedicatorum triumphis ascribitur, quod a subditis occulti adversarii superentur. Sed quoties alios hostes vincimus, necesse est ut ad aliorum devincenda certamina praeparemur. Omnipotens enim Deus, quia electos suos copiosius remunerat, eos semper vult in pugna consistere: ut ipsi semper possint sibi aeterni muneris bona praeparare. Quare et cum populus clamasse post Saul dicitur, subjunctum est: Et Philistaei congregati sunt ad praeliandum contra Israel, triginta millia curruum, et sex millia equitum, et reliquum vulgus sicut arena, quae est in littore maris plurima. ( S1, 13, 5)
• Liber 5, Caput 3
  • Sed doctor egregius dicit: Diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum. ( Rm, 8, 28) Permittit quidem Deus electos suos magnis tentationibus impeti, ut magnificentissime in coelesti regno debeant coronari: sed magna praelia permittit, quae vincant; levia excitat, in quibus cadant: ut victoria fortium magna sit, casus innoxius; ut cadentes se facile erigant, et eos fortia, in quibus victores steterant, non extollant. Nam si currus, et equites vincimus, extolli de victoria non debemus: quia innumerabilia sunt, quae cogitando, loquendo, vivendo, gustando, et audiendo, et operando committimus. Hujus namque vulgi innumerabilis tela, etiam ille vitare non poterat, qui dicebat: In multis offendimus omnes. ( Jc, 3, 2) Hinc item dilectus Jesu loquitur, dicens: Si dixerimus, quia peccatum non habemus, ipsi nos seducimus, et veritas in nobis non est. ( 1Jn, 1, 8) Quis ergo jam quasi victor extolli audeat, si tanti viri peccatorum tela se omnino evadere non posse manifestant? Sed quia haec in spirtuali bello describuntur, non debemus nunc aestimare, quid patimur, sed qualiter hostium nostrorum impetum infirmare valeamus. Vulgus Philistinorum arenae comparatur, quae est in littore maris plurima: quia omnis virtus vitiorum et numerus ex saeculi perturbationibus augetur. Mare quippe hoc saeculum designat: quia dum magna rerum et temporum varietate impellitur, quasi ventis furentibus perturbatur. In littore autem, quando impulsa maris aqua refunditur, innumerabiles arenae minutiae glomerantur. Quid est ergo littus maris, nisi cor uniuscujusque in spirituali conversatione negligentis? Per ordinem quippe religionis, quasi in solido stare cernitur; sed dum saeculares cogitationes non reprimit, quasi frangentes in se maris fluctus excipit, et cumulos arenarum: et inde quidem impelli fluctibus, et obrui arena potest, unde mari appropinquare non timet: quia si saeculi cogitationes spiritualium rerum contemplatione reprimeret, vitia mentis et corporis, quae saeculi occupatio velut arenas et fluctus invehit, non sentiret. Cur ergo vulgus hostium arenae simile esse dicitur, nisi quia maligni spiritus eisdem vitiis electos Christi athletas impugnant, quibus negligentes superant? Cum turba quidem saecularis strepitus contra eos veniunt, qui saeculum in suis delectationibus spernere tota mente didicerunt. Pompas rerum visibilium formant, contemptum jam saeculi amorem fingendo renovant: ut corda superno amore flammantia, ad noxias delectationes trahant. Sed sancti viri, quia innumerabilem hanc nequam cogitationum turbam de saeculi pelago prodire considerant, saeculum tota mente fugiendo, fieri littora maris vitant, et tantum vulgus hostium jam non timent: quia dum in intima contemplatione se retinent, vitiorum turba ad eos accessum habere non potest. Sequitur: Et ascendentes, castrametati sunt in Magmas ad orientem Bethaven. ( S1, 13, 5)
• Liber 5, Caput 4
  • Cum electorum vita alta sit meritis, ima vero conditio malignorum spirituum, quid est quod ascensus esse dicitur, unde ad Philistinorum stationem Jonathas tendere conatur? Nam de eisdem Philistaeis in typo daemonum non longe superius dictum est: Ascendentes castrametati sunt in Magmas. ( S1, 13, 5) Sed super nos esse dicuntur, quo minores fortitudine videamur. Super nos etiam esse cognoscitur, quod penetrare per intelligentiam non valemus. Quoties ergo cum spiritibus reprobis certare proponimus, robur parare debemus ad ascensum, quia homines cum angelis pugnare contendimus. Unde et ille athleta strenuus confortans vehementer commilitones suos, ait: Non est nobis colluctatio adversus carnem et sanguinem, sed adversus principes et potestates, adversus spiritualia nequitiae in coelestibus. ( Ep, 6, 12) Quia enim contra principatuum et potestatum spirituales nequitias se pugnaturum praenoverat, nimirum robur mentis ad altitudinis ascensum parabat. Peccatorum corda dum nequam spiritus sibi subjiciunt, eis utique per multiformia vitia dominantur. Si ergo illuc quoque eos expugnare contendimus, valde nos oportet ascendere, ut eorum possimus agmina potenter ferire. Aliter enim lubrici, aliter salvandi sunt acediosi: aliter vaneglorii, aliter superbi. Ut vero ad haec omnia electus doctor possit sufficere, quia per assiduae meditationis acuta consilia mentem levat, quasi ad ascensum Philistinorum se roborat.