V. 44 :
Vos ex patre diabolo estis: et desideria patris vestri vultis facere.
Ille homicida erat ab initio, et in veritate non stetit: quia non est
veritas in eo: cum loquitur mendacium, ex propriis loquitur, quia mendax
est, et pater eius.
Poètes
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Liber 2, Caput 2
Ipsi quidem contemnunt, qui nequaquam hunc esse mundi Redemptorem
credunt: de quibus profecto ipsa Veritas in Evangelio queritur, dicens:
Cives autem ejus oderant illum, et miserunt legationem post
eum, dicentes:
Nolumus hunc regnare super nos
(
Lc, 19, 14). Sed eorum jam ignobilitatem cernimus, quia
et genere et conditione proscribuntur. Genere quidem
ignobiles sunt, quia ab ipsa Veritate audierunt:
Vos ex patre diabolo estis
(
Jn, 8, 44). Conditione etiam ignobiles sunt, quia
amissa libertate, et regno, perpetua gentium servitute
deprimuntur. Sed poenarum ordinem clarius ostendit, dicens:
Ecce dies veniunt, et praecidam brachium tuum, et
brachium domus patris tui, ut non sit senex in domo
tua
(
S1, 2, 31).
Liber 3, Caput 2
Esse spiritalia praelia beatus Apostolus ostendit, dum sanctae
Ecclesiae castra ad victoriam cohortatur, dicens:
Non est nobis colluctatio adversus carnem et sanguinem,
sed adversus principes et potestates, et contra spiritales
nequitias in coelestibus
(
Ep, 6, 12). De quibus profecto praeliis etiam
consequendae victoriae consilium praebens, ait:
Et scutum fidei, in quo possitis omnia tela nequissimi
ignea exstinguere, et galeam salutis assumite, et gladium
spiritus, quod est verbum Dei
(
Ep, 16, 17)
. Hinc Petrus exhortans dicit:
Solliciti estote, et vigilate in orationibus, quia
adversarius vester diabolus circuit, quaerens quem devoret;
cui resistite fortes in fide
(
1P, 4, 7 et
1P, 5, 8). Dum ergo Israelitis praelia per litteram
referuntur, interna et spiritalia designantur. Philisthiim
namque cadentes poculo interpretantur; quo nimirum nomine reprobi angeli
exprimuntur, quia per abundantiorem potum superbiae statum perdiderunt
aeternae vitae. Eis quippe velut poculo cadere fuit potum
superbiae sine omni mora retractionis assumere. Nam quod
potatur facile sumitur. De quorum profecto cadentium principe
velut de potante Dominus dicit:
Quia in veritate non stetit
(
Jn, 8, 44). Velut enim potu corruit, qui, superbiae
suae velocitate ebrius, in ea qua fuerat conditus veritate nec ad
momentum stetit.
Angelomus
Luxovensis(-c.895)
Liber 2, Caput 3
Sermonem quoque intulit Abner ad seniores Israel dicens: Tam heri quam
nudiustertius quaerebatis David ut regnaret super vos.
Nunc ergo facitequoniam Dominus locutus est ad David dicens: In manu servi
mei David, salvabo populum meum Israel de manu Philisthiim et omnium inimicorum
ejus,
(
S2, 3, 17 et
S2, 3, 18) etc. Quid est ergo quod Abner populum universum Israel exhortatur,
ut, relicto Isbosethfilio Saul, ad David, prompto ac devoto animo, conveniat? nisi
quod doctores sancti,qui patris lucerna merito dicuntur, lumine fidei, et scientiae
plenissimi, inuniversis gentibus nomen Domini praedicant, et exhortantur, quatenus,
spreta idolorumcultura, et relicto errore confusionis, cum auctore suo diabolo, ad
David nostrum, quivero manu fortis, et desiderabilis est, qui desideratus cunctis
gentibus esse, apropheta describitur, sine mora festinent venire, etsub ejus imperio,
perpetuostudeant permanere. Nam et Joab, qui Abner dolo loquens, et
percutiens in inguine, interfecit, nonalium quam hostem antiquum significat, qui
fictis suasionibus quotidie fidelessubvertere satagit, et per libidinis noxiae
cogitationes, interficere molitur. Joab enim inimicus, vel idem
frater interpretatur. Omnium inimicorum diabolus est caput, unde
et Salvator talibus in Evangelio dicit:
Vos ex patre diabolo estis, et desideria patris vestri vultis facere.
(
Jn, 8, 44) [mauvais référencement: Jn, 8] Ab hac ergo persecutione David noster immunis est, quia
Deus neminem tentat.
Ipse autem intentator malorum est,
(
Jc, 1) qui vult omnes homines salvos esse, et ad agnitionem veritatis pervenire
(voir:
1Ti, 2)
.
Per invidiam enim diaboli, mors intravit in totum orbem terrarum.
(
Sg, 2) Imitantur autem eum, qui sunt ex parte ejus. Potest nomen et persona
Joab non inconvenienter ad populum Judaicum persignificationem transferri, qui inimici
semper praedicatorum Evangelii exstiterunt, etfidem Christi ubicunque potuerunt
persequebantur. De quibus Paulus Thessalonicensibus scribens:
Vos enim, ait, imitatores facti estis fratres Ecclesiarum Dei, quae
sunt in Judaea, in Christo Jesu: quia eadem passi estis et vos a contribulibus
vestris, sicut et ipsi a Judaeis qui et Dominum occiderunt Jesum, et prophetas,
et nos persecuti sunt: et Deo non placuerunt, et omnibus hominibus adversantur:
prohibentes nos gentibus loqui, ut salvae fiant: ut impleant peccata sua
semper.
Pervenit enim ira Dei super illos, usque in finem.
(
1Th, 2)
Liber 2, Caput 21
Filii alieni resistent mihi.
(
S2, 22, 45) Filii alieni Judaei sunt, quibus dictum est:
Vos ex patre diabolo estis.
(
Jn, 8, 44) [mauvais référencement: Jn, 8]
Liber 4, Caput 3
Facite alveum torrentis hujus et fossas.
Haec enim dicit Dominus: Non videbitis ventum nequepluviam, et alveus iste
replebitur aquis, et bibetis vos et familiae vestrae et jumenta vestra.
Parumque hoc est in conspectu Domini, insuper tradet etiam Moab in manus
vestras, et percutietis omnem civitatem munitam, et omnem urbem electam, et
universum lignum fructiferum succidetis, cunctosque fontes aquarum obturabitis,
et omnem agrum egregium operietis lapidibus.
(
R4, 3, 16,
R4, 3, 17,
R4, 3, 18 et
R4, 3, 19) Quid ergo significant tres isti reges contra Moab bellum gerentes, nisirectores
fidelium, qui per sanctae Trinitatis fidem, contra mundi principem, et contrapopulum
ejus, hoc est philosophos haereticos, schismaticos, atque omnes iniquos, cumscuto
fidei atque armis spiritalibus confligunt? Moab ergo qui de incesto natus est,et
interpretatur de patre, bene illis convenit ad quos Dominus dixit:
Vos de diabolo nati estis, et vultis facere voluntatem patris
vestri.
(
Jn, 8, 44) [mauvais référencement: Jn, 8] Hi ergo adversantur Ecclesiae partim minis, partim persecutionibus, partim
doloac falsis fictionibus: sed per Christi virtutem, qui caput est populi
Christiani,superantur atque effugantur. Quibus ait propheta Domini:
Facite alveum torrentis hujus, fossas et fossas.
Non videbitis ventum neque pluviam, et alveus iste replebitur aquis, et
bibetis vos et familiae vestrae,
(
R4, 3, 16 et
R4, 3, 17) et reliqua. Ecce propheta Domini populo siti fatigato, per miraculum
factum a Domino consulit,sic et prophetae dicta consilium praebent fidelibus, qualiter
spiritali doctrina sitimsuam exstinguant, atque animumreficiant. Jubet ergo
fossas facere in torrentis alveo, et ita praedicit absque ventis etpluvia aquarum
largitatem. Quid est fossas in alveo torrentis facere, nisi profunda
mysteria in sacrisScripturis in bono studio quaerere? quae absque pluvia et vento
aqua
replentur, quiasaepe absque humano solatio sapientiam confert suis investigatoribus
potentiadivina. Unde dicit Joannes apostolus:
Non necesse habetis, ut aliquis doceat vos, sed sicut unctio ejus docet vos
de omnibus.
(
1Jn, 2) -- « Unde bibunt homines et jumenta. » Id est doctinam accipiunt
ingeniosiquique et simplices, quia quantum idonea est anima accipientis, tantum ibi
invenietdocumenti suae salutis. Sequitur:
Parumque hoc est in conspectu Domini, insuper tradet etiam Moab in manus
vestras,
(
R4, 3, 18) etc. Non enim sufficit servis Dei abdita mysteria scire, quin etiam
aliis praedicare,et contradicentes redarguere, quibus promissa est certa de hoste
victoria.
Ut percutiant omnem civitatem munitam, et omnem urbem electam,
(
R4, 3, 19)etc. Civitates munitas et urbes electas, possumus saecularem
prudentiam intelligere, inquam maxime philosophi et haeretici confidunt.
Hae ergo per praedicatorem sancti Evangelii subvertuntur. Unde dicit
Apostolus:
Arma militiae nostrae non carnalia sunt, sed potentia Deo ad destructionem
munitionum, consilia destruentes, et omnem altitudinem extollentem se adversus
scientiam Dei, et in captivitatem redigentes omnem intellectum in obsequium
Christi et in promptu habentes ulcisci omnem inobedientiam.
(
2Co, 10) Universa ligna fructifera succiduntur, non illa ligna quae faciunt
fructumbonum, sed quae mortiferum generant pastum, quae radicibus securi examinis
succisapabulum fient ignis aeterni. Cunctique fontes aquarum
obturantur. Cum haeresiarchae, simul cum suis sequacibus, per catholicos
doctoresdamnantur. Et omnes agri egregii lapidibus operiuntur, cum venustas
locutionis haereticaeatque philosophicae anathematis pondere obruitur. «
Nihilque remanebit in terra Moab, nisi muri tantum fictiles, » hoc est falsaerationes
fragilium doctrinarum, quae a fundibulariis, id est sanctis praedicatoribusEcclesiae
circumdatae, maxima ex parte refutantur et ad nihilum rediguntur: QuodautemMoabitae,
orto sole ex adverso aquarum videre contra aquas rubras, quasisanguinem gladii
existimaverunt, dicentes quod tres reges qui contra se venerunt adpugnam, invicem
se
occidissent, et sic delusi sunt: ita et philosophi, verbum crucisChristi stultitiam
existimantes, derident passionem Christi, et Ecclesiae martyriumdementiam
existimant. Sed secundum Apostolum:
Quod stultum est Dei, sapientius est hominibus, et quod infirmum est Dei
fortius est hominibus:
(
1Co, 1)
quoniam prudentia carnis mors est: prudentia autem spiritus vita et pax.
(
Rm, 8) Ad probandum autem quod Moab in praesenti loco super philosophorum
intelligatursuperbia, de quibus dicitur:
Perdam sapientiam sapientium, et intelligentiam intelligentium
reprobabo,
(
1Co, 1) pauca de prophetis exempla replicanda sunt. Amos loquitur: « Haec
dicit Dominus, super tribus impietatibus Moab, et superquatuor non adversabo eum,
pro
eo quod combussit ossa regis Idumaeae in cineres. »Vere enim quidquid in saeculo
dogmatum perversorum, quidquid ad terrenam sapientiampertinet putatur esse
robustum. Hoc dialecticum subvertitur, et instar incendii in cineres
favillasquedissolvitur, ut probetur nihil, quod putabatur esse fortissimum.
Sed et Isaias superbiam Moab arguit, dicens:
Audivimus contumeliam Moab, contumeliosus est nimis, superbiam ejus
abstuli.
(
Es, 16) Jeremias quoque contra omnes vaticinans nationes proprie loquitur ad Moab
(voir:
Jr, 48)
, quod « confidebas in munitionibus tuis. » et post pauca; « habens fiduciam
ingloria tua. » Et iterum: « quoniam dicitis sortes ramos. » Ac deinde: « Juxta est
diesMoab ut veniat et malitia ejus nimis. » Et manifestius dicit: « Quomodo contritus
estbaculus gloriosus, virga magnificentiae? » Et iterum: « Contritum est cornu Moab.
»Haec autem dicuntur sub nomine Moab, ut stulta saeculi, et in coelum semper
ferensmalitia conteratur.
Rabanus Maurus
(780-856)
Liber 2, Caput 3
Sermonem quoque intulit Abner ad seniores Israel,
dicens: Tam heri quam nudiustertius quaerebatis David, ut
regnaret super vos. Nunc ergo facite, quoniam
Dominus locutus est ad David, dicens: In manu servi mei
David, salvabo populum meum Israel de manu Philisthiim, et
omnium inimicorum ejus,
(
S2, 3, 17 et
S2, 3, 18) etc. Quid est ergo quod Abner populum universum Israel
exhortatur, ut, relicto Isboseth filio Saul, ad David prompto ac devoto
animo conveniat, nisi quod doctores sancti, qui patris lucerna
dicuntur, lumine fidei et scientiae plenissimi, in universis gentibus
nomen Domini praedicant et exhortantur, quatenus, spreta idolorum
cultura, et relicto errore confusionis cum auctore suo diabolo, ad David
nostrum, qui vere manufortis et desiderabilis est, qui
desideratus cunctis gentibus,
(
Ag, 2) esse a propheta describitur, sine mora festinent venire, et sub
ejus imperio perpetuo studeant permanere? Nam et Joab, quem Abner dolo
loquens et percutiens in inguine, interfecit, non alium quam hostem
antiquum significat, qui fictis suasionibus quotidie fideles subvertere
satagit, et per libidinis noxiae contagionem interficere molitur. Joab
enim inimicus, vel idem pater interpretatur.
Omnium enim iniquorum diabolus caput. Unde et
Salvator talibus in Evangelio dicit:
Vos ex patre diabolo estis, et desideria patris vestri vultis
facere.
(
Jn, 8, 44) [mauvais référencement: Jn, 8] Ab hac ergo percussione David noster immunis est, quia « Deus
neminem tentat
(voir:
Jc, 1)
.
Ipse autem intentator malorum est, qui vult omnes homines salvos esse,
et ad agnitionem veritatis pervenire
(voir:
1Ti, 2)
.
Per invidiam enim diaboli mors introivit in totum orbem terrarum
(voir:
Sg, 2)
. » Imitantur autem eum, qui sunt ex parte ejus. Potest
nomen et persona Joab non inconvenienter ad populum Judaicum per
significationem transferri, qui inimici semper praedicatorum Evangelii
exstiterunt, et fidem Christi ubicunque potuerunt persequebantur.
De quibus Paulus Thessalonicensibus scribens ait:
Vos enim imitatores facti estis fratres Ecclesiarum Dei,
quae sunt in Judaea, in Christo Jesu. Quia eadem
passi estis et vos a contribulibus vestris sicut et ipsi a
Judaeis, qui et Dominum occiderunt Jesum, et prophetas, et
nos persecuti sunt, et Deo non placent, et omnibus hominibus
adversantur, prohibentes nos gentibus loqui ut salvae fiant,
ut impleant peccata sua semper. Praevenit enim
ira Dei super illos usque in finem
(
1Th, 2).
Liber 2, Caput 11
Cum haec agerentur, accidit ut surgeret David de
stratu suo post meridiem, et deambularet in solario domus
regiae. Viditque mulierem se lavantem ex adverso,
super solarium suum. Erat autem mulier pulchra
valde. Misit ergo rex, et requisivit quae esset
mulier? Nuntiatumque est ei quod ipsa esset Bersabee, filia
Eliam, uxor Uriae Ethaei. Missisque David
nuntiis, tulit eam. Quae cum ingressa esset ad
illum, dormivit cum ea. Statimque sanctificata
est ab immunditia sua: et reversa est domum suam, concepto
fetu,
(
S2, 11, 2,
S2, 11, 3,
S2, 11, 4 et
S2, 11, 5) etc.
(voir:
Isid, sl)
Nunc et peccatum David, quid in prophetia signaverit, quanta
possum brevitate perstringam. Nomina quippe ipsa
interpretata, satis ostendunt, quod etiam hoc factum praefiguraverit.
David, ut diximus, interpretatur manufortis sive
desiderabilis. Bersabee interpretatur puteus
satietatis, sive puteus septimus. Quamlibet autem
harum nominis ejus interpretationem in id quod dicere intendimus,
assumamus, satis congruit. Nam in Cantico canticorum sponsa,
quae illius Ecclesia est, vocatur puteus aquae vivae
(voir:
Ct, 4)
; et huic puteo septenarii numeri nomen, in Spiritus sancti
significatione conjungitur propter rationem Pentecostes, quo die de
coelo missus Spiritus sanctus venit
(voir:
Ac, 2)
. Ad quadraginta autem novem, quod est septies septem,
unum additur, quo unitas commendatur. In hac ratione vivit
apostolica illa sententia.
Sufferentes invicem ad dilectionem, studentes servare
unitatem Spiritus in vinculo pacis.
(
Ep, 4) Dono itaque spirituali, hoc est, septenario facta est Ecclesia
puteus satietatis: quia factus est in ea
fons aquae vivae salientis in vitam aeternam, quem qui
habuerit, non sitiet in aeternum.
(
Jn, 4,
et
) [mauvais référencement: Jn, 4] Jam vero qui fuerit maritus ejus, quid aliud quam diabolum
nominis ejus interpretatio significat? Hujus erant pessimo conjugio
deligati omnes, quos gratia Dei liberat, ut Ecclesia
sine macula et ruga
(
Ep, 5) Salvatori primo copuletur. Urias enim interpretatur
lux mea Dei; Ethaeus autem abscissus est, sive
quia
in veritate non stetit;
(
Jn, 8, 44) [mauvais référencement: Jn, 2] sed a luce sua superna, quam de Deo habebat, superbiae merito
abscissus est; sive quia cadendo, veris viribus perditis,
transfigurat se in angelum lucis,
(
1Co, 11) audens Deo dicere: Lux mea Dei est. Ergo iste quidem
David graviter scelerateque peccavit. Quod scelus ejus etiam
per prophetam Deus arguit increpando, et ipse abluit poenitendo.
Verumtamen ille
desiderabilis omnibus gentibus,
(
Ag, 2) quasi in solario deambulans, quia
in sole posuit tabernaculum suum,
(
Ps, 18, 6) [mauvais référencement: Ps, 18] adamavit Ecclesiam super tectum se lavantem, id est, mundantem se
a sordibus saeculi, et domum luteam spirituali contemplatione
transcendentem atque calcantem: et inchoata cum illa primae conventionis
nis notitia, postea ab eo penitus separatum diabolum occidit, eamque
sibi perpetuo connubio copulavit. Oderimus ergo peccatum, sed
prophetiam non exstinguamus. Amemus illum David, quantum
amandus est: qui nos a diabolo per misericordiam liberavit.
Amemus et poenitentem istum David: qui tam grave in se vulnus
iniquitatis ex humilitatis confessione sanavit.
(voir:
Greg, sl)
Ad hoc ergo in Scriptura sacra virorum talium, id est, David et
Petri peccata sunt indita, ut cautela sit minorum ruina majorum.
Ad hoc vero utrorumque illic et poenitentia insinuatur et
venia, ut spes pereuntium sit recuperatio perditorum. De
statu ergo suo David cadente nemo superbiat, de lapsu etiam suo David
surgente nemo desperet. Ecce quam mirabiliter Scriptura sacra
eodem verbo humiles levat. Unam namque rem gestam retulit, et
diverso modo superbos quidem ad humilitatis formidinem, humiles vero ad
spei fiduciam revocavit. O inaestimabile novi generis
medicamentum, quod uno eodemque ordine propositum, et premendo tumentia
exsiccat, et sublevando arentia infundit! De majorum nos lapsu terruit;
sed de reparatione roboravit. Sic quippe semper, sic nos
divinae dispensationis misericordia et superbientes reprimit; et ne ad
desperationem corruamus, fovet. Sed quia, exigente causa,
David ad medium deducto, tanti facinoris memoriam fecimus, lectoris
fortasse animus moveatur, cur omnipotens Deus eos quos in perpetuum
elegit, quos ad donorum quoque spiritalium culmen assumit, illaesos a
corporalibus vitiis non custodit. Unde quia satis fieri
citius credimus, breviter respondeamus. Nonnulli enim per
accepta dona virtutum, per impensam gratiam bonorum operum in superbiae
vitium cadunt; sed tamen quo ceciderint, non agnoscunt.
Proinde contra eos hostis antiquus, qui jam interius
dominatur, exterius etiam subire permittitur, ut qui in cogitatione
elati sunt, per carnis luxuriam prosternantur. Scimus autem
quia aliquando minus est in corporis corruptionem cadere, quam
cogitatione tacita ex deliberata elatione peccare. Sed cum minus turpis
superbia creditur, minus vitatur. Luxuriam vero eo magis
erubescunt homines, quia simul omnes turpem noverunt. Unde
fit plerumque ut nonnulli post superbiam in luxuriam corruentes ex
aperto casu malum culpae latentis erubescant, et tunc etiam majora
corrigant, cum prostrati in minimis gravius confunduntur.
Reos enim se inter minora conspiciunt, qui se liberos inter
graviora crediderunt. Pia ergo Domini dispensatione laxatus
nonnunquam malignus spiritus de culpa ad culpam trahit. Et
dum plus percutit, inde eum quem acceperat amittit; atque unde vicisse
cernitur, inde superatur. Considerare libet intra munitum
gratiae sinum, quanto Deus misericordiae favore nos continet.
Ecce qui de virtute se extollit, per vitium ad humilitatem
redit. Qui vero acceptis virtutibus extollitur, non gladio,
sed, ut ita dixerim, medicamento vulneratur. Quid est virtus,
nisi medicamentum? Et quid est vitium, nisi vulnus? Quia ergo nos de
medicamento vulnus facimus, facit ille de vulnere medicamentum, ut qui
virtute percutimur, vitio curemur. Nos namque virtutum dona
retorquemus in usum vitiorum: ille vitiorum illecebras assumit in arcem
virtutum et salutis statum percutit, ut servet; ut qui humilitatem
curantis fugimus, ei saltem cadentes haereamus. Sed inter
haec sciendum est quod plerique hominum quia in multis corruunt, arctius
ligantur. Cumque eos antiquus hostis ex uno vitio percutit ut
concidant, ex alio quoque ligat ne surgant. Consideret itaque
homo cum quo adversario bellum gerat. Et si jam se in aliquo
deliquisse perpendit, saltem ad culpam pertrahi ex culpa pertimescat, ut
studiose vitentur vulnera, quibus frequenter interficiet: quia valde
rarum est, quod hostis noster electorum saluti etiam vulneribus serviat.
Ad erudiendum enim, sicut diximus, electos suos Dominus saepe
tentatori subjicit. Sicut post paradisi claustra, post tertii
coeli secreta ne revelationis magnitudine Paulus extolli potuisset, ei
Satanae angelus datus est
(voir:
2Co, 12)
. Sed, ut praefati sumus, ipsa hac tentatione
disponitur, ut qui elati perire poterant, humiliati a perditione
serventur. Secreto ergo dispensationis ordine, unde saevire
permittitur iniquitas diaboli, inde pie perficitur benignitas Dei.
Quia adversarius noster inde obtemperat nutibus supernae
gratiae, unde exercet iram nequissimae voluntatis suae. Potest autem et
aliter secundum mysticos sensus haec eadem res accipi, si qua eam puro
intellectu rimare voluerit. Cujus autem David in solarium
deambulans typum tenet, nisi ejus de quo scriptum est:
In sole posuit tabernaculum suum?
(
Ps, 18, 6) [mauvais référencement: Ps, 18] Et quid est Bersabee ad se perducere, nisi legem litterae carnali
populo conjunctam spiritali sibi intellectu sociare? Bersabee enim
puteus septimus dicitur, quia nimirum per cognitionem
legis, infusione spiritalis gratiae, perfecta nobis sapientia
ministratur. Quid vero Urias nisi Judaicum populum signat?
Cujus nomen interpretatum dicitur lux mei Dei. Judaicus populus
quia de accepta legis scientia extollitur, quasi de Dei luce gloriatur.
Sed huic David uxorem abstulit, sibique conjungit: quia
videlicet manufortis, quod David dicitur, in carne Redemptor
apparens, dum de se spiritaliter loqui legem innotuit, per hoc quod
juxta litteram tenebatur, hanc Judaico populo extraneam demonstravit
sibique conjunxit, quia se per illam praedicare declaravit.
Uriam tamen ad domum ire David admonet pedes lavare: quia
incarnatus Dominus veniens Judaico populo praecipit ut ad conscientiam
redeat, et sordes operum fletibus tergat, ut spiritaliter mandata legis
intelligat; et post tantam duritiam praeceptorum fontem baptismatis
inveniens ad aquam post laborem recurrat. Sed Urias, qui
arcam Domini esse sub pellibus meminit, respondit quod domum suam
intrare non posset. Ac si Judaicus populus dicat: Ego mandata
Dei in sacrificiis carnalibus video, et redire ad conscientiam per
spiritalem intelligentiam non requiro. Quasi enim arcam esse
sub pellibus dicit, quia praecepta Dei non nisi adhibendo ministerium
sacrificii carnalis, intelligit. Hunc tamen Uriam etiam
redire ad domum nolentem David ad mensam vocat, quia quamvis Judaicus
populus ad conscientiam reverti contemnat, tamen Redemptor veniens
mandata spiritalia praedicat, dicens:
Si crederetis Moysi, crederetis forsitan et mihi.
De me enim ille scripsit.
(
Jn, 5, 46) [mauvais référencement: Jn, 5] Legem itaque Judaicus populus tenet, quae ejus divinitatem
loquitur, cui idem populus credere dedignatur. Unde et Urias
ad Joab cum epistolis, ex quibus occidi debeat, mittitur: quia idem ipse
Judaicus populus legem portat, qua convincente moriatur, dum enim
mandata legis retinens implere nititur, ipse nimirum defert judicium
unde damnetur. Quid ergo per factum istud David scelestius,
quid Uria mundius dici potest? Sed rursum per mysterium quid David
sacratius? Quid Uria infidelius invenitur, quoniam et ille per vitae
culpam prophetiae signat innocentiam, et iste per vitae innocentiam, in
prophetia exprimit culpam? Virtus namque sacri eloquii, sic transacta
narrat, ut ventura exprimat; sic in facto rem approbat, ut ei in
ministerio contradicat; sic gesta damnat, ut haec mystice gerenda
persuadeat.
Liber 4, Caput 3
Facite alveum torrentis hujus, fossas et fossas.
Haec enim dicit Dominus: Non videbitis ventum,
neque pluviam; et alveus iste replebitur aquis, et bibetis
vos, et familiae vestrae, et jumenta vestra.
Parumque hoc est in conspectu Domini, insuper
tradet etiam Moab in manus vestras. Et
percutietis omnem civitatem munitam, et omnem urbem electam,
et universum lignum fructiferum succidetis, cunctosque
fontes aquarum obturabitis, et omnem agrum egregium
operietis lapidibus
(
R4, 3, 16,
R4, 3, 17,
R4, 3, 18 et
R4, 3, 19), etc. Quid ergo significant tres isti reges contra Moab bellum
gerentes, nisi rectores fidelium, qui per sanctae Trinitatis fidem
contra mundi principem et contra populum ejus, hoc est, philosophos,
haereticos, schismaticos, atque omnes iniquos
cum scuto fidei atque armis spiritualibus
(
Ep, 6) confligunt? Moab ergo, qui de incesto est, et interpretatur
de patre, bene illis convenit, ad quos Dominus dixit:
Vos de diabolo patre estis, et desideria patris vestri vultis
facere
(
Jn, 8, 44) [mauvais référencement: Jn, 8]. Hi ergo adversantur Ecclesiae, partim minis, partim
persecutionibus, partim dolo ac falsis fictionibus; sed per Christi
virtutem, qui caput est populi Christiani, superantur atque effugantur;
quibus ait propheta Domini:
Facite alveum torrentis hujus, fossas et fossas; non
videbitis ventum neque pluviam; et alveus iste replebitur aquis;
et bibetis vos, et familiae vestrae
(
R4, 3, 16 et
R4, 3, 17). Ecce propheta Domini populo siti fatigato per miraculum factum a
Domino consulit; sic et prophetica dicta consilium praebent fidelibus,
qualiter spirituali doctrina sitim suam exstinguant atque animum
reficiant. Jubet ergo fossas facere in torrentis alveo, et
ita praedicit absque ventis et pluvia aquarum largitatem.
Quid est fossas in alveo torrentis facere, nisi profunda
mysteria in sacris Scripturis bono studio quaerere? Quae absque pluvia
et vento aqua replentur, quia saepe absque humano solatio sapientiam
confert suis investigatoribus potentia divina. Unde dicit
Joannes Apostolus:
Non necesse habetis ut aliquis doceat vos, sed sicut unctio
ejus docet vos de omnibus
(
1Jn, 2).
Auctor incertus
Liber 4, Caput 6
Factum est, inquit,
inquit,
Vide cur etiam Elias hoc faciat, et diligenter adverte.
Habebat beatus Elias et pro gratia propheticae dignitatis, et pro
divinicultus studio scientiam omnium quae in templis daemonum
agebantur.
Noverat inter caetera inepta potius quam commenta callidam etiam
hujusmodicompositam fraudem, qua facilius irretirentur animae miserorum,
ut arae eorumnon simpliciter ante delubri pedes statuantur, sed pendens
crepido supra quastructae sunt, rogus subterranea fornice bajuletur; ad
quas ex adversa parteconcavi parietis, occulto aditu descendatur, ac per
patulas cavernaspraeparatos ignes doli minister sacrificii tempore
clandestinis officiissubministret; quo attonitus miserorum animus, dum
nullas desuper videtadhibitas flammas, hostiamque cernit ex improviso
comburi, per invisibilempotestatem ignes coelo credat esse
delatos.
Ne ergo hoc incredulae mentes de divinis suspicarentur altaribus,
vallum quodfieri praeceperat aqua jussit impleri, ut si qua esset sub
altario prodereturfovea, vel descendens deorsum aqua latentes utique
ignes exstingueret.
Nec sufficit semel rigasse locum, tertio id agitur; sed nec hoc est
contentuspropheta: ipsa altaris ligna praecepit inundari, ut omnis
fraudis suspicionesubmota, divinae potestatis esse virtutem, nec rex,
nec populi, nec ipsidubitarent sacerdotes.
inquit, clamante eo,
Clementissimus enim Deus qui non obliviscitur misereri, nec in ira
continetmiserationes suas, rursum ad Israelem Filium suum dignatus est
mittere, uteisdem pluviam evangelicae praedicationis tribueret.
Tres anni famis, scientiam sanctae Trinitatis populo Judaeorum vel in
totomundo defuisse praesignabant.
Achab vero, qui interpretatur Frater patris, a quo etiam Dei
prophetasinterfectos Scriptura pronuntiat, principum sacerdotum typum
gerebat.
Quod autem dicit Achab ad Eliam,
Tune es ille qui conturbas Israel?
(
R3, 18, 17) hoc ipsum et de Domino principes sacerdotum dixisse Pilato
leguntur:
Invenimus hunc subvertentem
, sive conturbantem,
gentem nostram
(
Lc, 23, 2); ii enim, ut Dominus legitur eis exprobrasse, filii fuerepatris
sui diaboli, cujus opera facere studuerunt, ut vitae suae
auctoremcrucifigendum impie proclamarent.
Vos enim
, ait Dominus,
de diabolo patre estis, et opera patris vestri facere vultis;
ille
enim
homicida est et ab initio mendax, et in veritate numquam
stetit
(
Jn, 8, 44).
Abdias autem, cujus nomen interpretatur Servus Domini, qui etiam eo
tempore quo Achab prophetas Domini praeceperat trucidari, centum
prophetas in speluncis celaverat, victum eisdem quotidie administrans,
illos quodammodo praesignabat qui ex principibus Judaeorum occulte
discipuli Domini erant, hoc est, Nicodemus, et caeteri quos evangelista
pronuntiat.
Prophetae Baal et prophetae lucorum, scribarum et pharisaeorum typum
gerebant, qui sacrae legis negligentes praecepta, populum propriis
traditionibus perverterant
(voir:
Mt, 21)
, quibus, Vae futurum Dominus legitur praedixisse
(voir:
Lc, 11)
.
Carmelus vero mons, qui interpretatur Scientia circumcisionis,
Christifigurabat / Ecclesiam, in qua non praeputii circumcisio, sed
qualitercircumcisio accipienda sit, scire praecipimur.
Per circumcisionem enim praeputii carnis libidinem atque luxuriam
sciendumest abscindendam: per cordis vero circumcisionem immundae
cogitationesintelligendae sunt amputandae.
Bovem vero, quem Elias mactavit in holocaustum atque in frusta
concidit,vetus intelligendum est Testamentum, ex quo ad confutandas
Judaicassuperstitiones, ea quae de illo scripta fuerunt in multis locis
excussisseevangelica praedicatione manifestatur, cum dixisse
scribitur.
inquit,
scribae et pharisaei
(
Mt, 23, 2) quod de illis diceret, etc., quae in Evangelio reperiuntur.
Bovem vero alterum a falsis prophetis electum, populum significat
reprobumper Pharisaeos atque Scribas, seu haereticos non Deo, sed
diabolo auctori eorumab ipsis oblatum, transacti meridiei tempus
urgentis mundi significabat cursum,in cujus vesperum Dominus Jesus
Christus in verum sacrificium, quod ipse est,se ipsum Patri ad deponenda
humani generis delicta obtulit.
Altare quod ab Elia curatum est et ex duodecim lapidibus restauratum,
sanctaeTrinitatis accipienda est confessio, quae in Judaeis olim vel in
haereticisdestructa fuerat, a Domino per apostolos in Ecclesia reformata
est.
Ligna vero quae super altare composita fuerant, crucis
patibulumpraesignabant, in qua Dominicum affixum est corpus, quod verum
et acceptabileDeo Patri fuit holocaustum.
Quatuor hydriae repletae aqua, totidem numero signabant Evangelia, in
quibusbaptismi sacramentum, quod in nomine sanctae Trinitatis datur,
habeturpraeceptum.
Ignis quoque, qui lapides altaris et quae super eum fuerant, necnon et
aquamvoravit, sanctum Spiritum praesignabat, qui non solum apostolos,
sed cunctoscredentes per lavacrum regenerationis in Dei sacrificium
absumit etsanctificat.
Falsi vero prophetae qui ab Elia interfecti leguntur, adversariae
accipiendaesunt potestates, de quibus Dominum in cruce pronuntiat
Apostolus triumphasse:sive illi accipiendi sunt, qui adversus Dominum
impie proclamasse leguntur,
Sanguis ejus super nos et super filios nostros
(
Mt, 27, 25); quod utique temporibus Vespasiani et Titi expletum, qui legit
Josephumhistoriographum, non ambigit ambiguum.
Deinde sequitur historia et dicit:
Quod enim Elias exorat ut pluvia tribuatur a Deo, hoc quoque Dominum
fecissepro suis discipulis et qui per verbum illorum credituri erant,
evangelistapronuntiat.
Ministrum Eliae, cui jussum est contemplari contra mare, omnium
prophetarumqui ante adventum Salvatoris fuerunt, typum gestasse non
dubium est; quibus ingratia Spiritus sancti per omne tempus quod ante
adventum Salvatorispraecessit, incarnationem illius praestolare datum
est.
Nubecula parva, quae velut vestigium hominis ascendisse de mari
describitur,Dominus ac Redemptor noster accipiendus est; sicut enim
vestigium extremumcorporis membrum est, ita quoque Dominus Jesus humilis
et parvus ac puer inmundo existere voluit, qui nos a peccato
mundaret.
Coeli contenebrati sunt, quia sancti praedicatores divini verbi
occultissacramentis sunt repleti.
Pluvia facta est magna, quia evangelicus imber per apostolorum
praedicationemtotius mundi rigavit fines.
Currus Achab, quem Elias accinctus lumbis praeibat, diaboli
accipiendapotestas est, cui a Domino dicitur,
Vade retro, Satanas, non tentabis Dominum Deum
(
Mt, 4, 10 et
Mt, 4, 7) (Matth. V); in tantum enim diaboli potestas in adventuDomini
inanis exstitit et infirma, ut nec in porcos intrandi haberet
licentiam,nisi ei fuisset permissum.
Theutmirus; Claudius Taurinensis
Liber 4, Caput 2
Clementissimus enim Deus, qui non obliviscitur misereri, nec in ira continet miserationes
suas, rursum ad Israelem filium suum dignatus est mittere, ut eisdem pluviam evangelicae
praedicationis tribueret. Tres enim anni famis, scientiam sanctae Trinitatis populo
Judaeorum,
vel in toto mundo, defuisse praesignabant. Achab vero, cujus nomen interpretatur frater
patris, a quo etiam Dei prophetas interfectos pronuntiat Scriptura, principum Sacerdotum
typum gerebat. Quod autem dicit Achab ad Heliam: Tu ne es ille, qui conturbas Israel? (
3, 18, 17)
hoc ipsum et de Domino, Sacerdotum principes dixisse Pilato leguntur :
Invenimus hunc subvertentem gentem nostram (
Lc, 23, 2). Hic enim, ut Dominus eis legitur
exprobrasse, filii fuere patris sui diaboli, cujus opera facere studuerunt, ut vitae
suae
auctorem crucifigendum impie proclamarent: Vos enim (ait Dominus)
de diabolo patre estis, et opera patris vestri facere vultis (
Jn, 8, 44). Ille enim homicida
est, et ab initio mendax (
1Jn, 3, 15): et in veritate nunquam stetit (
1Jn, 3, 18).
Abdias autem cujus nomen interpretatur servus Domini, qui etiam, eo tempore, quo
Achab Prophetas Domini praeceperat trucidari, centum Prophetas in speluncis celaverat,
victum
eisdem quotidie administrans, illos quodammodo praesignabat, qui ex principibus Judaeorum
occulti discipuli Domini erant (voir:
Jn, 19, 38), hoc est Nicodemus, et caeteri, quos
Evangelista pronuntiat. Prophetae Baal, et prophetae Lucorum, scribarum, et Pharisaeorum
typum
gerebant, qui sacrae Legis negligentes praecepta, populum propriis traditionibus pervertebant,
quibus Vae futurum Dominus legitur praedixisse. Carmelus vero mons qui interpretatur
scientia circumcisionis, Christi praefigurabat Ecclesiam, in qua non praeputii
circumcisio accipienda sit, scire praecipimur: per circumcisionem enim praeputii,
carnis
libidinem luxuriae, atque luxuriam sciendum est abscindendam. Per cordis vero circumcisionem,
immundae cogitationes intelligendae sunt amputandae. Bovem vero, quem Helias mactavit
in
holocaustum, atque in frusta concidit, vetus intelligendum est testamentum, ex quo
ad
confutandas Judaicas superstitiones, ea quae de illo scripta fuerant, multis in locis
excussisse Dominum Jesum evangelica praedicatione manifestat, cum dixisse scribitur
: Non legistis, quod dictum est, lapidem quem reprobaverunt
aedificantes, hic factus est in caput anguli? Et intellexerunt (
Mt, 21, 42), inquit, scribae, et
pharisaei quod de illis diceret (
Mt, 21, 45), etc., quae in Evangelio reperiuntur. Bovem vero alterum
a falsis Prophetis electum, populum significat reprobum, per pharisaeos, atque scribas,
seu
haereticos, non Deo, sed Diabolo auctori eorum. ab ipsis oblatum. Transactum meridiei
tempus,
vergentis mundi significabat cursum, in cujus vesperum Dominus Jesus Christus in verum
sacrificium, quod ipse est, se ipsum Patri ad deponenda humani generis delicta obtulit.
Altare
quod ab Helia curatum est, ex duodecim lapidibus restauratum, Sanctae Trinitatis accipienda
est confessio, quae in Judaeis olim, vel in haereticis destructa fuit, a Domino per
Apostolos
in Ecclesia reformata est. Ligna vero, quae super Altare composita fuerant, crucis
patibulum
praesignabant, in qua dominicum affixum est corpus, quod verum, et acceptabile Deo
Patri fuit
holocaustum. Quatuor hydriae repletae aqua, totidem numero significabant Evangelia,
in quibus
baptismi Sacramentum, quod in nomine Sanctae Trinitatis datur, habetur praeceptum.
Ignis
quoque, qui lapides altaris, et quae super eum fuerant, nec non et aquam voravit,
Sanctum
praesignabat Spiritum, qui non solum Apostolos, sed cunctos credentes per lavacrum
regenerationis in Dei sacrificium assumit, et sanctificat. Falsi vero Prophetae, qui
ab Helia
interfeci leguntur, adversae accipiendae sunt potestates, de quibus Dominum in cruce
pronuntiavit Apostolus triumphasse, sive illi accipiendi sunt, qui adversum Dominum
impie
proclamasse leguntur : Sanguis ejus super nos, et super filios
nostros (
Mt, 27, 25). Quod utique temporibus Vespasiani, et Titi expletum, qui legit Josephum
historiographum, non habebit ambiguum.
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Angelomus Luxovensis(-c.895)
Rabanus Maurus (780-856)
Auctor incertus
Theutmirus; Claudius Taurinensis