Liber Primus Samuelis

Gregorius I (540-604)

• Liber 5, Caput 4
  • Quisquis nititur magna agere, haec bene pensare novit, si semper studuit divinis laudibus imputare. Bene ergo Jonathas de consequenda victoria confidens, non in manus suas, sed in manus Israel tradendos inimicos asseruit, ut triumphum ostenderet, et qualis esse debeat triumphator pariter designaret. Israel quippe videns Deum interpretatur. Cui ergo in manus hostes tribuuntur, videns Deum dicitur, ut non ei ea quae in manu data sunt doceatur attendere, sed tenens datum, ad largitorem munerum cor levare. Aliud enim tenet manibus, aliud oculis videt, ut triumphi palmam fortiter teneat, sed videntem Deum retenta palma victoriae non extollat. Haec autem quia confidendo, non possidendo loquitur, qualiter ad eadem possidenda veniat, audiamus. Sequitur: Ascendit Jonathas reptans manibus, et armiger ejus post eum. ( S1, 14, 13)
• Liber 5, Caput 4
  • Quid est reptare manibus, nisi corpus omne curvare, nihil in se sublime relinquere, superiora membra ad inferiora officia peragenda inclinare? Quid autem in hoc facto nobis insinuatur, nisi quia multa praedicatorum compassione indiget conversio peccatorum? Quid enim aliud quam reptare manibus videbatur Redemptor noster, cum publicanorum amicus fieret, et peccatores reciperet, et cum ipsis manducaret? Manibus quidem reptabat cum dicebat: Non habent opus sani medico, sed male habentes. ( Mt, 9, 12) Hinc iterum dicit: Non veni vocare justos, sed peccatores. ( S1, 9, 13) Hanc etiam incurvationem reptandi, in sacro eloquio cameli appellatio designat. Quia ad hoc Salvator usque ad ima nostra se voluit humiliare, ut nos ad alta suae divinitatis extolleret. Hunc namque reptantem manibus Paulus sequi se insinuans, ait: Omnibus omnia factus sum, ut omnes facerem salvos. ( 1Co, 9, 22) Sed et quia in manibus opera solent significari, reptat manibus pastor, quando peccatoribus viam quam tenere conversi debeant, non profert sapientia verbi, sed exemplo conversationis. Reptare quidem manibus praedicatores suos docebat Dominus cum dicebat: Sic luceat lux vestra coram hominibus, ut videant vestra bona opera, et glorificent Patrem vestrum, qui in coelis est. ( Mt, 5, 16) Bene autem reptans ascendere ad stationem Philistinorum dicitur, quia ad destruenda peccatorum vitia pervenire ille doctor potest, qui ipsos peccatores magna humilitatis ostensione, et magna charitatis affectione demulcet. Nam dum convenientiam gratiae foris porrigit, manum intus ad incidendum mentis languorem mittit. Unde et bene subjungitur: Et cum vidissent faciem Jonathae, alii cadebant ante Jonatham, alios armiger ejus interficiebat. ( S1, 14, 13)
• Liber 5, Caput 4
  • Facies Jonathae cernitur, quando qui verbum praedicatoris audiunt, charitatem etiam mentis ejus agnoscunt; cum videlicet hunc audiunt et coelestia praedicare, et eos, quibus ipsa pandit coelestia, mira charitate diligere. Bene autem ante faciem cadere dicuntur, quia dum bona quae sunt in mente praedicatoris agnoscunt, statum pravitatis deserunt. Sed et dum ad remedium poenitentiae plures veniunt, alii in magnorum, alii in minorum exempla confugiunt. Apte igitur dictum est: Alios armiger ejus interficiebat. ( S1, 14, 13) A vita quidem reproba privari, interfici est: et cujus exemplo, vel monitis malum quis deserit, ante ejus pedes quasi interfectus cadit. Generali quippe sententia singulorum victorias exponens Jacobus ait: Qui converti fecerit peccatorem ab errore viae suae, salvabit animam ejus a morte, et operiet multitudinem peccatorum. ( Jc, 5, 20) Sequitur: Et facta est plaga prima, qua percussit Jonathas et armiger ejus, quasi viginti virorum, in media parte jugeri, quam par boum in die arare consuevit. ( S1, 14, 14)