Liber Tertius Regum

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 3, Caput 10
  • Sed et regina Saba, audita fama Salomonis, in nomine Domini, venit tentare eum in aenigmatibus. Et ingressa Hierusalem cum multo comitatu et divitiis, camelis portantibus aromata, et aurum infinitum nimis, et gemmas pretiosas, venit ad Salomonem, et locuta est ei universa quae habebat in corde suo. ( R3, 10, 1 et R3, 10, 2) Regina autem Austri quae a finibus extremis excitata veniens, Salomonis audiresapientiam concupivit, jam tunc venturam de gentibus Ecclesiam desiderantem Christumfigurabat, quae juxta Prophetam (voir: Ps, 44) circumamicta est varietate in vestitu deaurato, et populi sui etpaternae domus oblita currebat barbara gente non animo, quae in aperto peregrina fuit,sed in loco culto sanctorum fieri civis optabat. Unde non solum coelesti praemio resurrectionis beata, sed etiam potestateapostolica, de Judaeis adulteris judicandis, ipsius judiciis dignacensetur, quiaChristum in Salomonem mirata, verum reginae coelestis affectum imagine mysticaEcclesiae providentis impleverat. Hinc ipsa regina Saba, viso Salomone et gloria ejus, stupens super prudentiamejus, dixit:

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 3, Caput 10
  • Sed et regina Saba, audita fama Salomonis, in nomine Domini venit tentare eum in aenigmatibus, et ingressa Jerusalem cum multo comitatu et divitiis, camelis portantibus aromata, et aurum infinitum nimis et gemmas pretiosas. Venit ad Salomonem, et locuta est ei universa, quae habebat in corde suo, ( R3, 10, 1 et R3, 10, 2) etc. Regina autem Austri, quae a finibus extremis excitata veniens, Salomonis audire sapientiam concupivit, jam tunc venturam gentibus Ecclesiam, desiderantem Christum praefigurabat, quae (juxta Prophetam) circumamicta est varietate in vestitu deaurato, et populi sui et paternae domus oblita ( Ps, 44, 10) [mauvais référencement: Ps, 44], currebat barbara gente, non animo. Quae in aperto peregrina fuit, sed in occulto sanctorum fieri civis optabat. Unde non solum coelesti praemio resurrectionis beata, sed etiam potestate apostolica, de Judaeis adulteris judicandis, ipsius ore Judicis digna censetur, quia Christum in Salomone mirata, verum reginae coelestis affectum imagine mystica Ecclesiae providentis impleverat. Hinc ipsa regina Saba in Salomone et gloria ejus stupens super prudentia ejus dixit:

Auctor incertus

• Liber 3, Caput 33
  • Sed et regina Saba, audita fama Salomonis, in nomine Domini venit tentare eum in aenigmatibus ( R3, 10, 1). Sicut enim haec regina venit a finibus terrae, idest, India, ut quidam dicunt, audire sapientiam Salominis, ita venit Ecclesiapost multa saecula ad Redemptorem et eruditorem suum, ut post stultitiamerroris, doctrinam perciperet veritatis. Haec est illa regina de qua ad Dominum dicitur, Astitit regina a dextris tuis in vestitu deaurato, circumdata varietate ( Ps, 44, 10): id est,diversarum circumdata pretioso decore virtutum; haec enim omnium credentiummater est, quae natos ad mortem regenerat ad salutem, per quam Christus plusrestituit in gratia quam periit in natura, et de Adae transgressoris genereprolem in adoptionem divinae paternitatis assumpsit, et de paradisoexhaeredatos coelo reddidit cives. Haec post Synagogam quidem vocata, sed ante Synagogam promissa; haec enim jamin primo homine praefigurata est: nam sicut ex Adae latere fabricata est Eva,ita ex Christi corpore et vulnere redempta crevit Ecclesia. Ingressa regina Saba Hierusalem, cum multo comitatu et divitiis, cum camelis portantibus aromata, et aurum infinitum nimis, et gemmas pretiosas, venit ad Salomonem, et locuta est ei universa quae habebat in corde suo ( R3, 10, 2). Ergo in figura reginae hujus Ecclesia venit ex gentibus a finibus terrae,imponens finem cupiditatibus vitiisque terrenis, audire sapientiam Salomonis,id est, viri pacifici Domini nostri Jesu Christi, qui fecit utraque unum,solvens inimicitias inter Deum et hominem in carne sua; venit post veteres etprofanas superstitiones audire et discere de fidei illuminatione et judiciofuturo, de animae immortalitate, de spe resurrectionis et gloria. Venit ergo in Hierusalem cum multo comitatu, id est, non jam cum una tantumgente Judaeorum, sicut prius Synagoga solos habuit Hebraeos, sed totius mundigentibus diversisque nationibus. Venit ergo exhibens munera digna Christo, aurum et gemmas pretiosas; et hoccamelis portantibus aromata, id est, ex gentili populo venientibus, qui priusfuerant vitiorum foeditate distorti, et malorum onere curvi, ac peccatorumpravitate deformes; cum his tamquam muneribus regina haec ingreditur adpacificum regem Christum, exhibet secum fidei aurum, puritatis in sensu,pretiosas splendoris gemmas, morum videlicet insignia ornamenta virtutum. Et locuta est ei quae habebat in corde suo ( R3, 10, 2), id est, aperuit ei corsuum, manifestavit ei occultam conscientiam in confessione et poenitudinepraecedentium delictorum. Videamus quid agat haec regina. Videns autem regina Saba omnem sapientiam Salomonis, et domum quam aedificavit, et cibos mensae ejus, et holocausta quae offerebat in domo Domini, non habebat ultra spiritum ( R3, 10, 4 et R3, 10, 5). Quid erat rationis ut praepotens regina domum, expensas et cibos regiostantopere miraretur? Ergo hoc loco aliqua majora nos oportet inquirere. Vidit ergo Ecclesia ex gentibus congregata sapientiam Christi, id est, postcarnalia instituta gentilium, post humanam et animalem doctrinam philosophorum,accepit intellectum salutis et vitae, inspexit spiritalium mirabilia bonorum,agnovit virum fabricatorem coeli et terrae, ac potentissimum humani generisConditorem. De cujus sapientia dicitur: Omnia in mensura et numero et pondere constituisti ( Sg, 11, 20). Vidit et domum quam aedificaverat, id est, incarnationem hominis, in quo habitat omnis plenitudo divinitatis corporaliter. Vidit et cibos Salomonis, videlicet illos de quibus dicebat, Meus cibus est ut faciam voluntatem Patris mei ( Jn, 4, 34). Cibus Christi est salus nostra, reficitur coelestibus epulis, profectibusnostris. Cibus ejus sumus, dum acquisiti ab Ecclesia in membra ejus corpusquetransimus; vel cibus ejus altaris sacramenta coelestia de quibus dicitur, Panem coeli dedit eis, panem angelorum manducabit homo (voir: Jn, 6) . Vidit et holocausta ejus, orationem sine dubio supplicationum mysteria, etobstupuit; ibi vidit inaestimabiles divitias Domini sui. Cum ergo haec sive Ecclesia, sive quaeque anima sancta, cum pervenerit inaeternam Hierusalem, id est, Visionem pacis, et ingressa fuerit beatam requiemet gloriam coelestium promissorum, multo plura et magnificentiora perspicietquam ei sunt in hac vita per sacra eloquia, per prophetas atque apostolosnuntiata; nunc enim tamquam in speculo et in aenigmate, tunc autem oculisvidebit, id est, facie ad faciem; cum, inquam, unaquaeque anima fidelis etsancta in illo saeculo plena bonorum operum fructibus, divinis fueritpraesentata conspectibus, exhibens in se, immenso se ipsam xenium Deo suoproferens, digna coelo et valitura coelum multiplicia munera, gemmasmisericordiae, justitiae margaritas, diversorum ornamenta meritorum, id est,aromata compunctionis, et suave olentis balsama castitatis, praeferens, sicutdixi, aurum infinitum nimis, id est, integrum in se reconsignans proinaestimabile pretium Redemptori, spiritalibus cordis et corporis oblationibusplacitura, ut possit coelestium mirabilibus inserta, vocem propheticaeexsultationis assumere, Introibo in domum tuam cum holocaustis ( Ps, 65, 13); tunc beata et illustris anima inter stupendas Remuneratoris suiconstituta divitias, ineffabilibus reginae hujus verbis uti ad Deum poterit, dicens: Verus est sermo quem audivi in terra mea super sermonibus tuis; majora sunt opera tua quam rumor quem audivi ( R3, 10, 6 et R3, 10, 7). Hoc est dicere: O Domine, de tribulationibus meis magna quidem sperarepraesumpsi, sed majorem percepi veniam manifestam quam cerno, dulcedinismagnitudine cogitationis meae sensum exsuperat remunerationis praemium. Et revera id quod parat Deus diligentibus se fide non comprehenditur, spe nonattingitur, charitate non capitur, desideria et vota transgreditur, acquiripotest, aestimari non potest. Videbit homo merita sua insuspicabili retributionum largitate succrescere,habebit de perceptione fructum, non habebit de satietate fastidium.

Theutmirus; Claudius Taurinensis

• Liber 3, Caput 2
  • Ingressa regina Saba Jerusalem cum multo comitatu, et divitiis, cum camelis portantibus aromata, et aurum infinitum nimis, et gemmas pretiosas, venit ad Salomonem, et locuta est ei universa quae habebat in corde suo ( R3, 10, 2).
• Liber 3, Caput 2
  • Ergo in figura reginae hujus, Ecclesia venit ex gentibus, et finibus terrae imponens finem cupiditatibus, vitiisque terrenis, audire sapientiam Salomonis, id est viri pacifici Domini nostri Jesu Christi qui fecit utraque unum ( Ep, 2, 14) solvens inimicitias inter Deum, et hominem in carne sua. Venit post veteres et profanas superstitiones audire, et discere de fidei illuminatione, et judicio futuro: de animae immortalitate, de spe resurrectionis, et gloria. Venit ergo in Jerusalem cum multo comitatu: id est, non jam cum una tantum gente Judaeorum, sicut prius synagoga solos habuit Hebraeos, sed totius mundi gentibus, diversisque nationibus. Venit ergo exhibens munera digna Christo, aurum, et gemmas pretiosas, et hoc camelis portantibus aromata, id est ex gentili populo venientibus, qui fuerant prius vitiorum foeditate distorti, et malorum onere curvi, ac peccatorum pravitate deformes. Cum his tanquam muneribus regina haec ingreditur ad pacificum regem Christum, exhibens secum aromata fidei, aurum puritatis, incensum pretiosum, splendoresque gemmarum, morum scilicet insignia, ornamenta virtutum. Et locuta est ei universa, quae habebat in corde suo ( R3, 10, 2 et Ch2, 9, 1): Id est aperuit ei cor suum, manifestavit ei occultam conscientiam suam in confessione, et poenitudine praecedentium delictorum. Videamus quid agat haec regina.