Liber Primus Samuelis

Gregorius I (540-604)

• Liber 5, Caput 1
  • Sed perfectos viros gulae appetitus tentare potest, superare non potest. Bene ergo pugnare coepisse contra exsiccatam dicitur, non vicisse, quia electi viri desideriorum carnalium impetum sentiunt, sed eisdem desideriis sciunt virtute mentis obsistere, sciunt necessaria per discretionem providere. Sciunt quidem gulae impetum ferociter insurgentem deprimere, sciunt necessitati corporis alimenta justa praestare. Hinc namque Doctor egregius dicit: Scio manducare et esurire. ( Ph, 4, 12) Manducare quidem et esurire novit, qui et corpus moderate reficit, et ad immoderatam ciborum perceptionem suggerenti gulae vitio non consentit. Quare et ad Naas respondentes, dicunt: Habeto nos foederatos, et serviemus tibi. ( S1, 11, 1) Foedus quippe a gula petunt qui vellent carnem pro voto reficere, si in carne nulla possent incitamenta sentire luxuriae. Quasi dicant: Nos dabimus quod tibi justum est ut tu nobis non inferas quod justum non est. Justum quidem est ut reficiatur corpus, sed iniquum valde est ut refecta caro per ardorem libidinis ad contumeliam spiritus excitetur. Foedus ergo expetimus, cum sic favere carni ad ciborum perceptionem volumus, ut a carne nulla luxuriae mala sentiamus. Sed hoc profecto velle possumus, obtinere non possumus, quia nimirum nos justam refectionem quasi tributum carni offerimus, sed a carne nobis nulla pacis bona promittuntur. Nam cum auditum mentis ad vitiorum responsa bene dirigimus, hoc profecto in gulae voce cognoscimus, quia si carnem impinguemus per excrescentem concupiscentiam, cordis caecitate percutimur. Quare et idem Naas dicit: In hoc feriam vobiscum foedus, ut eruam omnium vestrum oculos ( S1, 11, 2) Dexter oculus noster est intuitus aeternae claritatis, sinister vero oculus est concupiscentia carnalis. Dexter ergo oculus eruitur, quando mens ea caecitate percutitur, ut ultra ad videnda coelestia non aperiatur. Eruitur quidem oculus quando a mente reproba sic lumen evellitur, ut radix ei nulla remaneat de qua redivivum lumen erumpat. Naas ergo dextros oculos foederatorum suorum eruit, quando gula sic devictis abstinentibus praevalet ut carnalia sola cupiant, et ultra quae solebant amare non attendant. Et quia quisquis in hac vita projicitur, in futura coram angelis et electis hominibus condemnatur, subjungitur: Ponamque vos opprobrium in universo Israel. ( S1, 11, 2) Tunc quippe reprobi in universo Israel opprobrium ponuntur, quando in extremo examine, coram electis omnibus de perpetratis iniquitatibus erubescunt. Vel in opprobrium in hac vita ponuntur: quia, dum ipsi obcaecato corde mala audacter perpetrant, sancti viri pro eorum culpis erubescunt. Sed qui turpes videri, avulsis dextris oculis, dedignantur, attendant quod sequitur: Et dixerunt ad eum habitatores Jabes: Concede nobis septem dies, ut mittamus nuntios ad terminos Israel; et si non fuerit qui defendat nos, egrediemur ad te. ( S1, 11, 3)
• Liber 5, Caput 1
  • Sancti ergo viri, ut hosti illudant, rigorem conversationis in praesenti virtute habent; pro illusione infirmitatis carni commodum quoddam in futuro promittunt. Nam saepe ingentia sunt, quae agunt, sed pro infirmitate carnis semper agere dura, et aspera promittere non praesumunt. Tanto quidem facilius eadem dura sustinent, quanto eorum onera sibi inesse in perpetua promissione non vident. Sed dum optime vivunt, et quotidie proficere et non deficere conantur, illud carnis licitum blandimentum, de quo desperare non possunt, semper carni in futura aestimatione promittunt; sed ei coeptae afflictionis dolorem infligere nequaquam desinunt. Per id ergo, quod in appetitu suo spes carni relinquitur, quasi ad futurum bonum ejusdem carnis, sui adventus praesentiam spiritus pollicetur. Sed quia solitum continentiae rigorem deficiendo non deserit, promissum voluptatis caro habet in futuro, et electa mens virtutis robur in praesenti. Quo in loco notandum est, quia ad Naas egredi sub conditione promittunt, sed urbis moenibus sine conditione muniuntur: quia abstinentes eo etiam, quod secundum carnem infirmi sunt, roborari per divinam misericordiam confidunt. Et quia gulae vitium decipiendo supplantare se gestiunt, dicunt: Concede nobis septem dies. ( S1, 11, 3) Quasi enim a gula tempus conceditur, quando eo respectu comprimitur ut ejus desideriis quandoque serviatur. Quo nimirum dierum spatio Naas egressum ad se obsessorum civium, cives vero Jabes auxilia praestolantur, quia nimirum gulae appetitus de infirma carne refici appetit, sed electa mens in abstinentiae virtute roborari. In septem vero diebus auxilia quaeruntur, quando contra tentamentorum tenebras omni luce cordis erigimur, quando adversus prava consilia quidquid possumus, invenimus ratione nostra; et lucis radios quos in nobis non cernimus de eruditione munimur aliena. Dum enim ad robur nostrae virtutis, perfectorum conversationes aspicimus, quasi per septem dies auxilia defensionis invenimus. Inducias quidem petimus; quia cum Naas, id est serpente, pugnamus, cujus quo latentia sunt venena, eo nobis subtiliora sunt quaerenda consilia. Unde et in universos terminos Israel mittere nuntios se promittunt: quia electi viri ad aedificationis suae commodum, omnium videntium Deum exemplis adjuvantur, sed quod dicitur: Si non est qui defendat, egrediemur ad vos: in electorum voce, non auxiliorum dubitatio, sed certitudo monstratur. Quasi astutis verbis suadenti adversario illudentes, verba proferunt quibus illi spem tribuant et sibi fiduciam nequaquam tollant. Qui enim dicunt: Si non fuerit qui defendat, egrediemur ad vos; quamdam exeundi spem tribuunt. Sed quia illi hoc dicunt, qui de auxilio certi sunt, hostes suos promittendo decipiunt. Sed ubi jam eadem auxilia inveniantur, exponit dicens: Venerunt ergo nuntii in Gabaa Saul, et locuti sunt verba haec, audiente populo, et levavit omnis populus vocem suam, et fLv. Et ecce Saul veniebat mane sequens boves de agro, et vidit plorantem populum, et ait: Quid habet populus, quod plorat? ( S1, 11, 4 et S1, 11, 5)