Liber Tertius Regum

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 3, Caput 6
  • Sed et cedro omnis domus intrinsecus vestiebatur, habens tornaturas suas, juncturas fabrefactas, et caelaturas eminentes. ( R3, 6, 18)Diximus de cedro quod insuperabilem virtutum venustatem signaret: quo nimirumligno omnis domus Domini intrinsecus vestiebatur, cum corda justorum solo bonorumoperum amore nitescunt. Habetque domus in tabulis cedrinis tornaturas suas et juncturas fabrefactas, cumiidem electi sese ad invicem pulcherrima charitatis copula connectuntur: ita ut cuminnumera sitmultitudo fidelium, unum tamen cor, unam habere animam, pro communis fideiac dilectionis societate, merito dicantur. Namque tornaturae, quae juncturis tabularum apponebantur, ut unum ex omnibusfieret tabulatum, ipsa sunt officia charitatis, quibus adinvicem fraternitas sanctacopulatur, atque in unam Christi domum toto terrarum orbe componitur. Quae etiam domus habet caelaturas eminentes, cum opera virtutum sancti nequaquamocculto tegunt, sed manifesta expressione foris omnibus quales sint ipsi, quid agant,in exemplum vivendi proferunt. Omnia cedrinis tabulis vestiebantur, nec omnino lapis apparere poterat in pariete. ( R3, 6, 18) Et lapides parietis sive pavimenti, et tabulae et aurum, sanctorum in Ecclesiavitam omnia designant. Sed ea utique distinctione,cum pariter ponuntur, ut lapides vivi sint sancti,fortitudine fidei in una eademque regula sibimet agglutinati. Tabulae cedrinae sive abiegnae sunt sancti latitudine variarum virtutum secundumdonationes Spiritus sancti, in una eademque fide sibimet alterutrum connexi. Auri laminae sunt sancti supereminentem scientiae charitatem habentes, hujusquefulgore gratissimo adinvicem congaudentes. Quae tria beatus Apostolus una sententia complexus est, dicens: Nam in Christo Jesu neque circumcisio aliquid valet, neque praeputium: sed fides quae per dilectionem operatur. ( Ga, 5) Fidei namque invictae lapis figuram tenuit: cedrus actionis odoriferae: aurum,transcendentis omne dilectionis. Vestiturque lapideus paries tabulis cedrinis, cumprofessio fidei bonis ornaturoperibus, ne otiosa judicetur esse, aut mortua. Verum quia lex in lapide scripta, doctrina vero Evangelii per lignum est Dominicaepassionis confirmata: unde et populus ille lapide circumcidebatur in praeputio, nossigno crucis consecramur in fronte. Possunt non incongrue parietes templi lapidei, sive pavimentum pretiosissimomarmore stratum, eorum qui in lege fideliter ac perfecte vixerunt, typum tenere;tabulae vero cedrinae sive abiegnae, Novi Testamenti justos indicare, qui volentespost Dominum venire, abnegant semetipsos, et sumpta cruce sua quotidie, sequunturillum. Et quo utriusque temporis justos communis gloria supernae manet retributionis,lapidibusac lignis pretiosis tertia est species aurearum adjuncta laminarum. Nec contrarium debet videri, quod supra diximus, porticum quae erat ante templum,antiquorum figuram gestare fidelium: ipsum vero templum, eorum qui post incarnationisDominicae tempus in mundum venerunt. Porro domum interiorem, regni coelestis gaudia, quae utrisque justis danturfigurare. Nunc autem dicamus parietes lapideos antiquum Dei populum, tabulata cedrina novum,aureas laminas utriusque in coelis praemia designare: cum idem parietes templi et inporticu, et in ipso templo, et in Sanctis sanctorum pari fuerint modo, de lapidibus etlignis et auro compacti. Multiplex namque est in diversis rebus earumdem repetitio figurarum. Sed et hoc dicendum, quia fueruntet in lege et ante scriptam legem: plurimi quilegaliter Domino deservirent, non occidentes, non fornicantes, non furtum facientes,non falsum testimonium contra proximum loquentes, honorantes patrem et matrem, etdiligentes proximos sicut seipsos, hi ad parietes porticus lapideos pertinebant. Fuerunt alii, qui majori perfectione relictis mundi negotiis, et assumpta crucesua, sequebantur Dominum: quod Apostolus scribit: Ludibria et verbera experti insuper et vincula et carceres, lapidati sunt, secti sunt, tentati sunt, in occisione gladii mortui sunt. Circumierunt in melotis, in pellibus caprinis egentes, angustiati, afflicti quibus dignus non erat mundus. ( He, 11) Hi qui ante manifestata tempora Evangelii, vitam duxere evangelicam, non aliteratque ante ingressum templi, tabulata cedrina in porticu fulgebant. Quos utrosque quia idem regnum coeleste communiter (quamvis in mansionibusdiscretis) recipit, quasi porticus templi, post lapides et cedrum, intrinsecus estauro cooperta. Sunt in hoc tempore perplures qui legalibus contenti praeceptis (quae supracommemoravimus) sufficere sibi credunt tantum, si ad vitam venire mereantur. Sunt alii, qui ad perfectionem non desides, venditis quae habent omnibus sequunturDominum, memores promissi illius, quod talibus in resurrectione non solum vitam, sedet specialem praedixit honorem esse tribuendum: Amen dico vobis, quod vos qui secuti estis me, in regeneratione cum sederit Filius hominis in sede majestis suae, sedebitiset vos super sedes duodecim, judicantes duodecim tribus Israel. ( Mt, 19, 28) [mauvais référencement: Mt, 19] Hi ad parietem templi albo de lapide factum, illi figuraliter ad cedrinapertinent tabulata: utrique praemia a Domino perpetuae lucis, quasi auri laminasquibus decorentur exspectant. Sunt in aditis lapides pretiosi, sunt tabulae ligni aromatici, utraque aurocooperta, quia et illi qui in lege Domini immaculati ambulaverant, et qui gratiamEvangelii perfecte susceperant, pariter aeterna vita perfruuntur.

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 3, Caput 6
  • Et cedro omnis domus intrinsecus vestiebatur, habens tornaturas suas et juncturas fabrefactas, et caelaturas eminentes, ( R3, 6, 18) etc. Diximus de cedro, quod insuperabilem virtutum venustatem signaret, quo nimirum ligna omnis domus Domini intrinsecus vestiuntur; cum corda justorum solo bonorum operum amore nitescunt. Habetque domus in tabulis cedrinis tornaturas suas, et juncturas fabrefactas, cum iidem electi sese ad invicem pulcherrima charitatis copula connectunt, ita ut cum innumera sit multitudo fidelium, unum tamen cor, unam habere animam, pro communis fidei ac dilectionis societate merito dicantur (voir: Ac, 4) . Namque tornaturae, quae juncturis tabularum apponebantur, ut unum ex omnibus fieret tabulatum, ipsa sunt officia charitatis, quibus ad invicem fraternitas sancta copulatur, atque in unam Christi domum toto terrarum orbe componitur. Quae etiam domus habet caelaturas eminentes, cum opera virtutum sancti nequaquam occulta tegunt, sed manifesta expressione foris omnibus, quales sint ipsi, quid agant, in exemplum vivendi proferunt.
• Liber 3, Caput 6
  • Omnia cedrinis tabulis vestiebantur, nec omnino lapis apparere poterat in pariete. ( R3, 6, 18) Et lapides parietis sive pavimenti et tabulae et aurum, etc. Sanctorum in Ecclesia vitam omnia designant, sed ea utique distinctione, cum pariter ponuntur, ut lapides vivi sint sancti, fortitudine fidei in unam eamdemque regulam sibimet agglutinati. Tabulae cedrinae sive abiegnae, sunt sancti, latitudine variarum virtutum secundum donationes Spiritus sancti, in una eademque fide sibimet alterutrum connexi. Auri laminae sunt sancti, habentes supereminentem scientiae charitatem, hujusque fulgore gratissimo ad invicem congaudentes. Quae tria beatus Apostolus una sententia complexus est, dicens: « Nam in Christo Jesu neque circumcisio aliquid valet, neque praeputium, sed fides, quae per dilectionem operatur. » Fidei namque invictae lapis figuram tenuit, cedrus actionis odoriferae, aurum transcendentis omnia dilectionis. Vestiturque lapideus paries tabulis cedrinis, cum professio fidei bonis ornatur operibus, ne otiosa judicetur vel esse mortua. Verum quia lex in lapide descripta, doctrina vero Evangelii per lignum est Dominicae passionis confirmata, unde et populus ille lapide circumcidebatur in praeputio, nos signo crucis consecramur in fronte, possunt non incongrue parietes templi lapidei, sive pavimentum pretiosissimo marmore stratum, eorum, qui in lege fideliter ac perfecte vixerunt, typum tenere; tabulae vero cedrinae sive abiegnae Novi Testamenti justos indicare: qui volentes post Dominum venire, abnegant semetipsos, et, sumpta cruce sua, quotidie sequuntur illum (voir: Mt, 16) . Et quoniam utriusque temporis justos communis gloria supernae manet retributionis, lapidibus ac lignis pretiosis tertia species est aurearum adjuncta laminarum. Nec contrarium debet videri quod supradiximus: porticum, quae erat ante templum, antiquorum figuram gestare fidelium; ipsum autem templum eorum qui post Incarnationis Dominicae tempus in mundum venerunt; porro domum interiorem regni coelestis gaudia, quae utriusque justis dantur, figurare; nunc autem dicamus parietes lapideos antiquum Dei populum, tabulata cedrina novum, aureas laminas utriusque in coelis praemia designare, cum iidem parietes templi et in porticu, et in ipso templo, et in sanctis sanctorum pari fuerint modo.

Hugo de Sancto Victore -1141

• Liber 1, Caput 3
  • Fecitque in templo fenestras obliquas, ( R3, 6, 4) id est arcuatas desuper, vel in toto obliquas, id est interius latiores propter claritatem. Super parietes, ( R3, 6, 5) id est extrinsecus ad parietes, fecit tabulata ( R3, 6, 5) quasi solaria per circuitum triplici ordine, imum strictius, medium latius, supremum latissimum, ut columnae quibus sustentabantur superiora, non contingerent inferiora tabulata; sed extrinsecus ab imo surgerent singulae. Ista tabulata quasi exedrae fuerunt foris adhaerentia muro. Trabes autem ( R3, 6, 6) quibus sustentabantur tabulata ipsa, posuit in domo per circuitum, ( R3, 6, 6) id est adjunxit domui: per circuitum tamen forinsecus, ( R3, 6, 6) ita scilicet, ut non haererent muris templi, ( R3, 6, 6) id est ut non essent infixae muris, quia ejectura quaedam in ipso muro per circuitum facta, ipsas excipiebat, et portabat in illo capite quo murum contingebant, in altero capite columnis innitentes. Vel de trabibus intra domum intelligi potest ad eumdem modum dispositis. Texit quoque domum laquearibus cedrinis. ( R3, 6, 9) Tectum domus more regionis planum fecit, quemadmodum extrinsecus tabulata. In tecto igitur domus laquearia cedrina posuit, et domum lignis, et pavimentum texit tabulis abiegnis. Et aedificavit viginti cubitorum tabulata cedrina; ( R3, 6, 16) viginti cubitos de sexaginta, qui in longitudine domus erant, separavit in posteriori parte domus; id est occidentali; quia introitus ad orientem erat. Atque in illa parte similiter aedificans tabulata cedrina a pavimento ( R3, 6, 16) sursum fecit ( R3, 6, 16) de parte eadem domum oraculi in Sanctum sanctorum, ( R3, 6, 16) id est ad hoc ut ipsa esset Sanctum sanctorum; ipsam dico interiorem, ( R3, 6, 16) quia ad eam nisi per alia introitus non patebat. Porro quadraginta cubitorum erat ipsum templum pro foribus oraculi. ( R3, 6, 17) A foribus enim oraculi usque ad portam orientalem quadraginta cubiti erant; quod totum dicebatur sancta. Et juncturas suas, ( R3, 6, 18) juncturas dicit, ubi tabulata jungebantur. Oraculum autem in medio domus, ( R3, 6, 19) id est intra domum, fecerat in interiori parte, ( R3, 6, 19) id est remotiori ab introitu. Porro ipsum oraculum habebat viginti cubitos longitudinis, et viginti cubitos latitudinis, et viginti | cubitos altitudinis. ( R3, 6, 20) In hoc patet quod oraculum viginti cubitis inferius erat reliqua domo. Sed, et altare vestivit cedro. ( R3, 6, 20) Hoc est altare thymiamatis, quod stabat ante oraculum, id est Sancta sanctorum. Sed, et totum altare oraculi texit auro. ( R3, 6, 22) Ipsum est quod superius texit cedro; nunc auro, quod stabat ante oraculum. Quinque cubitorum ala cherubim una, ( R3, 6, 24) subaudiendum est lata erat, et quinque altera, ut a summitate, ( R3, 6, 24) id est extremitate, unius usque ad summitatem alterius, ( R3, 6, 24) per transversum, scilicet decem essent cubiti, latitudo aequa altitudini. Nam corpus cherubin inter alarum expansionem tenebatur. Posuitque cherubim in medio templi interioris, ( R3, 6, 27) id est oraculi, versis vultibus ad orientem in propitiatorium coram positum. Ita ut alter ala una parietem meridianum tangeret, alter ala una septentrionalem, reliquas duas adinvicem jungerent in medio oraculi tanta fieret extensio alarum, quanta fuit latitudo oraculi. Et fecit in eis, ( R3, 6, 29) scilicet parietibus, cherubim, ( R3, 6, 29) alias formas cherubim in diversis locis sculpsit in parietibus; et palmas manuum, et alias figuras varias. In ingressu oraculi fecit ostiola duo, ( R3, 6, 29 et R3, 6, 31) ut post determinat. Duo ostia de lignis abiegnis altrinsecus, ( R3, 6, 34) scilicet unum hic, alterum illinc. Et utrumque ostium duplex erat, ( R3, 6, 34) id est duas valvas habens; et se invicem tenens, ( R3, 6, 34) quia connexae valvae ad postem in medio positum aperiebantur. Et aedificavit atrium interius, ( R3, 6, 35 et R3, 6, 36) quod exteriori cingebatur. Dispositis tribus ordinibus in pariete, tribus lapidum politorum et uno lignorum cedri. ( R3, 6, 36)

Auctor incertus

• Liber 3, Caput 13
  • Aedificavit quoque viginti cubitos ad posteriorem partem templi, tabulata cedrina a pavimento usque ad posteriora, et fecit interiorem domum oraculi in sanctum sanctorum ( R3, 6, 16). Posteriorem templi partem occidentalem dicit; ab ortu enim solis ingressumhabebat templum, et ab occasu domum interiorem, hoc est, sanctasanctorum. Quod autem tabulata, quae interiorem domum ab exteriore separabant, apavimento usque ad superiora esse dicuntur aedificata, non usque ad laquearia,quae triginta cubitos erant in sublime a pavimento suspensa, ut supra jamdictum est, sed usque cubitos 20 altitudinis, ut in sequentibus aperte legitur:reliquum vero erat supra haec tabulata apertum et inane usque ad laqueariacubitis decem altitudinis, et cubitorum viginti longitudinem juxta latitudinemdomus. In qua distinctione domus Domini, patet figura mysterii, et Apostoloexponente, luce clarior est. Quae prior domus, in quam semper introibant sacerdotes, sacrificiorum officiaconsummantes, praesens est Ecclesia, ubi quotidie insistentes piis operibusDomino sacrificia laudis offerimus. Interior vero domus, quae ad posteriorem templi partem erat facta, ipsa estpromissa nobis vita in coelis. Interior quidem a conversatione nostri exsilii remota, estque in praesentiaRegis summi perpes, ubi beatorum et angelorum et hominum solemnitas agitur:unde de ea bene merito servo dicitur, Intra in gaudium Domini tui ( Mt, 25, 21). Sed posterior, tempus quo post hujus saeculi labores ad illius ingressumperducimur. Tabulata autem, quae utramque domum ab invicem dividunt, ipsa sunt claustracoeli, quorum nobis apertionem quotidie suspiramus, et quantum Dominusdonaverit, pia semper instantia, donec aperiantur, ut intrare liceat,pulsamus. Ubi, etsi necdum ante solutionem corporum intrare permittimur, apertam tamenhabemus januam divinae pietatis, qua orationum nostrarum, eleemosynarum,jejuniorum, certorumque bonorum operum thymiamata praemittamus. Bene autem interior domus viginti cubitos longa facta est, propter mysteriumgeminae dilectionis, de quo supra diximus, quae in hac interim vita ex partemaxima electorum illustrat mentes, sed in illa patria, cessantibus aliarumvirtutum operibus sola perpetuo regnat. Porro quadraginta cubitis erat ipsum templum pro foribus oraculi ( R3, 6, 17). Diximus ipsum templum pro foribus oraculi ( R3, 6, 17), praesentis Ecclesiaetypum gessisse. Unde recte fuit quadraginta cubitorum ( R3, 6, 17), qui numerus saepe insignificatione ponitur praesentis fidelium laboris, quo modo quinquagenarius insignificatione futurae quietis et pacis. Denario namque numero continentur praecepta, quorum observatione ad vitamvenitur; denario aeque significatur ipsa quam desideramus, et pro qualaboramus, vita perennis. Quadratus vero est mundus, in quo pro acquirenda eadem vita certamus. Unde et psalmista congregandam de gentibus Ecclesiam praevidens, aiebat: De regionibus congregavit eos, a solis ortu et occasu; ab aquilone et mari ( Ps, 106, 2 et Ps, 106, 3). Decem autem quater ducta quadraginta faciunt. Unde populus ab Aegypto liberatus in figura praesentis Ecclesiae quadragintaannis in eremo multis laboribus exercebatur, simul et pane coelestireficiebatur; ac sic tandem ad promissam olim patriam pervenit. Exercetur enim tentationibus quadraginta annis, ut labores Ecclesiae, quibustotum per orbem in observanda Dei lege desudat, insinuantur. Pascitur manna de coelo per eosdem quadraginta annos, ut ostendantur ipsequas Ecclesia tolerat passiones, spe denarii coelestis, hoc est, aeternaebeatitudinis esse levigandae. Ubi ii qui nunc esuriunt et sitiunt justitiam saturabuntur ( Mt, 5, 6); et sicut eadem Ecclesia suo canit Redemptori, Ego autem cum justitia apparebo conspectui tuo; satiabor dum manifestabitur gloria tua. Pariter ergo populus Dei et afficitur adversis et reficitur manna, ut sitillud Apostoli, Spe gaudentes, in tribulatione patientes ( Rm, 12, 12). In qua figura et Dominus noster quadraginta diebus ante mortem carnis suaejejunavit, quadraginta etiam epulabatur cum discipulis, post resurrectionemcarnis suae, apparens eis in multis argumentis, et loquens de regno Dei, etconvescens: jejunando etenim ostendebat nostrum in se laborem; manducando autemcum discipulis, ostendebat in nobis suam consolationem; jejunans velutclamabat, Attendite ne graventur corda vestra in crapula et ebrietate, et curis hujus vitae ( Lc, 21, 34). Manducans autem et bibens, velut clamabat: Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus, usque ad consummationem saeculi ( Mt, 28, 20) [mauvais référencement: Lc, 21] . Et, Iterum autem videbo vos, et gaudebit cor vestrum, et gaudium vestrum non tolletur a vobis (voir: Mt, 28) ; simul enim cum viam Domini carpimus, et a vanitate praesentis saeculi jejunamus, et futura promissione reficimur, hic non apponentes, quia illic pascentes sursum est cor. Et cedro omnis domus intrinsecus vestiebatur, habens tornaturas suas et conjuncturas fabrefactas, et caelaturas eminentes ( R3, 6, 18). Diximus de cedro quod insuperabilem virtutum venustatem signaret, quo nimirumligno omnis domus Domini intrinsecus vestitur, cum corda justorum solo bonorumoperum amore nitescunt; habetque domus in tabulis cedrinis tornaturas suas, etconjuncturas fabrefactas, cum iidem electi se ad invicem pulcherrima charitatiscopula connectunt, ita ut cum innumera sit multitudo fidelium, unum tamen cor,unam habere animam pro communis fidei ac dilectionis societate meritodicantur. Namque tornaturae quae juncturis tabularum apponebantur, ut unum ex omnibusfieret tabulatum, ipsa sunt officia charitatis, quibus ad invicem fraternitassancta copulatur, atque in unam Christi domum toto terrarum orbecomponitur. Quae etiam domus habet caelaturas eminentes, cum opera virtutum sanctinequaquam occulte tegunt; sed manifesta expressione omnibus foris, quales sintipsi, quid agant in exemplum vivendi, proferunt; quo modo fecit apostolusPaulus, qui non solum praedicando gentibus Christum; et patiendo ipse proChristo quantum emineret ostendebat, verum etiam in Epistolis ad Ecclesiasdestinatis quot pericula pro Christo toleraret, quantis revelationibus a Christo sit sublimatus, felici glorificatione declarabat. Qui cum suis dicere auditoribus non dubitaret, Imitatores mei estote, sicut et ego Christi ( 1Co, 11, 1): quid in domo Domini, nisi caelaturas eminentes ostendit, qui singulari culmine virtutis cunctis sese imitabilempraebuit?
• Liber 3, Caput 14
  • Omnia cedrinis tabulis vestiebantur, nec omnino lapis apparere poterat in pariete ( R3, 6, 18). Et lapis parietis sive pavimenti et tabulae et aurum, sanctorum in Ecclesiavitam omnia designant: sed ea distinctione cum pariter ponuntur, ut lapidesvivi sint sancti, fortitudine fidei in unam eamdemque regulam sibimetagglutinati; tabulae cedrinae sive abiegnae sint sancti, latitudine variarumvirtutum, secundum donationes sancti Spiritus, in una eademque fide sibimetalterutrum connexi; auri laminae sint sancti supereminentem scientiaecharitatem habentes, hi sunt qui fulgore gratissimo ad invicemcongaudent. Quae tria beatus Apostolus una sententia complexus est dicens; Nam in Christo Jesu, neque circumcisio aliquid valet, neque praeputium, sed fides, quae per dilectionem operatur ( Ga, 5, 6). Fidei namque invictae lapis figuram tenuit, cedrus sanctionis odoriferae,aurum transcendentis omnia dilectionis; vestiturque lapideus paries tabuliscedrinis, cum professio fidei bonis ornatur operibus, ne sine operibus otiosajudicetur aut mortua. Verum quia lex in lapide scripta, doctrina vero Evangelii per lignum est Dominicae passionis confirmata, unde et populus lapide circumcisus inpraeputio, nos signo crucis consecramur in fronte, possunt non incongrueparietes templi lapidei, sive pavimentum pretiosissimo marmore stratum, eorumqui in lege fideliter ac perfecte vixerunt, typum gerere; tabulae verocedrinae, sive abiegnae, novi Testamenti justos indicare, qui volentes postDominum venire abnegant semetipsos, et sumpta cruce sua quotidie sequunturillum (voir: Lc, 9) . Et quoniam utriusque temporis justos communis manet supernae gloriaretributionis, lapidibus ac lignis pretiosis tertia est species aurearum laminarum. Econtrario debet videri quae supra diximus. Porticus quae erat ante templum, antiquorum fidelium debet figuram gestare;ipsum vero templum eorum qui post incarnationis Dominicae tempus, in mundumvenerunt. Porro domus interior regni coelestis gaudia, quae utrisque justis danturfigurabat. Nunc autem dicamus parietes lapideos antiquum Dei populum, tabulas cedrinasnovum, aureas laminas utriusque in coelis praemia designare, cum iidem parietestempli, et in porticu, et in ipso templo, et in sanctis sanctorum pari fuerintmodo de lapidibus et lignis et auro compacti. Multiplex namque est in diversis rebus earumdem repetitio figurarum. Sed hoc dicendum, quod fuerunt in lege et ante scriptam legem plurimi, quilegaliter Domino deservirent, non occidentes, non fornicantes, non furtumfacientes, non falsum testimonium loquentes, honorantes patrem et matrem, etdiligentes proximos sicut se ipsos. Hi ad parietes porticus lapideos pertinebant. Fuerunt alii, qui majori perfectione relictis mundi negotiis, et assumptacruce sua sequebantur Dominum, qui, ut Apostolus scribit, Hi qui ante manifestata tempora Evangelii, vitam duxere evangelicam,quid nisi ante ingressum tabulata cedrina in porticu fulgebant? Quos utrosquequia idem regnum coeleste communiter in mansionibus discretis recepit, quasiporticus templi post lapidem et cedrum intrinsecus est auro cooperta. Sunt hoc tempore perplures, qui legalibus contenti praeceptis, quae supracommemoravimus, sufficere sibi credunt tantum, si ad vitam veniremereantur. Sunt alii ad perfectionem nitentes, venditis quae habent omnibus, memorespromissi illius quo talibus in resurrectione non solum vitam, sed et specialempraedixit honorem esse tribuendum, Amen dico vobis, quod vos qui secuti estis me, in regeneratione cum sederit filius hominis in sede majestatis suae, sedebitis et vos super sedes duodecim, judicantes duodecim tribus Israel ( Mt, 19, 28). Hi ad parietes templi albo de lapide factos, illi figuraliter ad cedrinaspertinent tabulas. Et quia utrique praemia a Domino perpetuae lucis, quasi auri laminas quibusdecorentur, exspectant, sunt in abditis templi lapides pretiosi, sunt tabulaeligni aromatici, utraque auro cooperta: quia et illi, qui in lege Dominiimmaculati ambulaverunt, et qui gratiam Evangelii perfecte susceperant, pariteraeterna vita perfruuntur. Oraculum autem in medio domus in interiori parte fecerat, ut poneret ibi arcam foederis Domini ( R3, 6, 19). Hoc superius praeoccupando expositum est, quia videlicet interior domussecreta patriae coelestis, arca foederis Dominum Salvatorem, in quo solo foeduspacis apud Patrem habemus, designaret; qui post resurrectionem suam ascendensin coelum, carnem, quam assumpsit ex Virgine, in Patris dexteram locavit. Porro oraculum habebat viginti cubitos in longitudine, et viginti cubitos in latitudine, et viginti cubitos in altitudine ( R3, 6, 20). Quod dicitur viginti cubitos in altitudine, parietem significat cedrinum, quioraculum, id est, sancta sanctorum, ab aede exteriore segregaret, sicut etsupra diximus. Oraculum ergo ubi erat arca, habebat vicenos cubitos in longitudine, etlatitudine, et altitudine id est, per quadrum, quia in superna illa patria, ubiRegem Christum in decore suo vident oculi sanctorum, sola charitatis divinae acfraternae gratia per omnia fulget. Quod sequentibus quoque verbis astruitur, cum dicitur.