Liber Primus Samuelis

Gregorius I (540-604)

• Liber 5, Caput 4
  • Egressa est statio Philistinorum ut ascenderet in Magmas, et accidit quadam die ut diceret Jonathas filius Saul ad adolescentem armigerum suum: Veni, et transeamus ad stationem Philistinorum, quae est trans locum illum. ( S1, 13, 23 et S1, 14, 1)
• Liber 5, Caput 4
  • Philistinorum statio egreditur, quando malorum spirituum turba electis mentibus per suggestiones noxias demonstratur. Quae nimirum idcirco statio dicitur, quia electorum bella describuntur. Stare quippe malignis spiritibus, est in electorum pugna magnas vires exercere. Nam stando validius unusquisque, quam sedendo, conari ad aliquid faciendum potest. Philistinorum igitur statio egressa dicitur, ut daemonum conatus in bello nostro aperte colligatur. Et quia velut se inferiores, atque minores opprimere fideles cogitant, in Magmas ascendere egredientes parant. Vel in Magmas ascendere gestiunt, quando parvulorum corda decipere tentando moliuntur. Sed electi praedicatores, dum tentata corda subditorum intelligunt, ferre auxilia non morantur. Hos velut in tuto reponunt, illos secum ad sustentanda pericula bellorum ducunt. Quid est quod ab bella armiger ducitur, nisi quia per scientiam eruditi subditi ad internorum certaminum victoriam promovendi sunt? Quidam namque artem physicam sciunt, qui medendi experientiam nesciunt: sic nimirum in sancta Ecclesia quidam sunt qui artem interioris pugnae didicerunt, sed ad districtas necessitates certaminum adhuc perducti non sunt. Magnos viros pugnantes audiunt, sed praelia, quae magni magnifice tolerant, auditu sciunt, virtute nesciunt. Tales quippe sunt qui ad imitanda vestigia Redemptoris invitantur. Qui vult, inquit, venire post me, abneget semetipsum, et tollat crucem suam, et sequatur me. ( Mt, 16, 24) Arma vero Jonathae sunt hortamenta doctoris. Armiger vero arma portat, cum quibus non ipse, sed alius pugnat. Sic nimirum sunt, qui in sancta Ecclesia noviter instruuntur. Dum enim virtutes a doctoribus audiunt, quibus ipsi doctores contra malorum spirituum versutiam pugnant, illud nimirum habent in ore, quod nondum habent in virtutis exhibitione. Dixit ergo Jonathas ad armigerum suum: Veni, transeamus ad stationem Philistinorum: ( S1, 14, 1) quia electi doctores, subditos suos docent non solum artem, qua dimicent, sed etiam ab bella pertrahunt, quo triumphent.
• Liber 5, Caput 4
  • Et quia remissi pastores bella, quae insinuant, suscipere nequaquam curant, non dicit: Vade, et transi ad stationem Philistinorum: sed: Veni, transeamus. ( S1, 14, 1) Alios quidem ad certamen provocant, sed eadem certamina ipsi priores tentant. Quid vero est, quod dicit: Quae est trans locum illum? ( S1, 14, 1) Sed quidam locus in sancta Ecclesia est, qui magnis praeliis clausus, non expositus est. Possidere quidem bona seculi, uxorem ducere, filios procreare, blandimenta de omnibus rebus licitis corporibus exhibere, eo munitum ab hoste manere est, quo aliquid impositum in eo ordine positis onerosum non est. Sed hunc locum si quis melioris vitae desiderio accensus transire nititur, necesse est ut ad gravissima bella praeparetur. Divitias namque contemnentes, paupertatem Christi amplectentes, spernentes conjugia, amorem pudicitiae semper amplecti debent. Habent continuo isti insurgentia gravissima praelia carnis, illi impugnationem cordis: quia nec paupertas leviter fertur, nec sine magnis agonibus pudicitiae corpora subjugantur. Unde bene per quemdam sapientem dicitur: Fili, accedens ad servitutem Dei, sta in timore, et praepara animam tuam ad tentationem. ( Ec, 2, 1) Quasi dicat: Quia egredi voluisti de loco muniminis, necesse est ut jam patenti bello contra fortissima hostium castra muniaris. Dum ergo trans locum illum, ( S1, 14, 1) non istum dicit, doctorum Jonathas virtutem insinuat, qui per singulare propositum religionis, semper sunt in aperto campo certaminis. Et quia de omni, quod strenue dimicant, de omni quod nobiliter triumphant, jactantiae et elationis vitium fugiunt, sequitur: Patri autem suo hoc ipsum non indicavit. ( S1, 14, 1)
• Liber 5, Caput 4
  • Tacendae quidem sunt electorum virtutes, ne per jactantiam dicantur, sed aliquando ad Dei gloriam eas manifestare culpa non est. Quia vero nos in Saul magnos praedicatores expressimus, hoc profecto, quod patrem Jonathas pugnae initium celat, illud insinuat: quia magna quae agimus, quandoque propter humilitatem laudabiliter celamus. Tales quidem jam facti per corruptionem sumus, ut boni videri etiam ab illis, qui praesunt nobis, sine elatione nunquam valemus. Cum ergo de manifesto latens malum nascitur, sapienter bonum absconditur, ne malo superveniente maculetur. Sed inter haec sciendum est, quia illi virtutes celare praelatis suis ista necessitate possunt, qui bene cognoscere bonum quod agunt, sciunt. Si enim nimis sunt simplices, saepe non est bonum, quod esse bonum arbitrantur; et dum vitium quasi virtutem non indicant, in se absconditum hostem portant. Unde et Jonathas, qui patri belli propositum texit, tantus asseritur: ut sub ejus ducatu pars exercitus producta referatur. Erant, ( S1, 13, 2) inquit, duo millia virorum cum Saul in Magmas, et in monte Bethel, mille autem cum Jonatha in Gabaa Benjamin. ( S1, 13, 2) Dicatur ergo de Jonatha: Patri autem suo hoc ipsum non indicavit: ( S1, 14, 1) quia eruditi viri, dum elationis vitium incurrere de magnis operibus suis metuunt, ea nimirum ipsis abscondunt, a quibus adjuvari potuerunt. Quae nimirum praedicatoris auxilia melius discimus, si ipsos in loco suae perfectionis videamus. Nam sequitur: Porro Saul morabatur in extrema parte Gabaa sub malo granato, quae erat in Magron. ( S1, 14, 2)

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 1, Caput 13
  • Et accidit quadam die, ut diceret Jonathas filius Saul ad adolescentem armigerum suum: Veni, et transeamus ad stationem Philistim, quae est trans locum illum, etc. ( S1, 14, 1) Pendet enim haec sententia ex superioribus. Jonathas vero, cujus nomen sonat columbae donum, sanctorum virorumspiritalium, qui in Ecclesia dono Spiritus sancti repleti sunt, gestavit figuram; perquos Dominus haereticorumconventus disturbat, dissipat atque in fugam verTit. Armigerautem ejus eorum sanctorum virorum praefiguravit discipulos, qui illorum exempla atquedoctrinam sectantes, et individue illis adhaerentes, quasi eorum arma portant. Quod autem idem Jonathas et armiger ejus adversus Philistim, non per planioraleniaque loca, sed per saxosa et ardua iter arripiunt, illud allegorice signat quodnon illi sacerdotes, qui intra Ecclesiam, latam et spatiosam viam, per dissolutamvitam, ambulant, hostibus fidei contraire queunt, neque cum illis spiritaliterdimicare, sed illi potius qui per arctam et angustam viam gradientes, inter utrumqueTestamentum, atque inter prospera et adversa, quasi inter duos scopulos dextralaevaque incedunt; qui armis sanctarum Scripturarummuniti, non proclivius ad ima, sedmentis alacritate, ad altitudinem contemplationis toto adnisu conscenderenituntur. Illud vero iter quod Jonathas armigero suo proposuit, ut nisi ipsi prius abhostibus provocati forent, nequaquam ad eos transirent, sed quieti subsisterent, hocnobis per hujusmodi iter signum sacra Scriptura typice innuit: ut ne quis excatholicis adversus haereticos prior contentionis arma commoveat, nisi ab ipsis priusad certamen provocatus fuerit; quia non per catholicos, sed potius per haereticos,contentionis bella in Ecclesia exordium sumunt. Quod autem Jonathas et armiger ejus prima congressione adversus Philistim, nonalio in loco, quam in agro culturae dedito confligentes, viginti numero prima fronteexhostibus prosternunt, illud figuraliter significare videtur, quod his doctoribushaeretici cedunt atque succumbunt, qui intra limites Ecclesiae positi, a meditationelegis, velut ab agricultura non recedunt. Sequitur: