Evangelium secundum Matthaeum

Gregorius I (540-604)

• Liber 1, Caput 1
  • De quibus recte quaeritur, cur dicantur sacerdotes Domini, qui non valde inferius Belial filii esse referantur? Sed si ad litteram simpliciter istud de Heli filiis quaeritur, facile respondetur: quia eo tempore sacerdotes Domini dicti sunt, quando simulacrorum sacerdotes ex deorum falsorum nominibus censebantur. Cum ergo dicuntur sacerdotes Domini, per insignia fidei, a simulacrorum cultoribus discernuntur. His enim verbis eorum fides, et non vita praedicatur: quia et pravitatem exercebant operis, sed non errabant in fide Conditoris. Quod tamen et tempore divinae incarnationis Judaeae praelatis convenienter adscribitur. Qui nimirum sacerdotes duo esse referuntur, et hoc ipsum non refertur ad virtutis laudem, sed ad calliditatis reprehensionem. Unde et per semetipsum Dominus eis comminatur, dicens: Vae vobis, Scribae et Pharisaei hypocritae, qui similes estis sepulcris dealbatis, quae a foris videntur pulchra, intus sunt plena ossibus mortuorum ( Mt, 23, 27).
• Liber 2, Caput 2
  • Notandum vero est quod in officio ipsius sacerdotii tria denotantur. Ut ascinderet, inquit, ad altare meum, et adoleret mihi incensum, et portaret ephod coram me. Quid vero in hoc altari, nisi ille lapis ostenditur, quem patriarcha Jacob in titulum erexit (voir: Gn, 28, 18) ? Et quis lapis iste alius nisi ille exprimitur quem Paulus in laude fidelium praedicat, dicens: Aedificati super fundamentum apostolorum et prophetarum, ipso summo angulari lapide Christo Jesu ( Ep, 2, 20) ? Pater ergo Heli ideo in sacerdotium electus a Domino est, ut ad altare ascenderet, quia ordo doctorum veterum ad hoc subjecto sibi populo praefuit, ut humani generis reparationem in Redemptoris adventu futuram praedicaret. Et incensum adolevit, quia ei quem futurum Redemptorem praedicat, per desiderium auditorum corda conjunxit. Ephod quoque portavit, quia desiderio tantae exspectationis dignae conversationis ornatum praebuit. Adoleret utique incensum, et ephod non portaret, si auditorum corda in desiderium venturi Redemptoris accenderet, a quo ipse foedae conversationis inaequalitate differret. Et quia omnipotens Deus veritatem religionis, et non praetextum quaerebat coram se, et non coram populo, ephod se ei portare praecepisse perhibuit. Coram Domino quidem ephod portare est de vitae innocentia solius divinae bonitatis retributionem quaerere. Aperte autem ista contra Heli per improperium dicuntur. Ad altare quippe non ascendit qui sacerdotium illud, quod manifestatae veritatis tempore Synagogae praefuit, eum qui tanta signorum magnitudine Redemptor humani generis claruit, subjectis plebibus nequaquam praedicavit. Et incensum Deo non adolevit, quia in persecutionem ejus populum, et non in amorem concitavit. Ephod etiam coram Domino portare contempsit, quia nulla religionis veritate resplenduit. Nam etsi nonnulla honestatis insignia praeferebat ornatus ille vitae, ex praetextu fallaciae erat, non ex intentione charitatis. Unde et hoc ipsum in eis Dominus reprehendit, dicens: Vae vobis, Scribae et Pharisaei, quia similes estis sepulcris dealbatis, quae foris videntur hominibus speciosa; intus autem plena sunt ossibus mortuorum ( Mt, 23, 27) . Sed cui tam multa et spiritalia praebuit, minus contulisse videretur, nisi etiam temporalia exhiberet. Unde et subditur: Et dedi domui patris tui cuncta de sacrificiis filiorum Israel. Quasi ei aperta objectione reputet [ Forte repetat], dicens: In nullo ei defui; spiritualis honoris potestatisque culmina praebui, et ad temporales usus terrenae abundantiae copiam ministravi. Sed qui tam rationabiliter collata dona enumerat, audiamus jam transgressionis ejus audaciam qua instantia discussionis exquirat. Nam sequitur: Quare calce abjicitis victimam meam, et munera mea, quae praecepi ut offerrentur in templo ( S1, 2, 29)?
• Liber 4, Caput 4
  • Sed dum electi bona praedicatorum laudant, auditorum corda magna luce irradiant. Coelestis namque illa conversatio boni doctoris, quam praedicant, dies est. Dicant ergo: Hodie reperietis eum ( S1, 9, 13). Eo namque die praedicator invenitur, quando non est minor vita, quam fama: quando electorum voce laudatur, sed qui laudes audiunt, omne quod audiunt, in ejus laudabili conversatione inveniunt, atque cognoscunt. Quo contra Pharisaeos increpans Dominus, ait: Vae vobis, Scribae, et Pharisaei, qui similes estis sepulcris dealbatis, quae foris videntur hominibus pulchra, intus autem plena sunt ossibus mortuorum ( Mt, 23, 27) . Hinc iterum vane gloriosos infidelibus comparat, dicens: Quomodo potestis credere, gloriam ab hominibus accipientes ( Jn, 5, 44) ? In die quidem laudantur, qui ejusmodi sunt, sed eo die non reperiuntur: quia qui eorum laudes audiunt, quasi candorem sepulcri a foris aspiciunt; sed cum laudatas virtutes quaerunt, intus peccatorum noctem quasi tristia atque putentia mortuorum ossa inveniunt. Dicant ergo, pro significanda vera gloria justi: Hodie reperietis eum ( S1, 9, 13): quia cum justi laudantur, in veritate conversationis habent, quidquid lucidum emicat de eis voce laudis. Et quia tanti viri festina devotione quaerendi sunt, sequitur: Et ascenderunt in civitatem. Cumque illi ambularent in medio urbis, apparuit Samuel, egrediens obviam eis, ut ascenderet in excelsum ( S1, 9, 14).