Liber Psalmorum

Gregorius I (540-604)

• Liber 3, Caput 4
  • Et quia nulla est vitae parcioris sinceritas, si munditiae boni operis simplicitas non concordat intentionis, caute expressum est: Et itinere uno gradiebantur. Uno quippe itinere graditur, qui virtutem quam praetendit in bono opere, in recta servat intentione. Quo contra de unoquoque reprobo dicitur: Vae peccatori ingredienti terram duabus viis ( Ec, 2, 14) . Duabus quippe viis peccator terram ingreditur, cum Dei videtur esse quod agit, sed ex omni quod religiosum foris exhibet, intus saeculi intentionem tenet. Uno autem itinere gradi electos suos Dominus insinuat, dicens: Si oculus tuus fuerit simplex, totum corpus tuum lucidum erit ( Mt, 6, 22). Hinc Paulus ait: Gloria nostra haec est, testimonium conscientiae nostrae ( 2Co, 1, 12) . Hinc David: Omnis gloria ejus filiae regis ab intus ( Ps, 44, 14) . Uno igitur itinere contra Bethsames vaccae gradiuntur, quia electi ad aeternam patriam festinantes, bona foris agunt, sed ex eisdem bonis operibus saeculi praemia non requirunt.
• Liber 6, Caput 1
  • Peditum nomine electi figurantur, non cum alta praedicant, sed cum per bona exempla coelestis itineris rectitudinem aliis demonstrant. Pedites quidem gressibus currunt, quo producere arma volunt. Quid vero sunt exempla castitatis, nisi coelestium militum terris impressa vestigia? Nam ut vitia libidinum in lubricis feriant, ad cordium eorum tenebras, cum bonorum exemplorum luce festinant, et quasi gressu pervenientes, hostes perimunt, qui postquam per opera cognoscuntur, corda peccatorum ad pudicitiae bonum trahunt. Cum ergo per exempla castitatis in peccatorum cordibus tenebras immunditiarum destruunt, pedites recte nominantur. Et quia non solum praetextu corporalis munditiae splendidi sunt, sed etiam luce cordis, ducenta millia esse perhibentur. In centenario quippe, et millenario numero, omnis decalogi summa concluditur. Perfecti ergo viri in ducentis millibus continentur, quia per divinam gratiam tam corporis continentia quam integritate mentis ad summam pudicitiae arcem pervenere. Tam enim in corpore quam in mente habent perfectionem intentionis. Vel quia non remisse aut negligenter Deo per pudicitiam serviunt, centenarium habent operis, et quia ei servire non desinunt, habent millenarium multiplicationis. Sed fortes et assidui sunt ad continentiam corporis, perfecti et instantes ad circumspectionem cordis perfectione virtutis. Talem quidem etiam viduam Apostolus esse praecipiens, ait: Ut sit sancta carne et spiritu. ( 1Co, 7, 34) Sancta quippe carne et spiritu est, si perfectione castitatis qua fulget in corpore, fulgeat etiam in mente. Quod si viduae tales sunt, quales esse jussae sunt virgines? De illis namque pluribus, sub unius descriptione dictum est: Astitit regina a dextris tuis in vestitu deaurato. ( Ps, 44, 10) In eodem quoque psalmo laudatur eadem regina, cum dicitur: Omnis gloria ejus filiae regis ab intus, in fimbriis aureis circumamicta varietatibus. ( Ps, 44, S1, 44, 14 et S1, 44, 15) Quid est enim vestitus aureus, nisi decor et honor corporis virginalis? Vestitus quidem dicitur, quia foris fulget in corpore, aureus autem, quia praecellit dignitate. Omnis autem metalli species auro inferior est. Sic nimirum omnis pudicitia alia decori virgineo comparari non potest. Quid est ergo quod dicitur: Omnis gloria filiae regum ab intus, ( Ps, 44, 14) si foris esse gloria vestitus aurei praedicatur? Si enim foris est aliqua magna aurei vestitus gloria, intus omnis gloria videri non potest. Quid est ergo, quod omnis gloria intus esse perhibetur, nisi quia et illa, quae foris est, gloria, cum aliis innumeris intus esse cognoscitur? Aurea enim virginitas non est, si foris est, et intus non est. Quia ergo intus, et foris est, quia eadem splendet in corpore, eadem fulget in mente, omnis gloria filiae regum intus esse sentiri convenienter potest. Omnis gloria intus est, quia foris sola, intus sola non est. Quia enim multae sunt virtutum claritates in mente virginis, sic virgineus splendor asseritur, ut intus omnis gloria praedicetur. Hoc nimirum est, quod subsequitur: In fimbriis aureis circumamicta varietatibus. ( Ps, 44, S1, 44, 14 et S1, 44, 15) Fimbriae enim aureae sunt claritates a mente nunquam deficientes. Fimbriae quidem finales vestimenti partes sunt. Quae idcirco in sponsae Christi decore laudantur, quia nulla est virtutum gloria, si lucere ante vitae consummationem desistat. Regina ergo amore dicitur, in vestitu aureo virginitas praedicatur. Sed omnis gloria intus, et in fimbriis aureis, et varietate circumamicta asseritur, ut innumeris virtutibus adjuncta integritas, usque in finem deduci sentiatur. Bene itaque contra Amalech ducenta peditum millia recensentur, quia illi ad debellandos immundos spiritus idonei sunt per exempla castitatis, qui eam tenere didicerunt et in luce operis, et in splendore circumspectionis.

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 4, Caput 18
  • Intravit autem Isaias propheta ad regem Ezechiam, et dixit ei: Quid dixerunt viri isti, et unde venerunt ad te? Et dixit Ezechias: De terra longinquavenerunt ad me de Babylone. Et dixit: Quid viderunt in domo tua? Et dixit Ezechias: Omnia quaecunque in domo mea sunt, viderunt. Non fuit verbum sive res quam non ostenderim eis in thesauris meis. Et dixit Isaias ad Ezechiam: Audi verbum Domini exercituum: Ecce venient dies et auferentur omnia quae in domo tua sunt, et quae thesaurizaverunt patres tui, usque ad diem hanc in Babylonem. Non relinquetur quidquam, dicit Dominus. Sed et de filiis tuis qui egredientur ex te, quos genueris, tollent, et erunt eunuchi in palatio regis Babylonis. Et dixit Ezechias ad Isaiam: Bonum verbum Domini quod locutus est. Et ait: Fiat tantum pax et veritas in diebus meis. Reliqua autem sermonum Ezechiae, et omnis fortitudoejus, et quomodo fecerit piscinam et aquaeductum, et introduxerit aquas in civitatem, nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum Regum Juda? etc. ( R4, 20, 14, R4, 20, 15, R4, 20, 16, R4, 20, 17, R4, 20, 18, R4, 20, 19 et R4, 20, 20) Tradunt Hebraei ideo aegrotasse Ezechiam,quoniam propter inauditam victoriam,et Assyrii regis interitum, non cecinerit laudes Domino, quas cecinit Moyses Pharaonesubmerso, et Debora interfecto Sisara: et Anna genito Samuele. Unde commonitum esse fragilitatis suae, rursumque post corporis sanitatem et signimagnitudinem, auferri aliquam occasionem superbiae, quam ut prudens et Dei cultorvitare debuerat, nec monstrare alienigenis divitias suas quas, Deo tribuente,possederat. Ex quo juxta leges quoque tropologiae discimus, non mittendas margaritas ante porcos necdandum sanctum canibus. ( Mt, 7, 6) [mauvais référencement: Mt, 6] Qui enim fidelis est spiritu, abscondit negotia: et quicunque hoc non fecerit,omnis virtus illius enervatur, peritque posteritas, et amisso virili robore, inmuliebrem redigitur mollitudinem. Ingreditur ergo Isaias ad regem, et quasi nescius sciscitatur: Quid dixerunt viriisti et unde venerunt? Duo interrogat: quid locuti sint, et unde venerint? Ille adunum respondit, altero praetermisso, quod cum emphasi et supercilio legendum est: De terra longinqua venerunt ad me de Babylone. ( R4, 20, 14) Quod, quanto terra longior sit unde venerunt, tanto iste gloriosior propterquem venerint. Et venerunt, inquit, ad me, ( R4, 20, 14) qui debuerat dicere, venerunt ad glorificandum Deum,pro signi magnitudine deBabylone, quae urbs in toto orbe potentissima est. Rursumque Isaias: Quid, inquit, viderunt in domo tua? ( R4, 20, 15) Et ille respondit ex parte verum, quod omnia viderint in domo illius, necfuerit res quam non ostenderit in thesauris suis eis: sed alterum tacet, de quoverebatur offensam, quod ostenderit eis cuncta quae haberet in potestate sua, hauddubium quin et templi supellectilem, propter quae Isaias Dei sermone profertsententiam: Audi verbum Domini exercituum: Veniet tempus quando omnia haec quae in domo tua sunt, et non tuo, sed patrum tuorum labore quaesita sunt, in Babylonem transferantur, et de semine tuo fiant eunuchi in aula regia. ( Es, 34) Ex quo Hebraei volunt, Danielem, Ananiam, Misaelem, Asariam (qui fuere desemine regio) esse eunuchos, quos in ministerio Nabuchodonosor fuisse non dubiumest. Dixitque Ezechias: Bonum verbum Domini quod locutus est. ( R4, 20, 19) In quo ab Hebraeis reprehenditur, cur non sit imitatus bonitatem Moysi, quilocutus ad Dominum est: Aut dimitte eis hanc noxam, aut si non facis, dele me de libro tuo quem scripsisti. ( Ex, 32) Unde et Apostolus anathema vult esse a Christo pro fratribus suis, qui suntIsraelitae (voir: Rm, 9) . Haec itaque sententia prophetae ad Ezechiam, mystice contra hypocritas prolataaccipi potest: qui post magnas virtutes decrescunt, quia cavere malignorum spirituuminsidias negligunt, et celari in eisdem virtutibus nolunt, bona sua ostendendo,hostium faciunt: et imprudentes subitoamittunt, quidquid diutius studentesoperantur. Hinc per Psalmistam dicitur: Tradidit in captivitatem virtutem eorum, et pulchritudinem eorum in manus inimici. ( Ps, 77, 61) [mauvais référencement: Ps, 77] Virtus quippe et pulchritudo arrogantium inimici manibus traditur, quia omnebonum quod per concupiscentiam laudis ostenditur, occulti adversarii jurimancipatur. Hostes namque ad rapinam provocant, qui suas eorum notitiae divitias denudant:quousque enim ab aeternae patriae securitate disjungimur, in latronum insidiantiumitinere ambulamus? qui enim in itinere depraedari formidat, abscondat necesse est bonaquae portat. O miseri, qui affectantes laudes hominum in semetipsis dissipant fructuslaborum. Cumque se ostendere alienis oculis appetunt, damnant quod agunt:quos nimirummaligni spiritus, dum ad jactantiam provocant, eorum (sicut diximus) opera hostesdenudant. Hinc est enim quod per Evangelium Veritas dicit: Nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua, ut sit eleemosyna tua in abscondito, et Pater tuus qui videt in abscondito reddet tibi. ( Mt, 6, 3 et Mt, 6, 4) [mauvais référencement: Mt, 6] Hinc est quod de electorum Ecclesia per Psalmistam dicitur: Omnis gloria ejus filiae regis ab intus. ( Ps, 44, 14) [mauvais référencement: Ps, 44] Hinc Paulus ait: « Gloria nostra haec est, testimonium conscientiae nostrae. »Filia quippe regum Ecclesia est, quae bono opere spiritualium filiorum sitpraedicatione generata: gloriam intus habet, quia hoc quod agit, in ostentationejactantiam non habet. Gloriam suam Apostolus testimoniumconscientiae commemorat, quia favorem alienioris non appetit, vitae suae gaudia extra semetipsum ponere ignorat. Occultanda sunt ergo quae agimus, ne haec in hujus vitae itinere incauteportantes, latrocinantium spirituum incursione perdamus.

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 4, Caput 20
  • « Dixitque Ezechias: Bonum verbum Domini, quod locutus est. » In quo ab Hebraeis reprehenditur, cur non sit imitatus bonitatem Moysi qui locutus ad Dominum est: Aut dimitte eis hanc noxam, aut, si non facis, dele me de libro tuo, quem scripsisti ( Ex, 32). Unde et apostolus Paulus anathema vult esse a Christo pro fratribus suis, qui sunt Israelitae (voir: Rm, 9) . (voir: Greg, sl) Haec itaque sententia prophetae ad Ezechiam mystice contra hypocritas prolata accipi potest. Qui postquam magnis virtutibus excrescunt, quia cavere malignorum spirituum insidias negligunt, et celare in eisdem virtutibus nolunt bona sua, ostendendo, hostium faciunt, et prodentes subito amittunt, quidquid diutius studentes operantur. Hinc per Psalmistam dicitur: Tradidit in captivitatem virtutem eorum, et pulchritudinem eorum in manus inimici ( Ps, 77, 61) [mauvais référencement: Ps, 77]. Virtus quippe et pulchritudo arrogantium inimici manibus traditur, quia omne bonum, quod per concupiscentiam laudis ostenditur, occulte adversarii juri mancipatur. Hostes namque ad rapinam provocant, qui suas eorum notitiae divitias denudant. Quo usque enim ab externae patriae securitate disjungitur, in latronum insidiantium iter ambulamus. Qui ergo in itinere depraedari formidat, abscondat necesse est bona quae portat. O miseri! quia affectantes laudes hominum, in semetipsis dissipant fructus laborum. Cumque se ostendere alienis oculis appetunt, damnant quod agunt. Quos nimirum maligni spiritus dum ad jactantiam provocant, eorum (sicut diximus) opera captivantes denudant. Hinc est enim quod per Evangelium Veritas dixit: Nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua, ut sit eleemosyna tua in abscondito, et Pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi ( Mt, 6, 3) [mauvais référencement: Mt, 6]. Hinc est quod de electorum Ecclesia per Psalmistam dicitur: Omnis gloria ejus filiae regum ab intus ( Ps, 44, 14) [mauvais référencement: Ps, 44]. Hinc Paulus ait: Gloria nostra haec est, testimonium conscientiae nostrae ( 2Co, 1). Filia quippe regum Ecclesia, quae in bono est opere spiritalium principum praedicatione generata, gloriam intus habet, quia hoc quod agit in ostentatione jactantiam non habet. Gloriam suam Paulus testimonium conscientiae memorat, quia favorem oris alieni non appetit, vitae suae gaudia extra semetipsum ponere ignorat. Occultanda sunt ergo quae agimus, ne haec in hujus vitae itinere incaute portantes, latrocinantium spirituum incursione perdamus.

Auctor incertus

• Liber 4, Caput 29
  • Ostenditque eis domum aromatum suorum, et thesauros argenti et auri, et odoramentorum et unguenti optimi, et omnes thesauros vasorum suorum; non fuit res quam non ostenderit eis in domo sua et in omni potestate sua (voir: R4, 20, 13) . Unde iram Dei justissime merebatur, quod non solum thesauros suos atquepalatii, sed et templi ostenderet; quod certe fuit potestas ejus de cujusvalvis aureas laminas ante antulerat. Introivit autem Isaias propheta ad regem Ezechiam ( R4, 20, 14). Rursumque post corporis sanitatem et signi magnitudinem offerri cernimus aliam occasionem superbiae, quam ut prudens et Dei cultor vitare debuerat, nec monstrare alieni genis divitias suas, quas Deo tribuente possederat, ex quojuxta legis tropologiam discimus non mittendas margaritas ante porcos, necdandum sanctum canibus (voir: Mt, 7) (Matth. VII): qui enim fidelis est spiritu abscondit negotia, et quicumque hoc non fecerit, omnis virtus illius enervatur,periitque posteritas; et amisso virili robore, in muliebrem redigiturmollitudinem. Ingreditur ergo Isaias ad regem; et quasi nescius sciscitatur: Quid dixerunt viri isti? et unde venerunt? ( R4, 20, 14) Duo interrogat: quid locuti sunt,et unde venerunt. Ille ad unum respondit, altero praetermisso: De terra longinqua venerunt ad me, de Babylone ( R4, 20, 14), quod quanto terra longior sit unde venerunt, tantoiste rex gloriosior propter quem venerunt. Et venerunt, inquit, ad me, quod debuerat dicere: Venerunt ad glorificandumDeum, pro signi magnitudine de Babylone, quae urbs in toto orbe potentissimaest. Rursumque Isaias, Quid , inquit, viderunt in domo tua? ( R4, 20, 15) Etille respondit ex parte verum, quod omnia viderint in domo illius; nec fueritres quam non ostenderit eis in thesauris suis; sed alterum tacuit, de quoverebatur offensam, quod ostenderit ei cuncta quae habuerit in potestate sua,haud dubium quin et templi supellectilem. Propter quae Isaias Dei sermone profert sententiam: Audi verbum Domini exercituum: Veniet tempus quando omnia haec quae in domo tua sunt, et non tua, sed patrum tuorum labore quaesita, in Babylonem transferantur, et de semine tuo fiant eunuchi in aula regis (voir: Es, 39, 5 et Es, 39, 6) . Ex quo Hebraei volunt Danielem. Ananiam, Misahelem et Azariam, qui fuerunt de regio semine, factos esseeunuchos; quos in ministerio fuisse Nabuchodonosor non dubium est. Eunuchos enim, id est, abscissos, non negamus aliquos fuisse de semine regioin palatio regis Babylonis, juxta prophetiam beati Isaiae. Daniel et socios ejus credendum nullo modo est; quod si essent, depulchritudine corporis et aspectu illorum non timeret dux ille, qui eos adhucpueros erudiebat, quia species faciei solet deperire in pueris abscissis. Fuit autem consuetudo et apud antiquos, eunuchos vocare cubicularios etcustodes palatii, qui uxores habebant, et abscissi corpore non fuerunt. Dixitque Ezechias, Bonum verbum Domini quod locutus est; fiat tantum pax in diebus meis ( Es, 39, 8). In quo ab Hebraeis reprehenditur, cur non sit imitatus bonitatem Moysis, quilocutus est ad Deum: Aut dimitte eis hanc noxam, aut si non facies, dele me de libro quem scripsisti ( Ex, 32, 31 et Ex, 32, 32). Quid hoc loco prophetae sententia contra Ezechiam regem, nisi arrogantiumhypocritarum cogitationes suas in exquirenda hominum admiratione significat?Per omne enim quod hypocritae faciunt, occultis cogitationibus laudes hominumrequirunt. Operaturi quippe laudes suas cogitant; laudati autem secum taciti incogitationibus versant, gaudent se precibus in humana veste actioneclaruisse. Cumque inflati favoribus apud semetipsos intumescunt, saepe mirantur tacitietiam ipsi quod sunt, videri quotidie semetipsis altiores cupiunt, ac mirisinventionibus in opere excrescunt: quia sicut virtutes omne vitium enervant,sic arrogantia roborat: cogit namque mentem juvenescere, et contra viresvalere: quia et quod negat vigor valetudinis, imperat amor laudis. Unde et factis suis, ut diximus, arbitros inquirunt; si vero operi testesdeesse contingat, narrant ipsi quae gesserint. Cumque efferri favoribus coeperint, saepe eisdem operibus suis, quae egissese referunt, mentiendo aliquid adjungunt. Cum vero et vera dicunt, haec dicendo aliena faciunt, quia quaesitisremunerati favoribus, a vera et intima retributione vacant. In eo enim quod bona sua patefaciunt, ostendunt malignis spiritibus quasiinsidiantibus hostibus, unde praedentur. Horum ergo vitam illa cunctis notissima Ezechiae culpa figuravit, quipostquam una prece et sub unius noctis spatio centum octoginta quinque milliahostium, angelo feriente prostravit, postquam occasui proximum, ad altioracoeli spatia solem reduxit, postquam vitam propinquante jam termino coarctatamin tempora longiora protelavit, susceptis Babylonici regis nuntiis bona omniaquae possidebat ostendit; sed prophetae protinus vocem audivit: Ecce dies veniunt, et auferentur omnia quae in domo tua sunt in Babylonem, et non relinquetur quidquam, dicit Dominus ( Es, 39, 6). Sic nimirum hypocritae, postquam magnis virtutibus excrescunt, quia caveremalignorum spirituum insidias negligunt, et celari in eisdem virtutibus nolunt,bona sua ostendendo, hostium faciunt; et prodentes subito amittunt quidquiddiutius studentes operantur. Hinc per Psalmistam dicitur: Tradidit in captivitatem virtutes eorum, et pulchritudines eorum in manus inimici ( Ps, 77, 61). Virtus quippe et pulchritudo arrogantium inimici manibus traditur, quia omnebonum, quod per concupiscentiam laudum ostenditur, occulti adversarii viribusmancipatur. Hostes namque ad rapinam provocant, qui suas eorum notitiae divitiasdenudant: quousque enim ab aeternae patriae securitate disjungimur, in latronuminsidiantium iter ambulamus. Qui ergo in itinere depraedari formidat, abscondat necesse est bona quaeportat. O miseri, qui affectantes laudes hominum, in semetipsis dissipant fructuslaborum! Cumque se ostendere alienis oculis appetunt, damnant quod agunt. Quos nimirum maligni spiritus, cum ad jactantiam provocant, eorum, sicutdiximus, opera captivantes denudant. Hinc est enim quod per Evangelium Veritas dicit: Nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua, ut sit eleemosyna tua in abscondito, et Pater tuus qui videt in abscondito reddet tibi ( Mt, 6, 3 et Mt, 6, 4). Hinc est quod de electorum Ecclesia per Psalmistam dicitur: Omnis gloria ejus filiae regis ab intus ( Ps, 44, 14). Hinc Paulus ait: Gloria nostra haec est, testimonium conscientiae nostrae ( 2Co, 1, 12). Filia quippe regum Ecclesia, quae in bono est opere spiritalium principumpraedicatione generata, gloriam intus habet, quia hoc quod agit inostentationis jactantia non habet. Gloriam suam Paulus testimonium conscientiae memorat, quia dum favores orisalieni non appetit, vitae suae gaudia extra semetipsum ponere ignorat. Occultanda sunt ergo quae agimus, ne haec in hujus vitae itinere incauteportantes latrocinantium spirituum incursione perdamus.

Theutmirus; Claudius Taurinensis

• Liber 4, Caput 2
  • Dixitque Ezechias: Bonum verbum Domini, quod locutus est: fiat tantum pax in diebus meis ( Es, 39, 8) [mauvais référencement: vers 19]. In quo ab Hebraeis reprehenditur, cur non sit imitatus bonitatem Moysis, qui locutus est ad Deum: Aut dimitte eis hanc noxam, aut si non facies, dele me de libro quem scripsisti ( Ex, 32, 31 et Ex, 32, 32). Quid hoc loco Prophetae sententia contra Ezechiam regem, nisi arrogantium hypocritarum cogitationes suas in exquirenda hominum admiratione significat? Per omne enim quod hypocritae faciunt, quia occultis cogitationibus laudes hominum requirunt, quasi radices scirpi in acervum petrarum mittunt: operaturi quippe laudes suas cogitant: laudati autem has secum taciti in cogitationibus versant: gaudent se praecipuos in humana aestimatione claruisse. Cumque inflati favoribus apud semetipsos intumescunt, saepe mirantur taciti etiam ipsi quod sunt. Videri quotidie semetipsos altiores cupiunt, ac miris inventionibus in opere excrescunt: quia sicut virtutes omne vitium enervant, sic arrogantia roborat. Cogit namque mentem juvenescere, et contra vires valere, quia et quod negat vigor valetudinis, imperat amor laudis. Unde et factis suis, ut diximus, arbitros inquirunt: si vero operi testes deesse contingant, narrant ipsi quae gesserint. Cumque efferri favoribus coeperint, saepe eisdem suis operibus, quae egisse se referunt, mentiendo aliquid adjungunt. Cum vero et vera dicunt, haec dicendo aliena faciunt, quia quaesitis remuneratis favoribus a vera, et intima retributione vacuantur. In eo enim, quod bona sua patefaciunt, ostendunt malignis spiritibus, quasi insidiantibus hostibus, quae praedentur. Horum ergo vitam, illa cunctis notissima Ezechiae culpa figuravit. Qui postquam una prece, et sub unius noctis spatio, centum octuagintaquinque millia hostium, angelo feriente, prostravit, postquam occasui proximum ad altiora coeli spatia solem reduxit: postquam vitam propinquante jam termino coarctatam in tempora longiora protelavit, susceptis Babylonici regis nuntiis bona omnia, quae possidebat, ostendit, sed Prophetae voce protinus audivit: Ecce dies veniunt, et auferentur omnia quae in domo tua sunt in Babylonem, et non relinquetur quicquam, dicit Dominus ( R4, 20, 17). Sic nimirum hypocritae, postquam magnis virtutibus excrescunt, quia cavere malignorum spirituum insidias negligunt, et celari in eisdem virtutibus nolunt, bona sua ostendendo, hostium faciunt, et prodentes subito amittunt quidquid diutius studentes operantur. Hinc per Psalmistam dicitur: Tradidit in captivitatem virtutes eorum, et pulchritudinem eorum in manus inimici ( Ps, 77, 61) [mauvais référencement: Ps, 77, 71]. Virtus quippe, et pulchritudo arrogantium, inimici manibus traditur, quia omne bonum, quod per concupiscentiam laudum ostenditur, occulti adversarii viri mancipatur. Hostes namque ad rapinam provocant: quia suas eorum notitiae divitias denudant. Quousque enim ab aeternae patriae securitate disjungimur, (per) in latronum insidiantium iter ambulamus. Qui ergo in itinere depraedari formidat, abscondat necesse est bona, quae portat. O miseri, qui affectantes laudes hominum, in semetipsis dissipant fructus laborum: cumque se ostendere alienis oculis appetunt, damnant quod agunt. Quos nimirum maligni spiritus, cum ad jactantiam provocant, eorum, sicut diximus, opera captivantes denudant. Hinc est enim, quod per Evangelium veritas dicit: Nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua, ut sit eleemosyna tua in abscondito, et pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi ( Mt, 6, 3 et Mt, 6, 4). Hinc est, quod de electorum Ecclesia per Psalmistam dicitur: Omnis gloria ejus filiae regis ab intus ( Ps, 44, 14). Hinc Paulus ait: Gloria nostra haec est, testimonium conscientiae nostrae ( 2Co, 1, 12). Filia quippe regum Ecclesia, quae in bono est opere spiritualium principum praedicatione generata, gloriam intus habet quia hoc quod agit, in ostentationis jactantia non habet. Gloriam suam Paulus testimonium conscientiae memorat, quia dum favores oris alieni non appetit, vitae suae gaudia extra semetipsum ponere ignorat. Occultanda sunt ergo quae agimus, ne haec in hujus vitae itinere incaute portantes, latrocinantium spirituum incursione perdamus.