V. 12 :
Dixit autem Moyses ad Dominum: Praecipis ut educam populum istum: et non
indicas mihi quem missurus es mecum, praesertim cum dixeris: Novi te ex nomine,
et invenisti gratiam coram me.
Poètes
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Liber 2, Caput 4
Quibus profecto verbis, quia de incorporea et invisibili divina
substantia illud dicitur quod ad corpus pertinere cognoscitur, necesse
est ut rationabiliter intelligatur. Nam quo veniat qui ubique
est? quo pacto stare et loqui dicitur qui corporea substantia
non formatur? Sed in illa omnia dictante substantia ponuntur
verba inopiae nostrae, per quae surgere valeamus ad cognoscenda mysteria
operationis suae. Nam venire Domino est praesentia gratiae
suae corda electorum tangere, stare ejus est, manenti ejusdem gratiae
suae dono eas quas tangit mentes inconcessae gratiae suae dono
retinere. Vocare autem ejus est electam mentem ad augmentum
majoris gratiae excitare. Venit namque Dominus, et non stat,
cum corda negligentium tanguntur per gratiam, et tamen in affectu et
amore tangentis gratiae nequaquam perseverant. Velut enim
praesens est veniens, et non stans recedens, cum ex praesenti tactu
divinae gratiae repente bona facere proponunt, et statim derelicti,
ejusdem boni propositi intentionem deserunt. Quod si ad vim
contemplationis refertur, venit et stat Dominus cum electorum corda et
repente per gratiam tangit, et tacta repente non deserit, ut veniendo
visitet, stando confirmet, et qui ad gaudium sibi dilectae mentis
ostenditur, non recedat ipse prius quam illa vivendo
satietur. Sed quia stare dicitur, discessurus quandoque
designatur, quia etsi aliquando electas animas in sua revelatione per
aliquantulam moram satiat, praesentiae suae dulcedinem subtrahit, ut
subtractam ardentius concupiscant. Venit ergo Dominus
visitans, stat suaviter se demonstrans, vocat ad amorem ostensae suae
gloriae per ardentissimum desiderium excitans. Unde et toties
excitatus puer repetito nomine. Vocatur, quia vocatio ex
nomine designat affectum magnae charitatis et familiaritatis.
Unde et Moysi loquitur, dicens:
Novi te ex nomine
(
Ex, 33, 12 et
Ex, 33, 17)
. Vocati igitur nomen iteratur, cum in magnam jam
familiaritatem internae Majestatis mens videntis excipitur, et
ferentibus desideriis ad amorem se vocantis elevatur, ut praeter id quod
audit nil libeat, atque in laetitia auditus sui immorari perpetuo
concupiscat. Unde et hic aperte subjungitur: Ait
ergo Samuel: Loquere, Domine, quia audit servus
tuus. Qui ergo loquere posuit,
ex necessitate conclusit. Quasi enim verbis apertioribus
dicat: Ego respondi Loquere, qui aliter respondere
non potui. Nam quid aliud desiderare potest mens in illo
gaudio loquentis Majestatis assumpta? Dicere enim menti Deo
Loquere, illam ineffabiliter dulcem
locutionem semper audire, desiderare est. Dicit ergo
Loquere, qui vellet ut nunquam
taceret. Unde et subditur quia audit servus
tuus. Quasi dicat: quia hoc quod
experientia interni affectus excipio aeterna frui perceptione
concupisco. Petit ergo ut loquatur, qui hunc nunquam in
internis suis affectibus silere desiderat, ne qui tam sublimi
exsultatione Domino loquente sustollitur, ad proferendas damnatae
humanitatis angustias, eo tacente, deponatur. Nam si a
corruptionis nostrae tenebris, ipso loquente, assumimur, cum nobis per
subtractionem gratiae tacet, eisdem tenebris subjugamur.
Merito igitur tanto subvectus culmine Domino dicit
Loquere, quia eo interni auditus gaudio sibi
complacet, quo in exterioribus suis nihil placet; et manere cum
colloquente secum tanto ardentius cuperet, quanto ad infirma sua
libentius nunquam deponi voluisset.
Liber 5, Caput 4
Dies mentis est splendor eruditionis. Sed illi quos
arrogantes erudiunt, quia ambitione temporalis gloriae accenduntur,
simulationem lucis accipiunt, non veritatem. Dum ergo dies
illa dicitur, quid aliud signatur, nisi quia saepe proposito temporalis
gloriae fortia fieri viderentur? In die namque illa, id est
doctrina, vel exemplo superborum percutiunt, quia ad hoc ministerio
praedicationis inserviunt, ut splendorem gloriae temporalis
adipiscantur. Et quia omnibus innotescere cupiunt, dicit:
A Magmis usque in Aion.
(
S1, 14, 31) Magmas, ut jam satis dictum est, humilitas, Aion vero
frater meus moerens interpretatur. Humiles autem hoc loco,
pusilli ac simplices in sancta Ecclesia designantur. Moerens
vero frater quos alios insinuat, nisi eos quos Dominus in Evangelio
collaudat, dicens:
Beati qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur?
(
Mt, 5, 5) Qui enim jam temporalia cuncta novit despicere, et ad aeterna
magnis desideriis anhelare, dum horret teneri in corpore, et gemit in
illa aeternae vitae laetitia nondum esse, frater meus moerens recte
nominatur. Frater quidem, quia Christi cohaeres jam esse
coepit, ad cujus beatissimam illam atque laetissimam haereditatem totis
desideriis ingemiscit. Moerens autem dicitur, ut perfectorum
luctus inenarrabilis esse designetur. Moerere autem non
quomodolibet, sed affectuosissime flere est. Quia enim
Spiritus sancti gratia repleti sunt, ad illam fletuum ubertatem
pervenerunt quam egregius doctor asserit, dicens:
Ipse autem Spiritus postulat pro nobis gemitibus
inerrabilibus.
(
Rm, 8, 26) Moerens etiam frater dicitur, quia Redemptori in magna
familiaritate perfecti quique conjuncti sunt. Quem enim
singulariter Redemptor diligit, quem singulari dignitate ad perpetuae
haereditatis possessionem nutrit, cum frater ejus asseritur, singulari
numero declaratur. Unde et ad Moysen quasi singularem amicum
dicit:
Novi te ex nomine.
(
Ex, 33, 12) Hinc est quod de Joanne in Evangelio dicitur:
Hic est discipulus ille quem diligebat Jesus.
(
Jn, 21, 20) Qui enim omnes discipulos valde diligebat, dum hunc
diligere dicitur, frater singulari numero demonstratur. In
die illa a Magmis usque in Aion Philistaeos arrogantes percutiunt, quia
ut lucem gloriae saecularis accipiant, non solum parvulis parva
praedicant, sed alta quae perfectiores agnoscant. Et quia cum
sibi per intentionis perversitatem obsunt nonnullis in Christo parvulis,
pluribus etiam perfectioribus prosunt loquendo, a Magmis usque in Aion
non pugnare, sed percutere dicuntur. Philistaeos quidem
percutere, est daemonum insidias, vel vitiorum tyrannidem ab electorum
corde perimere. Sed saepe elati doctores aliis per verbum
prosunt, et ejusdem verbi laudes nullas accipiunt quas
concupiscunt. Unde et frequenter accidit, ut dum laudari et
efferri se non considerant, velut fatigati magnis laboribus
obmutescant. Quare et subditur:
Defatigatus est autem populus nimis.
(
S1, 14, 31) Mos quoque esse elatorum solet ut cum ab eorum
laudibus lingua aliena silet, aestimatio sua non sileat.
Tacentibus quidem aliis clamant, quia aestimationis suae praeconia in
corde portant. Bene ergo de eodem populo subditur:
Et versus populus ad praedam, tulit oves, et boves, et
vitulos, et mactavere in terra, comeditque populus cum
sanguine.
(
S1, 14, 32)
Commentaires
Gregorius I (540-604)