Liber Primus Samuelis

Gregorius I (540-604)

• Liber 5, Caput 4
  • Plaga prima haec dicitur, quia sancti percutere noxios etiam post, in ultimo judicio describuntur. Unde et Paulus Corinthios excitat, dicens: An nescitis quia angelos judicabimus? ( 1Co, 6, 3) Hinc Psalmista vaticinans, ait: Exsultabunt sancti in gloria, laetabuntur in cubilibus suis, exsultationes Dei in faucibus eorum, ad faciendam vindictam in nationibus, increpationes in populis. ( Ps, 149, 5, Ps, 149, 6 et Ps, 149, 7) Plaga prima ista conversionis est, secunda damnationis, quia modo sancti converti nos ad Dominum rogant, sed non conversos tunc durius damnant. In qua viginti viri mortui referuntur, ut quinarii numeri mysterium commendetur. Quinquies enim quatuor repetiti, aut quater quinque viginti fiunt. Et quia vigore quinque sensuum omne tempus peccati perficitur, et in quatuor evangelistarum libris remedia nostrae salutis invenimus, viginti virorum typo omnes salvandi peccatores exprimuntur. Qui in media parte jugeri interfecti perhibentur, quam par boum in die arare consuevit. Boves sunt praedicatores Ecclesiae, qui dum praedicant, arant, qui dum verbis coelestibus corda auditorum aperiunt, quasi in bona terra semen spargunt. Sed in die arant boves, quia Dominus comminatur, dicens: Veniet nox, quando nemo potest operari. ( Jn, 9, 4) Item duo boves arant,Jonathas videlicet et armiger ejus. Quibus nimirum bobus, aut sapientes et simplices intelligendi sunt, aut minores, et altioris ordinis sacerdotes. Possunt autem generaliter in duobus bobus omnes sanctae Ecclesiae praedicatores intelligi, quia et geminae charitatis gratia pleni sunt, et se privato amore non diligunt. Media ergo pars jugeri ista est vita praesens. Ista quidem temperata ad cultum imbribus mollescit hiemis, illa ad sterilitatem pigrorum caloribus torretur aestatis. Istam partem jugeri boves arare possunt, illam vero non possunt, quia in hac vita bona opera seminanda sunt, in illa vero non seminanda opera, sed operum retributio metenda. Bene ergo in media parte jugeri, viginti viri interfecti perhibentur, quia converti peccatores hic solum salubriter possunt, ubi magnitudo criminis purgari creditur per lamenta conversionis. Sed nonnulli in subita peccatorum conversione mirantur, quia eis propter usum curae exterioris quotidiana tot quae agit Deus mira viluerunt. Unde et subditur: Et factum est miraculum in castris per agros. ( S1, 14, 15)
• Liber 5, Caput 4
  • Perfecti quique in omnibus quae facta sunt, sive fiunt, omnipotentis Dei virtutem et sapientiam mirari non desinunt. Unde et Psalmista divinis laudibus insistens, ait: Mirabilis Deus in sanctis suis, Deus Israel ipse dabit virtutem et fortitudinem plebi suae, benedictus Deus. ( Ps, 67, 36) Hinc Moyses eidem Domino confitetur, dicens: Quis similis tui in diis, Domine, quis similis tui in sanctis gloriosus, mirabilis in majestate, faciens prodigia? ( Ex, 15, 11) In sanctis quidem mirabilis dicitur, quia quo altius divina conspiciunt, eo et mirabilius obstupescunt, quia nimirum altissima contemplatione vident quibus stupeant, non quae ratione comprehendant. Quoties ergo praeter quotidianum usum nova quaedam accidunt, quae carnales ac simplices admirentur, miraculum per agros fieri dicitur. In comparatione namque sanctorum velut agrestes homines sunt, qui tot conditoris antiqua opera, tot dispositiones temporum, et tot ordines creaturarum mirari nesciunt. Bene igitur in eadem rusticitatis hebetudine omnes generaliter concluduntur, cum subditur: Sed et omnis populus stationis eorum, qui ierat ad praedandum, obstupuit. ( S1, 14, 15)
• Liber 5, Caput 4
  • Quam stationem nominant, nisi Philistinorum? Quid est ergo quod Philistiim admirantur, nisi quia aliquando conversionem peccatorum alii peccatores obstupescentes aspiciunt, et dum bonitatem Dei in illorum visitatione intelligunt, ad simile conversionis propositum accenduntur? Ad praedandum quippe stationis populus pergit, quando agere perversa non metuit. Quod enim, prohibente Deo, Scripturis minantibus, contradicentibus doctoribus, quis audet agere, quasi per violentiam nititur suis usibus usurpare. Si quis per hunc populum daemonia intelligere voluerit, potest, quia ad praedandum pergunt, cum violentas tentationes ingerunt, et captivas animas peccatorum ducunt. Qui certe populus obstupescere dicitur, quia cor poenitens, quod daemones habere non possunt, qua gratia conversi peccatores recipiant, non intelligunt. Sed dum peccatores resipiscunt, tam sibi quam aliis prosunt, quia nonnulli eorum exemplo corriguntur. Unde et subditur: Et conturbata est terra. ( S1, 14, 15)
• Liber 5, Caput 4
  • Dum populares viri nova mira conspiciunt, terra turbatur, quia saepe contingit, ut dum per exteriora miracula alii convertuntur, aliorum duritia incitamentis quibusdam ad propositum boni operis moveatur. Male etenim tranquilla est terra, quando vita carnalium in mundi jacet delectationibus secura, quando peritura quae ardenter desiderat, hanc dulciter oblectant. Terra vero turbatur quando carnalis mens a mala sua soliditate concutitur, et cogitare fluctuando inchoat, inter mala quae respuit, et bona quae amat. Turbari etenim menti tunc est, serenitatem malae delectationis proposito Christianae religionis obducere. Sed carnalis affectus concutitur, ut spiritualis vita reveletur. Unde et subditur: Et accidit quasi miraculum a Deo. ( S1, 14, 15)