Evangelium secundum Matthaeum

Gregorius I (540-604)

• Liber 4, Caput 4
  • Et quia ipsi praedicatores valde amant coelestia, quae loquuntur, quasi simul comedimus, cum devote illi loquendo proferunt, quod nos devote audiendo, in ventre animae locamus. Simul enim comedimus: quia verbum Dei pariter audimus. Praedicatoribus namque Veritas dicit: Non vos estis, qui loquimini, sed spiritus Patris vestri, qui loquitur in vobis ( Mt, 10, 20) . Quod et Paulus probat, cum suos auditores interrogat, dicens: An experimentum quaeritis ejus, qui in me habitat Christus ( 2Co, 13, 3) ? Quia ergo in sanctis praedicatoribus Christus, et ejus spiritus loquitur, ipsi praedicatores tanto clarius loquentem audiunt, quanto ei viciniores sunt, cujus sedes esse merentur. Tanto ergo plenius de verbi alimento poterunt refici, quanto jam intra se habent cellam refectionis. Amici etenim sponsi sunt, et stant, et gaudio gaudent propter vocem sponsi. Cum ergo divina loquuntur sancti praedicatores, audiunt: sed quia certa experientia norunt, quando in eis loquitur spiritus, audiunt se, sed non in se, quia et ipsi loquuntur, sed in se locuti, loquentem alium venerantur. In eo igitur, quod audiunt et loquuntur, et reficiunt, et reficiuntur. Reficiunt quidem auditores, dum verbum proferunt voce sua: reficiuntur ipsi, dum verbum, quod proferunt, profertur eis revelatione divina. Ipsi tamen devotius saturantur, qui in locutione spiritus, mentis delicias experti sunt. Annon experientia loquentis spiritus est, inconsultos et impraemeditatos se cernere, subitoque consultos, et paratos esse? Scire, quae nescierant: habere, quae non habuerant: torporem mentis amittere, repente mira devotione fervere: plenitudine scientiae statim et in momento mirabiliter repleri, mira verbi facundia intellecta proferre? Habent ergo electi praedicatores experientiam spiritus in se loquentis, in repentina revelatione veritatis: habent subito ardorem charitatis, habent in plenitudine scientiae, habent in facundissima verbi praedicatione. Nam et subito instruuntur, et repente fervescunt, et in momento replentur, et mirabili eloquii potestate ditantur. De illa namque repentina experientia Dominus dicit: Dabitur vobis in illa hora, quid loquamini ( Mt, 10, 19) . De illo autem subitaneo fervore charitatis Cleophas dicit: Nonne cor nostrum ardens erat in via; dum loqueretur, et aperiret nobis Scripturas ( Lc, 24, 32) ? De repletionis quoque et facundiae experientia Lucas meminit, dicens: Factus est repente de coelo sonus tanquam advenientis spiritus vehementis, et replevit totam domum, ubi erant sedentes ( Ac, 2, 2) . In eodem quippe spiritu repleti et locuti sunt, ut hoc, quod asserimus, designarent: quia videlicet loquendo, alios pascunt, qui de eo, quod dicunt, audiendo pascuntur. Et quia sonum vehementis spiritus ardorem, sive locutionem, aut repletionem cognoscunt, tanto dulcius in donis spiritualibus epulantur, quanto ad ejus recubitum dignius assumpti sunt. Dicit ergo: Ascende, ut comedas mecum hodie ( S1, 9, 19); quia bonus doctor, dum dulciter, quae dicit, in devotionem mentis accipit, se et eos qui audiunt simul pascit.
• Liber 6, Caput 2
  • Ille prophetae verba se non audire credidit, sed Dominus se derelictum conqueritur, dum verba sua opere non impleta ostendit. Nunc Ecclesiae Dominus loquitur, dicens: Qui vos audit, me audit: et qui vos spernit, me spernit. ( Lc, 10, 16) Qui ergo per inobedientiam a praedicatorum verbo discedunt, Dominum derelinquunt: quia ab illis recedunt, per quorum ministerium divinae voluntati praesentes fiunt. Verba Domini tunc opere non implent: quia foris homines loquuntur, intus vero in hominibus Deus loquitur. Non ergo ipsi sunt qui loquuntur, sed Spiritus sanctus. ( Mt, 10, 20) In praedicatoribus ergo contemnenda non est foris vilitas carnis, quorum mentes tam dignanter incolit sublimitas deitatis. Quid est ergo, quod poenitere Dominus dicitur, cum mutari affectibus non credatur? Sed quia cum mutabilibus summa immutabilitas loquitur, more eorum, quibuscum loquitur, dum poenitere dicitur, displicere sibi superborum temeritas designatur. Poenitere enim solemus, cum mala nobis illi retribuunt, quibus nos honores aut dona impendisse memoramus. Quia ergo more nostro omnipotens Deus de superbi regis ingratitudine queritur, dignitatem regiam contulisse se illi, poenitere perhibetur. Quod profecto ad cumulum magnae damnationis de superbis dicitur: quia quod sunt, jam non ad meritum, sed ad poenam sunt, quia in voluntate Dei non sunt. Poenitere ergo Dei, est voluntatem in reprobis non habere, cum a se honores impensos meminit, sed eos quibus bona contulit, male uti bonis quae contulit, agnoscit. Hanc quippe poenitentiam suam Deus verbis aliis per Malachiam prophetam Judaeis insinuat, dicens: Non est mihi voluntas in vobis, et sacrificium non suscipiam de manu vestra. ( Ma, 1, 10) Quantum ergo cavenda sit inobedientiae culpa cernimus, si his verbis Domini, quam districte percutitur, attendamus.