Evangelium secundum Matthaeum

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 1, Caput 4
  • Egressus est namque Israel obviam Philisthiim in praelium, et castrametatus est juxta lapidem adjutorii. Porro Philisthiim venerunt in Aphec, et instruxerunt aciem contra Israel. Inito autem certamine, terga vertit Israel Philisthaeis, et caesa sunt in illo certamine passim per agros, quasi quatuor millia virorum. ( S1, 4, 1 et S1, 4, 2) Patet juxta litteram sensus, quia ista propter peccata filiorum Heli perpessisunt filii Israel. Unde bene Aphec furor novus, sive apprehendens interpretatur,quod merito convenit rebus gestis. Qui enim iram Domini meruerunt ab hostibus apprehensi sunt. Verum juxta anagogen quid significet, breviter enucleandum est. Porro Israel, qui interpretatur vir videns Deum sive fortis cum Deo, significatcredentes in Deum, Philisthiim vero, qui interpretantur cadentes poculo, immundos significant spiritus, qui poculo superbiaeinebriati, et ipsi de coelestibus ceciderunt, et multos quotidie hominum perverterefestinant, poculo suo malitiae. Contra quos Israel, fideles scilicet, ne victi immundis spiritibus cedant, sed utsuperare possint, juxta lapidem adjutorii castrametantur. Lapis enim adjutoriis legem significat Christi, ubi lapis verus Christusinvenitur, de quo scriptum est: Lapidem quem reprobaverunt aedificantes, ( Ps, 117, 22 et Mt, 21, 42) [mauvais référencement: Mt, 21 et Ps, 117] etc. Juxta quem morantur fideles, ut Christum invenire possint, ac dicere, « Et nobisin lapidem adjutorii; et in petram refugii. » Et illud, Adjutorium nostrum in nomine Domini. ( Ps, 123, 8) [mauvais référencement: Ps, 123] Sed dum ipsi juxta lapidem versantur, id est, meditantur in lege Domini die acnocte, ut salvatorem amplius invenire valeant adjutorem, Philisthiim in Aphec veniunt,et aciem contra Israel instruunt. Aphec quippe furor novus interpretatur. Et bene furor novus interpretatur, quia quo amplius fideles immundi spiritusdivini legibus insistere conspiciunt, et spem suam in Christum collocare, eo acrioraac nova certamina felle suae malitiae abacti construere non cessant. Unde multos qui in suis virtutibus confidunt, et in humana sapientia gloriantur,aut legem (prout Judaei sentiunt) carnaliter accipere cupiunt, et gratiam Evangeliicontemnere non metuunt, immundi spiritus facile prosternunt.Nam sequitur: Inito autem certamine, terga vertit Israel Philisthaeis, et caesa sunt in illo certamine passim per agros, quasi quatuor millia virorum. ( S1, 4, 2) Quatuor enim ista millia virorum in certamine Philistinorum quo congressi suntfilii Israel, videlicet credentes ex primitiva Ecclesia, perierunt, illi intelligunturqui quatuor Evangelia recipere noluerunt.

Theutmirus; Claudius Taurinensis

• Liber 4, Caput 2
  • Clementissimus enim Deus, qui non obliviscitur misereri, nec in ira continet miserationes suas, rursum ad Israelem filium suum dignatus est mittere, ut eisdem pluviam evangelicae praedicationis tribueret. Tres enim anni famis, scientiam sanctae Trinitatis populo Judaeorum, vel in toto mundo, defuisse praesignabant. Achab vero, cujus nomen interpretatur frater patris, a quo etiam Dei prophetas interfectos pronuntiat Scriptura, principum Sacerdotum typum gerebat. Quod autem dicit Achab ad Heliam: Tu ne es ille, qui conturbas Israel? ( 3, 18, 17) hoc ipsum et de Domino, Sacerdotum principes dixisse Pilato leguntur : Invenimus hunc subvertentem gentem nostram ( Lc, 23, 2). Hic enim, ut Dominus eis legitur exprobrasse, filii fuere patris sui diaboli, cujus opera facere studuerunt, ut vitae suae auctorem crucifigendum impie proclamarent: Vos enim (ait Dominus) de diabolo patre estis, et opera patris vestri facere vultis ( Jn, 8, 44). Ille enim homicida est, et ab initio mendax ( 1Jn, 3, 15): et in veritate nunquam stetit ( 1Jn, 3, 18). Abdias autem cujus nomen interpretatur servus Domini, qui etiam, eo tempore, quo Achab Prophetas Domini praeceperat trucidari, centum Prophetas in speluncis celaverat, victum eisdem quotidie administrans, illos quodammodo praesignabat, qui ex principibus Judaeorum occulti discipuli Domini erant (voir: Jn, 19, 38), hoc est Nicodemus, et caeteri, quos Evangelista pronuntiat. Prophetae Baal, et prophetae Lucorum, scribarum, et Pharisaeorum typum gerebant, qui sacrae Legis negligentes praecepta, populum propriis traditionibus pervertebant, quibus Vae futurum Dominus legitur praedixisse. Carmelus vero mons qui interpretatur scientia circumcisionis, Christi praefigurabat Ecclesiam, in qua non praeputii circumcisio accipienda sit, scire praecipimur: per circumcisionem enim praeputii, carnis libidinem luxuriae, atque luxuriam sciendum est abscindendam. Per cordis vero circumcisionem, immundae cogitationes intelligendae sunt amputandae. Bovem vero, quem Helias mactavit in holocaustum, atque in frusta concidit, vetus intelligendum est testamentum, ex quo ad confutandas Judaicas superstitiones, ea quae de illo scripta fuerant, multis in locis excussisse Dominum Jesum evangelica praedicatione manifestat, cum dixisse scribitur : Non legistis, quod dictum est, lapidem quem reprobaverunt aedificantes, hic factus est in caput anguli? Et intellexerunt ( Mt, 21, 42), inquit, scribae, et pharisaei quod de illis diceret ( Mt, 21, 45), etc., quae in Evangelio reperiuntur. Bovem vero alterum a falsis Prophetis electum, populum significat reprobum, per pharisaeos, atque scribas, seu haereticos, non Deo, sed Diabolo auctori eorum. ab ipsis oblatum. Transactum meridiei tempus, vergentis mundi significabat cursum, in cujus vesperum Dominus Jesus Christus in verum sacrificium, quod ipse est, se ipsum Patri ad deponenda humani generis delicta obtulit. Altare quod ab Helia curatum est, ex duodecim lapidibus restauratum, Sanctae Trinitatis accipienda est confessio, quae in Judaeis olim, vel in haereticis destructa fuit, a Domino per Apostolos in Ecclesia reformata est. Ligna vero, quae super Altare composita fuerant, crucis patibulum praesignabant, in qua dominicum affixum est corpus, quod verum, et acceptabile Deo Patri fuit holocaustum. Quatuor hydriae repletae aqua, totidem numero significabant Evangelia, in quibus baptismi Sacramentum, quod in nomine Sanctae Trinitatis datur, habetur praeceptum. Ignis quoque, qui lapides altaris, et quae super eum fuerant, nec non et aquam voravit, Sanctum praesignabat Spiritum, qui non solum Apostolos, sed cunctos credentes per lavacrum regenerationis in Dei sacrificium assumit, et sanctificat. Falsi vero Prophetae, qui ab Helia interfeci leguntur, adversae accipiendae sunt potestates, de quibus Dominum in cruce pronuntiavit Apostolus triumphasse, sive illi accipiendi sunt, qui adversum Dominum impie proclamasse leguntur : Sanguis ejus super nos, et super filios nostros ( Mt, 27, 25). Quod utique temporibus Vespasiani, et Titi expletum, qui legit Josephum historiographum, non habebit ambiguum.