Liber Secundus Samuelis

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 2, Caput 16
  • Dixit igitur Achitophel ad Absalom: Eligam mihi duodecim millia virorum, et consurgens persequar David hac nocte. ( S2, 17, 1) Achitophel, qui adversus David pessimum dedit consilium, Judae proditorisgestavit personam, qui Judaeis adversus Christum dedit consilium proditionis. Achitophel quippe interpretatur ruina fratris, quod ipsi Judae proditoriprocul dubio congruit: qui ruina exstititillius qui dignatus est dicere: Narrabo nomen tuum fratribus meis. ( Ps, 21, 23) [mauvais référencement: Ps, 21] Qui et disposita domo sua, postea suspendio interiit. Hoc et Judas in Evangelio similiter, ut Achitophel fecisse legitur. Hinc sequitur qualiter Jonathas et Achimaas ad explorandum consilium Absalom, etDavid renuntiandum, derelicti sunt, et fugientes declinaverunt in domum cujusdam viri in Bahurim, qui habebat puteum in vestibulo suo, et descenderunt in eum. Tulit autem mulier, et expandit velamen super os putei quasi siccans ptisanas, et sic res latuit. ( S2, 17, 18 et S2, 17, 19) Significant autem isti duo juvenes, Jonathas videlicet, quiinterpretatur columbae donum, et Achimaas, frater meus, eos qui per gratiamsancti Spiritus renati, et in numero fratrum sunt ascripti. Qui recedentes ab Absalom fugiunt, cum malignos spiritus evadere quaerunt. Hi ergo stabant juxta fontem Rogel, qui interpretatur tristis vel deorsum, cum tristitiam et despectum in hoc mundo appetunt habere, proptercoelestis regni desiderium. Declinant ergo concito gradu fugientes in domum cujusdam viri in Bahurim, qui locus interpretatur electus sive juvenis, cumadolescentiae tempora in memoriam reducunt. Descendunt in puteum qui erat in vestibulo, cum patientiae se humiliter subjiciuntquae cunctis necessaria est, ante finem scilicet praesentis vitae. Expandit mulier velamen super os putei, cum Ecclesiaprecum assiduitate delictajuventutis et ignorantiae suorum filiorum abscondere certat quasi siccans ptisanas,cum carnis lasciviam per continentiae rigorem constringit. Sic et res latet transgressionis videlicet humanae vitae, quia per assiduitatemprecum in compunctione lacrymarum, et per castigationem corporis omnia delictaabsconduntur, ac homines a persecutione antiqui hostis protecti liberantur. Cumque venisset David in castra Sochi filius Naahas de Rabath filiorum Ammon, et Machir filius Amihel de Lodabar, et Berzellai Galaadites de Rogelim, obtulerunt ei stratoria et tapetia, ( S2, 17, 27 et S2, 17, 28) etc. Castra ubi venit David Hebraice Manaim leguntur, sicut supra innuimus,hic est locus ubi obvii fuerunt Jacob angeli Dei, sicut in Genesi legitur. Unde scriptumest: Vocavit Jacob nomen loci Manaim, ( Gn, 32, 30) [mauvais référencement: Gn, 32] id est castra. Sobi namque quievit ibi cum muneribus, ad David, filius fuit Nahas regis, cum quopugnavit Saul: quo mortuo, dixit David: Faciam misericordiam cum Ammon sicut fecitpater ejus Nahas mecum. Interempto vero a David Ammon, qui ei inde calvandis servis suis injurias fecerat,constitutus est ab eodem David, in loco fratris sui Sobi. Caeterum spiritaliter obsequium ejus, vel caeterorum Galilaeorum David, delatum,fidem praetendebat populi gentium in Dominum Jesum Christum. Nam sicut David persecutionem declinans filii sui ab Hierusalem recessit, atque aGalilaeis benigne susceptus est: sic nimirum Dominus Jesus Christus ob impietatemJudaeos deserens, a populo gentiumsusceptus est: qui multos fidelium varietatevirtutum et doctrinarum ornatos contulit Domino.

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 2, Caput 17
  • Caeterum autem secundum allegoriam considerari oportet quid illud significet quod parricida filius Absalom patrem insequitur. Primo pater ejus declinans fugit ante faciem ejus, securus de victoria, quia sciebat impium perire, quem etiam flevit ille magno luctu, et deploravit exitum parricidae. Scribitur enim fugisse David a facie bellantis adversum se filii. Et alibi scriptum est de populo Jerusalem, Domino dicente: Filios enutrivi et exaltavi; ipsi autem spreverunt me. ( Es, 1) Filius ergo ejus impius tropice accipi potest Judaicus populus, qui eum tradidit. Absalom autem (sicut ante jam dictum est) intelligitur patris pax. Quod mirum videtur in historia, quemadmodum possit intelligi patris pax, qui patrem bello est persecutus? Sed qui diligenter allegoriam intendunt, inspiciunt Absalom esse Jerusalem, quae etiam et ipsa pax interpretatur, a cujus facie Christus fugit, quando patiendo eam deserens, in gentibus per fidem secessit. Alii Absalom Judam proditorem accipiunt, quem tanta et admiranda patientia Christus pertulit, tanquam ejus cogitationes ignoraret, cum adhibuit in convivium, in quo corporis et sanguinis sui figuram discipulis commendavit et tradidit. Quod denique in ipsa traditione et osculum accepit, bene intelligitur pacem Christum exhibuisse traditori suo, quamvis ille tam sceleratae cogitationis interno bello vastaretur. Et ideo Absalom patris pax dicitur, quia pater habuit pacem, quam ille non habuit; Achitophel igitur, qui recedens a David, ad Absalom transmigravit, haereticos significat, qui, recedentes a tramite veritatis, se sociant hosti antiquo, et subsequuntur errorem. Interpretatur autem Achitophel frater meus cadens; Gilonites vero, transmigravit, contra quos Propheta increpans dicit: In Domino confido, quomodo dicitis animae meae: Transmigra in montem, sicut passer, ( Ps, 10, 2) [mauvais référencement: Ps, 10] etc. Et merito tales laqueo doli atque malitiae suae vitam propriam finiunt, qui alienam pravis suasionibus corrumpere satagebant, sicut Achitophel in propria domo suspendio interiit, qui in aliena, vitae David insidiatus est. Unde scriptum est: Qui fodit foveam, incidit in eam. ( Si, 27) Et: « In insidiis suis capientur iniqui. » Chusai vero Arachites, antiquus amicus David, significat credentes ex gentibus, qui licet cum Absalom aliquando visi sunt, tamen pravis ejus operibus non communicantes, nec Achitophel iniquis suggestionibus unquam consentientes, sed cum David fideliter permanserunt. Interpretatur autem Chusai Aethiops; Arachites, longitudo mea. Hinc quoque in Propheta scriptum est: Vertit Aethiops pellem suam. ( Jr, 13) Et in Psalmo: Aethiopia, inquit, festinet manus ejus dare Deo. ( Ps, 67, 31) [mauvais référencement: Ps, 47] Quia gentilis populus postquam se nigredine peccatorum exuit, nunquam a tergo Domini recessit. Quod autem concubinas David, quas ipse ad custodiendam domum dimisit, stuprando corrupit, significat quod apostata angelus quosdam, qui videntur regere et custodire populum Dei, haeretica pravitate seducendo decipit. Ad quas tamen David ultra non ingreditur, sed in custodia positis alimenta praebet. Ipsae quoque in viduitate viventes clausae sunt usque ad diem mortis suae. Quia cum haeretici, a via veritatis oberrantes, denuo ad eam redire dissimulant, non sunt digni cohabitatione Christi, sed clausi, id est, separati erunt, a consortio ejus alieni. Ille tamen, qui solem suum oriri facit super bonos et malos, et pluit super justos et injustos, ( Mt, 5, 45) [mauvais référencement: Mt, 5] non renuit beneficiis suis pastum talibus in hoc mundo praebere, ut per collata beneficia occasionem tribuat convertendi. Quisquis fidelium divinae gratiae illustratione compunctus sancto desiderio de imis ad summa vehi supernae contemplationis penna sustinet, sanctorum praecedentium patrum gesta ante mentis oculos ponat, atque in eorum se imitatione exercendo proficiat, et quod in praesenti titillat ex vitio, vel praeteritorum malorum memoria reprimat; vel donorum praecedentium consolatione restinguat; vel etiam imitatione (ut dictum est) patrum praecedentium provocetur ad melius. Quod necesse est ut (sicut proposuimus) exemplis evidentioribus approbemus. Ut enim unum de multis loquar, quatenus studiosus lector multa in uno intelligat, quisquis verborum contumeliis pressus, cum virtutem patientiae servare non sufficit, David factum ad memoriam reducat, quem cum Semei tot conviciis urgeret, et armati proceres ulcisci contenderent, ait: Quid mihi et vobis, filii Sarviae? Dimittite eum, ut maledicat. Dominus enim praecepit ei ut malediceret David. Et quis est qui audeat dicere, quare sic fecerit? ( S2, 16, 10) Et paulo post: Dimittite eum, ut maledicat juxta praeceptum Domini, si forte respiciat Dominus afflictionem meam, et reddat mihi bonum pro maledictione hac die hodierna ( S2, 16, 11 et S2, 16, 12). Quibus profecto verbis indicat, quia pro perpetrato Bersabeae scelere, exsurgentem contra se filium fugiens, reduxit ad animum malum quod perpetravit, et aequanimiter pertulit, quod audivit, et contumeliosa verba non tam convicia quam adjutoria credidit, quibus se purgari, sibique misereri posse judicavit. Tunc enim illata convicia bene toleramus, cum in secreto mentis ad male perpetrata recurrimus. Leve quippe videbitur, quod injuria percutimur, dum in actione nostra conspicimus quia pejus est quod meremur. Sicque fit ut contumeliis gratia magis quam ira debeatur, qua rum interventu, Deo judice, poena gravior declinari posse confiditur. Quod autem Jonathas, qui interpretatur columbae donum, et Achimaas, qui interpretatur frater meus quis, qui ad explorandum factum Absalom et David renuntiandum decreti, fugientes Absalom, declinaverunt in domum cujusdam viri in Bahurim, qui habebat puteum in vestibulo suo, et descenderunt in eum, Tulit autem mulier et expandit velamen super os putei, quasi siccans ptisanas, et sic res latuit ( S2, 17, 19), non sine mysterio esse credendum est. Quid significant isti duo juvenes, Jonathan videlicet et Achimaas, nisi eos qui per gratiam sancti Spiritus renati, et in numero fratrum ascripti sunt? qui recedentes ab Absalom fugiunt, cum malignos spiritus evadere quaerunt. Hi ergo stabant juxta fontem Rogel, qui interpretatur tristis vel deorsum, cum luctum et despectum in hoc mundo appetunt habere, propter coelestis regni desiderium. « Declinant ergo concito gradu fugientes in domo cujusdam viri in Bahurim (qui locus interpretatur electus, sive juvenis ), cum adolescentiae tempora in memoriam reducunt. Descendunt in puteum, qui erant in vestibulo, » cum poenitentiae se humiliter subjiciunt, quae cunctis necessaria est in hoc tempore, ante finem scilicet praesentis vitae. Et expandit mulier velamen super os putei ( S2, 17, 19), cum Ecclesia precum assiduitate delicta juventutis et ignorantiae suorum filiorum abscondere certat. Quasi siccans ptisanas ( S2, 17, 19), cum carnis lasciviam per continentiae rigorem stringit. Et sic res latet ( S2, 17, 19), transgressionis videlicet humanae vitae, quia per assiduitatem precum in compunctione lacrymarum, et per castigationem corporis omnia delicta absconduntur, ac homines a persecutione antiqui hostis protecti liberantur.