Liber Primus Samuelis

Gregorius I (540-604)

• Liber 3, Caput 4
  • Qui sunt, qui sacerdotes et divinos consulunt, nisi fideles sanctae Ecclesiae, qui aeternae salutis viam sine errore tenere concupiscunt? Et qui sacerdotes, et divini, nisi sanctae Ecclesiae praedicatores intelliguntur? Sacerdotes quippe sunt ob oblationem sacramenti: divini vero, ministerio praedicationis. Nam duo ista in pastoris persona conveniunt, si ei adsit et sanctitas vitae, et eruditio sapientiae: quia ad purganda peccata subditorum constitutus est, et ad errorum caliginem praedicationis luce depellendam. Pastor ergo sanctae Ecclesiae, qui vitae sanctitatem habet, et divinae praedicationis virtutem non habet, sacerdos quidem, et non divinus est. Item si verbi facundiam retinet, sine vitae sanctitate, etsi divinus esse cernitur, sacerdotii honore nequaquam decoratur: quia quod sublimiter praedicat, terrena actione conculcat. Qui autem de arcae loco, et de remittenda arca Dei interrogant, et sacerdotes et divinos vocant: quia nimirum ii, qui de cognitione divinae praedicationis, venturae vitae gaudia diligunt, ad salutis consilium, nec carnales sapientes, nec multum simplices religiosos pastores quaerunt. Sacerdotes itaque et divinos vocant: quia eis se committunt, qui et superni rectitudinem itineris demonstrant sublimitate scientiae, et pro subditis omnipotenti Deo idonei intercessores sunt, per puritatem vitae. De remittenda igitur in locum suum arca interrogant: quia de ista cognitione Scripturarum, quam in mysteriis verborum accipiunt, transire ad perfectam Dei cognitionem in aeternitate concupiscunt. Velut enim arca remittitur, cum parva ista cognitio per vitae praesentis transitum adimpletur. Et in loco suo ostensae areae Dei gloriam cernimus, quando ab altis figurarum tegminibus speciem divinae majestatis revelata facie contuemur. De ista quippe in loco suo arcae relatione per prophetam dicitur: Et non docebit vir ultra proximum suum, dicens: Cognosce Dominum: a minimo usque ad maximum cognoscent me ( Jr, 31, 34). Hinc Joannes repromittit, dicens: Cum apparuerit, similes ei erimus, quoniam videbimus eum sicuti est ( 1Jn, 3, 2). Sed jam remittendae quod consilium sacerdotes et divini quaerentibus tribuant, attendamus. Nam sequitur: Quid dixerunt: Si dimiseritis arcam Dei Israel, nolite dimittere eam vacuam, sed quod debetis, reddite ei pro peccato, et tunc curabimini, et scietis quare non recedat manus ejus a vobis ( S1, 6, 2 et S1, 6, 3) [mauvais référencement: S1, 6, 3] .

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 1, Caput 6
  • Et convocaverunt Philisthiim sacerdotes et divinos, dicentes: Quid faciemus de arca Dei? Indicate nobis quomodo remittemus eam in locum suum? Qui dixerunt: Si remittitis arcam Dei Israel, nolite dimittere eam vacuam, sed quod debetis reddite ei pro peccato, et tunc curabimini, et scietis quare non recedat manus ejus a vobis. Qui dixerunt: Quid est quod pro delicto reddere debeamus ei? Responderuntque eis: Juxta numerum provinciarum Philisthiim quinque anos aureos facietis, et quinque mures aureos, quia plaga una fuit omnibus vobis et satrapis vestris. Facietisque similitudines anorum vestrorum, et similitudines murium qui demoliti sunt terram, et dabitis Deo Israel gloriam si forte elevet manum suam a vobis, et a diis vestris, et a terra vestra, ( S1, 6, 2, S1, 6, 3, S1, 6, 4 et S1, 6, 5) etc. Quinque ani aurei et quinque mures similiter aurei, quos fecerunt Philisthaei post plagam quam perpessi sunt, et attulerunt ad arcam Domini, significant quod quidam carnales quinque corporis sensibus dediti, et illecebras voluptatum sequentes, cum correpti fuerint a Domino, scelera sua cognoscentes, ipsas plagas juste se perpeti a Domino confitentur, et licet coacti, studium vitae suae meliorandi impendunt. Quod bene significant quinque civitates Philisthinorum, id est, Azotus, Gaza, Ascalon, Geth, Accaron, illos videlicet exprimentes qui exterioris hominis actus sequuntur. (voir: Hier, sl) Gaza civitas est Evaeorum, in qua habitavere Cappadoces, pristinis cultoribus interfectis. Apud veteres erat terminus Chananaeorum juxta Aegyptum, ceciditque in sortem tribus Judae, sed eam tenere non potuit, quia Enachim, id est, gigantes Allophylorum, fortissime restiterunt. Et est usque hodie insignis civitas Palaestinae. Quaeritur autem quomodo in quodam propheta (voir: So, 2) dicatur Gaza futura in tumulum sempiternum? Quod solvitur ita, antiquae civitatis locum vix fundamentorum praebere vestigia; haec autem, quae nunc cernitur, in alio loco pro illa aedificata. Ascalon autem urbs est nobilis Palaestinae, Quae et ipsa antiquitus una fuit de quinque satrapiis Allophylorum, separata quidem et per sortem tribui Judae decreta, nec tamen retenta ab ea, quia habitatores ejus superare non potuit. Geth, ad quem locum transtulerunt arcam testamenti de Azoto, nunc vicus grandis, vocatur Gechtham inter Antipatridem et Jamniam. Sed et alia villa appellatur Gechim. Accaron in tribu est Dan, sive (ut ego arbitror) in tribu Judae ad laevam Chananaeorum, urbs una de quinque olim satrapiis Palaestinae, et decreta est quidem tribui Judae, nec tamen tenta ab ea, quia habitatores pristinos nequivit expellere. Sed et usque hodie grandis vicus civium Judaeorum Accaron dicitur inter Azotum et Jamniam ad orientem respiciens. Quidam putant Accaron turrem Stratonis, postea Caesaream nuncupatam. Azotus (ut superius diximus) interpretatur ignis patris mei vel incendium Gaza interpretatur fortitudo. Ascalon, ignis infamis, aut ignis ignobilis. Geth, torcular. Accaron quoque interpretatur eruditio tristitiae vel sterilitatis. Omnis enim concupiscentia infamis atque ignobilis per diabolum inflammata, atque per contrarias fortitudines instigata, et quasi per torcular nequitiae expressa, vinum profundit amaritudinis in doctrina prava et in operatione perversa. Unde necesse est ut tendat ad mortem, ubi est tristitia vera et sterilitas perpetua.

Theutmirus; Claudius Taurinensis

• Liber 1, Caput 1
  • (voir: S1, 6, 1, S1, 6, 2 et S1, 6, 3) Cum vero de terra Philistiim arca Domini ad terram Israelitarum rediret, (voir: S1, 6, 7, S1, 6, 8 et S1, 6, 9) plaustro superposita est, et vaccae plaustro subjunctae sunt, quae fetae fuisse memorantur; (voir: S1, 6, 10) quarum filios clauserunt domi, ut scriptum est. Ibant autem in directum vaccae per viam, quae ducit Bethsames: uno itinere gradiebantur pergentes, et mugientes, et non declinabant neque ad dexteram, neque ad sinistram. ( S1, 6, 12) Quid igitur vaccae, nisi fideles quosque in Ecclesia significant, qui dum sacri eloquii praecepta considerant, quasi superimpositam Domini arcam portant? de quibus hoc est etiam notandum, quod fuisse fetae memorantur: quia sunt plerique, qui in via Dei intrinsecus positi, foris carnalibus affectibus ligantur: sed non declinant a recto itinere qui arcam Dei portant in mente. Ecce enim vaccae Bethsamis pergunt. Bethsamis quippe dicitur Domus solis. Et propheta ait : Vobis autem, qui timetis Deum, orietur sol justitiae ( Ma, 4, 2). Si igitur ad aeterni solis habitationem tendimus, dignum profecto est, ut de Dei itinere pro carnalibus affectibus non declinemus. Tota enim virtute pensandum est, quod vaccae Dei plaustro suppositae pergunt, et dant ab intimis mugitus, et tamen de itinere non detorquent gressus: amorem quidem per compassionem sentiunt. Sed colla posterius non deflectunt. Sic nimirum praedicatores Dei, sic fideles quique intra sanctam Ecclesiam agere debent, ut et compatiantur proximis per charitatem, et tamen de via Dei non exorbitent per compassionem. Arca quippe superposita Bethsames pergere est, cum superna scientia ad internae lucis habitaculum propinquare: sed tunc vere Bethsames tendimus, cum viam rectitudinis gradientes, ad vicina erroris latera, nec pro affectu pignorum declinamus. Sic namque sic necesse est, ut incedere debeant, qui sacrilegiis suppositi jam per internam scientiam, Domini arcam portant, quatenus per hoc quod propinquorum necessitatibus condolent, accepto rectitudinis itinere non declinent. Quorum nimirum gratia mentem nostram tenere debet, sed reflectere non debet, ne haec eadem mens, aut si affectu non tangitur, dura sit, aut tacta, plus, si inflectitur, remissa.