Liber Primus Samuelis

Gregorius I (540-604)

• Liber 3, Caput 5
  • Qui enim sunt dies boni doctoris, nisi vernantes illi radii fulgentis aeternitatis? Qui apte Samuelis esse referuntur: quia etsi communes sunt electorum omnium, speciali quadam gratia ad gaudia lucent praedicatorum. Vel certe praedicatorum sunt, quia specialius eorum mentibus fulgent, quorum praedicatione nunc sanctae Ecclesiae demonstrantur. Manus autem Domini super Philisthaeos cunctis diebus Samuelis facta perhibetur, quia divina potestas malos spiritus semper opprimit, quae in aeternae claritatis gloria etiam electos exhilarare nunquam desistit. Tunc vero angelorum damna reparantur, cum quidquid de ordine conditorum spirituum, eorum superbia sublatum beatitudini fuerat, de electis hominibus adimpletur. Quare sequitur: Et redditae sunt urbes, quas tulerant Philisthiim Israeli ( S1, 7, 14).
• Liber 3, Caput 5
  • Urbes sublatae sunt illae perditae multitudines angelorum. Sed tunc redduntur, quando de electa natura humana assumitur, unde quod de angelis periit, suppleatur. Quod etiam in conversione flagitiosorum hominum accipi convenienter potest. Urbes namque Philisthiim tollunt, cum unitas fidelium mentes tentando decipiunt, et sibi eas peccatis immergendo supponunt. Sed ablatae urbes Israeli redduntur: quia sic in hac vita poenitentes satisfaciunt, ut in perenni gloria splendidi ad electorum gaudium exhibeantur. Quia vero non solum, qui agere bona negligunt, sed etiam, qui abundanter iniquitatem faciunt, poenitendo salvantur, subditur: Ab Accaron usque Geth ( S1, 7, 14).
• Liber 3, Caput 5
  • Accaron dicitur sterilis, Geth torcular. Steriles quidem sunt, qui bona opera non agunt. In torculari autem uva premitur, et vinum promulgatur. Quid est autem concupiscentia saecularis, nisi uva reprobae mentis? Quid vero est fervor peccandi, nisi liquor vini, qui peccatoris mentem aeternorum bonorum immemorem facit? Dum enim ex concupiscentia cordis peccatum generatur, quasi in torculari de uva vinum producitur. Ab Accaron ergo usque Geth sublatae urbes Israeli redduntur: quia bona agere negligentium, et mala audacter perpetrantium mentes, quae poenitendo ad Dominum modo redeunt, tunc in communi electorum gloria splendidae demonstrantur. Earum quippe mala in Dei memoria nequaquam veniunt, quae ipsi poenitentiae afflictione delere obliti non sunt. Sequitur: Eratque pax inter Israelem et Amorrhaeum ( S1, 7, 14).

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 1, Caput 7
  • Tulit autem Samuel lapidem unum, et posuit eum inter Masphath et inter Sen; et vocavit nomenejus: Lapis adjutorii, ( S1, 7, 12) et reliqua. Lapis enim iste, quem Samuel inter Masphath, quae interpretatur intentio:et Sen, quod dicitur dentium, ob signum victoriae posuit, quem alium nisiDominum nostrum Jesum Christum praefiguravit? qui secundum dicta prophetarum interinventionem Veteris Testamenti, et Evangelii praedicationem positus, fidelibus suiscontra adversarias potestates dimicantibus auxilium praestat. Ipse enim praefigurabatur in lapide, propter firmitatem: ipse significabatur inagno, propter innocentiam: sive, quia pro nobis est immolatus. Quod autem ait: Hucusque auxiliatus est nobis Dominus, ( S1, 7, 12) ostendit quia quicunque hos terminos transcendunt, sicut haeretici, auxiliumDei non merentur. Quod autem ait: Erat pax inter Israel et Amorrhaeum, ( S1, 7, 14) hoc in futuro intelligere dabatur, quia postquam per passionem Domini aereaepotestates victae cesserunt, usque populus ex circumcisione videlicet et praeputiocredens, in civitate fidei sibi concordavit. Amorrhaeus interpretatur amarus, vel loquens. Et Apostolus ait: Vos qui eratis longe, facti estis prope in sanguine Christi. Ipse est enim pax nostra, qui fecit utraque unum, ( Ep, 2) et reliqua. Iste est Samuel qui invocavit Deum, sicut in sequentibus legitur, exaudivit eumDeus, et in tempore messis pluviam impetravit. Pluvia enim in sanctis Scripturis verba sunt Evangelii, sive legis. Sicut et Moyses dicit: Exspectetur sicut pluvia eloquium meum, et descendant sicut ros verba mea. ( Dt, 32) Hanc igitur pluviam dedit mundo Christus in tempore messis, id est quandogentes colligi oportebat, ut sicut frumentum horreis, sic intra Ecclesiae sinumcongregarentur.

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 1, Caput 7
  • « Tunc assumpsit Samuel lapidem unum, et statuit illum inter Masphat et inter Sen (vel, ut alia editio habet, inter Masphat novum et veterem). » « Et vocavit nomen ejus Abenneger, quod est, Latine, lapis adjutorii. Et dixit: Usque huc adjuvit nos Dominus, » etc. Masphat (ut supra diximus) interpretatur intentio. (voir: Isid, sl) Lapis ille adjutorii medietas est Salvatoris, per quem transeundum est a Masphat vetere ad novam, id est, ab intentione qua exspectabatur in carnali regno beatitudo falsa carnalis, ad intentionem, qua per Novum Testamentum exspectatur in regno coelorum beatitudo verissima spiritalis. Qua quoniam nihil est melius, huc usque adjuvat Deus. Eratque pax inter Israel et Amorrhaeum ( S1, 7, 14). Amorrhaeus interpretatur amarus, vel loquens. Et Apostolus ad Ephesios ita dicit. « Vos, qui aliquando eratis longe, facti estis prope in sanguine Christi. Ipse enim est pax nostra, qui fecit utraque unum. Et medium parietem maceriae solvens, inimicitias in carne sua legem mandatorum decretis evacuans, ut duos condat in semetipsum in unum novum hominem faciens pacem, ut reconciliet ambos in uno corpore Deo per crucem, interficiens inimicitias in semetipso, et veniens evangelizavit pacem vobis, qui longe fuistis, et pacem his qui prope: quoniam per ipsum habemus accessum ambo in uno Spiritu ad pacem. » Hactenus Apostolus.