Liber Secundus Samuelis

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 2, Caput 22
  • Necnon et ante descenderant tres, qui erant principes in triginta, et venerunt tempore messis ad David in speluncam Odollam. ( S2, 23, 13) Tres isti fuerunt, Abisai filius Sarviae et sub hoc Hai Usatites, et Jonathanfilius Sammaa fratris David.

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 2, Caput 23
  • Nec non et ante descenderant tres, qui erant principes inter triginta, et venerant tempore messis ad David in speluncam Odollam. Castra autem Philisthiim erant posita in valle gigantum, et David erat in praesidio. ( S2, 23, 13 et S2, 23, 14) Hinc Josephus: « Haec, inquit, opera manuum tuarum ac praeliorum tres isti demonstraverunt; quo tempore cum rex esset in Jerosolymis, Palaestinorum ad bellandum supervenit exercitus. Tunc David in arcem civitatis ascendit, sicut praediximus, ut de bello consuleret DomiNum. Castra vero inimicorum erant in valle fixa, usque ad civitatem Bethlehem, quae ab Jerosolymis procul est stadiis viginti. David itaque sociis ait: Bonam aquam habemus in regione mea, et praecipue laudabat eam quae erat juxta puteum in porta. Mirabatur si esset qui ex eo poculum ei praeberet, quod magis optaret quam si quis ei magnam pecuniam ad tempus afferret. Et haec cum audissent isti tres viri, mox occurrentes, et per medium hostium iter facientes venerunt ad Bethlehem, et haurientes aquam, denuo ad regem per eorum castra reversi sunt, ita ut Palaestini eorum fiduciam et magnanimitatem obstupescentes, quia sic pauci eos contemnerent, a migratione cessarent. » Tres istos scilicet, qui aquam de Bethlehem afferebant, illos tres voluit intelligi, qui supra nominati sunt, hoc est Jesbaam filium Achamoni, quem ille nuncupat Eusebium filium Achimae, et Eleazarum filium Achai, quem dicit esse filium Dodi, atque Semmaa filium Age, quem nuncupat Semegem filium Heli. Sed Hebraeus ille, cujus in plurimis locis istius libri sensum exposui, tres istos arbitratus est fuisse Abisai filium Sarviae, et Subbochai, Usathiten, et Jonathan filium Semma fratris David, qui supra commemorati sunt in praeliis Philistinorum, cujus sensui favere mihi videtur Scriptura, quae ita concludit narrationem de praedictis tribus viris aquam David afferentibus:

Hugo de Sancto Victore -1141

• Liber 1, Caput 2
  • David in cathedra sedens. ( S2, 23, 8) Ecce magisterium, merito quia sapientissimus. Ipse est quasi tenerrimus ligni vermiculus. ( S2, 23, 8) Vermiculus ligni in se tener et mollis, durum lignum perforat. Quando tangitur, nihil mollius illo; quando tangit, nihil durius. In eo igitur quod tenerrimus appellatur, notatur humilitas et mansuetudo; in eo quod vermiculus ligni dicitur, fortitudo signatur. David quando laedebatur, nihil mansuetius; quando laedere volebat, nihil ferocius. Tres principales virtutes: sapientia, humilitas, fortitudo. Has omnes nullus aliorum habere potuit, nisi ille solus, in quo directus est Spiritus Dei. Has sequuntur tres quasi imagines aliarum: disciplina, sapientiae; mansuetudo, humilitatis; constantia, fortitudinis. Has autem secundas tres novissimae sequentes perverse imitantur. Disciplinam, hypocrisis; mansuetudinem, pigritia; constantiam, pertinacia. David sedens in cathedra, qui octingentos interfecit impetu uno. ( S2, 23, 8) Ubi hoc factum sit, non legimus, nisi quantum hic commemoratur. In Hebraeo sic est: Octingentos una vice. Quod sic intelligi potest, quasi diceret David ligni vermiculo comparatur propter fortitudinem; qua omnia penetrat, et nihil ei resistere potest; in tantum ut super octingentos una vice irruere possit, et vincere. Post hunc Eleazar, ( S2, 23, 9) secundus scilicet in fortitudine post David. Inter tres fortes, qui erant cum David quando Philisthini exprobraverunt ( S2, 23, 9) Israel, scilicet timiditatem, et quod eis resistere non poterant: et congregati sunt ( S2, 23, 9) ipsi Philisthaei illuc ( S2, 23, 9) (ubi erat David) in praelium. ( S2, 23, 9) Hoc Judaei dicunt ibidem factum ubi Goliath agminibus Israel exprobravit. Aliud non legimus nisi quantum hic dicitur: Et post hunc Semmaa filius Aggae de Arari. Et congregati sunt Philisthiim in statione. ( S2, 23, 11) Hoc cohaerere non videtur; sed sic legendum est: Post hunc, Semmaa. Et ipse similiter Philisthaeos percussit, et ubi subjungit: quia congregati sunt Philisthiim in statione; id est in loco ubi castris positis stabant et morabantur. Cumque fugisset populus Israel a facie Philisthiim, stetit ille in medio agri; ( S2, 23, 11 et S2, 23, 12) id est in campo unde populus fugerat: et tutatus est, ( S2, 23, 12) id est defendit eum; scilicet campum ut cum obtineret fugatis vel prostratis hostibus. Nec non, et ante; ( S2, 23, 13) in alio scilicet praelio, quod ante hoc factum fuerat. Descenderant tres fortes, qui erant principes inter triginta ( S2, 23, 13) [non adnumerato Uria] id est aliis triginta excellentiores. Et venerant tempore messis ad David in speluncam Odollam. ( speluncam) Horum omnium, quae dicuntur aliam notitiam habere non possumus, nisi quantum conjicimus ex his quae in hoc loco commemorantur. Ipse percussit duos leones Moab. ( S2, 23, 20) In Hebraeo evidentius legitur duos principes Moab. Et ipse descendit, et percussit leonem in media cisterna. ( S2, 23, 20) Magna audacia ad tam ferocem aggrediendum solum descendere. Verumtamen usque ad tres, ( S2, 23, 23) scilicet primum nominatos, non pervenerat, ( S2, 23, 23) ut illis aequalis esset. Fecitque eum David sibi auricularium, ( S2, 23, 23) id est consiliarium, a secreto, ( S2, 23, 23) vel pro una dictione accipiendum est, vel a secreto, id est de secreto, quasi diceret de secretis, vel in secretis fecit eum consiliarium sibi.

Auctor incertus (Hieronymus Stridonensis ?)

• Liber 2, Caput 22
  • Et descenderunt tres qui erant principes inter triginta, et venerunt in tempore messis ad David in speluncam Odollam ( S2, 23, 13). Tres isti fuerunt, Abisai filius Sarviae, et Sibbachai Usathites, et Jonathan filius Semmaa fratris David. Hi etiam tres irruperunt castra Philistinorum, et hauserunt aquam de cisterna Bethleem. Et de tribus istis Abisai primus erat, quod in sequentibus declaratur.