Liber Primus Samuelis

Gregorius I (540-604)

• Liber 5, Caput 4
  • Quid est quod ait: Gustans gustavi? ( S1, 14, 43) Quare non dixit superius: Gustans gustavi paululum de melle isto; cum dixit: Vidistis quia illuminati sunt oculi mei, eo quod gustaverim paululum de melle isto? ( S1, 14, 29) Sed quidam dum peccata confitentur, ea nimirum quibusdam vocibus minuunt, dum se non ex toto animo commisisse ostendunt. E contra autem electi viri quando se de minimis accusant; ea utique non quasi parva, sed quasi magna pronuntiant. Quid est dicere: Gustans gustavi, ( S1, 14, 43) nisi quod foris peccatum exercui, magno concupiscentiae ardore complevi? Et quid est post peccati confessionem dicere, Morior, ( S1, 14, 43) nisi mortem a se poenitendo et confitendo expellere, et expulsam timere? Quod quidem proprie est electorum, qui peccata sua deserunt: et tamen haec, quasi non deserta, pertimescunt. Et quidem puris confessionibus, et austeris poenitentiae cruciatibus delent, sed quasi non deleta vehementer timent. Sed quid est, quod ait: In summitate virgae? ( S1, 14, 43) nisi quia dum nos confitendo insequimur, proferre contra nos mendacium non debemus. Peccatum quidem in confessione prodendum est, sed augmentandum mendacio non est. Tale quidem debet esse in confessione, quale fuit in opere. Ut ergo ardor concupiscentiae bene prodatur, dicit: Gustans gustavi; ( S1, 14, 43) Et ut qualitas ejus appareat, subditur: In summitate virgae, ( S1, 14, 43) quasi dicat: Audacter inflammatus feci, sed hoc feci. Et quia filius regis confitetur, dicit: Quae erat in manu mea. ( S1, 14, 43) Virga Jonathae praedicatoris doctrinam atque disciplinam signat. Quae in manu tenetur, quando non solum docet, sed quod docet, operando exercet. Quid est ergo, quod ait: Quae erat, non, Quae est in manu mea? nisi quia aestimationem electorum insinuat, qui etiam cum prava committunt, praedicationis ministerio se indignos arbitrantur. Dicit ergo: In summitate virgae, quae erat in manu mea. ( S1, 14, 43) Quasi dicat: De illo superbiens peccavi, quo peccando me indignum feci. Erat ergo in manu mea, et non est, quia etsi aliquando feci quod docui, illud quod operando tenui superbiendo amisi. Nunc igitur timore perterritus dicit: Ecce morior. ( S1, 14, 43) Et quia idem metus aliquando divina inspiratione menti incutitur, aliquando comminatione doctorum, subditur: Et ait Saul: Haec faciat mihi Deus, et haec addat; quia morte morieris, Jonatha. ( S1, 14, 44) Sequitur: Dixitque populus ad Saul: Ergone Jonathas morietur, qui fecit salutem magnam in Israel? Hoc nefas est. Vivit Dominus, si ceciderit capillus de capite ejus in terram; quia cum Deo operatus est hodie. Liberavit ergo populus Jonatham, ne moreretur. ( S1, 14, 45)

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 1, Caput 13
  • Haec faciat mihi Deus et haec addat, quia morte morieris, Jonatha. Dixitque populus ad Saul: Ergone Jonathas morietur qui fecit salutem hanc magnam in Israel; hoc nefas est. Liberavit ergo populus Jonatham ut non moreretur. ( S1, 14, 44 et S1, 14, 45) Nota quantum prosint transacta bona contra quaelibet minima offensa. Nisi enim Jonatham praeterita adjuvissent, imminentia mala nequaquam evaderepotuisset. Non enim injustus est Deus, ut obliviscaturbonorum cujuspiam operum.