Liber Primus Samuelis

Gregorius I (540-604)

• Liber 6, Caput 1
  • Et dixit Samuel ad Saul: Me misit Dominus ungere te in regem super populum ejus Israel. Nunc ergo audi vocem Domini. Haec dicit Dominus exercituum: Recensui quaecunque fecit Amalech Israeli, quomodo restitit ei in via, cum ascenderet de Aegypto. Nunc ergo vade, et percute Amalech, et demolire universa ejus. ( S1, 15, 1, S1, 15, 2 et S1, 15, 3)
• Liber 6, Caput 1
  • Quid est, quod dicit: Audi vocem Domini, ( S1, 15, 1) nisi quia caste vivere volentibus, contra fraudes fornicationis spiritus subtiliter vigilandum est? Quasi dicat: Considerare non desinas quantis insidiis sibi subdere electos parat. Et idcirco non dixit: Recensui quod restitit Israeli, sed: Audi vocem Domini. Recensui quomodo restitit Israeli. Quasi dicat: Si modum insidiarum cognoscis, hostem superare facilius valebis. Merito igitur subintulit, dicens: Nunc ergo vade, et percute Amalech, et demolire universa ejus. ( S1, 15, 3) Quasi dicat: Quia nosti quemadmodum ire debeas: Vade, et demolire universa ejus, ( S1, 15, 3) et sic eum deleas, ut aliquid de eo ultra non vivat. Sed quis ita sibi subjicere carnem, quis unquam sibi restringere mentem potuit, quis sic manere in carne, ut de carne turpes motus nullos sustineret? Quis ita refrenare cogitationem potuit, ut ad eam immunditiarum obscuritas per cogitationem nulla perveniret? Sed si de carne non tollitur turpitudo motionis, tamen turpitudinis robur enervatur, cum motus quidem simplex in carne est, sed in motu pruritus libidinis nullus est. Hic quidem motus Amalechita non est, quia menti non lambit quam oblectare non poterit. Non potest tolli menti, quod aliquo modo immunda non videat, sed in mirabilem usum puritatis deducitur, ut immunda videns, nulla delectationis labe maculetur. Quisquis ergo sic praeest carni, quisquis sic mentem regit, ideo praeest, ideo regit, quia Amalech cuncta demoliri fortiter potuit. Sed jam quae sunt ejus universa subsequenter exponit, dicens: Non parcas ei, et non concupisces ipsius aliquid; sed interfice a viro usque ad mulierem, et parvulum, et lactentem, et bovem, et asinum, et ovem, et camelum. ( S1, 15, 3)
• Liber 6, Caput 1
  • Quis est hic qui parcit Amalech, nisi qui aut in cogitatione, aut in ore, aut in carne lasciviae aliquid retinet? Nam plerique turpitudinis opera non exercent, sed linguam a turpi locutione non cohibent. Plerique per opus luxuriam vitant, per cogitationem non vitant. Quidam nihil turpe agunt, sed quod actu refugiunt corde concupiscunt. Parcit ergo Amalech qui blandimenta lasciviae, aut in locutione, aut per intentionem, aut per cogitationem tenet. Dicit itaque: Non parcas ei, ( S1, 15, 3) quia de tam nequissimo vitio nihil accendi debet in mente, nihil permitti ardere in opere. Dicat ergo: Non parcas ei, ( S1, 15, 3) ut omnes libidinosi motus, omnes obscenae locutiones prorsus perimantur incorpore. Dicit ergo: Non concupisces ipsius aliquid; ( S1, 15, 3) ut penitus eradicetur a cogitatione. Quid enim est libido, nisi ignis? Et quid de carne, et mente exortae virtutes, nisi flores? Quid item turpes cogitationes, nisi paleae? Quis etiam nesciat, quia si in paleis ignis negligenter exstinguitur, ex parva scintilla quae remanet, omnes paleae accenduntur? Qui ergo virtutum flores in mente non vult exurere, ita debet libidinis ignem exstinguere, ut per tenuem scintillam nunquam possit ardere. Carnalium etiam cogitationum stipulas auferat, ne dum is, qui exstingui non potest, calor naturalis accenditur, virores virtutum, qui per se accendi nequeunt, quasi per admixtas paleas exurantur.
• Liber 6, Caput 1
  • Quid est ergo: Non parcas ei, et non concupisces ipsius aliquid, ( S1, 15, 3) nisi quia luxuria omnis in carne perfecte domanda est, et a mente radicitus extirpanda? Potest etiam intelligi: Non parcas ei, et non concupisces ex eo aliquid, ( S1, 15, 3) quia et viri, et mulieres, parvuli et lactentes interfici praecipiuntur. Nam mulieres concupisci poterant, parvuli et lactentes ad misericordiam provocare. Qui ergo sunt viri interficiendi, quae mulieres, qui parvuli, qui boves, quae oves, qui cameli, qui asini, subtiliter considerandum est. Qui enim sunt Amalechitae viri, nisi suadentes motus turpitudinis? Viri etenim sunt, quia violenter suggerunt, et corruptis mentibus semina pravitatis infundunt. Mulieres sunt mentis concupiscentiae, quae praedictis motibus ad fetus impios substernuntur. Sed et parvuli, et lactentes qui sunt, nisi qui de Amalechitarum virorum et mulierum commixtione generantur? Nam si motus malae suggestionis, quasi adulter in mente recipitur, concupiscentia quasi meretrix impregnatur. Ipsa ergo concupiscentia, si nefarium effundere partum sinitur, libidinum motus jam non solum mente, sed etiam in carne generantur. Qui dum nascuntur parvuli sunt, quia adhuc carni violentiam movendo non inferunt. Lactentes vero sunt, cum tenui et negligenti cogitatione nutriuntur. Qui enim jam libera cogitatione motus turpes in carne reficit, non jam lac parvulis, sed cibum adultis impendit. Lac ergo parvulorum Amalechitarum tenuis est cogitatio immunditiae, quia si motus turpis per cogitationem non pascitur, quasi negato sibi lacte, parvuli necantur. Quod profecto lac meretrix mater porrigit, quia dum ardor concupiscentiae mentem praevenit, quasi ex pessima cordis ubertate agitatur, ut pejores motuum soboles in carne nutriantur. Quid vero in bove, nisi consilium fraudulentum accipitur, quod exemplo veterum carnis voluptatem suggerit, qui inter carnis opera omnipotenti Deo placuere? Nam quasi discretionis vomere scindere terram cernitur; sed si ex deliberatione suscipitur, jugo turpitudinis colla miserae mentis illaqueat, quem per simulationem gestat.
• Liber 6, Caput 2
  • Verbum Domini fuit: Nunc vade, et percute Amalech, et demolire universa ejus. Non parcas ei, et non concupisces ex eis aliquid. ( S1, 15, 3) Aperte ergo transgressor per inobedientiam exstitit, quia implere praeceptum Domini per superbiam recusavit. Dominus quidem prophetae praecepit, dicens: Ne parcas ei, et non concupisces ex rebus ipsius aliquid. ( S1, 15, 3) Hic vero et pepercisse, et omnia electa ejus concupisse ostenditur: ut, dum transgressionis modus ostenditur, quam sit detestabilis inobedientiae culpa monstretur.

Angelomus Luxovensis(-c.895)

• Liber 1, Caput 14
  • Dixitque Samuel ad Saul: Me misit Dominus ut ungerem te in regem super populum ejus Israel. Nunc autem audi vocem Domini: Haec dicit Dominus exercituum: Recensui quaecunque fecit Amalec Israeli ( S1, 15, 1 et S1, 15, 2), etc. usquequo aut: Non parcas ei et non concupiscas ex rebus ipsius aliquid, sed interfice a viro usque ad mulierem, et parvulum atque lactentem bovem, et camelum et asinum. ( S1, 15, 3) Recensere dicitur Deus mala Amalecitarum, sicut per Moysen olim in legepraenuntiatum fuerat. Unde ideo jumenta Amalec Israel Dominus demoliri jubet, ut nec in jumentis memoriafieret. Dominus enim dixerat se deleturum memoriam Amalec de subcoelo: idcirco praecipiturSauli, ut eam penitus ab homine usque ad jumenta deleret. Et quia ejus memoria penitus deleta non fuit, Saulis peccatum et inobedientia incausa exstitit, sicut sequens historia ostendit. De quo Amalecita in libro Deuteronomii dicitur: Memento quod fecerit tibi Amalec in via quando egrediebaris ex Aegypto, quomodo occurrerit et extremos agminis tui, qui lassi residebant, ceciderit. ( Dt, 25) Lassoss hic Hebraei immundos secundum legem, extra castra manentesintelligunt. Quos cecidisse Amalecitae dicuntur, quia, sicut ipsi tradunt, eorum circumcisionemamputaverunt, et in subsannationem Dei in coelum projecerunt.

Rabanus Maurus (780-856)

• Liber 1, Caput 15
  • Et dixit Samuel ad Saul: Me misit Dominus ut ungerem te in regem super Israel populum ejus. Nunc ergo audi vocem Domini. Haec dicit Dominus exercituum: Recensui quaecunque fecit Amalec Israeli, quomodo restitit ei in via, cum ascenderet de Aegypto; nunc ergo vade et percute Amalec, et demolire universa ejus: non parcas ei, sed interfice a viro usque ad mulierem et parvulum atque lactantem, bovem et ovem, camelum et asinum. ( S1, 15, 1, S1, 15, 2 et S1, 15, 3) Ideo autem jumenta Amalec Dominus jubet demoliri, ut nec in jumentis ejus memoria fieret Dominus enim dixerat se deleturum memoriam Amalec de sub coelo. Idcirco praecipitur Sauli ut eum penitus ab homine usque ad jumenta deleret. Et quia ejus memoria, id est Amalec, penitus deleta non fuit, Saulis peccatum et inobedientia exstitit in causa. De quo Amalec ita in libro Deuteronomii dicitur: Memento quae fecerit tibi Amalec in via, quando egrediebaris de Aegypto, quomodo occurrerit tibi, et extremos agminis tui, qui lassi residebant, ceciderit. ( Dt, 25) Lassos hic Hebraei immundos secundum legem extra castra manentes intelligunt: quos cecidisse Amalecitae dicuntur, quia (sicut ipsi tradunt) eorum circumcisionem amputaverunt et in subsannationem Dei, in coelum projecerunt.

Auctor incertus (Hieronymus Stridonensis ?)

• Liber 1, Caput 13
  • Nunc ergo vade et percute Amalec, et demolire universa ejus ( S1, 15, 3). Non parcas ei, sed interfice a viro usque ad mulierem, et parvulum atque lactentem, bovem et ovem, et camelum et asinum, atque jumenta. Ideo autem Dominus jumenta Amalec demoliri jubet, ut nec in jumentis ejus memoria fieret. Dominus enim dixerat se deleturum memoriam Amalec de sub coelo. Idcirco praecipitur Sauli, ut eum penitus ab homine usque ad jumenta deleret. Sed quia ejus memoria, id est, Amalec penitus deleta non fuit, Saulis peccatum et inobedientia in causa exstitit. De quo Amalec ita in Libro Deuteronomii dicitur: Memento quae fecerit tibi Amalec in via quando egrediebaris ex Aegypto: quomodo occurrerit tibi, et extremos agminis tui qui lassi residebant, ceciderit ( Dt, 25, 17 et Dt, 25, 18). Lassos hic Hebraei immundos secundum legem extra castra manentes intelligunt: quos cecidisse Amalecitae dicuntur: quia sicut ipsi tradunt, eorum circumcisionem amputaverunt et in subsannationem Dei, in coelum projecerunt.