V. 6 :
In sole posuit tabernaculum suum; et ipse tamquam sponsus procedens de thalamo
suo. Exsultavit ut gigas ad currendam viam;
Poètes
Commentaires
Angelomus
Luxovensis(-c.895)
Liber 2, Caput 11
Misit itaque David nuntios, et tulit eam.
Quae cum ingressa esset ad illum, dormivit cum ea,
(
S2, 11, 4)et reliqua. In hac sententia non ex nostra aliquid ponimus, sed
sanctorum doctorum dictainserere nitimur. Plerumque res quaelibet per
historiam virtus est, per significationem culpa. Sicut aliquando res gesta
in facto causa damnationis est, in scripto autemprophetia virtutis. Quod
verum esse citius ostendimus, si istud sacrae Scripturae testimonium adutraque
probanda proferamus. Quis namque audiens, non solum fidelium, sed ipsorum
quoque infidelium, non statimdamnabit, quod David in solariodeambulans, Bethsabee
Uriae concupiscit uxorem? Quemtamen a praelio revertentem, ire ad domum admonet, ac
pedes lavare. Qui protinus respondit dicens: Arca Domini sub pellibus est,
et ego in domo mearequiescam? Quem David ad mensam propriam suscipit, eique epistolas,
per quas moridebeat, tradit. Cujus autem David in solario deambulans typum
tenet, nisi ejus de quo scriptumest:
In sole posuit tabernaculum suum?
(
Ps, 18, 6) [mauvais référencement: Ps, 18] Et quid est Bethsabee ad se perducere, nisi legem litterae, carnali
populoconjunctam, spiritali sibi intellectu sociare? Bethsabee enim puteus septimus
dicitur,quia nimirum per cognitionem legis infusio spiritalis gratiae, perfectaque
nobissapientia ministratur.Quem vero Urias nisi Judaicum populum
significat? cujus nomen interpretatum dicitur lux mea Dominus: Judaicus autem
populus, quia de accepta legis scientiaextollitur, quasi de Dei luce
gloriatur. Sed huic Uriae David uxorem abstulit sibique conjunxit, quia
videlicet manufortis, quod David dicitur, in carne Redemptor apparens, dum de se
spiritaliter loquilegem innotuit, per hoc quod juxta litteram tenebratur, hanc a
Judaico populoextraneam demonstravit sibique conjugem, quia semper illam
praedicarideclaravit. Uriam tamen ad domum ire David admonet, pedesque
lavare: quia incarnatus Dominusveniens, Judaico populo praecepit ut ad conscientiam
redeat, et sordes operum tergatfletibus ut spiritaliter mandata legis intelligat:et
post tantam duritiampraeceptorum, fontem baptismatis inveniens, ad aquam post laborem
recurrat. Sed Urias arcam Domini esse sub pellibus meminit, responditque
quod domum suamintrare non posset; ac si Judaicus populus dicat: Ego mandata Dei in
sacrificiiscarnalibus videbo, et redire ad conscientiam, per spiritalem intelligentiam
nonrequiro. Quasi enim arcam esse sub pellibus dicit, qui praecepta Dei non
nisi ad exhibendumministerium sacrificii carnalis intelligit. Hunc tamen
etiam redire ad domum nolentem, David ad mensam vocat: quia, quamvisJudaicus populus
ad conscientiam redire contemnat, ei tamen Redemptor veniens mandataspiritalia
praedicat dicens:
Si crederetis Moysi, crederetis forsitan et mihi, de me enim ille scripsit.
(
Jn, 5, 46) [mauvais référencement: Jn, 5] Legem itaque Judaicus populus tenet, quae divinitatem loquitur, cui idempopulus
credere dedignatur. Unde et Urias ad Joab cum epistolis, ex quibus occidi
debeat, mittitur: quia idemipse Judaicus populus legem portat, qua convincente
morietur. Dum enim mandata legis retinens implere renititur, ipse nimirum
refert judiciumunde damnabitur. Quid ergo per factum istud David
scelestius? Quid Uria mundius dici potest? Sedrursus per mysterium, quid David
sanctius, quid Uria infidelius invenitur? quando etille per vitae culpam prophetiae
signat innocentiam: et iste per vitae innocentiam, inprophetia exprimit culpam. VIrtus
namque sacri eloquii sic transacta narrat, utventura exprimat; sic factorem approbat,
ut ei mysterio contradicat;sic gesta damnat,ut haec mystice gerenda
persuadeat. Aliter, David interpretatur manu fortis, sive
desiderabilis. Infigura Christi post meridiem in solario deambulans, vidit
mulierem se lavantem, atqueconcupivit. Sic nimirum Dominus, declinante jam
mundo, velut in solario deambulans, corpusquod assumere dignatus est, in sole posuit,
quia cunctis patefecit. VIdit mulierem,hoc est Ecclesiam ex gentibus, super tectum,
in
altitudine videlicet contemplationis,per lavacrum regenerationis a sordibus saeculi
se
mundantem, domum luteam spiritalicontemplatione transcendentem atque calcantem
respexit: atque interfecto diabolo, eamper fidem indissolubili conjugio sibi
copulavit. Bethsabeequippe interpretatur puteus septimus, seu
puteus satietatis, sanctam videlicet praefigurans Ecclesiam: in qua est
septiformisgratia Spiritus sancti, cujus dono omnes electi satiantur. Urias
vero lux mea Dominus dicitur. Hethaeus abscisus
interpretatur, personam in se exprimens diaboli: quicum sit tenebrosus, et de terra
viventium abscisus, transfert se in angelum lucis, etfingit se esse quod non est,
audens de Deo dicere, lux mea, Dei est. Oderimus ergo peccatum, sed
prophetiam non exstinguamus. Amemus illum David quantum amandus est, qui
nos a diabolo per misericordiamliberavit. Amemus et istum poenitentem
David, qui tam grave in se vulnus iniquitatispoenitentiae et humilitatis confessione
sanavit. Ad hoc ergo in Scriptura sacra virorumtalium, id est David et
Petri, peccata suntindicata, ut cautela sit minorum, ruina majorum. Ad hoc
vero utrorumque illic et poenitentia insinuatur, et venia, ut spespereuntium sit
recuperatio perditorum. De statu suo David cadente, nemo superbiat: de
lapsu etiam suo David surgente,nemo desperet. Sed fortasse quis dicat, si
David imaginem Christi gerebat, quomodo multas uxoreset concubinas habuisse scribitur,
cum has res Christus exhorrescat et damnet? Hoc enimper figuram fiebat.
Multae enim uxores David multarum gentium et nationum imaginem indicabant: quaeper
fidem Christi consortio jungerentur. Concubinae vero ejus significant
haereticorum ecclesias, quae sub Christi noministitulo manere se gloriantur: sed quia
propter carnalia lucrasectantur Christum, nonconjuges sed concubinae
vocantur. Denique nec reges si plures habeant uxores vel concubinas, crimen
est, quia jamtransierunt figurae, pro quibus uxorum vel concubinarum venia
concedebatur: at nunc,quia figurae transierunt, venia nulla datur.
Rabanus Maurus
(780-856)
Liber 2, Caput 11
Cum haec agerentur, accidit ut surgeret David de
stratu suo post meridiem, et deambularet in solario domus
regiae. Viditque mulierem se lavantem ex adverso,
super solarium suum. Erat autem mulier pulchra
valde. Misit ergo rex, et requisivit quae esset
mulier? Nuntiatumque est ei quod ipsa esset Bersabee, filia
Eliam, uxor Uriae Ethaei. Missisque David
nuntiis, tulit eam. Quae cum ingressa esset ad
illum, dormivit cum ea. Statimque sanctificata
est ab immunditia sua: et reversa est domum suam, concepto
fetu,
(
S2, 11, 2,
S2, 11, 3,
S2, 11, 4 et
S2, 11, 5) etc.
(voir:
Isid, sl)
Nunc et peccatum David, quid in prophetia signaverit, quanta
possum brevitate perstringam. Nomina quippe ipsa
interpretata, satis ostendunt, quod etiam hoc factum praefiguraverit.
David, ut diximus, interpretatur manufortis sive
desiderabilis. Bersabee interpretatur puteus
satietatis, sive puteus septimus. Quamlibet autem
harum nominis ejus interpretationem in id quod dicere intendimus,
assumamus, satis congruit. Nam in Cantico canticorum sponsa,
quae illius Ecclesia est, vocatur puteus aquae vivae
(voir:
Ct, 4)
; et huic puteo septenarii numeri nomen, in Spiritus sancti
significatione conjungitur propter rationem Pentecostes, quo die de
coelo missus Spiritus sanctus venit
(voir:
Ac, 2)
. Ad quadraginta autem novem, quod est septies septem,
unum additur, quo unitas commendatur. In hac ratione vivit
apostolica illa sententia.
Sufferentes invicem ad dilectionem, studentes servare
unitatem Spiritus in vinculo pacis.
(
Ep, 4) Dono itaque spirituali, hoc est, septenario facta est Ecclesia
puteus satietatis: quia factus est in ea
fons aquae vivae salientis in vitam aeternam, quem qui
habuerit, non sitiet in aeternum.
(
Jn, 4,
et
) [mauvais référencement: Jn, 4] Jam vero qui fuerit maritus ejus, quid aliud quam diabolum
nominis ejus interpretatio significat? Hujus erant pessimo conjugio
deligati omnes, quos gratia Dei liberat, ut Ecclesia
sine macula et ruga
(
Ep, 5) Salvatori primo copuletur. Urias enim interpretatur
lux mea Dei; Ethaeus autem abscissus est, sive
quia
in veritate non stetit;
(
Jn, 8, 44) [mauvais référencement: Jn, 2] sed a luce sua superna, quam de Deo habebat, superbiae merito
abscissus est; sive quia cadendo, veris viribus perditis,
transfigurat se in angelum lucis,
(
1Co, 11) audens Deo dicere: Lux mea Dei est. Ergo iste quidem
David graviter scelerateque peccavit. Quod scelus ejus etiam
per prophetam Deus arguit increpando, et ipse abluit poenitendo.
Verumtamen ille
desiderabilis omnibus gentibus,
(
Ag, 2) quasi in solario deambulans, quia
in sole posuit tabernaculum suum,
(
Ps, 18, 6) [mauvais référencement: Ps, 18] adamavit Ecclesiam super tectum se lavantem, id est, mundantem se
a sordibus saeculi, et domum luteam spirituali contemplatione
transcendentem atque calcantem: et inchoata cum illa primae conventionis
nis notitia, postea ab eo penitus separatum diabolum occidit, eamque
sibi perpetuo connubio copulavit. Oderimus ergo peccatum, sed
prophetiam non exstinguamus. Amemus illum David, quantum
amandus est: qui nos a diabolo per misericordiam liberavit.
Amemus et poenitentem istum David: qui tam grave in se vulnus
iniquitatis ex humilitatis confessione sanavit.
(voir:
Greg, sl)
Ad hoc ergo in Scriptura sacra virorum talium, id est, David et
Petri peccata sunt indita, ut cautela sit minorum ruina majorum.
Ad hoc vero utrorumque illic et poenitentia insinuatur et
venia, ut spes pereuntium sit recuperatio perditorum. De
statu ergo suo David cadente nemo superbiat, de lapsu etiam suo David
surgente nemo desperet. Ecce quam mirabiliter Scriptura sacra
eodem verbo humiles levat. Unam namque rem gestam retulit, et
diverso modo superbos quidem ad humilitatis formidinem, humiles vero ad
spei fiduciam revocavit. O inaestimabile novi generis
medicamentum, quod uno eodemque ordine propositum, et premendo tumentia
exsiccat, et sublevando arentia infundit! De majorum nos lapsu terruit;
sed de reparatione roboravit. Sic quippe semper, sic nos
divinae dispensationis misericordia et superbientes reprimit; et ne ad
desperationem corruamus, fovet. Sed quia, exigente causa,
David ad medium deducto, tanti facinoris memoriam fecimus, lectoris
fortasse animus moveatur, cur omnipotens Deus eos quos in perpetuum
elegit, quos ad donorum quoque spiritalium culmen assumit, illaesos a
corporalibus vitiis non custodit. Unde quia satis fieri
citius credimus, breviter respondeamus. Nonnulli enim per
accepta dona virtutum, per impensam gratiam bonorum operum in superbiae
vitium cadunt; sed tamen quo ceciderint, non agnoscunt.
Proinde contra eos hostis antiquus, qui jam interius
dominatur, exterius etiam subire permittitur, ut qui in cogitatione
elati sunt, per carnis luxuriam prosternantur. Scimus autem
quia aliquando minus est in corporis corruptionem cadere, quam
cogitatione tacita ex deliberata elatione peccare. Sed cum minus turpis
superbia creditur, minus vitatur. Luxuriam vero eo magis
erubescunt homines, quia simul omnes turpem noverunt. Unde
fit plerumque ut nonnulli post superbiam in luxuriam corruentes ex
aperto casu malum culpae latentis erubescant, et tunc etiam majora
corrigant, cum prostrati in minimis gravius confunduntur.
Reos enim se inter minora conspiciunt, qui se liberos inter
graviora crediderunt. Pia ergo Domini dispensatione laxatus
nonnunquam malignus spiritus de culpa ad culpam trahit. Et
dum plus percutit, inde eum quem acceperat amittit; atque unde vicisse
cernitur, inde superatur. Considerare libet intra munitum
gratiae sinum, quanto Deus misericordiae favore nos continet.
Ecce qui de virtute se extollit, per vitium ad humilitatem
redit. Qui vero acceptis virtutibus extollitur, non gladio,
sed, ut ita dixerim, medicamento vulneratur. Quid est virtus,
nisi medicamentum? Et quid est vitium, nisi vulnus? Quia ergo nos de
medicamento vulnus facimus, facit ille de vulnere medicamentum, ut qui
virtute percutimur, vitio curemur. Nos namque virtutum dona
retorquemus in usum vitiorum: ille vitiorum illecebras assumit in arcem
virtutum et salutis statum percutit, ut servet; ut qui humilitatem
curantis fugimus, ei saltem cadentes haereamus. Sed inter
haec sciendum est quod plerique hominum quia in multis corruunt, arctius
ligantur. Cumque eos antiquus hostis ex uno vitio percutit ut
concidant, ex alio quoque ligat ne surgant. Consideret itaque
homo cum quo adversario bellum gerat. Et si jam se in aliquo
deliquisse perpendit, saltem ad culpam pertrahi ex culpa pertimescat, ut
studiose vitentur vulnera, quibus frequenter interficiet: quia valde
rarum est, quod hostis noster electorum saluti etiam vulneribus serviat.
Ad erudiendum enim, sicut diximus, electos suos Dominus saepe
tentatori subjicit. Sicut post paradisi claustra, post tertii
coeli secreta ne revelationis magnitudine Paulus extolli potuisset, ei
Satanae angelus datus est
(voir:
2Co, 12)
. Sed, ut praefati sumus, ipsa hac tentatione
disponitur, ut qui elati perire poterant, humiliati a perditione
serventur. Secreto ergo dispensationis ordine, unde saevire
permittitur iniquitas diaboli, inde pie perficitur benignitas Dei.
Quia adversarius noster inde obtemperat nutibus supernae
gratiae, unde exercet iram nequissimae voluntatis suae. Potest autem et
aliter secundum mysticos sensus haec eadem res accipi, si qua eam puro
intellectu rimare voluerit. Cujus autem David in solarium
deambulans typum tenet, nisi ejus de quo scriptum est:
In sole posuit tabernaculum suum?
(
Ps, 18, 6) [mauvais référencement: Ps, 18] Et quid est Bersabee ad se perducere, nisi legem litterae carnali
populo conjunctam spiritali sibi intellectu sociare? Bersabee enim
puteus septimus dicitur, quia nimirum per cognitionem
legis, infusione spiritalis gratiae, perfecta nobis sapientia
ministratur. Quid vero Urias nisi Judaicum populum signat?
Cujus nomen interpretatum dicitur lux mei Dei. Judaicus populus
quia de accepta legis scientia extollitur, quasi de Dei luce gloriatur.
Sed huic David uxorem abstulit, sibique conjungit: quia
videlicet manufortis, quod David dicitur, in carne Redemptor
apparens, dum de se spiritaliter loqui legem innotuit, per hoc quod
juxta litteram tenebatur, hanc Judaico populo extraneam demonstravit
sibique conjunxit, quia se per illam praedicare declaravit.
Uriam tamen ad domum ire David admonet pedes lavare: quia
incarnatus Dominus veniens Judaico populo praecipit ut ad conscientiam
redeat, et sordes operum fletibus tergat, ut spiritaliter mandata legis
intelligat; et post tantam duritiam praeceptorum fontem baptismatis
inveniens ad aquam post laborem recurrat. Sed Urias, qui
arcam Domini esse sub pellibus meminit, respondit quod domum suam
intrare non posset. Ac si Judaicus populus dicat: Ego mandata
Dei in sacrificiis carnalibus video, et redire ad conscientiam per
spiritalem intelligentiam non requiro. Quasi enim arcam esse
sub pellibus dicit, quia praecepta Dei non nisi adhibendo ministerium
sacrificii carnalis, intelligit. Hunc tamen Uriam etiam
redire ad domum nolentem David ad mensam vocat, quia quamvis Judaicus
populus ad conscientiam reverti contemnat, tamen Redemptor veniens
mandata spiritalia praedicat, dicens:
Si crederetis Moysi, crederetis forsitan et mihi.
De me enim ille scripsit.
(
Jn, 5, 46) [mauvais référencement: Jn, 5] Legem itaque Judaicus populus tenet, quae ejus divinitatem
loquitur, cui idem populus credere dedignatur. Unde et Urias
ad Joab cum epistolis, ex quibus occidi debeat, mittitur: quia idem ipse
Judaicus populus legem portat, qua convincente moriatur, dum enim
mandata legis retinens implere nititur, ipse nimirum defert judicium
unde damnetur. Quid ergo per factum istud David scelestius,
quid Uria mundius dici potest? Sed rursum per mysterium quid David
sacratius? Quid Uria infidelius invenitur, quoniam et ille per vitae
culpam prophetiae signat innocentiam, et iste per vitae innocentiam, in
prophetia exprimit culpam? Virtus namque sacri eloquii, sic transacta
narrat, ut ventura exprimat; sic in facto rem approbat, ut ei in
ministerio contradicat; sic gesta damnat, ut haec mystice gerenda
persuadeat.
Auctor incertus
Liber 2, Caput 7
Plerumque quaedam res per historiam virtus est, per significationem
culpa;sicut aliquando res gesta in causa facta damnatio est, in scripto
autemprophetia virtutis, quod utrumque citius ostendimus, cum hujus
sacraeScripturae testimonium ad utraque approbanda ad medium
deducimus.
Quis namque audiens non solum fidelium, sed etiam infidelium, non
omnimodisdetestetur, quod David in solario deambulans, Bersabee Uriae
concupivit uxorem?Quem tamen a praelio revertentem ire ad domum admonet,
pedes lavare; quiprotinus respondit, dicens: Arca Domini sub
pellibus est, et ego in domo mea requiescam? Quem David ad
mensam propriam suscepit, eique epistolasper quas mori debeat,
tradidit.
Cujus David in solario deambulans, typum tenuit, nisi ejus de quo
scriptumest:
In sole posuit tabernaculum suum
(
Ps, 18, 6)? Ecquid est Bersabeead se producere, nisi legem litterae carnali
populo conjunctam, spiritali sibiintellectu sociare? Bersabee enim
Puteus septimus dicitur, quia nimirum percognitionem legis infusione
spiritalis gratiae perfecta nobis sapientiaministratur.
Quem vero Urias, nisi Judaicum populum signat, cujus nomen
interpretatumdicitur: Lux mea Dominus.
Judaicus autem populus, quia de accepta legis scientia extollitur,
quasi deDei luce gloriatur.
Sed huic David uxorem abstulit, sibique conjunxit, quia videlicet
manufortis, quod David dicitur, in carne Redemptor noster apparens dum
spiritaliterloqui legem innotuit, per hoc quod juxta litteram tenebatur,
hanc a Judaicopopulo extraneam monstravit, sibique conjunxit, quia
semper illam praedicandodeclaravit.
Uriam tamen ad domum David ire admonet, pedes lavare, quia incarnatus
Dominusveniens Judaico populo praecipit ut ad conscientiam redeat, et
sordes operumfletibus tergat, ut spiritaliter mandata legis intelligat,
ut post tantamduritiam praeceptorum fontem baptismatis inveniens, ad
aquam post laboremdecurrat.
Sed Urias, qui arcam Domini esse sub pellibus meminit, respondit quod
domumsuam intrare non possit.
Ac si Judaicus populus dicat: Ego mandata Dei in sacrificiis
carnalibusvideo, et redire ad conscientiam per spiritalem intelligentiam
non requiro;quasi enim arcam sub pellibus dicit esse, quia praeceptis
Dei non nisiadhibendum ministerium sacrificii carnalis intelligit.
Hunc tamen etiam redire ad domum nolentem David ad mensam vocat, quia
quamvisJudaicus populus ad conscientiam reverti contemnat, ei tamen
Redemptor veniensmandata spiritalia praedicat dicens: Si crederetis
Moysi, crederetis forsitan et mihi; de me enim ille
scripsit.
Legem itaque Judaicus populus tenet, quae ejus divinitatem loquitur,
cui idempopulus credere dedignatur.
Unde et Urias ad Joab cum epistolis ex quibus occidi debeat mittitur,
quiaidem ipse Judaicus populus legem portat, qua convincente moriatur;
dum enimmandata legis retinens implere nititur, ipse nimirum defert
judicium undedamnetur.
Quid ergo perfecto isto David scelestius, quid Uria mundius dici
potest? Sedrursus per mysterium quid David sacratius, quid Uria
infidelius invenitur,quando et ille per vitae culpam prophetiae signat
innocentiam, et iste pervitae innocentiam, in prophetia exprimit culpam?
Virtus namque sacri eloquiisic transacta narrat, ut ventura exprimat;
sic in facta re approbat, ut inmysterio contradicat; sic gesta damnat,
ut haec mystice gerendapersuadeat.
Ad hoc in Scriptura sacra virorum talium, id est, David et Petri,
peccatasunt indita, ut cautela minorum sit ruina majorum.
Ad hoc vero utrorumque illic etiam poenitentia insinuatur et venia, ut
spespereuntium sit recuperatio perditorum.
De statu ergo suo David cadente nemo superbiat; de lapsu etiam suo
Davidsurgente nemo desperet.
Ecce quam mirabiliter Scriptura sacra eodem verbo superbos premit quo
humileslevat, unamquamque rem gestam retulit, et diverso modo; superbos
quidem adhumilitatis formidinem, humiles vero ad fiduciam
revocavit.
O inaestimabile novi generis medicamentum, quod uno eodemque ordine
positum,et premendo tumentia exsiccat, et sublevando arentia infundit!
De majorum noslapsu terruit, sed de reparatione roboravit.
Sic quippe semper, sic nos divinae dispensationis misericordia
etsuperbientes reprimit, et ne ad desperationem corruamus fulcit.
Sed quia exigente causa David ad medium deducto tanti facinoris
memoriamfecimus, lectoris fortasse animus movetur, cur omnipotens Deus
eos quos inperpetuum elegit, quos ad donorum quoque spiritalium culmen
assumpsit, illaesosa corporalibus vitiis non custodit.
Unde quia satis fieri citius credimus, breviter respondemus, nonnulli
enimpercepto dono virtutum per impensam gratiam bonorum operum in
superbiae vitiumcadunt, sed tamen quomodo ceciderint non
agnoscunt.
Proinde contra eos hostis antiquus, qui jam interius dominatur,
exteriusetiam saevire permittitur, ut qui in cogitatione elati sunt, per
carnisluxuriam prosternantur.
Scimus autem quia aliquando minus est in corporis corruptione cadere,
quamcogitatione tacita ex deliberata elatione peccare.
Sed cum minus turpis superbia creditur, minus vitatur, luxuriam vero eo
magiserubescunt homines, quo simul omnes turpem noverunt.
Unde fit plerumque ut nonnulli per superbiam in luxuriam corruentes,
exaperto casu malum culpae latentis erubescant, et tunc etiam majora
corrigunt,cum prostrati in minimis gravius confunduntur; reos enim se
inter minoraconspiciunt, qui se liberos inter graviora crediderant; pia
enim Dominidispensatione laxatus nonnumquam malignus spiritus de culpa
ad culpam trahit;et dum plus percutit, inde eum quem ceperat amittit;
atque unde vicissecernitur, inde superatur.
Considerare libet, intra munitum gratiae sinum quanto Deus
misericordiaefavore nos continet.
Ecce qui de virtute se extollit, per vitium ad humilitatem redit, et
qui deacceptis virtutibus extollitur, non gladio, sed (ut ita dixerim)
medicamentovulneratur; quid est enim virtus, nisi medicamentum? et quid
vitium, nisivulnus? Quia ergo nos de medicamento vulnus facimus, facit
ille de vulneremedicamentum, ut qui virtute percutimur, vitio
curemur.
Nos namque virtutum dona retorquemus in usum vitiorum, ille
illecebrasassumit in arce virtutum, et salutis statum percutit, ut
servet: ut quihumilitatem curantis fugimus, saluti cedentis
haereamus.
Sed inter haec sciendum quod plerique hominum, quo in multis
corruunt,arctius ligantur; cumque eos antiquus hostis ex uno vitio
percutit utconcidant, ex alio quoque ligat ne surgant.
Consideret itaque homo cum quo adversario bellum gerat, et si jam in
sealiquid deliquisse perpendit, saltem per culpam pertrahi ad culpam
pertimescat,ut studiose vitentur vulnera quibus frequenter interficitur:
quia valde rarumest quod hostis noster electorum salutem etiam
vulneribus servet; erudiendosenim, sicut diximus, electos suos Dominus
saepe tentatori subjicit, sicut postparadisi claustra, post tertia coeli
secreta, ne revelationum magnitudinePaulus extolli potuisset, ei Satanae
angelus datus est: sed, ut praefati sumus,ipsa hac tentatione disponitur
ut qui elati perire poterant, humiliati aperditione serventur.
Secreto ergo dispensationis ordine, unde saevire permittitur
iniquitasdiaboli, inde pie perficitur benignitas Dei: quia adversarius
noster indeobtemperat nutibus supernae gratiae, unde exercet iram
nequissimae voluntatissuae.
His ita gestis, misit Dominus Nathan ad David.
Isidorus Hispalensis
565-636
Liber 2, Caput 18
Quem David ad mensam propriam suscepit, eique epistolas, per quas mori debeat
tradidit.
Cujus autem David in solario deambulans typum tenet, nisi ejus de quo
scriptum est:
In sole posuit tabernaculum suum
(
Ps, 18, 6)? Et quid est Bethsabee ducere, nisi legem litterae carnali populo
conjunctam spirituali sibi intellectu sociare?
Theutmirus; Claudius Taurinensis
Liber 2, Caput 3
Factum est, dum resurgeret David de strato suo post meridiem, et deambularet in
solario domus regiae, vidit mulierem se lavantem, mittensque tulit eam, et dormivit
cum
ea, quae concepit. Cumque cognovisset David, misit ad Joab dicens: mitte ad me Uriam
Aethaeum. Veniens Urias ad David . . . . . . misit epistolam David per Uriam ad Joab,
ut
poneret Uriam ubi fortissimum praelium erat: fecitque Joab ita: et mortuus est Urias
Ethaeus
(
S2, 11, 1,
S2, 11, 2,
S2, 11, 4,
S2, 11, 5,
S2, 11, 6,
S2, 11, 14,
S2, 11, 15 et
S2, 11, 17) [mauvais référencement: S2, 2, 2]
. Plerumque quaedam res per historiam virtus est, per significationem culpa: sicut
aliquando res gesta in causa facta, damnatio est, in scripto autem prophetia virtutis:
quod
utrumque citius ostendimus, cum hujus sacrae Scripturae testimonium ad utraque probanda
in
medium deducimus. Quis namque audiens non solum fidelium, sed etiam infidelium, non
omnimode
testatur, quod David in solario deambulans, Bersabee Uriae concupivit uxorem? Quem
tamen a
praelio revertentem ire ad domum admonet, et pedes lavare: qui protinus respondit
dicens:
arca Domini sub pellibus est, et ego in domo mea requiescam
(
S2, 11, 11)? Quem David ad mensam propriam suscepit, eique epistolas, per quas mori debebat,
tradidit. Cujus autem David in solario deambulans typum tenet, nisi ejus, de quo scriptum
est:
in sole posuit tabernaculum suum
(
Ps, 18, 6)? Et quid est Bersabee ad se perducere, nisi legem litterae carnali populo conjunctam
spirituali sibi intellectu sociare? Bersabee enim puteus septimus dicitur: quia
nimirum per cognitionem legis, infusione spiritualis gratiae, perfecta nobis sapientia
ministratur. Quem vero Urias, nisi Judaicum populum signat? cujus nomen interpretatum
dicitur:
lux mea Dei; Judaicus autem populus, quia de accepta legis scientia extollitur,
quasi de Dei luce gloriatur; sed huic David uxorem abstulit, sibique conjunxit, quia
videlicet
manu fortis, quod David dicitur, in carne Redemptor noster apparens, dum de se
spiritualiter loqui legem innotuit, per hoc quod juxta litteram tenebatur, hanc a
Judaico
populo extraneam demonstravit, sibique conjunxit, quia se per illam praedicari declaravit.
Uriam tamen ad domum ire David admonet, pedes lavare, quia incarnatus Dominus veniens,
Judaico
populo praecepit, ut ad conscientiam redeat, et sordes operum fletibus tergat, ut
spiritualiter mandata legis intelligat, ut post tantam duritiem praeceptorum, fontem
baptismatis inveniens, ad aquam post laborem recurrat. Sed Urias, qui arcam Domini
esse sub
pellibus meminit, respondit quod domum suam intrare non posset: ac si Judaicus populus
dicat:
ego mandata Dei in sacrificiis carnalibus video, et redire ad conscientiam per spiritualem
intelligentiam non requiro. Quasi enim arcam esse sub pellibus dicit, quia praecepta
Dei non
nisi ad exhibendum ministerium sacrificii carnalis intelligit. Hunc tamen etiam redire
ad
domum nolentem, David ad mensam vocat: quia quamvis Judaicus populus ad conscientiam
reverti
contemnat, ei tamen Redemptor veniens mandata spiritualia praedicat, dicens:
Si crederetis Moysi, crederetis forsitan et mihi: de me enim ille scripsit
(
Jn, 5, 46). Legem itaque Judaicus populus tenet, quae ejus divinitatem loquitur, cui idem populus
credere dedignatur. Unde et Urias ad Joab cum epistolis, ex quibus occidi debeat,
mittitur,
quia idem ipse Judaicus populus legem portat, qua convincente moriatur. Dum enim mandata
legis
detinens, implere renititur, ipse nimirum defert judicium, unde damnetur. Quid ergo
per factum
istud David, scelestius? Quid Uria mundius dici potest? sed rursus per mysterium quid
David
sacrius? Quid Uria infidelius invenitur? quando et ille per vitae culpam prophetiae
signat
innocentiam, et iste per vitae innocentiam in prophetia exprimit culpam? . . . . .
Virtus
namque sacri eloquii sic transacta narrat, ut ventura exprimat; sic in facto rem approbat,
ut
in mysterio non contradicat; sic gesta damnat, ut haec mystice gerenda persuadeat.
Commentaires
Angelomus Luxovensis(-c.895)
Rabanus Maurus (780-856)
Auctor incertus
Isidorus Hispalensis 565-636
Theutmirus; Claudius Taurinensis