V. 13 :
Vos estis sal terrae. Quod si sal evanuerit, in quo salietur? ad nihilum
valet ultra, nisi ut mittatur foras, et conculcetur ab hominibus.
Poètes
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Liber 2, Caput 3
Quod tamen idcirco dictum potest intelligi, quia sacerdotes
arguuntur. Vir enim in virum peccat, cum ille delinquit cujus
culpa corrigenda ad hominis superioris judicium respicit.
Quia igitur peccata subditi populi, quae ad sacerdotes respiciunt,
ipsorum sacerdotum precibus delentur, cum sacerdos in culpam labitur,
superior persona non est cujus precibus expietur. Quod et
ipsa Veritas per se insinuat, dicens:
Si sal evanuerit, in quo salietur
(
Mt, 5, 13)
? Dicat ergo: Quis orabit pro
eo? Quasi dicat, quis ei intercessor remanet, cum
ille se transgrediendo praecipitat, qui ad intercedendum pro aliis
ordinatus est? Quo profecto culpae magnitudo monstratur, quia
plerique eorum a Domino in impoenitentis cordis caliginem projiciuntur,
et nulla hominis adhortatione resipiscunt. Quare apte
subjunctum est:
Non audierunt vocem patris sui, quia voluit eos Dominus
occidere
(
S1, 2, 25).
Liber 2, Caput 4
In terra quippe verbum praedicatoris cadit, cum ex reproba
praedicatoris conversatione vilescit. Unde et Veritatis voce
dicitur:
Ad nihilum valet ultra, nisi ut mittatur foras, et
conculcetur ab hominibus
(
Mt, 5, 13)
. Et notandum quia ex omnibus verbis ejus non cecidisse
in terram dicitur, ut profecto praedicatori nihil agere liceat quod
licet reprobare. Nam quidquid agi prohibet, is profecto si
agit, verbum in terram cadit, quia dum a loquente contemnitur, hoc
audientes nequaquam venerantur. Verbum namque aliquod in
terram cadere prohibebat Dominus, cum negligentibus praedicatoribus
negligentiae suae verbum exponebat, dicens:
Quicunque solverit unum ex mandatis istis minimis, et
docuerit sic homines, minimus vocabitur in regno coelorum;
qui autem fecerit et docuerit, magnus vocabitur in regno
coelorum
(
Mt, 5, 19)
. Mandatum namque nec minimum praedicator solvit, cujus
verbum ex verbis omnibus in terram non cadit. Dum autem ex
omnibus verbis Samuelis verbum in terram non cecidisse dicitur, cujus
mores insinuat Samuel, nisi qui merito et praedicationis et operis magni
sunt in regno coelorum? Itaque ex omnibus verbis ejus in
terram non cadit, quia omne quod altum sanctae Ecclesiae perfectus
praedicator loquitur, ab eo etiam sublimi praedicatur conversatione,
cum, velut in ardua specula positus, et sapientes verbo erudit, et
simplicibus iter, per quod ad aeternam patriam ingredi debeant, operibus
ostendit. Unde et subditur:
Et cognovit universus Israel a Dan usque Bersabee, quod
fidelis Samuel propheta esset Domini
(
S1, 3, 20).
Liber 6, Caput 2
Quod si carnis bella describimus, magnos esse lapsus regios
invenimus. Unde et Dominus in Evangelio dicit:
Si sal evanuerit, in quo salietur?
(
Mt, 5, 13) Reges vero Ecclesiae, ejus sunt praedicatores, sicut supra jam
ostensum est. Quis ergo est Agag rex Amalech, nisi sensus
carnalis? Nam cum ex anima rationalitatem ac sensualitatem
habeamus, rationalitas menti, sensualitas carni adscribitur; et per
illam cum angelis, per istam cum brutis animalibus
convenimus. In illa quo altius extollimur, supernis civibus
appropinquamus. Per istam vero quo ad carnis blandimenta
dilabimur, carnaliores, ut ita dixerim, invenimur. Unde et
visis et concupitis jam filiabus hominum, jam impletis in luxuria
voluptatibus, de his qui puritatis merito filii Dei vocabantur, in
Genesi Dominus minatur, dicens:
Non permanebit spiritus meus in homine in aeternum, eo quod
caro sit.
(
Gn, 6, 3) Caro quippe homo efficitur, quando sensui carnis ratio
subjugatur. Rex ergo Amalech vigor est sensus carnalis, qui
motibus turpibus imperat, ut captivam rationem ad illecebras
obscenitatis trahat. Bene autem carnali sensui nomen
congruit Amalechitae regis. Agag quippe, meditans, sive
loquens interpretatur. Meditari quippe ei est, phantasmata
lasciviae interna meditatione colligere. Et loqui ei est
carnem motibus turpibus ad libidinem excitare. Quasi enim
magnum clamorem locutionis habet, quia carnem pulsando ardentius
commovet. Nam et meditando colligit quod loquendo exponat:
quia unusquisque carnali sensui subditus, quo liberius lasciviae
simulacra intus conspicit, eo validiores motus turpitudinis foris
sentit. Meditatur ergo per internam visionem turpitudinis,
loquitur autem per exteriorem motum delectationis. Rex ergo
Amalech loquens et meditans dicitur, quia illis labentia blandimenta
carnis excitare potest, quibus per turpes cogitationes illudit, et quos
per experientiam blandae motionis erudit. Sed notandum, quia
quo liberius meditatur, eo et liberius loquitur: quia carnem eo fortius
commovet, quo causas suae commotionis intus impressas per cogitationem
tenet. More etenim ignis quo attentius insufflatur, eo magis
accenditur: quia si flatus immundae cogitationis deest, ardor
libidinosae commotionis adesse non potest. Rex ergo Israel
contra Amalech regem pugnat, cum doctor Ecclesiae contra fornicationem
disputat. Quem victum capit, quando ad veniam conversos
peccatores non solum poenitentes, sed etiam confitentes
accipi. Quasi ergo Amalech regem jam vinctum tenet, qui
carnalem sensum, in conversis peccatoribus per amorem pudicitiae, jam
rationi subjectum videt. Sed quid est quod vinctus vivit,
nisi quia nonnulli sunt qui propriis passionibus non moventur, sed,
auditis alienis obscenitatibus, moventur? Pugnantes fortes
sunt, sed victores cadunt. Qui enim expugnatum regem vivum
servavit, liquet quia in ejusdem belli triumpho capti sibi regis persona
placuit.
Angelomus
Luxovensis(-c.895)
Liber 4, Caput 7
Porro ducem illum, super cujus manum rex incubuerat, et prophetae verbis
diffidebat, constitutum ad portam, conculcavit turba in introitu, et mortuus est,
juxta quod locutus fuerat vir Dei.
(
R4, 7, 17) Dux iste typum tenet Scribarum et Pharisaeorum, qui habentes clavem
scientiae,nec ipsi introierunt per fidem in Ecclesiam catholicam, et eos qui introire
volebantprohibuerant. Ad quos ipsa Veritas ait:
Vae vobis, Scribae et Pharisaei hypocritae, qui clauditis regnum coelorum
ante homines; vos enim non intratis, nec alios introeuntes sinitis
intrare.
(
Mt, 23, 13) [mauvais référencement: Mt, 23] --
Quem conculcavit turba in porta,
(
R4, 7, 17) quia inutiliter ante ostium fidei stabat, et gressum
introeuntiumimpediebat. Unde meritoconculcatus, hoc est, examine justi
judicis damnatus, perpetuasmittetur in tenebras. Nam et Dominus in
Evangelio ait:
Si sal evanuerit, ad nihil valet ultra, nisi ut mittatur foras et
conculcetur ab hominibus.
(
Mt, 5, 13) [mauvais référencement: Mt, 5]
Rabanus Maurus
(780-856)
Liber 4, Caput 8
« Ingressi igitur leprosi in castra Syrorum comederunt et biberunt, et
aurum atque argentum inde asportaverunt, » cum despecti istius mundi
meditationi philosophiae operam dantes, et sensus subtilitatem et
locutionis venustatem adquirunt, unde Ecclesiae usibus bene instructi
deservire possint; frequenter ergo talibus Dominus et ingenii acumen, et
verae sapientiae donum largitur. Qui bene quatuor esse
memorantur, ut quatuor Evangeliorum eruditione imbuti, in quatuor mundi
partes veritatem praedicent. Legitur enim in Evangelio quod
Dominus cum publicanis et peccatoribus manducaret, et mulier quae erat
in civitate peccatrix lacrymis ejus rigaret pedes, et capillis suis
tergeret, et unguento ungeret
(voir:
Lc, 7)
. Matthaeum ex publicano apostolum et evangelistam
fecit
(voir:
Mt, 9)
;
apparuitque post resurrectionem suam primo Mariae
Magdalenae, de qua ejecerat septem daemonia. Illa
videns nuntiavit his qui cum eo fuerant lugentibus et
flentibus
(
Mc, 5). Porro ducem illum super cujus manum rex incubuerat, et prophetae
verbis diffidebat, constitutum ad portam,
conculcavit turba in introitu, et mortuus est juxta quod
locutus fuerat vir Dei
(
R4, 7, 17). Dux iste typum tenet Scribarum et Pharisaeorum, qui, habentes
clavem scientiae, nec ipsi introierunt per fidem in Ecclesiam
catholicam, et eos qui introire volebant impediverant. Ad
quos ipsa Veritas ait:
Vae vobis, Scribae et Pharisaei hypocritae, quia
clauditis regnum coelorum ante homines. Vos enim
non intratis, nec introeuntes sinitis introire
(
Mt, 23, 13) [mauvais référencement: Mt, 23]. Quem conculcavit turba in porta, inutiliter ante ostium fidei
stabat, et gressum introeuntium impediebat. Unde merito
conculcatus, hoc est, examine justi judicis damnatus, perpetuas mittetur
in tenebras. Nam et Dominus in Evangelio ait:
Si sal evanuerit, ad nihilum valet ultra, nisi ut mittatur
foras, et conculcetur ab hominibus
(
Mt, 5, 13) [mauvais référencement: Mt, 5].
Commentaires
Gregorius I (540-604)
Angelomus Luxovensis(-c.895)
Rabanus Maurus (780-856)