Evangelium secundum Matthaeum

Gregorius I (540-604)

• Liber 5, Caput 4
  • Inimici praedicatorum illi sunt, de quibus Psalmista obsecrat, dicens: Eripe me de inimicis meis, Deus meus, et ab insurgentibus in me libera me. ( Ps, 58, 2) [mauvais référencement: Ps, 58, 1] Inimici quidem sanctorum recte immundi spiritus dicuntur, quia mundi blandimenta quae illi suggerunt, amplecti isti magno studio detestantur. Nam quibus adhuc aliquid de maligni spiritus consiliis placet, ejus utique inimicus non est, quia odisse nondum novit, cujus blandimenta non respuit. Inimici etiam sanctorum dicuntur, ut ex sacro eloquio detegantur. Nam per omne quod suggerunt, per omne quod blandiuntur, eas animas quibus delectabiliter favent, perdere conantur. Quid est ergo quod populum adjurat, ne usque ad vesperum comedat, donec de inimicis suis ultionem sumat? Sed notandum quia jam devictis hostibus ista loquebatur. Quid vero est comedere victoribus, nisi de peracto virtutis opere cibos vanae laudis delectanter excipere? Maledictus, inquit, omnis, qui ante vesperum comederit, quia qui modo vanas laudes gratanter excipit, tunc aeternas Creatoris laudes amittit. Adjuratur ergo populus ne comedat, quia doctorum praecepto constringitur, ut de bono opere inaniter nunquam glorietur. Fortia bene vivendo agat, sed quandiu vixerit, appetere de fortitudine laudes caveat, ut laudari post mortem aeternaliter non amittat. Qui enim ante vesperum populum manducare prohibuit, ad vesperum utique esse comedendum concessit. Et quia in vespere finis diei est, in vesperum comedunt qui abstinere ante vesperum possunt, quia qui laudari modo de magna actione despicit, cum ad vitae finem ducitur, aeternis dignus laudibus invenitur. Hoc est, quod Dominus se daturum electis in Evangelio repromittit, dicens: Euge, serve bone et fidelis, quia in pauca fuisti fidelis, supra multa te constituam, intra in gaudium Domini tui. ( Mt, 25, 23) Hinc iterum ad judicium veniens, dicit: Venite, benedicti Patris mei, percipite regnum, quod vobis paratum est a constitutione mundi. ( Mt, 25, 34) Tunc quidem de inimicis nostris ulciscimur, quia omnes tunc diabolicae tentationes evanescunt. Quia enim ultra daemonum insidiae tentando nihil obsunt, cum per carnem morimur, de inimicis nostris ulciscimur, quos jam velut interfectos penitus non pavemus. Vel ergo usque ad vesperum comestionem differimus, si laudis nostrae praeconia in fine venturo judici reservemus. Tunc quidem manducandum est, quia qui judex tunc venit, modo dux nostri exercitus commilitonibus repromittit, dicens: Faciet illos discumbere, et transiens ministrabit illis. ( Lc, 12, 37) Tunc quippe victores discumbunt, quia internae quietis alta sede recepti, perennis vitae laudibus delectantur, quando ipsis tacentibus omnium bonorum operum praeconia concinunt, et simul proferuntur ad gloriam quae hic magna virtute ferebantur ad pugnam. Sequitur: Omneque terrae vulgus venit in saltum, in quo erat mel super faciem agri. Ingressus est itaque populus saltum, et apparuit fluens mel, nullusque applicuit manum suam ad os suum. ( S1, 14, 25 et S1, 14, 26)

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 1, Caput 2
  • Dominum formidabunt adversarii ejus, et super ipsos in coelis tonabit. ( S1, 2, 10) Domini namque adversarii, idem Judaei intelliguntur, qui dixerunt: Mittamus lignum in panem ejus, et eradamus eum de terra viventium, et nomen ejus non memoretur amplius. ( Es, 11) Inde est quod postea clamaverunt, dicentes: Crucifige, crucifige eum. ( Jn, 19, 6) [mauvais référencement: Jn, 19] Super hos enim (ut quibusdam videtur) adversarios, de coelisDominus tonavit,quando per apostolos perfida eorum corda terruit. Coelorum igitur nomine, ipsi apostoli intelliguntur, de quibus per Psalmistamdicitur: Coeli enarrant gloriam Dei. ( Ps, 18) Per tonitrua vero, comminationes miraculorum, et terrores signorum accipiuntur,quae expleta sunt quando apostoli coeperunt in die Pentecostes variis linguis loquimagnalia Dei, quando Spiritus sanctus in ignis visione super eos apparuit. Et Petro praedicante, Judaei tanquam tonitru perculsi, compuncti dixerunt: Viri fratres, quid faciemus? ( Ac, 2) Tunc Petrus apostolus ait: Poenitemini igitur, et baptizetur unusquisque vestrum, et deleantur vestra peccata. ( Ac, 2) Hinc in Apocalypsi scriptum est: Et de throno procedebant fulgura et voces et tonitrua; ( Ap, 4) hoc est quod Marcus ait: Illi autem profecti praedicaverunt ubique Domino cooperante, et sermonem confirmante, sequentibus signis. ( Mc, 16, 20) [mauvais référencement: Mc, 16] Quibus scilicet tonantibus exterriti sunt inimici, ex quibus multi conversisunt ad fidem: juxta quod Lucas ait: Et multa turba sacerdotum obediebat fidei; ( Ac, 6) per hos etenim coelos imo per nubes, quas Spiritu sancto replevit, cumascendisset in coelum, super adversarios intonuit: quanquam de futuro judicio nonnullivelint intelligi, ubi infideles Judaei qui suam hic voluerunt statuere justitiam,gloriantes de observantia legis, sine fide Christi, justitiae ejus noluerunt essesubjecti: judicandi sunt, non solum a Domino quem contempserunt, verum etiam abApostolis qui coeli nomine intelliguntur,damnandi sunt sicut Dominus ait: Sedebitis super sedes duodecim, judicantes duodecim tribus Israel. ( Mt, 19, 28) [mauvais référencement: Mt, 19] Hinc ad eosdem Judaeos Dominus dicit: Si ego in principe daemoniorum ejicio daemonia, filii vestri in quo ejiciunt? ideo judices vestri erunt. ( Mt, 9, 34 et Mt, 12, 27) [mauvais référencement: Mt, 12] Hinc etiam per prophetam dicitur: Vocabit Dominus judicium ad ignem et devorabit abyssum multam, et comedet partem domus. ( Am, 7) Judicium quippe ad ignem vocabitur, cum in judicio justitiae sententia adpoenam jam aeternae concremationis ostenditur; et abyssum devorabit, quia iniquasatque incomprehensibiles hominum mentes concremabit, quae nunc se hominibus etiam subsignorum miraculis occultant, qui in judicio dicturi sunt: Domine, Domine,nonne in nomine tuo prophetavimus? ( Mt, 7, 22) [mauvais référencement: Mt, 7] et reliqua. Sed tunc audient a Domino: Discedite a me, operarii iniquitatis, nescio qui estis. ( Lc, 13, 27) [mauvais référencement: Lc, 13] Cum his etiam pars domus comedetur, quia Judaeos gloriantes de suae caeremoniislegis atque de electorum numero se esse jactantes, unde et dixerunt. Nos patrem habemus Abraham, ( Jn, 8, 39) [mauvais référencement: Jn, 8]qui olim domus Dei dicti sunt, tunc gehennae flamma concremabit. Unde non immerito de utrisque sequitur: Dominus judicabit fines terrae. ( S1, 2, 10) Quod quamvis juxta historiam possit intelligi, quia ipse judicat omnes finesterrae. Juxta quod per Psalmistam dicitur: Quia in manu ejus omnes fines terrae, ( Ps, 94, 4) [mauvais référencement: Ps, 94] videlicet sua potestate cuncta decernens, tamen de futuro, utdiximus, accipiturjudicio ubi juxta retributio futura est a Domino super filios. Adae, ubi juxta Apostolum: Omnes oportet praesentari ante tribunal ipsius, ut reddat unusquisque rationem prout gessit se ( 2Co, 5) Unde et Psalmista: Reddet unicuique secundum opera sua. ( Ps, 61, 13) [mauvais référencement: Ps, 61] Tunc scilicet quando congregabuntur ante eum omnes gentes et segregabit omnesab invicem, tanquam segregat pastor oves ab haedis (voir: Mt, 25) . Hinc per Prophetam dicitur: Paravit in judicio thronum suum, et ipse judicabit orbem terrae in aequitate, judicabit populos in justitia. ( Ps, 9, 8 et Ps, 9, 9) [mauvais référencement: Ps, 9] Ipsem utique Dominus Christus qui adversarios suos, ac eorum injustitia, hicpatiendo pertulit, ibi impiis veraciter dicitur demonstrare justitiam. Orbem terrae, sanctos virosdebemus accipere, qui de universali Ecclesia quasi decoronae circulo congregantur. Isti in aequitate judicandi sunt, quibus propter fidei et humilitatis suae bonum,misericordia copiosa praestabitur, qui audituri sunt: Venite, benedicti Patris mei, possidete paratum, ( Mt, 25, 34) [mauvais référencement: Mt, 25] etc. Populi autem debent accipi peccatores, qui operibus diabolicis nonvidentur exuti; isti cum justitia judicandi sunt, quia pro factorum suorum sceleredamnabuntur, quibus dicendum est: Ite, maledicti, in ignem aeternum. ( Mt, 25, 41) [mauvais référencement: Mt, 25] Sic duobus nominibus aequitatis et justitiae, qualitatem illam judicii,mirabili brevitate descripsit. In quo judicio, ut diximus, iniqui Judaei acrius damnabuntur, quia Dominusjudicabit fines terrae. Caeterum quantum ad moralem pertinet intelligentiam, finesterrae extrema hominumatque intentiones designantur, quae Dominus judicare dicitur. Ipse quidem pius Conditor noster, facturam suam non deserens, mala hominum et persuam patientiam tolerat, et per eorum quandoque conversionem relaxat. Cum duras atque insensibiles mentes respicit, modo eas minis, modo verberibus,modo revelationibus terret, ut quae pessima securitate duruerant, salubri timoremollesCant. Scit enim Dominus, quia extrema vitae nostrae, plus judicat: et idcircoelectos suos in fine sollicitius purgat. Hinc est quod hic scriptum est: Dominus judicabit fines terrae, ( S1, 2, 10) quia tanto ultimis nostris invigilat, quanto in ipsis initia sequentispensat. Et quia nostra opera atque intentiones diversis modis, sicut dictum est, inextremitate examinat,bene dictum est, Dominus judicabit fines terrae; ( S1, 2, 10) est extrema hominis, quoniam non inde judicabuntur, quae in melius vel indeterius medio tempore commutantur, sed in quibus extremis inventus fuerit quijudicabitur. Sequitur: Et dabit imperium regi suo. ( S1, 2, 10) Dominus dat imperium regi suo, quia Deus Pater ubique potestatem deditunigenito Filio suo: juxta quod Daniel in visione sua loquitur, dicens: Aspiciebam in visione noctis, et ecce cum nubibus coeli, quasi filius hominis venit, et usque ad Antiquum dierum pervenit et in conspectu ejus obtulerunt eum, et dedit ei potestatem et honorem et regnum, et omnes populi, tribus et linguae, ipsi servient. Potestas ejus potestas aeterna, quae non auferetur, et regnum ejus regnum sempiternum, quod non corrumpetur. ( Da, 7) Hoc est quod Apostolus ait: , Qui cum in forma Dei esset, non rapinam arbitratus est esse se aequalem Deo, sed semetipsum exinanivit, formam servi accipiens, in similitudinem hominum factus, et habitu inventus ut homo humiliavit semetipsum, factus est obediens usque ad mortem, mortem autem crucis: Propter quod et Deus illum exaltavit, et donavit illi nomen quod est super omne nomen, ut in nomine Jesu omne genu flectatur, ( Ph, 2) et reliqua. Hinc Isaias ait: Multiplicabitur ejus imperium, et pacis non erit finis. ( Es, 9) Super solium David, et super regnum ejus sedebit. ( Lc, 1, 32) [mauvais référencement: Lc, 1] Hinc Angelus ad Mariam ait: Dabit illiDominus Deus sedem David patris sui, et regnabit in domo Jacob in aeternum, et regni ejus non erit finis. ( Mi, 4) De quo etiam bene ait et dabit imperium regi suo, ( S1, 2, 10) ipsi videlicet Christo, cui tradidit Pater! Pater omnia in manus; seu dabitregi suo imperium, hoc est populo Christiano. Dat eis virtutem, quia super carnem, sicut reges, regnant: et in illo, qui proptereos fudit sanguinem suum, mundum vincunt. Et sublimabit cornu Christi sui. ( S1, 2, 10) Quid per cornu Christi, nisi firmissimam ac celsam potentiam suam debemusintelligere, quae cuncta supereminet de ipso: namque Zacharias loquitur, dicens: Erexit cornu salutis nobis. ( Lc, 1, 69) [mauvais référencement: Lc, 1] Ossa siquidem omnia, carne involuta sunt; cornu excedit carnem, et ideo cornusalutis regnum SalvatorisChristi vocatur, quod cuncta gaudia hujus saeculi superat, incujus significatione, David vel Salomon, cornu olei sunt in regni gloriamconsecrati. Verum, ut quibusdam placet, per imperium quod a Patre Filius accepit, specialiterEcclesia tantummodo designatur. De quo per Psalmistam Pater loquitur, dicens: Postula a me, et dabo tibi gentes haereditatem tuam et possessionem tuam terminos terrae. ( Ps, 2, 8) [mauvais référencement: Ps, 2] Cujus terminos indicat, sicut superius dictum est: Dominus judicabit fines terrae. ( S1, 2, 10) -- Pater non judicat quemquam, inquit in Evangelio, sed omne judicium dedit Filio. ( Jn, 5, 22) [mauvais référencement: Jn, 5] Et illud: Potestatem dedit ei facere judicium, quia Filius hominis est. ( Jn, 5, 27) [mauvais référencement: Ps, 2] De quo etiam alibi ipse Filius dicit: Ego autem constitutus sum rex ab eosuper Sion montem sanctum ejus. ( Ps, 2, 6) [mauvais référencement: Ps, 2] De quo etiam imperio annectit, dicens: Et sublimabit cornu Christi sui. ( S1, 2, 10) Hoc ad corpus ejus, quod est Ecclesia, referri volunt. Omnes quippe unctos ejus chrismate recte christos possumus dicere, quod tamentotum cum suo capite, corpus, unus est Christus. Cujus Christi regnum, id est corporis sui, ipse Filius sublimavit, quantum ubiquedilatavit, et in fide firmiter stabilivit, et regna mundi confregit, et superari eafecit. Juxta quid per Psalmistam ait: Et omnia cornua peccatorum confringam, id est regna, et exaltabuntur cornua justi. ( Ps, 74, 11) [mauvais référencement: Ps, 74] Cornua justi, regnum est populi electi. His (quanquam impolite, ut intelligere potuimus, et mihi traditafuerant,inculcavimus qualiter Anna de Christo, atque de Ecclesia gentium, et repulsioneSynagogae prophetaverat) expletis, Domino favente, ad alia tandem stylum vertereconamur.
• Liber 3, Caput 1
  • Rex autem senuerat nimis et Abisag Sunamitis ministrabat ei. ( R3, 1, 15) Quaeritur itaque quid in hoc factosignificet quod David annos natus septuagintabellicosus quondam vir, senectute frigescente, non poterat calefieri. Et propterea quaeritur ista puella speciosa, quae cum rege dormiret, et senilecorpus calefaceret, et ministraret regi. Si enim occidentem sequimur litteram, videtur quasi figmentum esse de mimo, eoquod frigidus senex obvolvitur vestibus et nisi complexu adolescentulae non tepescit.VIvebat adhuc Bethsabee, et supererat Abigail, et reliquae uxores et concubinae, quaea Scriptura omnes quasi frigidae repudiantur: et in unius tantum adolescentulaegrandaevus calefit amplexibus. Abraham multo David senior fuit, et tamen vivente Sara aliam non quaesivituxorem. Isaac duplices David annos habuit, et cum Rebecca vetula nunquam refrixit. Taceode prioribus ante diluvium viris, qui post annos quingentos, non dicosenilibus, sed pene jam cariosis artubus, nequaquam puellares quaesiverecomplexus. Certe Moyses dux Israelitici populi centum viginti annos habebat, et Sephoram nonmutavit. Quae est igitur ista Sunamitis uxor et virgo, tam fervens ut frigidum calefaceret,et tam sancta ut calentem ad libidinem non provocaret, nisi sapientia (ut beatusHieronymus ait) quae in senibus fervere solet, licet, sicut superius innuimus, sanctaeEcclesiae liniasset personam? Hanc exponat sapientissimus Salomon: patris sui deliciaset pacificos bellatoris viri narret amplexus, Posside sapientiam, posside intelligentiam; ne obliviscaris eam, et ne declinaveris ab ipsa. Ne derelinquas eam, et apprehendette; ama illam, et servabit te. Principium sapientiae, posside sapientiam; et in omni possessione tua, acquire intelligentiam , ( Pr, 4) et reliqua. Ista quidem sapientia, licet frigescentibus membris, tamen senis ferventidilectione et summo studio charitatis amplectitur, et spirituales etiam deliciasadministrat. Omnes pene virtutes corporis mutantur in senibus et crescente sola sapientia,decrescunt caetera, jejunia, chameuniae et eleemosynae, huc illucque discursus,peregrinorum susceptio, defensio pauperum, instantia orationum et perseverantia,visitatio languentium, labor manuum unde praebeantur eleemosynae. Et ne sermonem longius traham, cuncta quae per corpus exercentur facta, corporesenili minora fiunt; sola sapientia non dico injuvenibus, sed etiam in senibus (qui inlege Domini meditati sunt die ac nocte) permanet: et dulcissimos fructus studiorummeTit. Unde Abisac merito interpretatur patris mei gaudium, vel patris mei rugitus. Quod in praesenti loco virtutem sonat, quod amplior in senibus etredundans est, ac larga sapientia. Et fit bene rugitus, quod maris fluctus resonat, et (ut ita dicam) de pelagoveniens fremitus auditur, ex quo ostenditur abundantissimum et ultra humanam vocem insenibus divini sermonis tonitruum commorari. Sunamitis vero coccinea in lingua nostra sonat. Ut significet callere sapientiam, divinaque lectione fervere. Quod licet Dominici sanguinis indicet sacramentum, tamen et fervorem ostenditsapientiae.Hinc Dominus noster in Evangelio ait: Ignem (inquit) veni mittere in terram, et quid volo nisi ut ardeat? ( Lc, 12, 49) [mauvais référencement: Lc, 12] Qui discipulorum corda succendens, cogebat dicere: Nonne cor nostrum ardens erat in nobis dum loqueretur in via, et aperiret nobis Scripturas? ( Lc, 24, 32) [mauvais référencement: Lc, 24] Hanc siquidem puellam amplecti ac diligere debemus, quae sapientiam significatsenum ampliorem; non pueriles declamationes, et sapientium flosculos dialecticorum, acverborum lenocinia, et caetera hujusmodi ex humana sapientia figmentisque poetarum:neque curas istius saeculi, aut honores hujus mundi; sed sapientia tanquam Abisac cumDavid, quae nunquam senescit, in nostro requiescat sinu. Impolluta enim est virginitatis perpetuae, et in similitudinem Mariae,cum quotidiegeneret semperque parturiat, incorrupta est. Si enim Cato Romani generis disertissimus, (ut quidam doctorum protulit)centenarius jam et senex Graecas litteras nec erubuerit, nec discere desperaverit: etsi certe (ut aiunt) Homerus refert quod de lingua Nestoris, jam vetuli et penedecrepiti, « dulcior melle oratio fluxerit: » et sapiens quidam Graeciae, cumcompletis centum et septem annis se cerneret mori, dixisse fertur, dolere quod tuncegrederetur e vita quando sapere coepisset; Plato etiam octogesimo anno, scribensmortuus est; Socrates septuaginta et novem annos in docendi scribendique laborecomplevit, quanto magis calescente corporis juventute, inter bella corporis, et interincentiva vitiorum sapientiam edisceredebemus, ut in senectute etiam frigescentibusmembris, in sinu mentis nostrae requiescat et foveat dormiatque nobiscum, imo cibumspiritalis intelligentiae nobis ministret. Potest nimirum etiam ista mulier contemplativae vitae gestare figuram, quam omnesperfecti incredibili amore complectentes, in ejus dilectione flammescunt. Adonias autem filius Hagith elevabatur, dicens: Ego regnabo. Fecitque sibi currum et equites, et quinquaginta viros qui ante eum currerent. Nec corripuit eum pater suus aliquando, dicens: Quare hoc fecisti? ( R3, 1, 5 et R3, 1, 6) et reliqua. Quod autem Adonias filius David major in regnum pro patre succedere voluit, perfastum superbiae, non per virtutem disciplinae, quid significat? nisi quod Judaicuspopulus, qui quasi major natu filiusvidetur esse, cum prior legem suscepit, gentilempopulum qui per gratiam Dei posterior vocatus est spernens, solum se cum Dominoaestimabat regnaturum. Unde et bene nomen Adoniae, qui dominator dominus interpretatur, typumexpressit, qui solum se dominare cum domino arbitratus est; sed Ecclesiae populus cumvero Salomone, id est pacifico nostro, cujus ipse corpus est, per divinam ordinationemin regnum substituitur. De quo merito perfidiae major filius, id est prior populus, praecipitatusest. Hic ergo Adonias, Bethsabee interveniente, quae interpretatur filia saturitatis, Abisac Sunamiten corrumpere gestivit: quia Judaicus populus perobservantiam caeremoniarum legis, quia satus et plenissimuserat, veram sapientiamspiritalis sensus, quae David nostro conjuncta est, stuprare volens, non meruit ejusconsortium, cujus violare appetivit immaculatum thronum. Quod autem David Salomoni filio suo praecepit de justa retributione eorum qui sibisolatio fuerunt, vel injuste nocuerunt, licet ipse patientissime eos regnanstoleraret: quid melius significare potest, quam futuram retributionem judicii venturi,in qua impii pro mercede poenam perpetuam, justi autem aeternam beatitudinempercipient? In praesenti quoque tempore, patientia Dei saepe bonos tribulari atqueangustiari permittit, et econtrario reprobos deliciis temporalibus et prosperitateterrena uti concedit. Quibus tamen utrisque, per judicem vivorum et mortuorum praemia certa infuturorestituet, quando his qui ad dexteram ejus sunt, dicturus erit: Venite, benedicti Patris mei, percipite regnum quod vobis paratum est ab origine mundi. ( Mt, 25, 34) [mauvais référencement: Mt, 25] Illis autem qui ad sinistram ejus erunt, dicet: Discedite a me, maledicti, in ignem aeternum, qui paratus est diabolo et angelis ejus: et ibunt hi in supplicium aeternum, justi autem in vitam aeternam. ( Mt, 25, 41) [mauvais référencement: Mt, 25]

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 3, Caput 2
  • Adonias autem filius Haggith elevabatur, dicens: Ego regnabo. Fecitque sibi currum et equites, et quinquaginta viros, qui ante eum currerent, ( R3, 1, 5) etc. Quod autem Adonias filius David major in regnum pro patre succedere voluit per fastum superbiae, non per virtutem disciplinae, quid significat nisi quod Judaicus populus, qui quasi major filius videtur esse, cum prior legem susceperit, gentilem populum, qui per gratiam Dei posterior vocatus est, spernens, solum secum Dominum aestimabat regnaturum? Unde et bene nomen Adoniae, qui dominator Dominus interpretatur, ejus typum expressit qui solum se dominari cum Domino arbitratus est. Sed Ecclesiae populus cum vero Salomone, id est, pacifico nostro (voir: Ep, 1) , cujus ipse corpus est, per divinam ordinationem in regnum substituitur: de quo merito perfidiae, major filius, id est, prior populus, praecipitatus est. Hic ergo Adonias, Bersabee interveniente, quae interpretatur filia saturitatis, Abisag Sunamitidem corrumpere gestivit; quia Judaicus populus per observantiam caeremoniarum legis, qua saturus et plenissimus erat, veram sapientiam spiritalis sensus, quae David nostro conjuncta est, stuprare volens, non meruit ejus consortium cujus violare appetit immaculatum torum. Quod autem David Salomoni filio suo praecepit de justa retributione eorum qui sibi solatio fuerunt vel injuste nocuerunt, licet ipse patientissime eos regnans toleraret, quid melius significare potest quam futuram retributionem judicii futuri, in qua impii pro mercede poenam perpetuam, justi autem aeternam beatitudinem percipient? In praesenti quoque tempore patientia Dei saepe bonos tribulari atque angustiari permittit, et e contrario reprobos deliciis temporalibus et prosperitate terrena uti concedit: quibus tamen utrisque per Judicem vivorum et mortuorum praemia certa in futuro restituet, quando his qui ad dexteram ejus sunt, dicturus erit: Venite, benedicti Patris mei, percipite regnum quod vobis paratum est ab origine mundi. Illis autem qui ad sinistram ejus erunt, dicet: Discedite a me, maledicti, in ignem aeternum, qui paratus est diabolo et angelis ejus. Et ibunt hi in supplicium aeternum, justi autem in vitam aeternam. ( Mt, 25, 34, Mt, 25, 41 et Mt, 25, 46) [mauvais référencement: Mt, 24]