Liber Tertius Regum

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 3, Caput 1
  • Adonias autem, filius Haggith, elevabatur, dicens: Ego regnabo, ( R3, 1, 5) et reliqua. Adonias enim iste qui superbia elatus gratis regnare voluit, qui a Salomoneinterfectus est, figuram gestavit superbiae Judaeorum: qui propterea quod regnumterrenum obtinere voluit a Salomone, videlicet Christo, et regnum amisit, et vitamperdidit. De quo hic praelibando praediximus, sed in sequentibus uberius indagabimus.
• Liber 3, Caput 1
  • Rex autem senuerat nimis et Abisag Sunamitis ministrabat ei. ( R3, 1, 15) Quaeritur itaque quid in hoc factosignificet quod David annos natus septuagintabellicosus quondam vir, senectute frigescente, non poterat calefieri. Et propterea quaeritur ista puella speciosa, quae cum rege dormiret, et senilecorpus calefaceret, et ministraret regi. Si enim occidentem sequimur litteram, videtur quasi figmentum esse de mimo, eoquod frigidus senex obvolvitur vestibus et nisi complexu adolescentulae non tepescit.VIvebat adhuc Bethsabee, et supererat Abigail, et reliquae uxores et concubinae, quaea Scriptura omnes quasi frigidae repudiantur: et in unius tantum adolescentulaegrandaevus calefit amplexibus. Abraham multo David senior fuit, et tamen vivente Sara aliam non quaesivituxorem. Isaac duplices David annos habuit, et cum Rebecca vetula nunquam refrixit. Taceode prioribus ante diluvium viris, qui post annos quingentos, non dicosenilibus, sed pene jam cariosis artubus, nequaquam puellares quaesiverecomplexus. Certe Moyses dux Israelitici populi centum viginti annos habebat, et Sephoram nonmutavit. Quae est igitur ista Sunamitis uxor et virgo, tam fervens ut frigidum calefaceret,et tam sancta ut calentem ad libidinem non provocaret, nisi sapientia (ut beatusHieronymus ait) quae in senibus fervere solet, licet, sicut superius innuimus, sanctaeEcclesiae liniasset personam? Hanc exponat sapientissimus Salomon: patris sui deliciaset pacificos bellatoris viri narret amplexus, Posside sapientiam, posside intelligentiam; ne obliviscaris eam, et ne declinaveris ab ipsa. Ne derelinquas eam, et apprehendette; ama illam, et servabit te. Principium sapientiae, posside sapientiam; et in omni possessione tua, acquire intelligentiam , ( Pr, 4) et reliqua. Ista quidem sapientia, licet frigescentibus membris, tamen senis ferventidilectione et summo studio charitatis amplectitur, et spirituales etiam deliciasadministrat. Omnes pene virtutes corporis mutantur in senibus et crescente sola sapientia,decrescunt caetera, jejunia, chameuniae et eleemosynae, huc illucque discursus,peregrinorum susceptio, defensio pauperum, instantia orationum et perseverantia,visitatio languentium, labor manuum unde praebeantur eleemosynae. Et ne sermonem longius traham, cuncta quae per corpus exercentur facta, corporesenili minora fiunt; sola sapientia non dico injuvenibus, sed etiam in senibus (qui inlege Domini meditati sunt die ac nocte) permanet: et dulcissimos fructus studiorummeTit. Unde Abisac merito interpretatur patris mei gaudium, vel patris mei rugitus. Quod in praesenti loco virtutem sonat, quod amplior in senibus etredundans est, ac larga sapientia. Et fit bene rugitus, quod maris fluctus resonat, et (ut ita dicam) de pelagoveniens fremitus auditur, ex quo ostenditur abundantissimum et ultra humanam vocem insenibus divini sermonis tonitruum commorari. Sunamitis vero coccinea in lingua nostra sonat. Ut significet callere sapientiam, divinaque lectione fervere. Quod licet Dominici sanguinis indicet sacramentum, tamen et fervorem ostenditsapientiae.Hinc Dominus noster in Evangelio ait: Ignem (inquit) veni mittere in terram, et quid volo nisi ut ardeat? ( Lc, 12, 49) [mauvais référencement: Lc, 12] Qui discipulorum corda succendens, cogebat dicere: Nonne cor nostrum ardens erat in nobis dum loqueretur in via, et aperiret nobis Scripturas? ( Lc, 24, 32) [mauvais référencement: Lc, 24] Hanc siquidem puellam amplecti ac diligere debemus, quae sapientiam significatsenum ampliorem; non pueriles declamationes, et sapientium flosculos dialecticorum, acverborum lenocinia, et caetera hujusmodi ex humana sapientia figmentisque poetarum:neque curas istius saeculi, aut honores hujus mundi; sed sapientia tanquam Abisac cumDavid, quae nunquam senescit, in nostro requiescat sinu. Impolluta enim est virginitatis perpetuae, et in similitudinem Mariae,cum quotidiegeneret semperque parturiat, incorrupta est. Si enim Cato Romani generis disertissimus, (ut quidam doctorum protulit)centenarius jam et senex Graecas litteras nec erubuerit, nec discere desperaverit: etsi certe (ut aiunt) Homerus refert quod de lingua Nestoris, jam vetuli et penedecrepiti, « dulcior melle oratio fluxerit: » et sapiens quidam Graeciae, cumcompletis centum et septem annis se cerneret mori, dixisse fertur, dolere quod tuncegrederetur e vita quando sapere coepisset; Plato etiam octogesimo anno, scribensmortuus est; Socrates septuaginta et novem annos in docendi scribendique laborecomplevit, quanto magis calescente corporis juventute, inter bella corporis, et interincentiva vitiorum sapientiam edisceredebemus, ut in senectute etiam frigescentibusmembris, in sinu mentis nostrae requiescat et foveat dormiatque nobiscum, imo cibumspiritalis intelligentiae nobis ministret. Potest nimirum etiam ista mulier contemplativae vitae gestare figuram, quam omnesperfecti incredibili amore complectentes, in ejus dilectione flammescunt. Adonias autem filius Hagith elevabatur, dicens: Ego regnabo. Fecitque sibi currum et equites, et quinquaginta viros qui ante eum currerent. Nec corripuit eum pater suus aliquando, dicens: Quare hoc fecisti? ( R3, 1, 5 et R3, 1, 6) et reliqua. Quod autem Adonias filius David major in regnum pro patre succedere voluit, perfastum superbiae, non per virtutem disciplinae, quid significat? nisi quod Judaicuspopulus, qui quasi major natu filiusvidetur esse, cum prior legem suscepit, gentilempopulum qui per gratiam Dei posterior vocatus est spernens, solum se cum Dominoaestimabat regnaturum. Unde et bene nomen Adoniae, qui dominator dominus interpretatur, typumexpressit, qui solum se dominare cum domino arbitratus est; sed Ecclesiae populus cumvero Salomone, id est pacifico nostro, cujus ipse corpus est, per divinam ordinationemin regnum substituitur. De quo merito perfidiae major filius, id est prior populus, praecipitatusest. Hic ergo Adonias, Bethsabee interveniente, quae interpretatur filia saturitatis, Abisac Sunamiten corrumpere gestivit: quia Judaicus populus perobservantiam caeremoniarum legis, quia satus et plenissimuserat, veram sapientiamspiritalis sensus, quae David nostro conjuncta est, stuprare volens, non meruit ejusconsortium, cujus violare appetivit immaculatum thronum. Quod autem David Salomoni filio suo praecepit de justa retributione eorum qui sibisolatio fuerunt, vel injuste nocuerunt, licet ipse patientissime eos regnanstoleraret: quid melius significare potest, quam futuram retributionem judicii venturi,in qua impii pro mercede poenam perpetuam, justi autem aeternam beatitudinempercipient? In praesenti quoque tempore, patientia Dei saepe bonos tribulari atqueangustiari permittit, et econtrario reprobos deliciis temporalibus et prosperitateterrena uti concedit. Quibus tamen utrisque, per judicem vivorum et mortuorum praemia certa infuturorestituet, quando his qui ad dexteram ejus sunt, dicturus erit: Venite, benedicti Patris mei, percipite regnum quod vobis paratum est ab origine mundi. ( Mt, 25, 34) [mauvais référencement: Mt, 25] Illis autem qui ad sinistram ejus erunt, dicet: Discedite a me, maledicti, in ignem aeternum, qui paratus est diabolo et angelis ejus: et ibunt hi in supplicium aeternum, justi autem in vitam aeternam. ( Mt, 25, 41) [mauvais référencement: Mt, 25]

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 3, Caput 2
  • Adonias autem filius Haggith elevabatur, dicens: Ego regnabo. Fecitque sibi currum et equites, et quinquaginta viros, qui ante eum currerent, ( R3, 1, 5) etc. Quod autem Adonias filius David major in regnum pro patre succedere voluit per fastum superbiae, non per virtutem disciplinae, quid significat nisi quod Judaicus populus, qui quasi major filius videtur esse, cum prior legem susceperit, gentilem populum, qui per gratiam Dei posterior vocatus est, spernens, solum secum Dominum aestimabat regnaturum? Unde et bene nomen Adoniae, qui dominator Dominus interpretatur, ejus typum expressit qui solum se dominari cum Domino arbitratus est. Sed Ecclesiae populus cum vero Salomone, id est, pacifico nostro (voir: Ep, 1) , cujus ipse corpus est, per divinam ordinationem in regnum substituitur: de quo merito perfidiae, major filius, id est, prior populus, praecipitatus est. Hic ergo Adonias, Bersabee interveniente, quae interpretatur filia saturitatis, Abisag Sunamitidem corrumpere gestivit; quia Judaicus populus per observantiam caeremoniarum legis, qua saturus et plenissimus erat, veram sapientiam spiritalis sensus, quae David nostro conjuncta est, stuprare volens, non meruit ejus consortium cujus violare appetit immaculatum torum. Quod autem David Salomoni filio suo praecepit de justa retributione eorum qui sibi solatio fuerunt vel injuste nocuerunt, licet ipse patientissime eos regnans toleraret, quid melius significare potest quam futuram retributionem judicii futuri, in qua impii pro mercede poenam perpetuam, justi autem aeternam beatitudinem percipient? In praesenti quoque tempore patientia Dei saepe bonos tribulari atque angustiari permittit, et e contrario reprobos deliciis temporalibus et prosperitate terrena uti concedit: quibus tamen utrisque per Judicem vivorum et mortuorum praemia certa in futuro restituet, quando his qui ad dexteram ejus sunt, dicturus erit: Venite, benedicti Patris mei, percipite regnum quod vobis paratum est ab origine mundi. Illis autem qui ad sinistram ejus erunt, dicet: Discedite a me, maledicti, in ignem aeternum, qui paratus est diabolo et angelis ejus. Et ibunt hi in supplicium aeternum, justi autem in vitam aeternam. ( Mt, 25, 34, Mt, 25, 41 et Mt, 25, 46) [mauvais référencement: Mt, 24]