Liber Psalmorum

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 1, Caput 1
  • Et abiit mulier in viam suam et comedit, vultusque illius non sunt amplius in diversa mutati. Et factum est post circulum dierum, concepit Anna et peperit filium, vocavitque nomen ejus Samuel, eo quod a Domino postulasset eum. ( S1, 1, 18, S1, 1, 19 et S1, 1, 20) Post circulum ergo dierum, id est post anni reditum, peperit Anna puerum,vocavitque nomen ejus Samuel. Samuel qui interpretatur postulatio Dei, sive nomen ejus Deus,quia auctor nativitatis ejus Deus erat, qui ab sterili exoratus concessit haberefilium, quidignus haberetur in templo Dei cunctis diebus assistere ad servitiumejus. Qui superius non solum vir, sed vir unus appellatur, quia videlicet non in diversavagabundus, vel mobilis atque instabilis, sed firmus atque inconcussus persistens virunus erat. Et non solum vir unus dicitur ille, qui firmus perseverat, sed omnes competentesunus dicuntur, unam sapientiam omnes habentes, qui unum Christum Jesum confitentur, inuno Spiritu Dei replentur. Unusquisque insipientium non est unus, sed multi. Unde Scriptura: Stultus ut luna mutatur. ( Ec, 27) Luna cum videtur una esse per substantiam, per mutationem dierum semper ipsaalia est et diversa. Sic et peccatores, qui mutantur asapientia et scientia, et diversa concupiscunt,instabiles efficiuntur in omnibus viis suis. Ecce historiam praelibavimus, sed spiritualem intellectum necesse est ut brevitertandem tangamus: Vir enim iste Elcana, qui interpretatur Dei possessio,figuram gestavit unici Filii Dei, qui vera et specialis est Dei Patrispossessio. De ipso namque per Salomonem dicitur: Dominus possedit me initio viarum suarum. ( Pr, 8) Et Pater de ipso: Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui. ( Mt, 3, 17 et Mt, 17, 5) [mauvais référencement: Mt, 3 et Mt, 17] Et idem Filius in Evangelio: Pater in me manens, ipse facit opera: qui bene vir unus dicitur. ( Jn, 14, 10) [mauvais référencement: Jn, 14] Unus autem appellatur Deus, non de numero, sed quia nunquam a semetipso alterefficitur, ideo nunquam mutatur. UndePsalmista: Tu autem idem ipse es et anni tui non deficient. ( Ps, 101, 28) [mauvais référencement: Ps, 104] Armathaim Sophim, quae interpretatur excelsa vel specula,coelestem significat Jerusalem. De qua ad nos veniens, eamdem speculationem et docuit, imo et ad eamdempossidendam sua morte reparavit. In qua ipse sedens ad dexteram Patris, interpellat pro nobis secundum quodApostolus ait: Advocatum habemus apud Patrem, Jesum Christum justum, ( 1Jn, 2) etc. Qui bene filius dicitur, filii Jeroham, filii Eliu, filii Suph Ephrataeus. Jeroham quippe misericors interpretatur: Eliu vero, Deus meus:Suph, effundens: quae nomina, sicut nobis videtur, jure ad Deum Patremreferuntur. Ipse est misericordia nostra, quia sua miseratione actum est, ut unigenitus Filiusad nos veniens, suocruore nos redimeret, juxta quod Apostolus ait: Sic enim dilexitDeus mundum, ut Unigenitum suum daret pro nobis (voir: Jn, 3) . Qui in passione, pro nobis laborans, aiebat: Deus meus, Deus meus, ut quid me dereliquisti?. ( Ps, 21, 2) [mauvais référencement: Ps, 21] Unde Suph effundens dicitur, quia ad nos sinus suae pietatis eum decoelestibus effudit, ut semetipsum exinaniret, atque quodammodo effunderet, et genushumanum liberaret. Unde per Salomonem in Canticis canticorum dicitur: Unguentum effusum est nomen tuum. ( Ct, 1) Nomen ergo Dei unguentum effusum est, quando ab immensitate divinitatis suae,ad naturam nostram se exterius effudit, et ab eo quod erat invisibilis, visibilem sereddidit. Si enim se non effunderet, nequaquam nobis se innotesceret. De quaeffusione Paulus ait: Qui cum in forma Dei esset, non rapinam arbitratus est esse se aequalem Deo, sed semetipsum exinanivit, ( Ph, 2) et reliqua. Quod Paulus ait exinanivit, hoc Salomon dixit, effudit. Qui jureEphrataeus dicitur, Ephrataeus frugifer interpretatur. Quod bene eidem unigenito Dei Filio convenit: ipse enim omnibus donis Spiritussancti et virtutibus abundans habetur. Hinc Isaias ait: Requievit super eum spiritus Domini, spiritus sapientiae et intellectus, spiritus consilii et fortitudinis, ( Es, 2) et reliqua. Sequitur: Habuitque uxores duas, nomen uni Phenenna, et nomen secundae Anna. Fueruntque Phenennae filii. Annae autem non erant liberi, ( S1, 1, 12) et reliqua. Istae duae uxores,Anna videlicet, quae interpretatur gratia, et Phenenna,quae dicitur conversio, geminae plebis, hoc est Ecclesiae gentium etSynagogae, praetenderunt imaginem. Phenenna namque Synagogae typum praelibabat quae fecunda primum in filiisexstitit, quos Deo per praedicationem legis generare videbatur. Sed quia conversa est a fide patriarcharum et prophetarum ad infidelitatem,infecunda permanet. Anna vero sterilis, quae interpretatur gratia, Ecclesiam significabatgentium, quae gratia sancti Salvatoris cognoscitur esse redempta. Juxta quod Apostolus ait: Gratia enim Dei salvi facti estis per fidem, et non ex vobis, donum Dei est. ( Ep, 2) Et iterum: Vocabo non plebem meam, plebem meam, et non misericordiam consecutam misericordiamconsecutam, ( Rm, 9) etc. Quae sterilis dicitur, juxta quod scriptum est: Laetare, sterilis, quae non paris; erumpe et clama, quae non parturis, quia multi filii desertae, magis quam ejus quae habet virum. ( Es, 54) De qua etiam Psalmista ait: Qui habitare facit sterilem in domo, matrem filiorum laetantem. ( Ps, 112, 9) [mauvais référencement: Ps, 112] Quae olim sterilis a fecunditate prolis spiritualis, nunc Deo spiritualesfilios per fontem baptismatis, et gratiam Spiritus sancti gignere non desisTit. De quain Canticis canticorum Apostoli dicunt: Soror nostra parvula est, et ubera non habet. ( Ct, 8) Quid faciemus sorori nostrae, in die quando alloquenda est: Parvula, inquiunt,est quia mysterium praedicationis nondum sufficit subire, ut filios generans abintimis mysteriis,vel ut ex uberibus nutrire possit. Quid ergo tibi videtur, o Synagoga, de sorore nostra faciendum, quando alloquendaest, id est per verbi mysterium ducenda ad fidem, ut quae modo sterilis videtur possitfecunda spiritualiter filios generare? Synagoga tacente, ipse sponsus sive Apostoliquid fieri debeat, respondent: Si murus est, aedificemus super eum propugnaculaargentea, id est scientiam divinarum Scripturarum, ut possit non solum protegereinfirmos, sed etiam docere indoctos, ne semper sterilis permaneat. Ista enim quanquam tunc uxor esset in praedestinatione divinae gratiae, juxta quodsponsus loquitur de ea: Equitatui meo in curribus Pharaonis assimilavi te, amica mea, ( Ct, 1) id est, tu adhuc in curribus Pharaonis subintus serviebas,subintus currebas ingentilitate, sed ego attendi quid de te per praedestinationem fecit: Equitatui meo te assimilavi, ( Ct, 1, 8) id est electis meis te similem attendi. Tamen quia nondum sponsus eam proprio sanguine redemerat, nec desponsaverat,sterilis habebatur, quia ei per fidem conjuncta non erat, sed Synagoga ei quodammodofilios per legem, ut diximus, parere videbatur. Haec enim breviter tangendo, ut diximus, sed in consequentibus post aliqua quaeinterpolata videntur, in historia prolata plenius describere conabimur. Erant alibi duo filii Heli, Hophni et Phinees, sacerdotes Domini. Quia historia luce clarius patet, ad spiritalem intellectum transducimur. Hophni namque, qui interpretatur discalceatus sine insania conversionis: et Phinees quoque, qui dicitur os mutum, scribas etPharisaeos significant Judaeorum. Qui bene filii Heli dicuntur, qui typum tenebat sacerdotii Judaeorum proptersacrificia carnalia legis et sacerdotii ipsorum. Ipsi enim scribae et Pharisaei dum suam, juxta Apostolum (voir: Rm, 10) , voluerunt statuere justitiam, et justitiae Dei contemnentes, noluerunt essesubjecti, nec ipsum recipere quem lex et prophetae praedixerunt esse venturum,degenerantes a fide patriarcharum et prophetarum, ad insaniam infidelitatis conversi,os mutum meruerunt habere, a vero sacerdotio Christi et confessione veri sacerdotis,de quo scriptum est: Juravit Dominus et non poenitebit eum, tu es sacerdos in aeternum secundumordinem Melchisedeh. ( Ps, 109, 4) [mauvais référencement: Ps, 109] Et quia Ecclesiam sibi, proprie quae Christo debebatur, qui erat verus sponsus,tanquam propriam vindicare voluerunt, et noluerunt suscitare semen fidei in nominedefuncti fratris, id est Christi, juxta quod in lege scriptum erat, non meruerunt essein sorte eorum. De quibus ait Apostolus: Et calceati pedes in praeparatione Evangelii pacis. ( Ep, 6) Et de quibus per prophetam dicitur: Quam speciosi pedes eorum qui annuntiant bona. ( Rm, 10) Et ideo nudi et discalceati a vera fide et dignitate sacerdotiiremanserunt. Quod pertimescebat agere Joannes quando dicebat eis, Non sum ego Christus: venit enim fortior me post me, cujus non sum dignus ut solvam corrigiam calceamenti ejus. ( Jn, 1, 27) [mauvais référencement: Jn, 1] Ac si diceret: Ego redemptorisvestigia denudare non valeo, quia nomen sponsimihi immeritus non usurpo. Quod quia scribae et Pharisaei indebite usurpare conati sunt videlicet nomensponsi sibi et non Christo tribuere, et insuper e contrario contempserunt, imo infaciem conspuere non dubitaverunt: jure nomen illorum dicitur domus discalceati, sicut in lege scriptum est (voir: Dt, 25) . Ac per hoc nudi remanserunt ab omni dignitate, et discalceati ab exemplispatriarcharum et prophetarum. Unde Silo quidem eis congruit, ubi sacerdotes fuisse leguntur. Silo namque dimissio ejus, vel petitio interpretatur: quia enimipsi expetierunt Pilatum, ut dimitteret Barabbam, et Jesum traderet eis (voir: Mt, 27) . Unde ad insaniam crudelitatis conversi, clamabant dicentes: Si dimittis eum, non esamicus Caesaris. ( Jn, 19, 12) [mauvais référencement: Jn, 19] Et item: Crucifige, crucifige eum. ( Lc, 23, 21) [mauvais référencement: Lc, 23] Merito dimissi fuerunt, et derelicti a Deo, exuti ab omni bonitate, traditisunt gentibus, et amiserunt sacerdotium et regnum, et torpore infidelitatis nudi,frigescunt inter gentes. Sequitur: Dedit ergo Elcana Phenennae et filiis ejus et filiabus partes. Annae autem dedit partem unam tristis, quia Annam diligebat. ( S1, 1, 4 et S1, 1, 5) Jam enim superius inculcavimus quod Phenenna typum tenuit Synagogae, quae a Deoquidem partes cum filiis et filiabus (quantum juxta anagogen pertinet) percepit,videlicet temporalia bona terrae promissionis. Juxta quod per Psalmistam dicitur: Dedit eis regiones gentium et labores populorum possederunt, ut custodiantjustificationes ejus, et legem ejus requirant: ( Ps, 104, 44 et Ps, 104, 45) [mauvais référencement: Ps, 104] et quia primum credita sunt illis eloquia Dei, et legislatio, et testamentum,et repromissio, et reliqua. Quanquam ingrata fuisset, Annae autem dedit partem unam tristis. Pars enim ista quam conditor rerum Annae, hoc est Ecclesiae gentium contulit,naturale ingenium possumus accipere, per quod Deum agnoscere poterat. De quo praedicator egregius ad Romanos describens ait: Invisibilia enim ipsius a creatura mundi, per ea quae facta sunt intellecta conspiciuntur. ( Rm, 1) Sempiterna quoque ejus virtus ac divinitas: unde de sapientibus hujus mundipraemisit, dicens: Quia quod notum est Dei, manifestum est illis. ( Rm, 1) Deus enim illis manifestavit, sed bene ait, tristis, quia Dominusconcluserat vulvam ejus. Denique quia spiritualiter Deo generare filios non poterat anxie ferebat, scilicetquia nondum advenerat tempus miserendi ejus, ut a sua sterilitate aperiretur, etspirituali gratia fecundaretur. Cujus fecunditatem longe considerans Isaias, clamabat: Laetare, sterilis, quae non paris, ( Es, 54) et reliqua. Post hanc sterilitatem, tristis erat Ecclesia, quia non solum non pariebat filios,verum etiam a gratia Dominicae incarnationis, et ab amissione legis sterilem sevidebat. Sed ut hoc perpendere potuisset, per naturale ingenium intellexit. Quia ipsam Dominus diligebat, scilicet non qualis tunc erat, sed qualis inpraedestinatione futura erat. Sed quia hanc praedestinationem et futuram gratiam Synagoga ignorabat,gentilitatem despiciebat,et insuper etiam odio insequebatur. Nam sequitur: Affligebat quoque eam aemula ejus, et vehementer angebat, intantum, ut exprobraret quod conclusisset Dominus vulvam ejus. ( S1, 1, 6) Nulli igitur legenti dubium est, quod Synagoga Judaeorum Ecclesiam gentiumpersecuta est, et propter idololatriae cultum contemnebat et exprobrabat. Denique etiam ipsa primitiva Ecclesia ignorans mysterium salvationis ipsius,Petrum redarguere volebat, quare ingressus esset ad Cornelium et manducaret cumgentilibus. Sed Petrus cum divinam gratiam eis retulisset, glorificaverunt Deum (voir: Ac, 2) . De qua etiam despectione idololatriae, Ecclesia ex gentibus Synagogae respondit,dicens: Noli me considerare quod fusca sim, quia decoloravit me sol. ( Ct, 1) Ac si apertedixisset: Inde fusca sum, unde peccatrix, quia me sol decoloravit,id est creator meus in errore positam me deseruit, et radios suae districtionissubtraxit. Ego in errorem lapsa sum, unde et subjungit: Filii matris meae pugnaverunt contra me. ( Ct, 1) Filii matris, immundi intelliguntur spiritus, quia ab una gratia benignitatiset potentiae Dei, nos et angeli conditi sumus. Et ex eo quod rationales sumus, quasi quamdam societatem fraternitatis habemus:quia tamen cadentes angeli, et ante adventum Salvatoris, et quotidie contra Ecclesiamgentium bellum gerunt, dicat: Filii matris meae pugnaverunt contra me. ( Ct, 1) Ac si dicat, quia creator meus in gentilitate me deseruit, filii matris meae pugnaverunt contra me. ( Ct, 1) Noli me despicere, o Synagoga, quia si nigra sum per meritum, formosa sum perdivinae praedestinationis gratiam. Sed ideo Synagoga contemnit Ecclesiam, quia attendebat qualis erat, sed ignorabat,ut diximus, qualis futura erat. Verum postea considerans Ecclesiam per naturale ingenium ornatam, divina scilicetillustratam gratia venire ad Christum, ait: Quae est ista, quae ascendit per desertum sicut virgula fumi, ex aromatibus myrrhae et thuris, et universi pulveris pigmentarii? ( Ct, 111) Nam admiratur quomodo gentium populus, nullo circumcisionis mysterio emundatus,nullis prophetarum admonitionibus instructus, subito ab infimis voluptatibus perdesertum gentilitatis et idololatriae, ad alta virtutum culmina, et ad amplexus sponsiascendisset.Et bene ait: Sicut virgula fumi ex aromatibus myrrhae et thuris, et universi pulveris pigmentarii, ( Ct, 3) id est igne amoris accensa, vel omni nisu virtutum ad coelestia tendit. Per myrrham, mortificatio carnalium voluptatum. Per thus, puritas orationum: et in diversis pulveribus pigmentarii omnium virtutumodor accipitur. Unde alibi stupens Synagoga dicit, Nescivi, anima mea conturbavit me, propter quadrigas Aminadab . ( Ct, 6) Ac si dixisset, Nescivi, o Ecclesia gentium, dona gratiae spiritualis in teesse, sed anima mea conturbavit me propter inductionem Novi Testamenti, et evangelicaequadrigae. Aminadab quippe interpretatur populus meus spontaneus, id est Christusqui sponte gratiam suam contulit Ecclesiae, qui per totum jam vehitur orbem.Sed quia eamdem gratiam nondum adhuc perceperat Ecclesia, sed sterilis permanebatet tristabatur, recte subinfertur: Porro illa flebat, et non capiebat cibum. Dixit ergo ei Elcana vir suus: Anna, cur fles? et quare non comedis? et quamobrem affligitur cor tuum: Nunquid non ego melior sum tibi quam decem filii? ( S1, 1, 7 et S1, 1, 8) Ait enim: Porro illa flebat et non capiebat cibum. ( S1, 1, 7) Hoc est quod beatus Job ex eadem Ecclesia gentium, quae adventum suiRedemptoris desiderabat loquitur, dicens: Nunquid rugiet onager cum habuerit herbam? ( Jb, 6) Quid per onagrum, id est agrestem asinum, nisi gentilis populus designatur?quem sicut natura extra stabula disciplinae edidit, ita vagus in voluptatum suarumcampo permansit. VIta namque beati Job attestante, cognoscimusexspectasse Redemptorisadventum multos etiam ex gentilibus. Herba ergo onagri est haec ipsa mediatoris incarnatio, per quam ipsa gentilitasjam satiatur. Quia enim per prophetam dicitur: Omnis caro fenum, universitatis conditor ex nostra substantia carnem sumens fenum fieri voluit, ne nostra in perpetuum fenum caro remaneret. ( Es, 90) Tunc ergo herbam onage. invenit, cum gentilis populus gratiam divinae incarnationis accepit. Sed quia diu vota electorum gentilium dilata sunt, longo tempore redemptionem suamexspectando gemuerunt, et non meruerunt eamdem gratiam percipere, qua fecundarentur etsaturarentur illo cibo de quo Dominus ait: Qui manducat carnem meam, et bibit sanguinemmeum, in me manet, et ego in eo. ( Jn, 6, 57) [mauvais référencement: Jn, 6] Bene dictum est: Porro Anna flebat, et non capiebat cibum. ( S1, 1, 7) Et quia Ecclesia perseveravit in prece pro eadem Redemptoris gratia, tandemipse per mysterium suae incarnationis consolationem adhibuit. Unde et dicitur: Anna, cur fles? nunquid non ego melior tibi quam decem filii? ( S1, 1, 8) Verum est, inquam, verum quod loquitur sermo divinae consolationis: melior estEcclesiae vir suus, Dominus scilicet Christus, quam decem filii. Decem namque filii illi significantur, quos per legem Synagoga Deo ederevidebatur, sed multoties plus eum diligit, imo gratiam Evangelicae praedicationis,quae per ipsum data est, quam illos quos carnaliter pariebat. Diligit ipse Ecclesiam, et diligitur. Scriptum namque est: Dilectus meusmihi, et ego illi (voir: Ct, 2) . Adeo diligit Ecclesia Christum, ut non solum omnia contemnat pro ipso, adversascilicet et prospera mundi, verumetiam mori non formidet pro dilectione ejus. De cujus dilectione (quanquam aliter intelligatur) in Canticis canticorum dicitur, Fortis est ut mors dilectio, ( ct, 8) sed quia Ecclesia in eadem gratia atque dilectione quam percepit, perseveravit,recte quibusdam interpositis de ipsa dicitur, vultusque ejus non sunt amplius indiversa mutati. Nequaquam enim Ecclesia a cognitione fidei, et dilectione sui Redemptoris immutataest, neque evelli in diversa declinando potuit, ab ipsa devotionis gratia quampercepit. Caeterum quantum ad historiae fidem pertinet, bene ait: Vultusque ejus non sunt ampliusin diversa mutati. ( S1, 1, 18) Videlicet quia quod ad Deum postulavit, ex fide credens, adipisci se nondubitavit: sive quia in vero affectu compunctionis permansit, usque dum adepta essetquod postulavit. Hic enim datur exemplum orandi, quia videlicet quisquis exaudiri desiderat, talisdebet perseverare, qualis in oratione inveniri se exoptat. Et si semel compunctionis gratiam percipit per puritatem mentis, debet in eademmunditia mentis persistere, et a nullo deviare per lasciviam, donec ad affectumvoluntatis, quod petit, perveniat. Imo donec prolem divinae contemplationis consequatur. Et si hoc voluerit non sufficit semel compungi, sed sedulo per compunctionisgratiam emundari, juxta quod per Psalmistam dicitur: Constituite diem solemnem in confrequentatione,usque ad cornu altaris. ( Ps, 117, 27) [mauvais référencement: Ps, 117] Dies solemnis est Domino, compunctio cordis nostri. Sed tunc in confrequentatione dies constituitur, cum ad lacrymas pro amore Dominiassidue mens movetur. Cui velut si diceremus, quandiu? subjungit, dicens usque ad cornu altaris. ( Ps, 117, 27) [mauvais référencement: Ps, 117] Cornu altaris est exaltatio sacrificii interioris, hoc est contemplatio divinaevisionis. Inde est quod anima quae jam per amorem compungi desiderat, in Canticiscanticorum, ait: Osculetur me osculo oris sui. ( Ct, 1) Toties enim anima osculatur Deum, quoties in ejus amore compungitur. Ait enim, Osculetur me osculo oris sui. ( Ct, 1) Ac si aperte dicat: « Tangat me gratia compunctionis suae, » vel certe, «osculum oris ejusest » perfectio pacis intimae, ad quam cum pervenerimus, nihilremanebit amplius quod quaeramus. Et ideo debemus in eadem gratia compunctionis tanquam Anna permanere, et nonvultum in diversa mutare, donec perveniamus ad prolem divinae contemplationis. Nos hactenus ista de Elcana, et duabus uxoribus ejus, ac partibus earum, etcaetera quae inseruimus, prout intelligere potuimus, et a traditore didicimus,describere conati sumus. Quae si cui displicuerint, et melius invenire potuerit: nos sequenda judicavimus,quia magis decrevimus alterius sensum sequi, quam pertinaciae deservire. Caeterum, his descriptis, ad ea quae sequuntur, Domino favente, stylum vertereconabimur: sed prius notandum quia nonnulli juxta ethicam disciplinam, id estmoralemquam aliter tropologiam nominant, Elcanam, qui interpretatur Domini possessio, sanctum quemlibet et perfectum praedicatorem intelligi volunt, cujusmentem Dominus possidet. Per duas vero uxores, Phenennam videlicet et Annam, activam et contemplativamvitam designant, Phenenna namque fecunda in filiis, quae dicitur conversio,activam; Anna vero sterilis, quae interpretatur gratia ejus, contemplativamdesignat vitam. Activa enim vita est, panem esurienti tribuere, verbo sapientiae nescientemdocere, errantem corrigere, ad humilitatis viam superbientem proximum revocare,infirmantis curam gerere, quae singulis quibusque expediant, dispensare. Quae non immerito significatur per Phenennam fecundam, quae interpretatur conversio, quia activamultas habet actiones quibus subvenire potestproximis. Ad quas necesse est, ut sollicite convertatur. Est enim fecunda in filiis et filiabus, quia fortia licet infirma videantur, incomparatione contemplationis gignit opera pariter infirma, quae significantur perfilios et filias. Contemplativa vita est vero, charitatem Dei quidem et proximi, tota menteretinere, sed ab exteriori actione quiescere, soli desiderio conditoris inhaerere, utnihil jam agere libeat, sed calcatis curis omnibus ad videndam faciem sui conditorisanimus inardescat. Haec enim significatur per Annam, quae interpretatur gratia, sedsterilem. Bene itaque sterilis dicitur, quia contemplativa vita prout est nullus penetrarevalet. Sive quia nullus eam perfecte praedicare sufficit quod sentit, ut eampraedicandoplures filios gignere possit. Unde non immerito per Annam, quae interpretatur gratia, figuratur: quianemo ad ipsam pervenire sufficit, nisi per divinam gratiam. Sed bene duas uxores habuisse describitur, quia perfectus quilibet praedicator nonest, nisi utramque vitam exercere noverit. Debet ex amplexibus Phenennae, transire ad complexus Annae: quia debet se priusexercere in activa, ut dum multos filios generaverit, possit postmodum adcontemplativam vitam arctius accingi, et toto desiderio in ejus contemplationeimmorari, et perfecta opera gignere. Quibus uxoribus et filiis et filiabus partes tribuet: quia summus vir siveinfirma, seu creaverit fortia opera, semper studet et in activa et in contemplativavita desudansamplius laborando, virtutibus virtutes subnectere ut perfectus inveniaturquandoque in contemplatione. Et ideo qui vult effici possessio Dei, has duas ducat uxores: activam scilicetprimum, ac deinceps transeat ad contemplativam. Seu, ut aliter dicamus, conjungat sibi eam, quae nobilior est, Annam, hoc estgratiam. Haec enim prima conjungitur homini per fidem, ubi Apostolus ait: Gratia enim Dei salvi facti estis per fidem. ( Ep, 2) Secundo conjungatur Phenennae, id est conversioni, quia post gratiamcredulitatis, sequi debet emendatio morum. Prima filios generat Phenenna, quia primi fructus proferuntur perconversionem. Nisi enim convertamur a malo, non poterimus effici patres de Anna, et generareSamuelem, qui hic interpretari potest, ubiipse Deus. Ubi enim spiritusgratiae est, ibi dicitur Deus. Unde Paulus ait: Et cadens in faciem, adorabit Deum, dicens: Vere, Deus in vobis est. ( 1Co, 14) Et ideo nisi praecedant opera conversionis, non possumus dona divini Spiritusgenerare. Et hoc orandum est sed sciendum est quia Deus non voce tantum invenitur, sedcorde. Unde beatus Job loquitur, dicens: Quis mihi tribuat auditorem, ut desiderium meum Omnipotens audiat? ( Jb, 31) Non ait, preces, sed desiderium meum. ( Jb, 31) Vere quippe postulatio non in voce oris est, sed in cogitationibuscordis. Hinc est quod ad Moysen dicitur: Quid clamas ad me? ( Ex, 4) cum penitus nihil loqueretur. Hinc est quod Anna superius ore quidem tacuit, et tamen tot sui desiderii vocesemisit. Sicut scriptumest: Porro Anna loquebatur in corde suo, tantumque labia illius movebantur. ( S1, 1, 13) Hinc Dominus in Evangelio dicit: Intra in cubiculum tuum et, clauso ostio, ora Patrem tuum, et Pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi. ( Mt, 6, 6) [mauvais référencement: Mt, 6] Clauso quippe ostio, petit in cubiculo, qui tacenti ore in conspectusupernae pietatis fundit affectum mentis. Et vox auditur in abscondito, cum per sancta desideria silenter exauditur. Unde dicitur: Desiderium pauperum exaudivit Dominus. ( Ps, 9, 38) [mauvais référencement: Ps, 9] Et quia Anna ita Dominum postulavit, exaudiri pro filio promeruit. Quae concepit et peperit filium, vocavitque nomen ejus Samuel, eo quod a Domino postulasset eum. ( S1, 1, 20) [mauvais référencement: Ps, 9] Sic nimirum sancta Ecclesia orans per naturalem intellectum, gratiam fidei etmysterium incarnationis,cPs_9orde concepit, et ore confessionis gignere promeruit. Nam, juxta Apostolum: Corde creditur ad justitiam, ore autem confessio fit ad salutem. ( Rm, 10) Hinc est quod ad Cornelium angelus ait: Corneli, exauditae sunt orationes tuae, et eleemosynae tuae in conspectu Dei, ( Ac, 10) etc.-- « Quem filium vocavit (inquit) Samuelem. » Samuel, qui interpretatur nomen ejus Deus, Annae videlicet primogenitus et prophetiae gratia decoratus, quisalius intelligendus est, nisi Dominicus homo, Dominus scilicet ac Redemptor noster? Deipso enim scriptum est: Omnipotens ipse veniet et salvabit nos. ( Es, 35) Ipse etiam propheta dictus est, juxta quod Moyses ait: Prophetam suscitabitDominus Deus, tanquam me ipsum audietis (voir: Dt, 18 et Ac, 3, 7) , et reliquis denique ipse de semetipso dicit: Non est propheta sine honore, nisi in patria sua. ( Mt, 13, 57) [mauvais référencement: Mt, 13] Cui itaque Samuelis valde congruit interpretatio nominis, quia ipsum Deum ethominem confitetur omnis Ecclesia. De qua subnectitur.