Evangelium secundum Matthaeum

Gregorius I (540-604)

• Liber 3, Caput 2
  • Nam de spiritali eorum plaga ad discipulos in praedicatione destinatos Dominus dicit: Quicunque non receperint vos exeuntes foras de domo, vel civitate, excutite pulverem de pedibus vestris. Amen dico vobis: tolerabilius erit terrae Sodomorum et Gomorrhaeorum in die judicii, quam illi civitati ( Mt, 10, 14 et Mt, 10, 15) [mauvais référencement: Mt, 10, 14] . Hinc iterum dicit: Qui crediderit et baptizatus fuerit, salvus erit; qui vero non crediderit, condemnabitur ( Mc, 16, 16). Secundum materialem quoque percussionem plagam magnam insinuat, cum ad Jerusalem loquitur, dicens: Venient dies in te, et circumdabunt te inimici tui vallo, et coangustabunt te undique et filios tuos, et ad terram prosternent te, et non relinquetur in te lapis super lapidem ( Lc, 19, 43 et Lc, 19, 44). Hinc compatientibus sibi atque lugentibus mulieribus, ad passionis suae dignationem proficiscens, loquitur, dicens: Filiae Jerusalem, nolite flere super me, sed super vos ipsas flete, et super filios vestros, quoniam ecce venient in te dies in quibus dicent: Beatae steriles, et ventres qui non genuerunt, et ubera quae non lactaverunt. Tunc incipient dicere montibus: Cadite super nos; et collibus: Operite nos. Quia si in viridi ligno haec faciunt, in arido quid fiet ( Lc, 23, 28, Lc, 23, 29, Lc, 23, 30 et Lc, 23, 31) ? Quibus profecto verbis ea quae Judaeorum populo a Romanis principibus Vespasiano et Tito illata est et mors et captivitas designatur. Tunc quippe plaga magna facta fuit, quando cum internecione populi Judaeorum civitas et capta exstitit et eversa, quando pro ultione divini sanguinis, et hostili gladio populus corruit, et qui evadere ferrum potuit poenam sustinuit aeternae captivitatis. Quae profecto plagae immensitas averso jam Israeli perhibetur, quia Judaicus populus ante fuit a sanctae Ecclesiae doctoribus et victus et reprobatus quam a Romano exercitu expugnatus, peremptus et in captivitatem ductus. Nam inde expugnari, occidi et in captivitatem duci temporaliter potuit, quia aeternae libertatis securitatem oblatam sibi a sanctae Ecclesiae doctoribus non recepit. Sed et eadem plaga in Israelem veterem alta divinae bonitatis dispensatione decernitur, ut arca Dei a gentilibus caperetur, et divinorum sacramentorum intellectus sanctae Ecclesiae fideles tanto securius sub spiritali explanatione perciperent, quanto in Judaea nihil remanere cernerent, quod carnaliter exhiberet. Volente namque Deo, civitatem, templum, arcam foederis vetus populus perdidit, ut nova plebs sanctae Ecclesiae eo plenius veri et novi sacrificii mysterium recognoscat, quo apud Judaeos, novis apparentibus, vetera penitus defecisse considerat. Arca itaque Dei a Philisthaeis capta asseritur, quia, destructo more veteris Scripturae, sacramenta a gentilibus secundum veritatem spiritus fideliter accipiuntur. Capit quippe arcam Dei qui divinae cognitionis mysteria in sacro eloquio per veritatem intelligentiae, mentis devotione comprehendit. Sed capta arca, duo protinus Heli filii moriuntur, quia profecto et majoris ordinis sacerdotes, atque minoris, in officio immolationis veteris nusquam vivunt. Mori namque perhibentur, qui offerre sacra omnino desiere. Sequitur: Currens autem vir unus de Benjamin ex acie, venit in Silo in die illo, scissa veste, et conspersus pulvere caput. Cumque ille venisset, Heli sedebat super sella, spectans contra viam. Vir autem ille, postquam ingressus est, nuntiavit urbi, et ululavit omnis civitas ( S1, 4, 12 et S1, 4, 13).

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 1, Caput 2
  • Pedes sanctorum suorum servabit, et impii in tenebris conticescent, quia non in fortitudine sua roborabitur vir. ( S1, 2, 9) Licet pedes ipsi doctores designentur, sicut per Moysem dicitur: Qui appropinquant pedibus suis accipiunt de doctrina illius quos Dominus inter scandala persecutorum servavit. ( Dt, 32) Verumtamen pedes sanctorum incessusactionis et ipsum opus praedicationis,accipere possumus, quod Dominus in viam justitiae dirigit. De quibus Dominus ipsis praedicatoribus ait: In quamcunque domum vel civitatem intraveritis, et non receperint vos, exeuntes de civitate, excutite pulverem de pedibus vestris. ( Mt, 10, 14, Mc, 6, 10 et Mc, 6, 11) [mauvais référencement: Mt, 10 et Mc, 6] Pulvis enim levitas est terrenae cogitationis, a quo ipsi etiam summipraedicatores immunes esse nequeunt, cum pro auditoribus suis solliciti salubribuscuris incessanter intendunt, et quasi per itinera mundi imo vix calcaneo terraepulverem lingant, sed hunc pulverem levitatis quotidie per effusionem doctores abluerefestinant lacrymarum. Hinc est quod in Canticis canticorum cum Ecclesia ad officium praedicationissurgere praeciperetur, sponsorespondit, dicens: Exspoliavi me tunica mea, quomodo induar illa? Lavi pedes meos, quomodo inquinabo illos? ( Ct, 6) Ac si aperte dicat: Deserui negotia saecularia tui causa, quomodo repetam illa?Etiam secreta compunctionibus, fletibus ablui, quidquid in incessu praedicationis, etin cogitationibus terrenis reliqui, quomodo immundis sordibus iterum polluar? Sedlicet hoc pertimescant electi, pedes eorum a Deo servantur, ut in nulla faecehaereticae pravitatis foedentur neque ad pravum aliquod opus dilabantur unde sanctisanimabus per Ezechielem dicitur: Pedes eorum pedes recti. ( Ez, 1) Pedes sanctorum pedes recti dicuntur, quia eorum opera ad sequendam iniquitatemnon sunt retorta; quia inter fluctus hujus saeculi servantur a Domino.Sed dum illi servantur, impii e contrario qui eorum praedicationibus contrariifuerunt, in tenebris conticescent, scilicet: Judaei, qui tenebris infidelitati etignorantiae involvuntur, et lumen veritatis contemplari non merentur, dum sine divinoadjutorio sibi posse sufficere crediderunt, unde et sequitur. Quia non in fortitudine sua roborabitur vir. ( S1, 2, 9) Videlicet propria, sed virtute divina potens est vir, id est gentilis populus;vel potest generaliter intelligi, quia nullus suis viribus bona operari valet, necdiabolo resistere, imo si se contra Dominum erigere tentaverit, bonum si quod haberevidetur amittit, quod in ipso primo angelo, et postea in homine demonstratumest. Scriptum namque est: Non glorietur prudens in prudentia sua, nec sapiens in sapientiasua, nec dives in divitiis suis: sed qui gloriatur, in Domino glorietur. ( Jr, 9) Hinc iterum alibi dicitur: Perdam sapientiam sapientium, et prudentiam prudentium reprobabo. ( 1Co, 1) Quod evidentissime ostensum est in Judaeis, de quibus subditur: