Liber Primus Samuelis

Gregorius I (540-604)

• Proemium 1, Caput 1
  • Post Moysi et Jesu Nave libros, et Judicum, octavus sive nonus in canone sanctarum Scripturarum primus liber Regum ostenditur. Qui profecto liber, sicut et pleraque volumina sacri eloquii, quod a sanctae Ecclesiae doctoribus nondum sit expositus, nonnulli simpliciores hunc non esse mysticum arbitrantur, et eo sublimiora per spiritum nulla dicere, quo planiora per litteram videtur enarrare. Sed si ea, quae in aliis explanationum libris doctores sancti locuti sunt legerent, hujus quoque historiae quam sit immensa profunditas invenirent. Nam plerumque in illorum expositionibus quod hic planum per litteram dicitur valde esse arduum per spiritalem intelligentiam declaratur, et aperte insinuant quia longe sublimius de sacra historia intelligunt quam in ejus superficie foris legunt. Planum namque est quod Elcana vir Ephrataeus uxores duas habuisse describitur (voir: S1, 1, 2) ; quod Heli sacerdos, dum a censura correptionis filiorum affectione dissolvitur, de sella cadit, et fracta cervice interit (voir: S1, 4, 18) ; quod rex Saul obedire Deo in Amalecitarum demolitione noluit (voir: S1, 15, 9) , sed non multo post et vitam et regnum amisit (voir: S1, 31, 5) . Sed haec nimirum plana, sicut placet simplicioribus, doctores sancti, ut digna sublimitate perciperent, eorum intellectum non in simplicitate quaesierunt litterae, sed in volatu allegoriae. Hinc est enim quod cum sanctus Augustinus (voir: AVG, civ, 17, 4) duas Elcanae uxores per historiam legeret, in planitie lectionis spiritalem altitudinem intuens, Synagogae typum una, altera vero quia figuram sanctae Ecclesiae haberet, exposuit. Sanctus quoque Hieronymus (voir: HIER, adv, Pelag, 1, 8 et HIER, adv, Iovin, 1, 10) Heli sacerdotis et Saul mortem, non ad hoc solum in sacra historia positam, ut inobedientes praepositos eorum terreret poena, sed etiam ut, dum veterum et transgressorum rectorum repulsio legitur, antiquae legis et sacerdotii interitus designetur. Sacra igitur Regum historia non idcirco spiritalibus sacramentis vacua credenda est, quia a venerabilibus patribus seriatim non est exposita, sed eo altior et profundior, quo, velut immensi vastitas fluminis, ex parte quavis exigua hauriri exponendo potuit, et repletis eorum vasculis, suae plenitudinis impetu quotidie implendis aliis decurrit. Dum ergo quaedam hujus sacrae historiae ad robur suorum operum tollerent, plenitudinem vero illius in suae sublimitatis secreto indiscussam praeterirent, quid aliud agere visi sunt, quam de immenso amne aliquid capere, quod sitientibus fidelium mentibus propinarent?

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 1, Caput 28
  • « Igitur exorto proelio, percusserunt Philisthiim Israel plaga magna,corrueruntque in proelio Saul et Jonathas, » etc., usquequo ait, et armiger ejus ipse corruit super gladium suum, et mortuus est cum eo. ( S1, 31, 5) Armigerum istum Hebraei Doeg Idumaeum dicunt fuisse, qui cernens Saul mortuum,seipsum ob metum David interemit.

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 1, Caput 31
  • Igitur exorto praelio percusserunt Philisthiim Israel plaga magna, corrueruntque in praelio Saul et Jonathan. Arripuitque Saul gladium suum, et irruit super eum. Quod cum vidisset armiger ejus, videlicet quod mortuus esset Saul, irruit etiam ipse super gladium suum, et mortuus est cum eo, ( S1, 31, 4 et S1, 31, 5) etc.

Auctor incertus (Hieronymus Stridonensis ?)

• Liber 1, Caput 27
  • Quod cum vidisset armiger ejus, videlicet quod mortuus esset Saul, irruit etiam ipse super gladium suum, et mortuus est cum eo ( S1, 31, 5). Armigerum istum Hebraei Doech Idumaeum dicunt fuisse, qui cernens Saul mortuum, seipsum ob metum David interemit.