Evangelium secundum Ioannem

Gregorius I (540-604)

• Liber 2, Caput 4
  • Nam dum rector agenda quae novit despicit, agitur cum eo districto judicio, ut agenda non videat, quia implere noluit quod videbat. Manifesta namque visio negligentis pastoris non est, sed amantis. Unde et per seipsam Veritas dicit: Qui diligit me diligetur a Patre meo, et ego diligam eum, et manifestabo ei meipsum ( Jn, 14, 21). Claritas namque manifestae visionis, est revelatio amatae veritatis. Quae profecto veritas si merito dilectionis ostenditur, iis qui torpent a bono opere dignissime occultatur, quia signum amoris non est in affectione animi, sed in studio bonae operationis. Unde et in Evangelio Dominus praemisit, dicens: Qui habet mandata mea, et facit ea, hic est qui me diligit ( Jn, 14, 21) . Quia ergo de negligentia operis caligo incurritur internae visionis, apte nimis, dum de contemptu mandatorum sacerdos arguitur, visio occultata memoratur. Sequitur: Et sermo Domini erat pretiosus ( S1, 3, 1).
• Liber 3, Caput 4
  • Quinam sunt termini ad quos sequi proficiscentem arcam Dei praelatis necessarium est, et quos in arcae Dei comitatu progredi congruum non est? Quos nimirum terminos si accipiamus in eruditione sacri eloquii, et bona operatione, contrarium non videtur. Sed hi profecto termini Bethsamis, sequentium principum termini sunt, cum pro modo suo quisque super subditis perfectus est doctrina sacri eloquii, et usu bonae operationis. Eo enim jam de isto securus pastor efficitur, quo et caute jam spiritalia conspicit, et ea quae ratione comperit fortitudine boni operis apprehendit. Qui profecto termini, Bethsamis esse termini dicuntur: quia nimirum, dum eruditos Dei operarios dignanter excipiunt, ad contemplationem supernae patriae introducunt. Termini namque sunt: quia et dignos ad contemplationem suscipiunt, indignos expellunt. Indocti quippe si ad contemplanda subtilius superna se sustollere praesumunt, potius errando deviant, quam lumen veritatis apprehendant. Et nisi quis bona opera praemittat, hoc profecto agit, ut illam quam appetit claritatem internae visionis, nunquam inveniat. Unde et Dominus in Evangelio, quasi ad terminos Bethsamis contemplativae vitae amatores transmittens, ait: Qui habet verba mea, et facit ea, hic est qui me diligit: qui autem diligit me, diligetur a Patre meo, et ego diligam eum, et manifestabo ei meipsum ( Jn, 14, 21) . Qui enim se manifestaturum non nisi diligentibus dicit, se autem diligere eos qui servant mandata ejus, aperte docet quia lucem suae occultae visionis non tribuit, nisi pro retributione bonae operationis. Sequitur: Porro Bethsamitae metebant triticum in valle ( S1, 6, 13).

Auctor incertus

• Liber 3, Caput 15
  • Et operuit illud atque vestivit auro purissimo ( R3, 6, 20). Quod est aperte dicere quia moenia supernae civitatis, gratia charitatisimplevit. Sed et vestivit altare cedro ( R3, 6, 20). Altare dicit thymiamatis, quod erat infra oraculum. De quo paulo post subinfertur, Et totum altare oraculi texit auro ( R3, 6, 22). Unde intelligi datur quia idem altare de lapide quidem fuerit factum, etcedro vestitum, ac deinde auro coopertum. Significat autem typice perfectorum vitam justorum qui quasi in oraculo suntpositi, quia desertis infimis delectationibus, de solo regni coelestis ingressucuram omnem impendunt. Unde bene in hoc altari, non carnes victimarum, sed sola incendebanturthymiamata, quia tales non adhuc peccata carnis et illecebras cogitationum inse mactare opus habent; sed tantum orationum spiritalium et coelestiumdesideriorum odoramenta, per ignem amoris in conspectu sui Conditorisofferunt. Quid autem in hujusmodi altari lapis, cedrus et aurum figurarent, ex his quaesuperius dicta sunt, facile potest intelligi, Domum quoque ante oraculum operuit auro purissimo, et fixit laminas clavis aureis ( R3, 6, 21). Domum ante oraculum praesentis Ecclesiae typum tenere diximus, ubi itaRedemptoris nostri amore flagramus, ut necdum ipsum videre facie ad faciemvaleamus. Unde apte domus haec auro quidem purissimo cooperta, sed interpositus eratmedius paries ob oraculi secreta. Oraculum namque vocatur, cum divina hominibus vel angelica allocutio, velsecretorum quorumque revelatio conceditur. Unde bene oraculum in abditis, hoc est in interiori domo factum est, quia insuperna patria et angelorum nobis visio atque allocutio, et ipsa Dei praesentiarevelabitur, juxta haec quae Veritas ipsa diligentibus se pollicetur, dicens, Qui autem diligit me, diligetur a Patre meo, et ego diligam cum, et manifestabo ei me ipsum ( Jn, 14, 21). Et iterum, Venit hora cum jam non in proverbiis loquar vobis; sed palam de Patre meo annuntiabo vobis ( Jn, 16, 25). Domus ergo ante oraculum auro tecta est, quia perfecti quique justi in hac vita, ubi necdum de Patre palam audire, id est, necdum palam viderequeunt, fidem et opus justitiae divino ornant amore, per quem et plenam Dei cognitionem mereamur. Laminae aureae, quibus operta est domus, operationes sunt multifariaepietatis, quas in obsequium sui Creatoris vel fraternae necessitatis amorcastus exhibet. Clavi aurei quibus erant affixae laminae aureae, sunt praecepta charitatis,sive promissa aeternae claritatis, per quae in exercitio studioque virtutum nedeficiamus, donante Christi gratia, continemur. Unde bene de eisdem clavis in libro Paralipomenon scriptum est, Sed et clavos fecit aureos, ita ut singuli clavi siclos quinquagenos appenderent. Quinquagenario namque numero solet in Scripturis remissio peccatorum, etgratia Spiritus sancti, et vita aeterna figurari; quinquagesimus psalmus estpoenitentiae et remissionis; quinquagesimus annus jubilaeus; quinquagesima diepost Pascha Spiritus sanctus adveniens primitivam Ecclesiam consecravit; etquinquagenorum erant siclorum clavi singuli, quibus laminae aureae affigebanturparietibus domus Domini, quia nimirum verba coelestia, quibus in amore bonorumoperum proficimus et conservamur, veniam nobis promittunt peccatorum gratiasancti Spiritus, et sabbatismum in futuro pollicentur aeternum. Et hi quidem sunt clavi dilectionis. Sunt vero alii clavi timoris, quibus incipientes quique et necdum adperfectionem venientes, illecebras vitiorum carnalium et voluptatemmortificant, illo videlicet sermone veritatis, cujus institutione carnemnostram crucifigere cum vitiis et concupiscentiis edocemur. Quos habere desiderabat propheta, cum ait, Confige clavis timoris tui carnes meas, a judiciis enim tuis timui (voir: Ps, 118, 120) . Qui rursum ad perfectiora perveniens, dicit de clavis dilectionis, Supra de altari dictum est. Plenius vero in libro Paralipomenon haec explicantur, ubi Porticus quoqueerat ante frontem templi deaurata intrinsecus, coenacula quoque auro tecta esseperhibentur. Ubi figura mysterii in promptu est, quia tota Ecclesia et in hoc saeculo etin futuro, prae caeteris virtutibus Deo placitis dono charitatis abundat; etsola haec quasi singulariter eminens, caeteras caelare videtur. Deaurata est quippe porticus ante templum, quia patres veteris Testamenti Deoper charitatem placuerunt. Deauratum est templum, quia eadem ipsa charitas diffusa est in cordibusnostris per Spiritum sanctum, qui datus est nobis. Deaurata est domus interior, quia in superna patria sola charitasregnat. Sed ibi eo verius et securius, quo praesens ipse Deus, qui est charitas,videtur; ibi eo certius, quo ipse Mediator Dei hominum, qui solus paternorumest conscius secretorum, velut arca testamenti semper aspicitur. Quod autem coenacula quaeque tecta sunt auro, ad eumdem sensum respicit:sicut enim interior domus sancti sanctorum, ubi erat arca, aeternam sanctorum,vitam in conspectu sui Conditoris et Redemptoris significat, juxta illudpsalmistae, Abscondes eos in abscondito vultus tui, a conturbatione hominum ( Ps, 30, 21): ita coenacula in alto, eamdem vitam in coelis esse, et nonin hoc mundo, dicente Apostolo, Quae sursum sunt, quaerite, ubi Christus est in dextera Dei sedens; quae sursum sunt sapite, non quae sunt terrena.