Liber Psalmorum

Gregorius I (540-604)

• Liber 3, Caput 2
  • Quid per virum istum exprimitur, qui de acie fugit, nisi ea pars Judaici populi quae ad Redemptoris cognitionem veniendo Judaicam perfidiam dereliquit? Currere namque ei fuit a pravitate erroris sui devotionis velocitate desistere. Quia vero fortia agere in Redemptoris professione disposuit, vir fuit. Qui nimirum eo die quo victus est de praelio currit, quia ea fidei illuminatione qua perfidiae tenebras deseruit ad praedicandum veritatem quam noverat accessit. Unde et in Silo venisse perhibetur, quia ad praedicationem mittitur. Qui vestem scidit, quia veterem se hominem exuit; caput pulvere conspersit, quia de splendore novi hominis, quo se induit, nequaquam superbivit. Scissa namque vestis ad decorem sanctae conversationis pertinet, conspersio pulveris ad aestimationem humilitatis. Quia ergo sanctis praedicatoribus, nec vitae munditia sine humilitate, nec humilitas sufficit sine sancta conversatione, vir qui in doctorum typo ad annuntiandum Israelis interitum venit, et vestem scidit, et caput pulvere conspersit. Hoc namque pulvere caput conspersum portabat, qui, Domino loquens, ait: Loquar ad Dominum meum, cum sim pulvis et cinis ( Gn, 18, 27) ? Consperso item capite loquebatur Propheta, cum supplicaret, dicens: Memento, Domine, quia pulvis sumus ( Ps, 102, 14) [mauvais référencement: Ps, 102, 15] . Vestem quoque sciderat, qui confitens, dixit: Conscidisti saccum meum, et praecinxisti me laetitia ( Ps, 29, 12).

Auctor incertus

• Liber 4, Caput 32
  • Quod referens de Nabuchodonosor, quia transtulerit omnem Hierusalem, et universos principes, et omnes fortes exercitus decem millia in captivitatem ( R4, 24, 14), addidit Scriptura dicens: Et omnem artificem et inclusorem ( R4, 24, 14); hoc est quod supra eidem populo Israel Philisthim regnantes fecisse narrantur cum dicitur: Porro faber terrarius non inveniebatur in omni terra Israel: caverant enim Philisthim, ne forte facerent Hebraei gladium aut lanceam ( R1, 13, 19): sicut enim tunc illi caverunt nehaberent fabros ferrarios Hebraei qui arma ad repugnandum facerent, ita nuncChaldaei, destructa Hierusalem et vastata omni terra repromissionis, satageruntut nullus in ea remaneret artifex, nullus clusor, qui vel foedata urbis moeniacomponere vel possit resarcire disrupta: quin potius quidquid apud gentemexterminatam artis invenerant, totum Babyloniam transferunt, ut vel ad nihilumvaleat ultra, vel illius civitatis utilitatibus proficiat: cujus tam deflendaehistoriae, quae multum negligentiae nostri temporis congruit, non opinorallegoriam esse reticendam. Constat namque quia Jerusalem et terra Israel civitatem Christi, id est,Ecclesiam sanctam; Babylon autem et Chaldaei sive Philistaei, civitatemdiaboli, id est, omnem malignorum spirituum sive hominum sive angelorummultitudinem designant. Servitque Israel Philistaeis sive Chaldaeis, cum fideles quique nomine tenusin Ecclesia consistentes, ab immundis vel spiritibus vel hominibus decepti, autavaritiae, aut luxuriae, aut alteri cuilibet peccato mentis colla submittunt. Abducit autem Nabuchodonosor Jerusalem et universos principes fortesque exercitus decem millia in captivitatem, cum eis et magistros populorumet eos qui invincibili animo Domino servire, ac decalogum legis fideliter inDei ac proximi videbantur amore conservare, cum subito sive illecebris mundiseu adversitatibus subacti, aut majoribus se polluunt facinoribus, aut certe inhaeresim declinando apertae apostasiae notam incidunt. Arma vero quibus contra diabolum repugnantes, libertatem a Deo nobis donatamdefendamus, quae sunt alia nisi eloquia Scripturarum, in quibus et ipsiusDomini et sanctorum ejus exemplis quo ordine bella vitiorum superari debeant,luce clarius discimus. Sed Philistaei filios Israel fabris armorum privant, cum maligni spiritusanimos fidelium a meditatione sacrae lectionis saecularia illis negotiainferendo retardant: ne vel ipsi per hujus exercitium resistendi fiduciamsumant, vel aliquos forte, qui legere nesciunt ad resistendum vitiis exhortandoaut corripiendo accendant. Tollunt fabros armorum, cum eos qui sacra eloquia norunt in tantum sceleribusobruunt, ut dicere bona quae didicerant prorsus erubescant. Transferunt omnem artificem et clusorem in Babyloniam de Jerusalem, cum eosqui multifaria virtutum operatione pluribus prodesse, et civitatem Dei contrairruptiones tentationum munire solebant, a proposito deflectunt, atqueingenium, quod tuitioni sanctae Ecclesiae impendere debuerant, ad voluntatempotius regis vitiorum dispensare compellunt. Quod si clusorem hoc loco non ostiorum sive murorum, sed auri potiusgemmarumque intelligere voluerimus, ad unum profecto eumdemque spiritalisexpositio finem respicit. Dictum quippe est de sapientia, quia aurum est, et multitudo gemmarum, atqueideo clusores horum non alios aptius, quam doctores intelligere valemus, quiquamdiu recte vivunt ac docent, in ornatum sanctae civitatis industriam suaeartis impendunt. At si forte erraverint, quid nisi a rege Chaldaeorum captivi Babyloniamtransferuntur? Artificem et clusorem ab Jerosolymis transmigrare Babyloniam,est talentum verbi coelitus acceptum in terram defodiri, id est, sapientiamspiritalem ad peccatorum opera converti. Posthaec infert Scriptura quod fugientem regem Sedechiam ab exercituChaldaeorum apprehensum, duxerunt ad regem Babylonis in Reblatha, qui locutus est cum eo judicium: filios autem Sedechiae occidit coram eo, et oculos ejus effodit, vinxitque eum catenis, et abduxit in Babylonem ( R4, 25, 6 et R4, 25, 7). Dum sacra Scriptura Sedechiae captivitatem narrat, ordinem captivitatisinternae denuntiat. Rex quippe Babylonis est antiquus hostis, possessor intimae confusionis, quiprius filios ante intuentis oculos trucidat, quia saepe sic bona operainterficit, ut haec se amittere ipse, qui captus est dolens cernat: nam gemitplerumque animus, et tamen carnis suae delectationibus victus, bona, quaegenuit, amans perdit, ea quae patitur damna considerat, nec tamen virtutisbrachium contra regem Babylonis levat. Sed dum videns nequitiae perpetratione percutitur, ad hoc quandoque peccatosuperducitur, ut ipso quoque rationis lumine privetur. Unde Babylonis rex exstinctis prius filiis, Sedechiae oculos eruit, quiamalignus spiritus, subductis prius bonis operibus, postea intelligentiae lumentollit. Quod recte Sedechias in Reblatha patitur. Reblatha quippe, Multa haec interpretatur: ei enim quandoque et lumenrationis claudetur, qui pravo usu ex iniquitatis suae multitudine gravatur:sicut enim quarta die coelum in initio creaturarum luminaribus ornatumexstitit, ita quarta aetate mundi Israeliticus populus coelesti fide inclytus,a prophetis quasi a stellis illuminatus, regno David et Salomonis gloriosus,templi etiam altitudine toto est nobilitatus in orbe. Sed accepit vesperam, quando crebrescentibus peccatis regnum illud aChaldaeis dissipatum, templum dirutum, et tota illa gens in Babyloniam esttranslata. Quae quarta saeculi aetas a David usque ad transmigrationem Babylonis, habetannos juxta Hebraicam veritatem CCCCLXXXIII, juxta LXX Interpretes aliquotamplius, generationes juxta utrorumque codices XVII, quas tamen evangelistaMatthaeus certi mysterii gratia XIV ponit; a qua velut juvenili aetate inpopulo Dei Regum tempora coeperunt. Haec namque in hominibus aetas apta ad gubernandum solet existere. Sedechias autem suprascriptus filius Josiae regnavit annis XI. Hujus XI anno, regis autem Babylonis XVIII, secundum dies lunares mense IV, Vdie mensis: juxta solares vero dies, VIII kalendas Julii, luna V, quem illiquintum diem computant, feria VII, aperta est civitas, et ingressi sunt omnesprincipes regis Babylonis, possederuntque civitatem, et transduxerunt populumcaptivum in Babylonem: et inde postea Nabuzardam princeps militiae exercitusBabylonis mense V, X die mensis lunaris, solaris vero V kalendas Augusti, lunaX, quam Hebraei decimum diem quinti mensis vocant, destructi sunt muricivitatis, et templum pariter incensum atque vastatum est, anno ex quo fundaricoepit, CCCCXXX. Si vero a me quaeratur per quid sciam hoc, aut quo modo potuit hoc fieri, uttalibus diebus vel comprehensa fuerit civitas, vel incensa, respondeo quia ipsoanno X kalendas Aprilis exstitit secundum dies lunares anni principium, etprimi mensis initium. Jam ipsa in Babyloniam transmigratio, quo etiam spiritus Dei per Jeremiamprophetam jubet ut peragant et orent pro eis ipsis, in quorum regnoperegrinantur, quod in illorum pace etiam pax esset istorum, et aedificarentdomos, et novellarent vineas, et plantarent hortos: quis non agnoscat quidpraefiguraverit, qui attenderit veros Israelitas, in quibus dolus non est, perApostolicam dispensationem cum Evangelico sacramento ad regnum gentiumtransmigrasse? unde nobis Apostolus tamquam Jeremias replicans ait: Volo ergo primum omnium fieri deprecationes, orationes, interpellationes, gratiarum actiones pro omnibus hominibus, pro regibus et his qui in sublimitate sunt, ut quietam et tranquillam vitam agamus in omni pietate et castitate: hoc enim bonum et acceptum est coram Salvatore nostro Deo, qui omnes homines vult salvos fieri, et in agnitionem veritatis venire ( 1Ti, 2, 1, 1Ti, 2, 2, 1Ti, 2, 3 et 1Ti, 2, 4). Ex hoc quippe etiam illis credentibus domicilia sunt constructa pacis,basilicae Christianorum congregationum, et novellatae vineae populorumfidelium, et plantati horti, ubi etiam inter omnia olera granum illud sinapisregnat, sub cujus umbraculis longe lateque porrectis, etiam altipetax superbiagentium tamquam in coeli volatilibus confugiendo requiescit. Nam quod etiam post LXX annos secundum ejusdem Jeremiae prophetiam reditur excaptivitate, et templum renovatur, quis fidelis Christi non intelligat, postevoluta tempora quae septenarii dierum numeri repetitione transcurrunt, etiamnobis, id est, Ecclesiae Dei ad illam coelestem Jerusalem ex hujus saeculiperegrinatione redeundum? Per quem nisi per Jesum Christum vere sacerdotemmagnum, cujus figuram gerebat ille Jesus sacerdos magnus illius temporis, quotemplum aedificatum est post captivitatem, quem propheta Zacharias vidit insordido habitu, devictoque diabolo, qui ad ejus accusationem stabat, ablatamilli sordidam vestem et datum indumentum honoris et gloriae: sicut corpus JesuChristi, quod est Ecclesia adversario in fine temporum per judicium superato aluctu peregrinationis in gloriam sempiternae salutis assumetur? Quod etiam inpsalmo dedicationis domus apertissime canitur: Convertisti planctum meum in gaudium mihi ( Ps, 29, 12), etc.. Quis potest ex occasione alterius operis omnia quae in illis veteribus legiset prophetarum libris Christum annuntiant, quantalibet brevitate perstringere,ne forte quis putet ingenio fieri, ut ea quae rerum ordine sua temporacucurrerunt, ad Christi significationes interpretando vertantur? Hoc forteJudaei possunt dicere sive pagani, eis autem qui se Christianos putari volunt,premit cervicem Apostolica auctoritas dicens: Omnia haec in figura contingebant illis, et haec omnia figurae nostrae fuerunt ( 1Co, 10, 11 et 1Co, 10, 6).

Auctor incertus (Beda ?)

• Liber 4, Caput 9
  • Nam quod etiam post septuaginta annos secundum ejusdem Jeremiae prophetiam reditur ex captivitate, et templum renovatur, quis fidelium non intelligat post evoluta tempora, quae septenarii dierum numeri repetitione transcurrunt, etiam nobis, id est, Ecclesiae Dei, ad illam coelestem Jerusalem ex hujus saeculi peregrinatione esse redeundum, per Jesum Christum sacerdotem magnum? Cujus gerebat figuram ille Jesus, sacerdos magnum illius temporis, a quo templum aedificatum est post captivitatem: quem propheta Zacharias vidit in sordido habitu, devictoque diabolo, qui ad ejus accusationem stabat, ablata ab illo sordida veste, et dato indumento honoris gloriae; sicut corpus Jesu Christi, quod est Ecclesia, adversario in fine temporum per judicium superato, a luctu peregrinationis in gloria sempiternae salutis assumitur. Quod etiam in psalmo dedicationis domus, apertissime canitur: Convertisti luctum meum in gaudium mihi, concidisti saccum meum, et accinxisti me laetitia, ut cantet tibi gloria mea, et non compungar ( Ps, 29, 12 et Ps, 29, 13).

Theutmirus; Claudius Taurinensis

• Liber 4, Caput 2
  • Sicut enim quarta die coelum in initio creaturarum luminaribus ornatum exstitit, ita quarta aetate mundi Israeliticus populus coelesti fide inclytus, a Prophetis, quasi a stellis illuminatus, regno David et Salomonis gloriosus, templi etiam sanctissimi altitudine, toto est nobilitatus in orbe. Sed accepit vesperam, quando, crebrescentibus peccatis, regnum illud a Chaldaeis dissipatum, templum dirutum, et tota gens illa est in Babyloniam translata. Quae quarta saeculi aetas a David usque ad transmigrationem Babylonis, habet annos juxta Hebraicam veritatem quadringentos septuaginta tres: juxta Septuaginta interpretes aliquid amplius. Generationes juxta utrosque codices septemdecim: quas tamen Evangelista Matthaeus certi mysterii gratia, quatuordecim ponit, a qua juvenili aetate in populo Dei Regum tempora coeperunt. Haec namque in hominibus aetas apta, ad gubernandum solet existere. Sedechias autem suprascriptus filius Josiae regnavit annis undecim: hujus undecimo anno, regum autem Babylonis octavo, secundum dies lunares mense quarto, quinta die mensis, juxta solares vero dies, octavo kalendas Julii, luna quinta, quem illi quintum diem computant, feria septima, aperta est civitas, et ingressi sunt omnes principes regum Babylonis, possederuntque civitatem, et captivum transduxerunt populum in Babylonem. Et inde postea Nabuzardan princeps militiae exercitus Babylonis mense quinto, decima die mensis lunaris, solaris vero quinto kalendas Augusti, luna decima, quam Hebraei decimum diem quinti mensis vocant, destructi sunt muri civitatis, et templum pariter incensum, atque vastatum est, anno, ex quo fundari coepit, quadringentesimo, et trigesimo. Si vero a me quaeratur per quid sciam hoc: aut quomodo potuit hoc fieri, ut talibus diebus, vel comprehensa fuerit civitas, vel incensa: respondeo, quia ipso anno decimo kalendas Aprilis exstitit, secundum dies lunares, anni principium, et primi mensis initium. Jam ipsa in Babyloniam transmigratio, quo etiam per Hieremiam prophetam spiritus Dei jubet, ut pergant, et orent pro eis ipsis, in quorum regno peregrinantur, quod in illorum pace etiam pax esset istorum, et aedificarent domos, et novellarent vineas, et plantarent hortos, quis non agnoscat quid praefiguraverint, qui attenderit veros Israelitas, in quibus dolus non est, per apostolicam dispensationem cum evangelico sacramento ad regnum gentium transmigrasse? Unde nobis Apostolus tanquam Hieremiam replicans dicit: Volo ergo primum omnium fieri deprecationes, orationes, interpellationes, gratiarum actiones pro omnibus hominibus, pro regibus, et his, qui in sublimitate sunt, ut quietam, et tranquillam vitam agamus in omni pietate, et castitate: hoc enim bonum, et acceptum est coram Salvatore nostro Deo, qui omnes homines vult salvos fieri, et in agnitionem veritatis venire ( 1Ti, 2, 1, 1Ti, 2, 2, 1Ti, 2, 3 et 1Ti, 2, 4). Ex hoc quippe etiam illis credentibus constructa sunt domicilia pacis, basilicae Christianarum congregationum, et novellatae vineae populorum fidelium, et plantati horti, ubi etiam inter omnia olera granum illud sinapis regnat, sub cujus umbraculis longe, lateque porrectis, etiam altipetax superbia gentium, tanquam in coeli volatilibus confugiendo, requiescit. Nam quod etiam post septuaginta annos secundum ejusdem Hieremiae prophetiam reditur ex captivitate, et templum renovatur, quis fidelis Christi non intelligat, post evoluta tempora, quae septenarii dierum numeri repetitione transcurrunt, etiam nobis, id est Ecclesiae Dei ad illam coelestem Hierusalem ex hujus saeculi peregrinatione redeundum? per quem? nisi per Jesum Christum, vere Sacerdotem magnum, cujus figuram gerebat ille Jesus Sacerdos magnus illius temporis, quo templum aedificatum est, post captivitatem, quem propheta Zacharias vidit in sordido habitu, devictoque diabolo, qui ad ejus accusationem stabat, ablatam illi sordidam vestem, et datum indumentum honoris et gloriae: sicut corpus Jesu Christi, quod est Ecclesia, adversario in fine temporum per judicium superato, a luctu peregrinationis in gloriam sempiternae salutis assumetur. Quod etiam in psalmo dedicationis domus Dei apertissime canitur : Convertisti planctum meum in gaudium mihi: conscidisti saccum meum, et accinxisti me laetitia, ut cantet tibi gloria mea, et non compungar ( Ps, 29, 12 et Ps, 29, 13). Quis potest ex occasione alterius operis omnia, quae in illis veteribus legibus, et Prophetarum libris figurate Christum annuntiant, quanta libet perstringere brevitate, nisi forte quis putet ingenio fieri, ut ea quae rerum ordine sua tempora cucurrerunt, ad Christi significationes interpretando vertantur? Hoc forte Judaei possunt dicere, sive Pagani. Eis autem, qui se Christianos putari volunt, premit cervicem apostolica auctoritas dicens : Omnia haec in figura contingebant illis ( 1Co, 10, 11) [mauvais référencement: 1Co, 10, 6]. Et haec omnia figurae nostrae fuerunt.