V. 3 :
Omnia ergo quaecumque dixerint vobis, servate, et facite: secundum opera
vero eorum nolite facere: dicunt enim, et non faciunt.
Poètes
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Liber 2, Caput 3
Brachium quippe contemptoris est fortitudo temporalis. Et
quia de summi patris familia transgrediendo exiit, lapsum angelum a
coelesti gloria habere jam patrem coepit. Domus itaque patris
ejus est ea quae sibi favet in malo societas subditorum. De
quibus profecto superius dicit: Honorasti filios tuos magis
quam me. Brachium ergo contemptoris, et
domus patris ejus praeciditur, cum, interveniente morte carnis,
praelatus et subditi violentiam suae tyrannidis pariter
amittunt. Tunc quippe sine brachio est, cum in oppressione
parvulorum exercere violentiam nequaquam potest. Unde et
aeterni judicis aequitate decernitur:
Ligatis
, inquit,
manibus et pedibus, projicite in tenebras
exteriores
(
Mt, 22, 13). In cujus etiam domo senex non
erit. Damnati quippe hominis domus infernus est.
Senectus autem vera est maturitas sapientiae. In domo itaque
ejus senex non erit, quia in inferno nulla inveniri poterunt consilia
salutis. Unde et ad verae sapientiae opera sacra Scriptura
excitat, dicens:
Quodcunque potest manus tua, instanter operare, quia nec
ratio, nec sapientia, nec scientia est apud inferos, quo tu
properas
(
Ec, 9, 10)
. Hinc Paulus ait:
Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies
salutis
(
2Co, 6, 2). In domo itaque contemptoris senex non erit,
quia quisque recte sapit, non in inferno, sed in coelo sibi mansionem
paravit. Qui etiam contemptor ad augmentum poenae suae
aemulum suum videt in templo in universis prosperis Israel.
Templum etenim Dei superna patria est, de qua etiam per Prophetam
dicitur:
Dominus in templo sancto suo, Dominus in coelo sedes
ejus
(
Ps, 10, 5) [mauvais référencement: Ps, 10, 4]. Israel autem, qui videns Deum
interpretatur, angelorum illa felix multitudo signatur, de qua Dominus
in Evangelio dicit:
Angeli eorum semper vident faciem Patris mei, qui in
coelis est
(
Mt, 18, 10)
. Israel autem prospera sunt beatorum illorum spirituum
gaudia sempiterna. In templo igitur aemulum suum contemptor
aspiciet, quia praedicator reprobus jam damnatus ordinem humilium jam
gaudere in coelestibus recognoscit. Cui nimirum aemulo
universa Israel prospera tribuuntur; scriptum quippe est:
Erit Deus omnia in omnibus
(
1Co, 15, 28). Cuncta igitur Israel prospera omnia quae
Deus est illis beatissimis civibus designantur. Nam cum
aeterna illa essentia summum videlicet et simplex bonum in semetipso
sit, tamen quia revelatione Majestatis suae omnia illorum beatorum
spirituum desideria satiat, hanc esse Doctor egregius
demonstrat. Unde et caute non in semetipso Deus omnia, sed in
omnibus omnia esse praedicat, quia qui in natura sua unum et simplex
bonum ineffabiliter existit, tot bona est bonis omnibus, quot ipsi omnes
de contemplatione gloriae adimplentur gaudiis. Universa
igitur Israel prospera aemulo tribuuntur, quia ordo humilium electorum
inter angelorum choros excipitur, ut divinae contemplationis gaudiis
aeterna perceptione satietur. Qui recte aemulus contemptoris
esse perhibetur, quia electi Dei etiam superborum atque negligentium
praedicatorum bonae admonitionis hortamenta suscipiunt. Unde
et Dominus praecipit, dicens:
Quaecunque dixerint vobis facite, secundum opera illorum
facere nolite
(
Mt, 23, 3)
. Hinc Paulus ait:
Bonum aemulamini in bono omnes
(
Ga, 4, 18). Sed cum Scriptura dicat:
Tollatur impius, ne videat gloriam Domini
(
Es, 26, 10), contrarium videtur ut ii qui in inferno damnati sunt
eos qui in coelo gaudent videre intelligantur. Sed quia
videre etiam ad cognitionem pertinet, in templo aemulum videt, quia etsi
inferni poenis constrictus tenetur impius, electos humiles, quos oculis
non videt, in coelo non dubitat angelorum gaudiis interesse.
Et notandum quia bis dicitur: Non erit senex in domo
tua, quia nec de poenarum experientia, quam damnatus
habet, nec de scientia alienae felicitatis, nec de poenarum experientia,
quam non habet, ad salutem eruditur. Aliquando autem a
pastoribus reprobis electi per doctrinam filii nascuntur.
Quos nimirum obligatos pastorum culpa non retinet, quia bonae
praedicationis ejus hortamenta sequuntur quae audiunt, et non perversa
opera quae vident. Unde et subditur:
Verumtamen non auferam penitus ex te virum ab altari
meo
(
S1, 2, 33).
Liber 4, Caput 4
Ut videlicet sic ejus juri se subditos sciant, ut ejus mandata
praeterire non audeant. Hanc profecto regiam dominationem
volebat Dominus statuere, cum dicebat:
Quodcunque ligaveris super terram, erit ligatum in
caelis; et quodcunque solveris super terram, erit solutum in
caelis
(
Mt, 16, 19). Hanc etiam potestatem exigebat a subditis,
qui dicebat:
Si quis evangelizaverit vobis aliud, quam ego
evangelizavi vobis, anathema sit
(
Ga, 1, 8)
. Hinc item Dominus discipulos mittens in
praedicationem, dicit:
Qui vos audit, me audit; et qui vos spernit, me
spernit
(
Lc, 10, 16)
. Hinc de Judaeae praedicatoribus eisdem discipulis
Dominus dicit:
Quaecunque dixerint vobis, facite
(
Mt, 23, 3)
. Servi ergo regum nostrorum sumus, quando sic
praelatorum nostrorum imperio subdimur, ut praeter eorum auctoritatem
agere nulla praesumamus. Quia ergo eis praesunt, qui in
virtute obedientiae suas virtutes roborant, in fine regii juris dicitur:
Vosque eritis ei servi
(
S1, 8, 17): ut fideles subditi, tunc etiam se subditos
praedicatorum praecepto debere esse cognoscant, quando per virtutum
profectum, ad perfectionis culmina perducuntur. Quod etiam
eisdem verbis ipsa Veritas discipulos edocens, ait:
Cum feceritis haec omnia, dicite: Servi inutiles
sumus
(
Lc, 17, 10)
. Verumtamen, quia carnalibus ista loquebatur,
adjunxit, dicens
Et clamabitis in die illa a facie regis, et non exaudiet
vos Dominus in die illa
(
S1, 8, 18), quia petistis vobis regem.
Liber 4, Caput 4
Quo in loco notandum est, quia cum in sancta Ecclesia pastor eligitur,
aliquando ordinatur pro se, et populo; aliquando nec pro populo, nec pro
se; aliquando pro se, non pro populo; aliquando vero pro populo, non pro
se. Pro se et populo, quando electus praedicator electis
subditis datur: quia unde subjectorum multitudo ad aeternam patriam
ducitur, bono pastori meritorum dona cumulantur. Nec pro se,
nec pro populo pastor datur; quando reproba plebs reprobum pastorem
habere permittitur, cum sic ille praeest, sic illi obediunt, ut ad
aeterna bona, nec ille qui docet, nec illi qui docentur, pervenire
mereantur. De quibus per Oseam Dominus dicit -
Dabo eis reges in furore meo
(
Os, 13, 11). In furore etenim Dei rex datur, quando
malis pejor praeesse decernitur. Talis quippe pastor tunc
datur, cum talis populus regendus suscipitur, qui pariter aeterna poena
damnetur. Pro se, non pro populo pastor datur, quando bonus
malis praeponitur; sicut ad Ezechielem Dominus dicit:
Mitto ego te ad filios Israel, ad gentem
apostatricem,
quae recessit a me
(
Ez, 2, 3) [mauvais référencement: Ez, 3, 3]
. Pro se quidem, non pro populo tunc
pastor datur, quando etsi auditores suos electus praedicator convertere
ad Deum non poterit, ipse tamen laboris sui aeterna lucra non
perdit. Pro populo autem, non pro se; quando bonis subditis
pastor tribuitur, qui dona habeat, per quae illis prosit, et sibi non
prosit. Tales quidem erant, de quibus Dominus discipulis
praecipit, dicens:
Quae dicunt, facite: quae autem faciunt, facere
nolite
(
Mt, 23, 3)
. Quasi dicat: Quod utile pro vobis acceperunt, ab eis
quasi vestrum tollite; et in eis quasi suum dimittite, quod non habent
ad lucrum vestrum, sed ad interitum suum. Saul ergo, abjecto
Domino, eligitur, et tamen populum Domini de manu Philistinorum
liberaturum perhibetur, quia omnipotens Deus saepe suis bonis fidelibus
per illos praelatos prodest, qui de officio ejusdem praelationis sibi
non placent. Sequitur:
Cumque respexisset Samuel Saul, Dominus ait: Ecce vir,
quem dixeram tibi, iste dominabitur populo meo
(
S1, 9, 17).
Commentaires
Gregorius I (540-604)