Liber Psalmorum

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 3, Caput 6
  • Texit quoque cherubim auro, et omnes parietes templi per circuitum sculpsit variis caelaturiset torno. Et fecit in eis cherubim, et palmas, et picturas varias, quasi prominentes de pariete et egredientes; sed et pavimentum domus texit auro intrinsecus et extrinsecus. Et in ingressu oraculi fecit ostiola de lignis olivarum, postesque angulorum quinque, et duo ostia de lignis olivarum. Et sculpsit in eis picturam cherubim et palmarum species, et anaglypha valde prominentia, et texit ea auro, et operuit tam cherubim quam palmas et caetera auro. Fecitque in introitu templi postes de lignis olivarum quadrangulatos, et duo ostia de lignis abiegnis altrinsecus, et utrumque ostium duplex erat, et se invicem tenens aperiebatur. Et sculpsit cherubim, et palmas, et caelaturas valde eminentes, operuitque omnia laminis aureis operequadro ad regulam. ( R3, 6, 28, R3, 6, 29, R3, 6, 30, R3, 6, 31, R3, 6, 32, R3, 6, 33, R3, 6, 34 et R3, 6, 35) Et reliqua. Texit, inquam, cherubim auro, ( R3, 6, 28) quia et naturam eorum Conditor immortali claritate sublimavit, et mentem veradilectionis atque humilitatis luce replevit. Notandum sane quod Moyses, dum tabernaculum faceret, fecit et duos cherubim aureosquos posuit in propitiatorio quod erat super arcam. Salomon autem addidit alios duos multo majores quos in templo poneret, sub quorumalis arcam in medio poneret, cum propitiatorio et cherubim prioribus. Sicque factum est, ut in tabernaculo quidem essent cherubim duo, in templo autemquatuor: ad unam vero eamdemque significationem utrique pertinent. Sed repetitum est ut typice doceretur, quia multiplicata post incarnationemdominicam Ecclesia, latius esset degentibus sublimitas coeli civium pandenda: qui sicConditorem decollato sibi munere beatitudinis collaudant, ut de nostra quoqueereptione ad eamdem beatitudinem introductione congaudeant. Extendunt enim alas adinvicem super arcam, cum ad laudem Domini Salvatorisreferunt bonum omne quod acceperunt. Extendunt alteras alas ad parietes oraculi, cum sanctos etiam homines secum viderelaetantur, eosque quo volunt alarum suarum summitatibus tangunt, quos consortes atqueimitatores fuisse in hac vita suae puritatis exsultant. Duos autem aeque parietes alis suis tangunt, quia fideles utriusque populi, Judaeiscilicet et gentilis, possessores secum habent aulae coelestis: non quod in illapatria distinctio localis inter utrumque populum, sedquia major fiat festivitasinternae beatitudinis, de consortio adunatae in Deo fraternitatis. Extendunt ergo cherubim ad utrumque parietem oraculi alas suas, quia laetantes incoelesti patria justos utriusque plebis, visione quoque suae gloriae ad laudem suiCreatoris excitant. Non solum de illorum quos secum intus habent hominum justorum felicitate laetanturagmina coelestia, verum etiam nostri qui foris adhuc positi de profundis ad Dominumclamamus, curam gerunt sedulam. Unde bene de eisdem cherubim in libro Paralipomenon scriptum est: Ipsi autem stabant erectis pedibus et facies eorum versae erant ad exteriorem domum. ( Ch2, 3) Quia nos ab hujus aerumna peregrinationis ereptos, ad suum desiderant pervenireconsortium. Sic ergo pedibus stant erectis: sic alas suas auro tectas ad oraculi parietesextendunt, ut facies habeant ad domum versas exteriorem, quia sicut angeli suamperpetuo innocentiam conservant, sic de animarum sanctarum in coelis beatitudinecongaudent, ut eis quoque quos in terris adhuc peregrinari conspiciunt electis opemferre non desinant: donec et illos ad coelestem patriam introduCant. Omnes enim suntadministratorii spiritus in ministerium missi, propter eos qui haereditatem capiuntsalutis. Possunt etiam per duo cherubim duo Testamenta figurari. Qui nimirum cherubim in oraculo sunt facti; quia in consilio divinae provisionisnobis utique inaccessibili atque incomprehensibili, ante saecula dispositum estquandoet qualiter, quibusve auctoribus, sacrae Scripturae conderentur. De lignis olivarum sunt facti, quia lucem nobis scientiae tribuunt, juvante flammacharitatis Dei, qui per Spiritum sanctum diffunditur in cordibus nostris. Decem cubitis sunt alti, quia per observantiam decalogi legis Deo serviendumpraedicant, quia Deo fideliter servientes, denario remunerandos esse regniperpetuitate ostendunt. Geminas habent alas, quia Testamentis sui Conditoris per aspera aeque ut prosperaindefesso suis auditoribus animo gradiendum esse demonstrant. Quinque cubitorum ala cherub una, et quinque cubitorum ala cherub altera, quia inomni labentium rerum varietate, sancti universos sui corporis sensus, in obsequium suiConditoris extendunt. Et unum opus erat induobus cherubim, quia utriusque Testamenti scriptores, unaeademque castitate operis et charitatis devotione Domino serviebant, una et consonaDomini voce ac fide praediCant. Alae igitur cherubim interiores super arcam se invicemconstringebant, quia Testamenta pari de Domino attestatione consentiunt. Item alis exterioribus iste unum parietem, ille alterum contingebant, quia VetusTestamentum proprie antiquo Dei populo scriptum erat. Novum vero nobis, qui post incarnationem dominicam ad fidem venimus. Et secundo parieti, hoc est septentrionali recte comparamur, quibus post frigoraac tenebras idololatriae, lucem veritatis agnoscere datum. Versas habent facies cherubim ad exteriorem domum, quia nostri gratia qui adhucforis stamus,neque reipsa, sed spe salvi facti sumus (divini sunt libri conditi. quia scriptores eorum jam regnantes cum Deo, illum collaudant in coelis, curamnostrae gerunt salutis, proque nostris erratibus apud ejus pietateminterpellant). Et omnes parietes templi per circuitum sculpsit variis caelaturis et torno. ( R3, 6, 29) Omnes parietes templi per circuitum, omnes sanctae Ecclesiae populi sunt, quibussuper fundamentum Christi locatis, totius ambitum orbis replevit. Coeptumque fidei aedificium, quotidie nova membrorum suorum progenie, quasilapidum pretiosorum appositione, superaugmentare non desisTit. Qui nimirum parietesvariis caelaturis sculpuntur, cum alii datur per Spiritum sermo sapientiae, alii sermoscientiae secundumeumdem Spiritum, alteri fides in eodem spiritu, alii gratiacurationum in uno spiritu, alii operatio virtutum, alii prophetia, alii discretiospirituum, alii genera linguarum, alii interpretatio sermonum (voir: 1Co, 12) . Et ut ad illas veniamus, quas omnes habere valemus virtutes, charitas, gaudium, pax, longanimitas, patientia, benignitas, bonitas, fides, modestia, continentia ( Ga, 5) et caeteri fructus spiritus, quid nisi caelaturae sunt parietum templi? quiaornatus sunt mentium populi Dei. Sculpuntur iidem parietes et ad patiendum, cunctaque promittunt, dicentes ex animoper singula quae occurrunt: Benedicam Dominum in omni tempore; ( Ps, 33, 2) [mauvais référencement: Ps, 33] et: Paratum cor nostrum, Deus, paratum cor meum, cantabo et psallamin gloria mea Domino. ( Ps, 107, 2) [mauvais référencement: Ps, 107] Sculpuntur torno, cum intantum virtutibus operam impendunt, ut ab harum tramitenullis circumstantium rerum contrarietatibus, nullis possint blandimentisaverti. Quia enim tornatura caeteris artibus velocitate praecellit, et ipsa sibi regulamqua sine errore opus perficiat servat: apte per hanc pia sanctorum vita signatur, quaeet parata est semper ad obsequium divinae voluntatis: et hoc absque diverticuloerrandi complere, longo virtutum didicit usu exercitata. Et fecit cherubim in eis et palmas, et picturas varias, quasi prominentes de pariete et egredientes. ( R3, 6, 29) Cherubim namque in parietibus templi fecit Salomon, cum electos suos Dominus adregulam Scripturarum sanctarum (in quibus est multitudo scientiae) vitam suam dirigeredonat. Cherubim facit, cum eos in hoc mundo castitatem angelicae conversationis, promodulo suo docet imitari: quod maxime vigiliis ac laudibus divinis, dilectione sinceraConditoris et proximi geritur. Palmas facit, cum memoriam aeternae retributionis eorum mentibus infigit: ut eominus ab arce justitiae labi queant, quo mercedem justitiae semper ante oculoshabeant. Facit picturas varias quasi prominentes de pariete et egredientes, cum multifariasvirtutum operationes fidelibus tribuit. Verbi gratia, viscera misericordiae, benignitatem, humilitatem, patientiam,modestiam. Sed et pavimentum domus texit auro intrinsecus et extrinsecus. ( R3, 6, 30) Intrinsecus et extrinsecus, in oraculo et in ipso templo significat. Texit ergo Salomonpavimentum domus auro intrinsecus et extrinsecus, quia rexnoster pacificus et angelos atque animas justorum in coelis perfecte ac plenarie donodilectionis, a caeterorum mortalium visione secrevit. Et in ingressu oraculi fecit ostiola de lignis olivarum, postesque angulorum quinque, et duo ostia de lignis olivarum. » Quod primo dixerat, fecit ostiola de lignis olivarum, hoc ipsum videtur apertius explicare voluisse cum adjunxit: et duo ostia de lignis olivarum. ( R3, 6, 31 et R3, 6, 32) Unus quippe erat ingressus oraculi, sed idem ingressus duobus ostiisclaudebatur. Rursumque reseratis eisdem aperiebatur, sicut etiam templum. Sicut porticus ante templum, unum non amplius habebat introitum. Certi utique causa mysterii, quia unus Dominus, una fides, unum baptisma, unus Deus. ( Ep, 4) Unus in saeculum praesens per baptisma, unus in regnum coeleste per opera fideiest sperandus introitus. Nam quod unus esset ingressus oraculi, testatur hoc inferius de arca scriptum: Cumque eminerent vectes, et apparerent summitates eorum, foris sanctuarium ante oraculum, non apparebant ultra extrinsecus, qui et fuerunt ibi usque in praesentem diem. In arca autem non erat aliud, nisi duae tabulae lapideae, quas posuerat in ea Moyses in Horeb, quando pepigit Dominus foedus cum filiis Israel cum egrederentur de terra Aegypti ( R3, 8), etc. Ubi patenter (ni fallor) ostenditur quod unus erat ingressus oraculi: ethic e regione factus arcae, quae in medio ejusdem stabat oraculi.Cujus ingressus ostiola per significationem multifarie possunt accipi. Nam et angelicos spiritus quorum ministerio inhabitationem patriae coelestisintroducimur, aptissime designant. Et apostolorum aeque, apostolicorumque virorum, quibus claves regni coelorum suntdatae, tenent figuram: qui accepta a Domino potestate ligandi atque solvendi, etdignos intra regni januam admittunt, et contumaces, impuros ac superbos,excommunicando, sive anathematizando, ab ingressu vitae perennis climinant. Sed et opera justitiae, quorum merito ad regum coeleste pervenitur, recte perostia (per quae in Sancta sanctorum pontifex ingrediebatur) possunt typice designari:juxta hoc quod in libro Sapientiae scriptum est: Custoditio autem legum consummatio incorruptionisest: incorruptio autem facit esse proximum Deo. Concupiscentia itaque sapientiae deducet ad regnum perpetuum. ( Sg, 6) Quibus omnibus apte congruit, quod eadem ostiola de lignis fiunt olivarum, quianimirum et angeli et homines perfecti, fructu misericordiae et operibus lucis, sese indomo Dei gloriosos exhibent: imo omnes electi per arma lucis et pietatis aditum sibipatriae coelestis aperiunt. Duo autem sunt ostiola, sive quia Deum ac proximos diligunt et angeli et omnessancti, neque ullus januam vitae, nisi per geminam hanc dilectionem poterit intrare:sed utriusque populi fidelibus, et Judaei scilicet et gentilis, eadem vitae januareseratur. Postes angulorum quinque, quia non solum animas electorum aula coeli recipit, sedet corporibus immortaligloria praeditis, in judicio suas fores aperit. Et sculpsit in eis picturam cherubim et palmarum species et anaglypha valde prominentia, et texit ea auro, et operuit tam cherubim quam palmas et caetera auro. ( R3, 6, 32) Anaglypha Graece, quae Latine dicuntur caelaturae: quia virtutum operibus (quaeper totum orbem Ecclesia in sanctis suis ac perfectis exercet) illi praecipue, quibusfidelium cura commissa, et claves regni coelorum sunt datae, omni debeant solertiainsistere, ut quantum gradu praeeminent caeteris, tantum et merito praecellant bonaeactionis. Habent namque in se picturam cherubim sculptam, cum angelicam in terris vitam(quantum mortalibus possibile est) et mente imitantur et opere. Habent palmarumspecies, cum dona supernae retributionis fixa semper intensionemeditantur. Palma namque manus victricis ornatus est. Habent anaglypha valde prominentia, cum certissima bonorum operum documenta, etquae nemo in sinistram partem interpretari ullatenus valeat, cunctis sese intuentibusostendunt. Et haec omnia sunt auri laminis operta, cum (sicut saepe dictum et semper dicendumest) caeteris virtutem floribus specialius in magnis Ecclesiae membris, fulgorsupereminet amoris. His ostiolis etiam velum fuisse additum Verba dierum narrant: Fecit quoque velum, inquit, ex hyacintho, purpura, cocco et bysso, et intexuit ei cherubim, ( Ch2, 3) quod decoris quidem gratia factum est, ut inter parietes deauratos etiamholosericum fulgeret. Sed inejusdem mysterii, cujus et ostiola, congrua significatione, ante arcam atqueingressum oraculi appensum, ut sicut ostiola congruis horis aperiebantur, licet velumrevelaretur quoties advenirent, quibus in Sancta sanctorum esset ingrediendum. Hujus ergo veli sedula revelatio, secundum legem apertionem significat regnicoelestis, quae nobis per incarnationem Domini et Salvatoris nostri donata est. Unde et baptizato eo, coeli aperti sunt, ut ostenderetur quia per baptisma quodnobis ipse consecravit, januam patriae coelestis deberemus ingredi. Et moriente illo in cruce, idem velum scissum est medium, a summo usque deorsum,ut aperte doceretur, quia figurae legales jam tunc ad fidem venissent, ac veritasEvangelii arcanaque coelestia et ipse coeli ingressus, non adhucprophetandus acfiguraliter significandus: sed jamjamque esset proxime omnibus aperiendus, qui abinitio mundi usque ad id temporis in fide veritatis de mundo transierunt. Bene idem velum, sub quo in oraculum intrabatur, ex hyacintho, purpura, cocco etbysso factum esse, ei quoque Cherubim intexti esse memorantur. Hyacinthus quippe qui coeli colorem imitatur, supernorum desideriis aptecomparatur. Purpura, quae sanguine conchiliorum conficitur, et sanguineam ipsam praefertspeciem, non immerito sacramentum Dominicae significat passionis: quod nos intuericrucem nostram portando debemus. Cocco, quod rubeo colore flammescit, congrue virtus exprimitur amoris. De quo mirantes dixere qui cum Domino ambulaverant discipuli, Nonne cor nostrumardens erat in nobis, dum loqueretur in via, et aperiret nobis scripturas? ( Lc, 24, 32) [mauvais référencement: Lc, 24] Byssus quae de terra virenti germine nascitur, et longo artificum exercitionativum exuit virorem, atque ad albentem perducitur speciem, congrue castigationemcarnis nostrae insinuat: cujus quasi humorem ingentem exsiccari jubet Apostolus,dicens: Mortificate membra vestra quae sunt super terram, fornicationem, immunditiam, libidinem, concupiscentiam malam, et avaritiam, quae est simulacrorum servitus. ( Col, 3) Ad quantam vero candoris gratiam hanc velit perduci, alias ostendit, dicens: Obsecro vos, fratres, per misericordiam Dei, ut exhibeatis corpora vestra, hostiam viventem, sanctam, Deo placentem: rationabile obsequium vestrum. ( Rm, 12) Intexuntur cherubim eidem, quod quatuor eximiis coloribus conficitur, cumuniversa quae pie agimus, a venenatis daemonum telis, per angelica praesidia, Dominodonante, protegimus. Intexuntur vero cherubim, cum in bonis quae agimus, multitudine scientiaeindesinenter utimur, respicientes semper ad eloquia divina: et ne forte a virtutumcalle aberremus, horum intuitu continuo vestigia nostra regimus. Fecitque in introitu templi postes de lignis olivarum quadrangulatos, et duo ostia de lignis abiegnis altrinsecus, et utrumque ostium duplex erat, et se invicem tenens aperiebatur. ( R3, 6, 33 et R3, 6, 34) Sicut ingressus oraculi quo ad arcam Domini cherubimque perveniebatur,introitum significat regni coelestis, quo ad visionem nostri Conditorissupernorumquecivium nos introduci speramus ac desideramus: ita introitus in templum, primordianostrae structurae ad Deum conversionis, quando in praesentem Ecclesiam ingredimur,typice demonstrat. Iste ingressum nostrum ad fidem, ille designat ad speciem. Unde apte postes hujus introitus quadrangulati sunt facti, sive propter quatuorsancti Evangelii libros, quorum doctrina in fide veritatis erudimur, seu proptertotidem virtutes principales, prudentiam, fortitudinem, temperantiam, justitiam,quarum veluti fundamine quodam firmissimo, omnis bonorum actuum structurainnititur. Prudentia est namque qua discimus quid nos agere, qualiter vivere deceat. Fortitudo, per quam ea quae agenda didicimus, implemus. Quas uno versiculo virtutes Prophetabreviter complectitur, dicens: Dominus illuminatio mea et salus mea. ( Ps, 26, 1) [mauvais référencement: Ps, 26] Illuminatio videlicet, ut quae agere debeamus, doceat; salus vero, ut ad haecnos peragenda confirmet. Temperantia est qua discernimus, ne plus aut minus justo, prudentiae sivefortitudini operam dare inveniamur; et quia quisquis prudentia ac fortitudinetemperanter utitur, absque ulla contradictione justus esse probabitur. VIrtus quartapost prudentiam, fortitudinem, et temperantiam, justitia sequitur. Duo ostia quae in hoc ingressu facta sunt, dilectio est Dei et proximi. Quae bene altrinsecus facta esse dicitur, quia ad invicem respiciunt, adeo ut unasine altera nequaquam possit haberi. Omnis enim qui credit quoniam Jesus est Christus, ex Deo natus est. Et omnis qui diligiteum qui genuit, diligit eum qui natus est ex eo. ( 1Jn, 5) Et sicut iterum dicitur: Qui non diligit fratrem suum quem videt, Deum quem non videt quomodo potest diligere? ( 1Jn, 4) Unde recte ostium exterius dilectio fraterna, interius est dilectiointelligenda divina, quia illa prior tempore, haec divinitate sublimior. Et per illam ad hanc intratur, quia in amore proximi dicitur, qualiter amariConditor debeat. Notandum sane quod in ingressu oraculi, duo quidem fuisse ostia dicuntur; sed haecduplicia fuisse non dicuntur. In templi vero, id est domus prioris introitu, ita erant duo ostia, ut duplexesset utrumque. Quia nimirum in praesenti Ecclesia, talem nos ingredi ac ducere vitam necesseest,in qua dilectionem Dei et proximi per fidem et operationem, per patientiam etbenignitatem servemus. In futura autem vita ubi Deum et proximos in lucae aeternae beatitudinisvidebimus, eamdem utique dilectionem gemina, absque ullo prorsus labore, imo in magnamultitudine divinae dulcedinis fruemur. Unde apte introitus interioris domus, duo quidem ostia: sed haec simpliciahabebat. Non enim ibi fides necessaria est, ubi ea quae nunc credimus ac speramus omniamanifesta luce videbimus. Non labor operum necessarius, ubi mercede perpetua eorum quae hic laboramusdonabimur. Non necessaria patientia, ubi nemo adversi aliquid irroget. Non munificentia benignitatis, ubi nemo indiget, opus est. Haec de ostiorum figura pro modulo nostro, sequentespatrum vestigiadisseruimus. Verum juxta formam ipsius operis, decori gratia provisum est, ut in uno eodemquetempli ingressu, duo essent ostia. Necesse etenim erat parietes domus, quae centum viginti cubitos habebant inaltitudine, nonnullos etiam grossitudinis cubitos habere, in cujus nimirumgrossitudinis extrema parte ostia erant affixa, ita ut aequale parieti esset ostiumutrumque, et sive intus, sive foris templum quisque positus ostium inspiceret, unus eiper omnia paries esse videretur. Similiter et cedrinus paries cum vicenorum in longitudine et altitudine essetcubitorum, non parvam et ipse debuit habere grossitudinem. Quapropter et hujus ingressu duo facta sunt ostia, ut videlicet ab utroque latere,hoc est, et intus et foris aequale parieti ostium pateret:et quo per easdem picturasostiorum quas et paries habebat, veraciter unus per omnia et continuatim extentusparies videretur: unum decoris gratia praetendens, aliud ministerii, dispensationempraefigurans. Quod vero de scriptis templi ostiis sequitur, Et sculpsit cherubim et palmas et caelaturas valde eminentes, operuitque omnia laminis aureis, opere quadro ad regulam: ( R3, 6, 35) quia nimirum eadem arcana fidei, spei et charitatis, quae sublimes quique acperfecti sublimiter capiunt, quaeque omnes electi plene divina visione percipiunt,etiam catechizandis rudibus pro suo cuique captu discenda et confitenda traduntur:quatenus sacris initiati mysteriis, quandoque etiam ad capienda ea quae pie credidere,perveniant.

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 3, Caput 6
  • Et omnes parietes templi per circuitum sculpsit variis caelaturis et torno, ( R3, 6, 29) etc. Omnes parietes templi per circuitum, omnes sanctae Ecclesiae populi sunt, quibus super fundamentum Christi locatis totius ambitum orbis replevit, coeptumque fidei aedificium quotidie nova membrorum suorum progenie, quasi lapidum pretiosorum appositione, superaugmentare non desisTit. Qui nimirum parietes variis caelaturis sculpuntur, cum alii datur per Spiritum sermo sapientiae, alii sermo scientiae, secundum eumdem Spiritum, alteri fides in eodem Spiritu, alii gratia curationum in uno Spiritu, alii operatio virtutum, alii prophetia, alii discretio spirituum, alii genera linguarum, alii interpretatio sermonum; ( 1Co, 12) et ut ad alias veniamus, quas omnes habere valeamus, virtutes, Charitas, gaudium, pax, longanimitas, patientia, benignitas, bonitas, fides, modestia, continentia, ( Ga, 5) et caeteri fructus Spiritus, quid nisi caelaturae sunt parietum templi, quia ornatus sunt mentium populi Dei? Sculpuntur iidem parietes et torno, cum prompto pollent animo fideles ad faciendum cuncta quae Dominus praecipit, ad patiendum cuncta quae permittit, dicentes ex animo per singula quae occurrunt: Benedicam Domino in omni tempore. ( Ps, 33, 2) [mauvais référencement: Ps, 33] Et: Paratum cor meum, Deus, paratum cor meum; cantabo et psalmum dicam Domino. ( Ps, 56, 8) [mauvais référencement: Ps, 56] Sculpuntur torno, cum in tantum virtutibus operam impendunt, ut ab harum tramite nullis circumstantium rerum contrarietatibus, nullis possint blandimentis averti. Quia enim tornatura caeteris artibus velocitate praecellit, et ipsa sibi regulam, qua sine errore opus perficiat, servat, apte per hanc pia sanctorum vita signatur, quae et parata est semper ad obsequium divinae voluntatis, et hoc absque diverticulo errandi complere longo virtutum didicit usu exercitata.

Auctor incertus

• Liber 3, Caput 16
  • Et fecit in oraculo duo Cherubin de lignis olivarum decem cubitos altitudinis ( R3, 6, 23). Cherubin, sicut propheta Ezechiel aperte declarat, angelicae dignitatisvocabulum est; numeroque singulari Cherub dicitur, plurali Cherubin. Unde apte in figuris Cherubin, quae erant in oraculo facta, angelicaministeria, quae Conditori suo in coelis semper assistunt, possuntintelligi. Quae recte de lignis olivarum facta esse perhibentur, quia nimirum virtutesangelicae gratia Spiritus sancti, ne umquam ab amore Dei arescant, unctaesunt. Ipsae enim una nobiscum sunt participes illius, de quibus ait in laudeChristi propheta, Unxit te Deus tuus oleo laetitiae, prae participibus tuis ( Ps, 44, 8). Recte de lignis olivarum figuraliter sunt facti, quos luce sapientiaecoelestis, mox ipse qui creavit, implevit. Unde Cherub appellare voluit, quod Latine multiplicata scientia, sivescientiae multitudo interpretatur. Decem autem sunt cubitorum altitudinis, quia denario vitae aeternae fruuntur,habentes inviolatam in se sui Conditoris imaginem, servata in perpetuumsanctitate, et justitia, et veritate, quae prima conditione perceperunt. Denarius quippe obolis constat, et continere in se nomen regis et imaginemconsuevit. Quapropter et figurae regni coelestis aptissime congruit, ubi et angelisancti in imagine sui Conditoris, ad quam facti sunt, semper manent; et electi homines imaginem ejus, quam peccando amiserant, recipiunt. Scimus enim, inquit, Alae cum in sanctorum hominum figura ponuntur, virtutes significanteorum quibus ad coelestia volare semper, atque in his conversationemdelectantur habere. Cum vero in significatione angelorum ponuntur alae, quid apertius quamgratiam demonstrant perpetuae et indefectivae felicitatis eorum qui semper incoelestibus in ministerio sui persistunt auctoris? Vel certe quia levitatespiritalis naturae sunt praediti, ita ut ubicumque voluerint, statim quasivolando perveniant; et hic cum alis figurati, et prophetae cum alis suntostensi. Bene autem dicitur quia quinque cubitorum fuerit alia Cherub una, et quinquecubitorum ala Cherub altera: quia virtutes angelicae legem Dei, quae in quinquelibris descripta est, indefessa devotione custodiunt: diligendo videlicet Deumet Domiminum suum ex omnibus viribus suis, diligendo et proximos tamquamseipsos: plenitudo enim legis est charitas. Proximi autem eorum, et ipsi ad invicem sunt angelici spiritus et homineselecti, eorum aeque concives. Unde utraque alia ejusdem esse mensurae perhibetur, quia videlicet eadem ipsadevotione, qua se alterutrum in Deo diligunt, nostram quoque ad se ascendentiumsocietatem desiderant; sicque simul alae decem cubitos complent, cum in geminacharitatis exhibitione angeli de Conditoris praesentia laetantur. Decem quoque cubitorum erat Cherub unum, mensura parietis, et opus unum erat in duobus Cherubin ( R3, 6, 25). Duo erant facti Cherubin propter consortium ejusdem, de qua loquimur,charitatis significandum, quia minus quam inter duos charitas stare nonpotest. Unde et Salvator binos ad praedicandum discipulos mittere curavit (voir: Lc, 10) , ut tacite doceret eos, qui verbum fidei praedicarent, virtutemdilectionis ante omnia opera esse tenendam. Uniusque mensurae et operis duo Cherubin, quia disparilitas voluntatum, sivecogitationum, in superna patria nulla est, ubi una omnes eademque praesentisvisione et gloria illustrantur. Posuitque Cherubin in medio templi interioris; extendebant autem alas suas Cherubin, et tangebat ala una parietem, et ala Cherub secundi tangebat parietem alterum: Alae autem alterae in medio pariete templi se invicem contingebant ( R3, 6, 27). Manifestum est ex his quae praedicta sunt quare Cherubin in medio templiinterioris sint positi, quorum habitatio est in coelis. Extendebant autem alas Cherubin, quasi ad volandum, quia spiritus angelicisemper habent animum ad obsequium divinae voluntatis praeparatum. Quod vero ala una tangebat parietem, ad illam charitatis administrationempertinet, quam nobis exhibent angeli. Quod alae alterae in medio templi se invicem contingebant, eam dilectionisgratiam qua se alterutrum complectuntur, exprimit. Bene autem sequitur, Texit quoque Cherubin auro ( R3, 6, 28), quia et naturameorum Conditor immortali claritate sublimavit, et mentem vera dilectionis atquehumilitatis luce replevit. Notandum sane quia Moyses dum tabernaculum faceret, fecit et duos Cherubinaureos, quos posuit in propitiatorio, quod erat super arcam. Salomon autem addidit alios duos multo majores, quos in templo poneret, subquorum alis arcam in medio poneret, cum propitiatorio et Cherubin prioribus;sicque factum est, ut in tabernaculo quidem essent Cherubin duo, in temploautem quatuor. Ad unam vero eamdemque significationem utrique pertinent, sed repetitum estopus augustius factum per Salomonem, ut typice doceretur, multiplicata postincarnationem Domini sancta Ecclesia, latius esse gentibus sublimitatem civiumcoeli pandendam, qui sic Conditorem de collato sibi munere beatitudiniscollaudant, ut de nostra quoque ereptione atque ad eamdem beatitudinemintroductione congaudeant; extendunt enim alas ad invicem super arcam, cum adlaudem Domini Salvatoris referunt bonum omne quod acceperunt; extendunt alasalteras ad parietes oraculi, cum sanctos etiam homines secum videre laetantur,eosque velut alarum suarum summitatibus tangunt, quos consortes atqueimitatores fuisse in hac vita suae puritatis exsultant. Duos autem aeque parietes alis suis tangunt: quia fideles utriusque populi,Judaei scilicet et gentilis, secum possessores habent aulae coelestis. Namque in illa patria distinctio fit localis inter utrumque populum. Sed quia major fit festivitas internae beatitudinis de consortio adunataefraternitatis, extendunt Cherubin ad utrumque parietem oraculi alas suas, quialaetantes in coelesti patria justos utriusque plebis visione quoque suaegloriae ad laudem Creatoris excitant; nec solum de illorum, quos secum intushabent, hominum justorum felicitate laetantur agmina coelestia, verum etiamnostri, qui foris adhuc positi de profundis ad Dominum clamamus, curam genuntsedulam. Unde bene de eisdem Cherubin in libro Paralipomenon scriptum est, Ipsi autem stabant erectis pedibus, et facies eorum versae erant ad exteriorem domum ( Ch2, 2, 13); stabant etenim erectis pedibus Cherubin, quia avia veritatis, in qua mox conditi positi sunt, numquam aberraveruntangeli. Habent facies ad exteriorem domum, quia nos, ab hujus aerumna peregrinationisereptos, ad suum desiderant pervenire consortium. Sic ergo pedibus stant rectis, sic alas suas auro tectas ad oraculi parietesextendunt, ut facies habeant ad domum versas exteriorem, quia angeli sic suamperpetuo innocentiam conservant, sic de animarum sanctarum in coelisbeatitudine congaudent, ut eis quoque quos in terris adhuc peregrinariconspiciunt, electis opem ferre non desinant, donec et illos ad coelestempatriam introducant; omnes enim sunt administratorii spiritus in ministeriummissi propter eos qui haereditatem capiunt salutis. Possunt etiam per duo Cherubin duo testamenta figurari, qui nimirum Cherubinin oraculo sunt facti, quia in consilio divinae promissionis nobis utiqueinaccessibili atque incomprehensibili ante saecula dispositum est, quando, etqualiter quibusve auctoribus sacra Scriptura conderetur. De lignis olivarum sunt facti, quia per viros misericordiae, quorum pietatinon defuerunt vires, unctione sancti Spiritus illustratos, divini sunt libriconscripti. De lignis olivarum sunt facti, quia lucem nobis scientiae tribuunt, juvanteflamma charitatis Dei, quae per Spiritum sanctum diffunditur in cordibusnostris. Decem cubitis sunt alti; quia per observantiam decalogi legis, Deo serviendumpraedicant, et Deo fideliter servientes denario remunerandos esse regniperpetui ostendunt. Geminas habent alas, quia Testamenta per aspera aeque et prospera, indefessoproposito semper ad coelestia tendisse ac pervenisse declarant; et hoc idemsuis auditoribus faciendum esse demonstrant. Quinque cubitorum erat ala Cherub una, et quinque cubitorum ala Cherub altera ( R3, 6, 24); quia in omni labentium rerum varietate, sancti universoscorporis sui sensus in obsequium sui Conditoris extendunt: oculos habentessemper ad Dominum, audire desiderantes vocem laudis ejus, et narrare universamirabilia ejus, dulcia faucibus suis habentes eloquia illius, super mel etfavum ori suo, currentes in odore unguentorum ejus; et donec superest halitusin eis, et spiritus Dei in naribus eorum, non loquentes labiis iniquitatem, necin lingua sua stultitiam personantes: sicque per arma justitiae a dextris, et asinistris incedentes, ad perceptionem coelestis denarii, quem summuspaterfamilias cultoribus suae vineae repromisit, perveniunt. Et opus unum erat in duobus Cherubin, quia utriusque Testamenti scriptoresuna eademque castitate operis et charitatis devotione Deo servierunt, una etconsona voce ac fide Deum praedicant: quia quae novum Testamentum de Dominicaincarnatione, passione, resurrectione, ascensione, gentium vocatione, Judaeorumexpulsione, multimoda Ecclesiae tribulatione facta narrant, haec eadem vetusTestamentum, si recte intelligitur, veraciter fienda praedicabat. Adventum vero Antichristi, finem saeculi, extremi discrimen judicii, etaeternam bonorum gloriam, poenamque reproborum, concordi utrumque Testamentumveritate probat. Alae ergo Cherubin interiores super arcam se invicem contingebant, quiautraque Testamenta pari de Domino attestatione consentiunt. Item alis exterioribus, iste unum parietem, ille alterum contingebat, quiavetus Testamentum proprie antiquo Dei populo scriptum est; novum vero nobis,qui post incarnationem Dominicam ad fidem venimus. Et secundo parieti h. e. septentrionali, recte comparamur, quibus post frigusac tenebras idololatriae, lucem veritatis cognoscere datum est: nam et siprimitiva Ecclesia maxime de Judaeis effloruit, et omnis Israel circa finemsaeculi salvandus esse creditur, plurimi fidelium hujus corporis congreganturad Evangelii suscipiendi sacramenta, quibus etiam hoc divinitus donatum est, utrevelatis oculis cordis sui, manifeste cognoscant litteram veteris Testamenti,evangelicae gratiae plenam esse mysteriis. Versas habent facies Cherubin ad exteriorem domum, quia nobis qui adhuc forisstamus, nec re, sed spe salvi facti sumus Divini sunt libri conditi; quiascriptores eorum jam regnantes cum Domino, illumque collaudantes in coelis,curam nostrae gerunt salutis, qui pro nostris erratibus apud ejus pietateminterpellant. Circumdati sunt auro Cherubin, quia praeclaris scriptorum suorum operibusconfirmatur auctoritas Testamentorum, manifestata jam per orbem cognitionedivinarum Scripturarum, sive interna gloria coelestium agminum: utrumque enimCherub, ut diximus, et angelos videlicet, et Testamenta designant, cum pluresad fidem converti et bonis abundare coeperint operibus. Unde et apte subditur: Et omnes parietes templi per circuitum sculpsit variis caelaturis et torno ( R3, 6, 29). Omnes parietes templi per circuitum omnes sanctae Ecclesiae populi sunt,quibus super fundamentum Christi locatis, totius ambitum orbis replevit,coeptumque fidei aedificium quotidie nova membrorum suorum progenie, quasilapidum pretiosorum appositione superaugmentare non desistit. Qui nimirum parietes variis caelaturis sculpuntur: Cum alii datur per Spiritum sermo sapientiae, alii sermo scientiae secundum eumdem Spiritum, alteri fides in eodem Spiritu, alii gratia sanitatum in uno Spiritu, alii operatio virtutum, alii prophetia, alii discretio spirituum, alii genera linguarum, alii interpretatio sermonum ( 1Co, 12, 8, 1Co, 12, 9 et 1Co, 12, 10). Et ut ad illas veniamus, quas omnes habere valemus virtutes, charitas, gaudium, pax, longanimitas, patientia, benignitas, bonitas, modestia, continentia ( Ga, 5, 22 et Ga, 5, 23), et caeteri fructus spiritus, quid nisi caelaturaeparietum templi quae ornatus sunt mentium populi Dei. Sculpuntur et iidem parietes torno, cum prompto pollent animo fideles adfaciendum cuncta quae Dominus praecepit, ad patiendum cuncta quae permittit,dicentes ex animo per singula quae occurrunt: Benedicam Dominum in omni tempore ( Ps, 33, 2) [mauvais référencement: Ps, 62] . Et, Paratum cor meum, Deus, paratum cor meum, cantabo et psalmum dicam Domino ( Ps, 56, 8) [mauvais référencement: Ps, 107] . Sculpuntur torno, cum in tantum virtutibus operam impendunt, ut ab harumtramite nullis circumstantium rerum contrarietatibus, nullis possintblandimentis averti: quia enim tornatura caeteris artibus velocitatepraecellit, et ipsa sibi regulam, qua sine errore opus perficiat, servat, apteper hanc pia sanctorum vita signatur, quia et parata est semper ab obsequiumdivinae voluntatis, et hoc absque diverticulo errandi complere longo virtutumusu exercitata didicit. Unde et sancta Ecclesia in Canticis canticorum, Sponsi ac Redemptoris suivirtutes admirata, dicebat, Manus ejus tornatiles, aureae plenae hyacinthis ( Ct, 5, 14). Tornatiles quippe sunt manus ejus, quia apparens in carne sanitates etmiracula quaecumque voluit, absque omni morarum tarditate, absque ullis errorumambagibus, Dei virtus et sapientia perfecit. Aureae sunt, quia ea quae foris verbo jussit, intus divina plenus potentiadedit. Plenae sunt hyacinthis, quia ad gloriam Patris universa quae fecit retulit;et per opera quae fecit nostros ad quaerenda coelestia sensus erigit.