Evangelium secundum Matthaeum

Gregorius I (540-604)

• Liber 2, Caput 4
  • In terra quippe verbum praedicatoris cadit, cum ex reproba praedicatoris conversatione vilescit. Unde et Veritatis voce dicitur: Ad nihilum valet ultra, nisi ut mittatur foras, et conculcetur ab hominibus ( Mt, 5, 13) . Et notandum quia ex omnibus verbis ejus non cecidisse in terram dicitur, ut profecto praedicatori nihil agere liceat quod licet reprobare. Nam quidquid agi prohibet, is profecto si agit, verbum in terram cadit, quia dum a loquente contemnitur, hoc audientes nequaquam venerantur. Verbum namque aliquod in terram cadere prohibebat Dominus, cum negligentibus praedicatoribus negligentiae suae verbum exponebat, dicens: Quicunque solverit unum ex mandatis istis minimis, et docuerit sic homines, minimus vocabitur in regno coelorum; qui autem fecerit et docuerit, magnus vocabitur in regno coelorum ( Mt, 5, 19) . Mandatum namque nec minimum praedicator solvit, cujus verbum ex verbis omnibus in terram non cadit. Dum autem ex omnibus verbis Samuelis verbum in terram non cecidisse dicitur, cujus mores insinuat Samuel, nisi qui merito et praedicationis et operis magni sunt in regno coelorum? Itaque ex omnibus verbis ejus in terram non cadit, quia omne quod altum sanctae Ecclesiae perfectus praedicator loquitur, ab eo etiam sublimi praedicatur conversatione, cum, velut in ardua specula positus, et sapientes verbo erudit, et simplicibus iter, per quod ad aeternam patriam ingredi debeant, operibus ostendit. Unde et subditur: Et cognovit universus Israel a Dan usque Bersabee, quod fidelis Samuel propheta esset Domini ( S1, 3, 20).
• Liber 4, Caput 4
  • Quasi dicat: Quare mihi tam magna adscribis, cum sim nihil? Gemini quippe filius est, qui negligentes imitatur in cura sui, et in exemplo proximi. Geminus quippe est, quia dum curam sui negligit, exempla boni operis aliis non impendit. Qui ergo tales imitatur, filius Gemini dicitur. Qui de minima tribu Israel esse dicitur: quia ultimus ordo sanctae Ecclesiae conversorum peccatorum est. Merito igitur, qui peccatorem se esse fatetur, de minima tribu Israel esse dicitur. Cujus etiam cognatio novissima inter alias esse perhibetur: quia juxta Veritatis vocem: Qui minimum mandatum solvit, minimus est in regno coelorum ( Mt, 5, 19) . Benjamin quippe dicitur filius dexterae. Qua profecto appellatione sanctae Ecclesiae populus designatur: qui dum in fide Redemptoris nascitur, per bona opera ad coelestis patriae bona praeparatur. Dextera quidem Dei illa aeternae vitae fortitudo est. Cognationes tribus Benjamin, sunt diversae conversationes electorum. Nam velut ab uno generationis principio diversae cognationes veniunt: quando ab una origine orthodoxae fidei, conversationes fidelium plures oriuntur. Sancti ergo viri, cum se per humilitatem dejiciunt, quia peccatores se esse fatentur, et tamen recte in Deum credere, quasi se et Gemini filios asserunt, et de novissima Israel cognatione. Sed quia quanto plus se humiliant, juxta Veritatis vocem, amplius exaltantur (voir: Lc, 14, 10 et Lc, 14, 11) , sequitur: Assumens itaque Samuel Saul et puerum ejus, introduxit eos in triclinium, et dedit eis locum in capite eorum qui fuerant invitati ( S1, 9, 22).
• Liber 4, Caput 5
  • Sed quia immolaturus rex per prophetam praeire jubetur, ea, quae dicuntur, melius cernimus, si ex ordine videantur. Galgala quidem interpretatur rota. Quid vero rota in isto loco significat, nisi vitam obedientium? Rota quidem volvendo graditur, et modo alta petit, modo inferiora. Sic nimirum vita obedientium, quia inferius agit quod sursum pertrahit, et sursum videt quod inferius exhibet, quasi ad alta sublevatur, et ad ima deponitur. Nam quod obedientes inferius agunt, sursum tollunt; quia quando praelatorum jussis obediunt, terrena sunt quae operantur; sed de terrenis, quae faciunt, superna praemia praestolantur. Item quod sursum habent, ad terram flectunt, quia ut bene terrena agant, coelestia contemplantur, et illud solummodo operantur, quod summae illi felicitati convenire conspiciunt. Hanc profecto rotam flectere Moysi Dominus praecipiens, ait: Omnia fac sicut ostensum est tibi in monte. ( Ex, 25, 40) Qui enim in summis vidit, quod fecit in infimis; nimirum superiorem rotae partem ad terram flexit. Inferiorem quoque partem ad superiora extulerat, qui dicebat: Vivit Dominus in cujus conspectu sto (III Reg. XVII, 1). In imo quidem stabat per humilitatem obedientiae, dum regi perfido exprobraret; sed planitiem operis in sublimitate extulit divinae contemplationis, ut velut currentem rotam optime volveret, dum in terreno opere, quid coeleste mereretur, aspiceret. Haec profecto forma est electae obedientiae; ut in omni, quod foris agimus, ad potentiam Conditoris ubique praesentem respiciamus. Sic nimirum in subditione obedientiae nostrae habere possumus et rectitudinem operis, et incrementa devotionis. Recti quidem tunc sumus opere, quia pro eo, quem cernimus, nos in labore obedientiae exercemus. Devoti etiam sumus, quia ei nos placere credimus, quem inspectorem nostrorum laborum attendimus, et largitorem aeternae retributionis. Et quia majorum imperia perfecta humilitate observanda sunt, bene Saul dicitur: Septem diebus exspectabis. ( S1, 10, 8) Septenarius quippe numerus propter dona septiformis Spiritus est. Septem diebus doctores Ecclesiae exspectamus, quando per virtutem septiformis Spiritus, tantam intimae devotionis claritatem suscipimus, ut eorum praecepta nullatenus negligamus. Quo in loco notandum est, quia non dixit: Septem diebus eris in Galgala, sed: Septem diebus exspectabis me, postquam descenderis ante me. Ante praedicatorem descendimus, quando hoc agimus, quod ejus nobis judicio imperatur. Tunc quidem descendere dicimur, quia mentes nostras eorum imperio subjugamus. Septem vero diebus exspectare est bonum obedientiae omni luce cordis implere. Quod tunc certe agimus quando majorum mandata nec dura nec levia praeterimus. Nullam quippe dierum ab hac luce vacantem Dominus esse volebat, quando dicebat: Qui solverit unum de mandatis istis minimis, et docuerit sic homines, minimus vocabitur in regno coelorum. ( Mt, 5, 19) Et quia perfecta obedientia quam hominibus exhibemus munus est Creatoris; qui septem diebus exspectat oblationem offerre dicitur et pacificas victimas immolare. Oblatio quidem Domini est quia hominibus pro Deo offertur, sed oblata hominibus a Deo suscipitur. Victimae sunt obsequia obedientium, quia cum hominibus pro Deo subjicimur, superbos spiritus superamus. Caeteris quidem virtutibus daemones impugnamus, per obedientiam vincimus. Victores ergo sunt, qui obediunt, quia dum voluntatem suam aliis perfecte subjiciunt, ipsi lapsis per obedientiam Angelis dominantur.

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 3, Caput 10
  • Sed et omnia vasa de quibus potabat rex Salomonerant aurea, et universa supellex domus saltus Libani de auro purissimo: non erat argentum, nec alicujus pretii putabatur in diebus Salomonis. ( R3, 10, 21) Omnia vasa quae pacifici nostri ministerio funguntur, aurea fiunt: quia omnesanimae sanctorum quae sunt vasa Dei, ut voluntati deserviant divinae splendoresapientiae et dilectionis nitentes, continent potum qui vitae est, et sit in eis fonsaquae salientis in vitam aeternam. Nec alicujus pretii argentum putabatur in diebus Salomonis, quia secundumApostolum: Non est in sermone verbum Dei, sed in virtute. ( 1Co, 4) -- Et praedicatio Evangelii non in persuasibilibus humanae sapientiae verbis consistit, sed in ostensione spiritus et virtutis, ut fides nostra non sit in sapientia hominum, sed invirtute Dei. ( 1Co, 2) Unde ipsa Veritas ait: Non omnis qui dicit mihi, Domine, Domine, intrabit in regnum coelorum, ( Mt, 7, 21) [mauvais référencement: Mt, 7] etc. Et item: Qui solverit unum de mandatis istis minimis, et docuerit sic homines, minimus vocabitur in regnum coelorum. ( Mt, 5, 19) [mauvais référencement: Mt, 5]

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 3, Caput 10
  • Sed et omnia vasa de quibus potabat rex Salomon erant aurea, et universa supellex domus saltus Libani de auro purissimo. Non erat argentum, nec alicujus pretii putabatur in diebus Salomonis ( R3, 10, 21), etc. Omnia vasa quae Pacifici nostri ministerio funguntur aurea fiunt, quia omnes animae sanctorum, quae sunt vasa Dei, ut voluntati deserviant divinae, splendore sapientiae et dilectionis nitentes, continent potum aquae vivae, et fiet in eis fons aquae salientis in vitam aeternam ( Jn, 4, 14) [mauvais référencement: Jn, 4]. Nec alicujus pretii argentum putabatur in diebus Salomonis, quia, secundum Apostolum, non est in sermone regnum Dei, sed in virtute ( 1Co, 4). Et praedicatio Evangelii non in suasibilibus humanae sapientiae verbis consistit, sed in ostensione Spiritus et virtutis, ut fides nostra non sit in sapientia hominum, sed in virtute Dei ( 1Co, 2). Unde ipsa Veritas ait; Non omnis qui dicit mihi, Domine, Domine, intrabit in regnum coelorum, sed qui facit voluntatem Patris mei, ipse intrabit in regnum coelorum ( Mt, 7, 21) [mauvais référencement: Mt, 7]. Et iterum: Qui solverit unum de mandatis istis minimis, et docuerit sic homines, minimus vocabitur in regno coelorum; qui autem fecerit et docuerit, hic magnus vocabitur in regno coelorum ( Mt, 5, 19) [mauvais référencement: Mt, 5].